Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Sport żydowski na Wołyniu w latach 1921–1939

100%

Małolepszy E. , Drozdek-Małolepsza T.

|

nr 2

25-41

EN

The Jewish population in Volhynia constituted 9.9% of the province’s total population (205,500 as of 1931). Jews were the largest national group living in cities, about 48.6%. Jewish urban population constituted 13% of the total population and were very active in sports activities. They attended instructor courses in various sports areas and actively created regional branches of sports associations in Volhynia. The most popular sports among the Jewish population were football, boxing, cycling, athletics and skiing. Jewish athletes successfully competed in different sports events in the provincial, national and international arenas. Football players of the Hasmonea Równe club won the title of the best football team in the province of Volhynia three times. After winning the Volhynia Regional Football Association football team, the Hasmonea Równe junior football team participated in the Polish Championships for junior teams. Jewish footballers from the province of Volhynia participated in the matches of the representations of the cities, the word of Province Volhynia, and the national sports competitions of the Polish Makkabi teams. Representatives of other sports disciplines such as boxing, cycling and skiing also successfully competed at the regional (provincial) level.

PL

Ludność żydowska w województwie wołyńskim stanowiła 9,9% ogółu ludności (205 500 wg stanu na 1931 r.). Była to największa grupa narodowościowa zamieszkującą miasta – około 48,6%. Ludność miejska stanowiła 13% ogółu społeczeństwa. Cechowała się dużą aktywności w zakresie działalności sportowej. Brała udział w kursach instruktorskich w różnych dziedzinach sportu, uczestniczyła również w tworzeniu struktur okręgowych związków sportowych na Wołyniu. Najpopularniejszymi dziedzinami sportu wśród ludności żydowskiej były: piłka nożna, boks, kolarstwo, lekkoatletyka oraz narciarstwo. Sportowcy żydowscy osiągali sukcesy sportowe na arenie regionalnej, ogólnopolskiej i międzynarodowej. Piłkarze Hasmonei Równe trzykrotnie zostali najlepszą drużyną piłki nożnej w województwie wołyńskim. Zespół juniorów Hasmonei Równe, po zdobyciu mistrzostwa Wołyńskiego Okręgowego Związku Piłki Nożnej, uczestniczył w Mistrzostwach Polski juniorów. Piłkarze żydowscy z województwa wołyńskiego uczestniczyli w meczach reprezentacji miast, reprezentacji Wołynia, a także w rywalizacji sportowej w reprezentacji polskiej Makkabi. Sukcesy na szczeblu regionalnym (wojewódzkim) odnosili także przedstawiciele innych dyscyplin: boksu, kolarstwa czy narciarstwa.

2

Kresy Wschodnie w białoruskiej szkolnej narracji

100%

Boridczenko S.

|

tom 57

141-157

EN

The article considers the issues of teaching history in the school of Belarus thematically related to the Western Belarus in 1921-1939, when that territory was a part of the Second Polish Republic. The main relevance of this article is connected with the importance of the knowledge obtained by the people in school education, which becomes the fundaments of knowledge of the population masses. This work is based on the original results of the study of the school textbooks. All analysed books have a certificate of the Ministry of Education of the Republic of Belarus, which means that they are used in the teaching process in schools. The article presents information about the text of the Belarusian school textbooks and creates theoretical basis related to that theme. The main focus of the article is focused on the study of school texts’ intentions and understanding of the terms in which they create an image of the Polish nation and an image of the Polish Republic. The result of the work is presented as detailed characteristic of ways in which Belarusian school precipitates time period between 1921-1939. Also, it has characteristics of the description of the processes accompanying the Western Belarus lands under the Second Polish Republic rule.

PL

Problemem podjętym w artykule jest sposób przekazu przez system edukacji szkolnej Republiki Białoruś wiedzy dotyczącej znajdowania się części ziem Białorusi w granicach II Rzeczypospolitej Polskiej. Głównym uzasadnieniem wyboru tematu jest to, iż odpowiednio sformułowany program nauczania może wpływać na kształtowanie świadomości narodowej. Praca oparta jest na oryginalnych wynikach badań materiałów szkolnych używanych w systemie szkolnictwa Republiki Białoruś. W ramach rozprawy został opracowany model teoretyczny przedstawienia kresów w okresie międzywojennym w literaturze szkolnej Białorusi. Znaczącym elementem w badaniu jest uwzględnienie autorskich intencji zawartych w tekście oraz celowo stworzonego przez białoruskich historyków wizerunku Polaków oraz Rzeczpospolitej Polskiej. W wyniku przeprowadzonego opracowania został wyszczególniony charakterystyczny sposób postrzegania przez system białoruskiej edukacji II Rzeczypospolitej Polskiej, a także procesów odbywających się w tym okresie na ziemiach Zachodniej Białorusi. W rozprawie przyjęto tezę, zgodnie z którą Republika Białoruś w podręcznikach dla uczniów stwarza obraz wroga zewnętrznego, którego rolę w jej przypadku pełni Polska oraz Polacy.

3

Profesor Wacław Komarnicki, poseł na sejm RP, jeniec obozu w Kozielsku, ocalony

100%

Góras M. T.

|

nr 2

PL

Artykuł ukazuje sylwetkę prof. Wacława Komarnickiego, posła na sejm II RP, jednego z najwybitniejszych polskich prawników. Przedstawiono jego młodość, pracę naukową i dydaktyczną w Wilnie i Warszawie oraz zaangażowanie polityczne przed wybuchem II wojny światowej. Okres niewoli sowieckiej został scharakteryzowany i wzbogacony relacją z pobytu w obozach jenieckich w Kozielsku i Griazowcu. Przedstawiono działalność publiczną w Wielkiej Brytanii, gdzie był ministrem sprawiedliwości w dwóch rządach RP na uchodźstwie w latach 1942–1944. The article presents the biography of Wacław Komarnicki, MP of the Second Polish Republic, one of the most outstanding Polish lawyers. The article discusses his youth, the period of scientific and didactic work in Vilnius and Warsaw and his political engagement before the outbreak of World War II. Particular emphasis is put on the period of captivity in the Soviet POW camps from September 1939 to August 1941; this period is characterised and enriched by Wacław Komarnicki’s report of the time he spent in POW camps at Kozelsk and Gryazovets. His public activity in Great Britain is presented as Minister of Justice in two Polish governments-in-exile in 1942–1944.

4

Narodowy Chrześcijański Klub Robotniczy – działalność i myśl polityczna w Sejmie Ustawodawczym

84%

Rabiński J.

|

nr 2

252-273

PL

W tekście ukazano działalność reprezentacji nurtu chrześcijańsko-demokratycznego w Sejmie Ustawodawczym II RP. Przedstawiono skład osobowy Chrześcijańskiego Narodowego Klubu Robotniczego, jego władze oraz dynamikę zmian liczebności jego członków. Dokonano analizy chadeckiej myśli politycznej, zrekonstruowanej na podstawie pierwszego programu Chrześcijańsko-Narodowego Stronnictwa Pracy z 1920 r. zestawionego z analizą aktywności posłów chadeckich na forum plenarnym Sejmu Ustawodawczego (tu zasadniczą podstawą źródłową były stenogramy posiedzeń Sejmu Ustawodawczego). Ukazano dorobek chadeckiej myśli politycznej przez pryzmat zagadnień: usytuowania religii w życiu publicznym, roli oświaty i wychowania, kwestii społecznej (zwłaszcza robotniczej), ustroju (zwłaszcza wkładu chadeków w prace nad Konstytucją marcową 1921) i polityki. W wyniku przeprowadzonej analizy udało się zrekonstruować zasadnicze elementy chadeckiej myśli politycznej, przede wszystkim ich oparcie na konkretnym systemie aksjologicznym, oraz wykazać spójność założeń programowych z inicjatywami ustawodawczymi podejmowanymi na forum parlamentu.

5

Uwagi na temat kształcenia pracowników samorządowych w okresie II Rzeczypospolitej

84%

Czech-Jezierska B.

|

nr 15 (1)

49-74

EN

The interwar period in Poland saw the rebirth of local government and formation of the foundations for public administration. The main legislative problem was creating a common legal framework for local governments that could be applied throughout the Second Polish Republic, which included the Polish lands that had been ruled by the three partitioners until 1918. It was the time of formulating national reform programs concerning the shape of administrative structure in Poland. Public administration could not function properly without adequately trained personnel. Only competent and professional workers could ensure the maximum effectiveness and efficiency of local government. The Committee on Improvement of Public Administration, which functioned in the period of 1928-1932, was analyzing inter alia the administrators’ educating standards. Many solutions were proposed in order to improve the skills of administrators at all levels of government, starting with the local authorities. There were attempts to implement some new legislation concerning educational requirements for local government employees, but they were not as successful as with regard to civil service workers. However, all these initiatives led to upgrading of the skills and qualifications of local government workers. As a result, by late 1930s most of the administrative personnel, including local government employees, had been appropriately and comprehensively educated in the Second Polish Republic.

PL

Administracja publiczna w Polsce po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. znajdowała się w trudnej sytuacji, wynikającej z różnych ram prawnych, w których musiała funkcjonować przez ponad wiek. Należało ujednolicić organizację struktur samorządowych na wszystkich szczeblach, a także poziom przygotowania ich pracowników. Opracowywano w tym celu różne propozycje kierunków reform, szczególną rolę odegrały specjalne komisje tworzone dla potrzeb opracowania i ujednolicenia tych zmian. Największe znaczenie miały prace Komisji dla Usprawnienia Administracji Publicznej, która działała przy Prezesie Rady Ministrów w latach 1928-1933. W ramach jej prac przeanalizowano m.in. poziom wykształcenia pracowników administracji, zaproponowano wiele zmian w zakresie jego ujednolicenia, a także w zakresie różnych form dokształcających. Z inicjatywami odpowiadającymi na potrzeby doszkalające wychodziły także szkoły wyższe. Poziom przygotowania pracowników administracji na różnych stanowiskach w administracji rządowej i samorządowej próbowano również ujednolicać poprzez wprowadzanie nowych aktów normatywnych regulujących m.in. wymogi w tym zakresie. Statusu pracowników samorządowych nie udało się co prawda uregulować tak kompleksowo, jak pracowników służby cywilnej, jednakże wszystkie inicjatywy prowadziły do podniesienia poziomu ich kwalifikacji. Dzięki temu pod koniec lat trzydziestych większość pracowników administracji, w tym pracowników samorządowych, stanowiły już kadry kompleksowo wykształcone w II Rzeczypospolitej.

6

Tworzenie systemu władzy terytorialnej w Drugiej i w Trzeciej Rzeczypospolitej. Analiza porównawcza

84%

Jakubiak M.

|

tom 57

|

nr 2

145-162

EN

The article raises the issues of building a local government system in the Second and the Third Republic of Poland. In the introduction, the author presents the development of local government as a form of public administration in Europe at the end of the nineteenth and in the early twentieth centuries. Against this background, he briefly discusses the situation in this respect in the Polish territories before Poland regained independence. In the following parts, the legislative process leading to the constitution of the local government administration of the Second and Third Republic of Poland is described, taking into account the political and social conditions of both periods. Finally, the course of creating the system of territorial authority is summarised in both cases from a comparative perspective.

PL

Artykuł dotyczy problematyki budowy systemu samorządu terytorialnego w II i III RP. Przedstawiono zarys rozwoju władzy lokalnej jako formy administracji publicznej w Europie końca XIX w. i początku XX w. Na tym tle omówiono pokrótce sytuację w tym zakresie na ziemiach polskich pod zaborami przed odzyskaniem niepodległości. Następnie opisano proces legislacyjny prowadzący do ukonstytuowania administracji samorządowej II i III RP, z uwzględnieniem uwarunkowań politycznych i społecznych obydwu okresów. Na koniec podsumowano przebieg tworzenia systemu władzy terytorialnej w obu przypadkach w ujęciu komparatywnym.

7

Opodatkowanie wiernych na rzecz prac remontowo-budowlanych w diecezji lubelskiej, na podstawie uchwał zgromadzeń parafialnych z lat 1919-1923

84%

Kumor-Mielnik J.

|

tom 26

245-280

EN

The present paper presents and exemplifies the legal basis of taxation of the faithful for renovation and construction purposes in the parishes of the Lublin diocese in the first years of the Second Polish Republic, and discusses the types of burdens incurred by the faithful as well as the ways of enforcing obligations established by parish assemblies. The analysis is based on the materials from the Archives of Modern Records in Warsaw (the collection of the Ministry of Religious Denominations and Public Education) and Lublin Archdiocesan Archives. Investments undertaken in the parishes required the involvement of all the faithful in the reconstruction of churches, rectories, church servants’ quarters and farm buildings destroyed during the war. In accordance with the applicable legal provisions, decisions to start renovation and construction works were made by parish assemblies held under the chairmanship of the mayor or village administrator and the church supervision. Parish assemblies also passed a tax for these purposes. It was imposed on all inhabitants and paid in currency or in grain in proportion to the acreage of land owned. Tax resolutions in question came into force after approval from regional and ministerial authorities. Under the decisions of parish assemblies, inhabitants were obliged to contribute financially or in person to undertaken works, and the taxes they paid were the main component of parishes’ construction budgets.

PL

Celem artykułu jest przedstawienie na konkretnych przykładach podstaw prawnych opodatkowania wiernych na cele remontowo-budowlane w parafiach diecezji lubelskiej w pierwszych latach II Rzeczypospolitej, rodzaju ponoszonych przez nich obciążeń oraz trybu egzekwowania obowiązkowych powinności ustanowionych przez zgromadzenia parafialne. Analiza problemu badawczego przeprowadzona została w oparciu o materiał archiwalny znajdujący się w zasobie Archiwum Akt Nowych w Warszawie (w zespole Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego) oraz w Archiwum Archidiecezjalnym Lubelskim. Inwestycje podejmowane w parafiach wymagały zaangażowania wszystkich wiernych do odbudowy zniszczonych działaniami wojennymi kościołów, plebanii, budynków dla służby kościelnej i obiektów gospodarczych. W oparciu o obowiązujące przepisy prawne, decyzję o przystąpieniu do prac remontowo-budowlanych podejmowało zgromadzenie parafialne zwoływane pod przewodnictwem wójta lub sołtysa oraz dozoru kościelnego, które uchwalało na powyższe cele określony podatek. Był on rozkładany na wszystkich mieszkańców i uiszczany w walucie lub w zbożu, w wysokości proporcjonalnej do liczby posiadanych morgów ziemi. Podstawą wejścia w życie podjętej uchwały było jej zatwierdzenie przez władze wojewódzkie i ministerialne. Postanowienia zgromadzeń parafialnych obligowały mieszkańców do świadczenia pomocy materialnej i fizycznej na rzecz podejmowanych inwestycji, a podatki płacone na ten cel stanowiły podstawowy fundusz budowlany parafii.

8

Historycznoprawne aspekty działalności Oddziału Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej w Bydgoszczy

67%

Zych R.

|

nr 3

161-180

PL

Dokumenty archiwalne dotyczące Oddziału Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej w Bydgoszczy zachowały się w stanie szczątkowym. Informacje prasowe dotyczące jej działalności mogą wskazywać na główne kierunki jej funkcjonowania. Niewątpliwie, podstawą prawną były akty normatywne powszechnie obowiązujące. Oddział Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej w Bydgoszczy otwarto po przekazaniu władzy w mieście polskiej administracji. Fakt ów może przypuszczalnie podważać tezę o tym, że Kasa wspierała interesy niemieckie. Choć nie można twierdzić tego jednoznacznie, jednak wyrażam nadzieję, że tractu temporis znajdą się archiwalia pozwalające na prowadzenie dalszych badań w tym zakresie.

EN

The archival documents relating to the Department of Polish National Loan Fund in Bydgoszcz have survived in a rudimentary state. Press releases concerning its activity may indicate the main directions of its operation. Undoubtedly, the legal basis were generally binding normative acts. The results of this study allow to challenge thesis that titled Loan Found has supported the German interests. The PNLF Branch in Bydgoszcz has opened after the transfer of power in the city to Polish administration. I hope that tractu temporis will find the archival documents allowing for further research on the titled matter.

9

Three histories of one Slovakia. On Polish literature of the interwar period on the situation of Slovaks in the face of the fall of the Habsburg monarchy

67%

Świątek A.

|

tom 25

|

nr 2

193-226

PL

Celem niniejszego artykułu jest ukazanie stosunku polskiego piśmiennictwa okresu międzywojennego (publicystyki, historiografii) wobec roli Słowaków w dziele budowy I Republiki Czechosłowackiej oraz ich sytuacji we wspólnym z Czechami państwie. Zebrany materiał podzielono zasadniczo na trzy nurty: filowęgierski, filoczeski (filoczechosłowacki), filosłowacki, ale zwrócono także uwagę na zainteresowania Słowacją w ramach prowadzonych w II RP badań słowianoznawczych. Omawiane w niniejszym artykule prace starały się porównać położenie Słowaków pod panowaniem węgierskim oraz w czasach czechosłowackich, odpowiedzieć na pytanie o to czy istnieje naród czechosłowacki, w końcu wskazać, z kim państwo polskie powinno wiązać swoją przyszłość na arenie międzynarodowej (wspierać aspiracje Węgier do odzyskania Słowacji, ułożyć poprawne stosunki z Pragą, czy może wspierać narodowy ruch słowacki przeciwko Czechom).

EN

The aim of this article is to show the attitude of Polish interwar literature (political commentary, historiography) towards the role of Slovaks in building the First Czechoslovak Republic and their situation in the state they shared with Czechs. The collected material has been divided into three categories: pro-Hungarian, pro-Czech (pro-Czechoslovak) and pro-Slovak, but the author also notes an interest in Slovakia related to the Slavic studies conducted during the Second Polish Republic. The works discussed in this article attempted to compare the Slovaks’ situation under the Hungarian rule and in Czechoslovakia; to answer the question whether the Czechoslovak nation existed; and to suggest to whom the Polish state should bind its future on the international arena (support Hungary’s aspirations to recover Slovakia, establish good relations with Prague, or support the Slovak nationalist movement against Czechs).

10

Zagadnienia wychowawcze i szkolne na łamach „Miesięcznika Diecezjalnego Łuckiego” (1926-1039). Krótkie rozważania wokół problematyki źródeł do dziejów oświaty II Rzeczypospolitej

67%

Gołdyn P.

|

nr 1

91-103

PL

W latach 1926-1939 z inicjatywy ks. biskupa Adolfa Szelążka ukazywać zaczął się „Miesięcznik Diecezjalny Łucki”. Oprócz spraw typowo kościelnych i religijnych, w swej treści poruszał także zagadnienia związane z oświatą i szkolnictwem. Szczególnie istotny tu jest głos hierarchii kościelnej w kwestiach nauczania i wychowania. Z powodu braku innych źródeł zniszczonych w okresie II wojny światowej i po jej zakończeniu, periodyk ten staje się interesującym źródłem do dziejów oświaty na Wołyniu w dwudziestoleciu międzywojennym.

EN

The Roman Catholic diocese of Lutsk Monthly was published in the years of 1926-1939 upon an initiative of bishop Adolf Szelążek. Besides typically church-related and religious subjects, it also addressed such issues as education and teaching. More specifically, it became a forum for the higher members of the clergy on which they expressed their opinions on teaching and education. Due to scarcity of other historical sources, as the majority of them were damaged during the Second World War, the Roman Catholic diocese of Lutsk Monthly has become an interesting source depicting the history of education in the Volhynia region during the interwar period.

11

Mjr Jan Henryk Żychoń a „afera Sosnowskiego” – drugi kanał inspiracji?

67%

Majzner R.

|

nr 1

EN

W 1939 r., na fali procesu mjr. Jerzego Sosnowskiego – oskarżonego o szpiegostwo na rzecz Niemiec, kierownik Referatu „Wschód” Oddziału II Sztabu Głównego Wojska Polskiego kpt. Jerzy Niezbrzycki zasugerował, że również szef Ekspozytury nr 3 polskiego wywiadu w Bydgoszczy mjr Jan Żychoń pozostawał na usługach wywiadu niemieckiego, a jego placówka była tzw. drugim kanałem inspiracji prowadzonej przez niemiecki wywiad wojskowy wobec wywiadu polskiego. In 1939, on the wave of the process of Major Jerzy Sosnowski accused of spying for Germany, the head of the Section “East” of the Second Department of Polish General Staff, Captain Jerzy Niezbrzycki suggested that also the head of the Post No. 3 of the Polish Military Intelligence at Bydgoszcz, Major Jan Żychoń, was at service of the German intelligence, and his post was the so-called “second channel of inspiration” operated by the German military intelligence for the Polish intelligence.

12

Konkordat z 1925 roku w aktualnym orzecznictwie sądowym – wybrane zagadnienia

67%

Kucybała-Kreft P.

|

tom 24

537-557

EN

This article presents the latest and most important judgments concerning the provisions of the 1925 Concordat. The Concordat of 1925 was of great importance in the relations between the State and the Catholic Church at the time of the Second Polish Republic, because it regulated uniformly the situation of the Church on the territory of the whole country. Despite the fact that the Concordat of 1925 was signed almost a century ago, some interesting and innovative judgments regarding its provisions have been issued in recent years. Although cases which require reference to this agreement are not very frequent, it should be noted that with regard to some issues, especially those pertaining to the property of the Catholic Church, its provisions are still relevant. Therefore, presenting their current interpretation adopted by the Supreme Court and common courts not only makes it possible to predict ways of resolving legal disputes in future adjudications, but it also helps to address some pertinent theoretical questions.

PL

W niniejszym artykule omówiono najnowsze i najważniejsze orzeczenia dotyczące postanowień Konkordatu z 1925 r. W relacjach między państwem polskim a Kościołem Katolickim w okresie II Rzeczypospolitej umowa ta miała bardzo istotne znaczenie, ponieważ uregulowała ona jednolicie sytuację Kościoła na całym obszarze kraju. Pomimo upływu prawie stulecia od podpisania Konkordatu z 1925 r., w ostatnich latach pojawiły się interesujące i nowatorskie orzeczenia, które dotyczą jego postanowień. Sprawy, w których konieczne jest odwołanie się do tej umowy, nie są zbyt częste. Jednak w niektórych zakresach, a zwłaszcza w odniesieniu do kwestii związanych z majątkiem Kościoła Katolickiego, jej postanowienia wciąż posiadają istotne znaczenie. Prezentacja aktualnej ich wykładni przyjmowanej w orzecznictwie Sądu Najwyższego i sądów powszechnych nie tylko umożliwia przewidzenie sposobu rozstrzygnięcia spornych kwestii prawnych w przyszłości, ale też stanowi przyczynek do dyskusji nad niektórymi utrzymującymi się wątpliwościami o charakterze teoretycznym.

13

Wywiad na Niemcy oczami kierownika Referatu „Zachód” Oddziału II Sztabu Głównego Wojska Polskiego 1932–1939

67%

Dubicki T. , Majzner R.

|

nr 3(281)

211-241

EN

The article is a critical analysis of major Adam Świtkowski’s opinion concerning the functioning of military intelligence against the Third Reich, which was documented in 1943 as an expression of protest against the falsifying of history and the depreciation of the achievements of „Western” intelligence before 1939. The biggest asset of the document in question is the fact that it was written by the longest serving head of the „West” Department, who was also in charge during its most important period, i.e. between 1932–1939. Świtkowski’s opinion was drafted to complement an interrogation commissioned by a Navy Court Martial in London, within the framework of an investigation into captain Jerzy Niezbrzycki and major Tadeusz Nowiński, who were accused of defaming the then head of the Information-Intelligence Department of the Commander in Chief’s Staff . The document focuses on two matters, i.e. the consequences of the „In.3” affair with regards to intelligence gathering against Germany, and the department’s role in preparing the country against any aggression from its western neighbor. At the same time, it provides the reader with a lot of supplementary information concerning the structure and modus operandi of the military intelligence service and the effects of its operational activity.

DE

Dieser Aufsatz stellt eine kritische Analyse des Gutachtens von Major Adam Świtkowski über die Funktionsweise des militärischen Geheimdienstes gegen das Dritte Reich dar, das 1943 als Protest gegen die Geschichtsfälschung und die Abwertung der Leistungen des „West” Geheimdienstes vor 1939 verfasst wurde. Das größte Verdienst des hier vorgelegten Dokuments besteht darin, dass es von dem Offi zier verfasst wurde, der von allen am längsten für die Dienststelle „West” zuständig war, und zwar in der für diese Dienststelle entscheidenden Zeit, d. h. 1932– 1939. Er wurde als Ergänzung zu dem vom Kriegsgericht in London in Auft rag gegebenen Verhör im Rahmen der Ermittlungen gegen Hauptmann Jerzy Niezbrzycki und Major Tadeusz Nowiński verfasst, die beschuldigt wurden, die damalige Führung der Informations- und Nachrichtendienstabteilung des Obersten Befehlshabers verleumdet zu haben. Das Dokument konzentriert sich daher auf zwei Themen, nämlich die Folgen der „In.3”-Affäre für die nachrichtendienstliche Arbeit über Deutschland und ihre Rolle bei der Vorbereitung des Landes auf den Überfall auf Polen durch das Dritte Reich. Gleichzeitig liefert es aber auch viele zusätzliche Informationen über die Strukturen der Dienststelle, ihren modus operandi und ihre operativen Auswirkungen.

PL

Artykuł jest krytyczną analizą opinii mjr. Adama Świtkowskiego na temat funkcjonowania wywiadu wojskowego przeciwko III Rzeszy, przygotowanej w 1943 r. jako wyraz protestu przeciwko fałszowaniu historii oraz deprecjonowaniu osiągnięć wywiadu „zachodniego” przed 1939 r. Największą zaletą zaprezentowanego dokumentu jest to, iż został on sporządzony przez oficera, który najdłużej spośród wszystkich kierował Referatem „Zachód”, na dodatek w kluczowym dla tej służby okresie, tj. w latach 1932–1939. W związku z tym, że powstał jako uzupełnienie przesłuchania przeprowadzonego na zlecenie Morskiego Sądu Wojennego w Londynie, w ramach śledztwa przeciwko kpt. Jerzemu Niezbrzyckiemu i mjr. Tadeuszowi Nowińskiemu – oskarżonym o zniesławienie ówczesnego kierownictwa Oddziału Informacyjno-Wywiadowczego Sztabu Naczelnego Wodza, koncentruje się na dwóch kwestiach tj. konsekwencjach afery „In.3” dla pracy wywiadu na Niemcy oraz jego roli w przygotowaniu kraju na agresję ze strony III Rzeszy. Równocześnie dostarcza jednak wielu dodatkowych informacji dotyczących jego struktur, modus opperandi i efektów działalności operacyjnej.

14

Lubelski zamach stanu. Powstanie Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej w Lublinie

51%

Stępień S.

|

2020

|

nr 63

15-41

EN

This text describes the genesis of the Provisional People's Government of the Republic of Poland, which was established in Lublin on the night of 6-7 November 1918. It details the incidents which took place in Lublin in the first days of November, but also broadly outlines the earlier events which made it possible to form the “Lublin Government”. The article also discusses the composition of the Government, headed at the time by Ignacy Daszyński, and its programme and postulates, and synthesises opinions on the role of the Government of Ignacy Daszyński in the further course of Polish history

RU

Текст раскрывает генезис создания Временного народного правительства Республики Польша, которое было создано в Люблине в ночь с 6 на 7 ноября 1918 г. В нем подробно представлены события, произошедшие в Люблине в первые дни ноября, а также в общих чертах описаны более ранние события, которые позволили сформировать «Люблинское правительство». В статье также рассматривается состав правительства во главе с Игнацием Дашиньским, его программа и постулаты, а также обобщаются мнения о роли правительства Дашиньского в дальнейшем ходе польской истории.