Celem artykułu jest zbadanie głównych społecznych aspektów związanych z działalnością korporacji transnarodowych w nowych krajach członkowskich Unii Europejskiej (UE) oraz próba odpowiedzi na pytanie, czy korporacje transnarodowe mogą pomóc złagodzić społeczne problemy występujące w krajach goszczących, czy też są źródłem dodatkowej nierównowagi w sferze społecznej. Analiza i ocena skali zaangażowania korporacji transnarodowych w nowych krajach członkowskich UE została przeprowadzona z wykorzystaniem bazy danych UNCTAD, OECD i CEIC. Analiza empiryczna obejmuje cztery kraje, tj. Czechy, Węgry, Polskę i Słowację. Wyniki badań wskazują, że korporacje transnarodowe mogą odgrywać pozytywną rolę w łagodzeniu społecznych problemów w krajach goszczących, którymi są bezrobocie, ubóstwo i społeczne wykluczenie. Korporacje transnarodowe tworzą i utrzymują stosunkowo duża liczbę miejsc pracy w nowych krajach członkowskich UE, oferując wyższe wynagrodzenie pracownikom, niż firmy miejscowe. Ich skłonność do koncentracji bezpośrednich inwestycji zagranicznych w rozwiniętych regionach ma jednak niejednoznaczny wpływ na spójność społeczno-ekonomiczną poszerzonej UE, badanej na poziomie regionalnym. Korporacje transnarodowe wydają się stymulować nierówności na poziomie międzyregionalnym i wewnątrz regionów. Jednocześnie korporacje te są liderami społecznej odpowiedzialności w nowych krajach członkowskich UE. (abstrakt oryginalny)
EN
The aim of this paper is to examine main social aspects related to activities of TNCs in the new EU Member States and to answer the question whether TNCs could help solve some social problems of recipient countries or if their activities are a source of additional imbalances in the social sphere. The UNCTAD, OECD and CEIC statistics data bases are used to analyze and evaluate the scale and consequences of TNCs activities in the new EU member States. The empirical analysis is limited to four countries, i.e. the Czech Republic, Hungary, Poland and Slovakia. The research results show that TNCs can play a positive role in smoothing some social problems in host countries which are unemployment, poverty and social exclusion. TNCs create and maintain a vast portion of jobs in the new EU Member States offering higher compensation for employees than domestic firms. The tendency towards regional concentration of FDI in developed regions has an ambiguous impact on the socio-economic cohesion of the enlarged EU examined at the regional level. TNCs seem to stimulate disparities between regions of the EU and within these regions. TNCs are corporate social responsibility leaders in the new EU Member States. (original abstract)
2
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Celem artykułu jest zbadanie procesu przenoszenia prac B+R przez korporacje transnarodowe za granicę. Prezentowana jest tu perspektywa oddziaływania korporacyjnych jednostek badawczych na kraje goszczące oraz zagadnienie prowadzenia przez państwo polityki zmierzającej do podniesienia innowacyjności gospodarki krajowej. Przenoszenie prac B+R za granicę uruchamia przepływy zagranicznych inwestycji bezpośrednich i rozwój korporacyjnych jednostek badawczych (ośrodków B+R i filii produkcyjnych z działami badawczymi) oraz rozszerzanie ich powiązań lokalnych, co oddziałuje na krajową sferę badawczą i gospodarkę. Powstaje "zagraniczny komponent" krajowej sfery badawczej, którego charakterystyka wyraźnie różni się od cech krajowych podmiotów tej sfery. Możliwe są korzystne i niekorzystne oddziaływania korporacyjnych ośrodków B+R i filii na innowacyjność krajowych podmiotów oraz na funkcjonowanie narodowego systemu innowacyjności (NSI). W krajach goszczących państwo powinno kształtować rozwój i działalność zagranicznych jednostek badawczych należących do korporacji transnarodowych (KTN) za pomocą instrumentów polityki inwestycyjnej (wobec napływu zagranicznych inwestycji bezpośrednich) oraz instrumentów polityki innowacyjnej (częściowo wobec działalności innowacyjnej obcych korporacji). W obu wypadkach ta polityka powinna służyć realizacji długofalowej strategii podnoszenia innowacyjności krajowej gospodarki. (abstrakt oryginalny)
EN
The paper aims at investigating the process of international R&D relocation by transnational corporations abroad. The prospective impacts exerted by corporate research units on host countries and the public policy conducted for enhancing innovativeness of national economy are presented. R&D relocation implies FDI inflows by TNCs to host countries aimed at establishing corporate research units (research centers, subsidiaries engaged in research and production) as well as expanding their local ties which generate impacts on national R&D sphere and host economy. "Foreign component" of national research sphere is developed and its characteristics differ from those of domestic research entities. There are possible both favorable and unfavorable impacts exerted by foreign research units on innovativeness of domestic entities and NIS functioning. The host state should influence growth and activity of corporate foreign research units by means of investment policy (towards FDI inflows) and innovation policy (towards TNCs' innovation activity), in both cases serving a long-term strategy for enhancing innovativeness of national economy. (original abstract)
Metodą badawczą wykorzystaną w tym artykule jest analiza empirycznych opracowań dotyczących działalności zagranicznej korporacji z krajów wschodzących oraz efektów, które ta działalność spowodowała w krajach goszczących. Dodatkowym zagadnieniem koniecznym do wyjaśnienia będzie wpływ BIZ na spółki matki oraz kraje macierzyste. Na tej podstawie podjęto próbę nakreślenia spójnego poglądu na temat rozróżnienia działalności korporacji z różnych krajów na arenie międzynarodowej. W dalszej części opracowania przedstawiono klasyczne ujęcie efektów bezpośrednich inwestycji zagranicznych. Zostaną one zestawione z zaprezentowanymi w trzeciej części wynikami analizy przykładów inwestycji dokonywanych przez firmy z krajów wschodzących.
EN
This paper has been devoted to the issue of the effects of foreign direct investment for the host economies. In order to control for the ownership of the multinational enterprises, the author has separated between firms from advanced and emerging economies. This procedure was necessary due to the fact that the two groups of multinationals are influenced by different set of motives and their foreign activities differ significantly. The key areas taken into analysis were: technology, products, employment, and international trade. The main conclusions of the study are as follows. Multinational corporations from emerging economies represent lower level of technological development, what also influences their foreign operations. This also reflects lesser impact on host economies. We can also notice the phenomena of reverse spillover effects. It is associated with the fact that the "new multinationals" undertake some of the investment projects abroad in order to acquire technology from host country. When it comes to the products offered by multinational corporations from emerging countries, we can note that they mostly belong to the mature industries. The advantages are frequently obtained by adjusting the products to the needs of emerging countries (e.g. television receivers attuned to the poor network coverage). The influence of emerging markets multinationals on the level of employment in host countries is ambiguous. If the investment is undertaken in a country of a similar level of development, it may lead to a slight increase in development in that location. However, in a case of investment in advanced economy the workplaces may be moved to cheaper locations. A positive impact of the "new multinationals" on the international trade is limited by close links between affiliates and the headquarter company, and thus using imported products in a country of expansion. (original abstract)
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.