Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Herstoryczne porządki. Konflikt czy pluralizacja pamięci?

100%

Kuźma I. B. , Pietrzak E. B.

|

nr Vol. 18, z. 2 Polityka pamięci i konflikty pamięci w Europie Środkowej i Wschodniej

227-251

XX

Zagadnienie konfliktów pamięci jest jednym z wyraźniej zarysowanych obszarów we współczesnych polskich dyskursach pamięci. W ich ramach funkcjonuje także nurt herstoryczny, odnoszący się od odkrywania zapomnianej historii kobiet oraz przywracania im należnego miejsca w sferze publicznej, co przekłada się bezpośrednio także na kwestie tożsamości społecznej, narodowej i polityki historycznej. W artykule spróbujemy rozstrzygnąć, czy i na ile herstoria jako podejście badawcze tworzy cezurę w badaniu pamięci i przeszłości. Stawiamy tezę o istnieniu dwóch opozycyjnych nurtów - zwrotów pamięci: alternatywnego i radykalnego, i udowadniamy, że herstoria nie tyle wpisuje się w tę opozycję, ile funkcjonuje w poprzek niej, budując dyskurs pluralistyczny. Ze względu na specyfikę wykorzystywanych w tekście danych i ich transdyscyplinarny charakter oraz biorąc pod uwagę bliskie nam perspektywy badawcze: antropologiczną i politologiczną, swoje badania i wnioski opieramy na Gadamerowskiej hermeneutyce, bez której trudno mówić o interpretacjonizmie, jak i samej herstorii.(abstrakt oryginalny)

EN

The issue of conflicts of memory is one of the more clearly outlined areas in contemporary Polish discourses of memory. One of its manifestations is Herstory, which involves discovering the forgotten history of women and restoring their rightful place in the public sphere, which also translates directly into issues of social and national identity, and historical policy. In the article we try to decide whether and to what extent herstory as a research approach create a caesura in the memory studies? We put the thesis about the existence of two oppositional currents - the alternative and radical turns of memory, and we are proving that herstory does not so much fit into this opposition as it functions across it, building pluralist discourse. Due to the specific nature of the data used in the text and their transdisciplinary nature, and given the anthropological and political research perspectives that are close to us, we base our research and conclusions on Gadamer's hermeneutics, without which it is difficult to speak of both interpretationism and herstory itself. (original abstract)

2

Selected Aspects of Historical Policy Towards the Slovak National Uprising in the Slovak Republic

100%

Żarna K.

|

nr Vol. 18, z. 2 Polityka pamięci i konflikty pamięci w Europie Środkowej i Wschodniej

165-186

XX

Republika Słowacka jest państwem, które powstało w wyniku rozpadu Czeskiej i Słowackiej Republiki Federacyjnej w dniu 1 stycznia 1993 r. Słowacy nie mają bogatych tradycji własnej państwowości. Przez blisko tysiąc lat ziemie słowackie znajdowały się w orbicie wpływów węgierskich, tworzyli też wspólne państwo z Czechami, jednak to ci drudzy mieli dominującą pozycję. Jedyny okres posiadania własnej państwowości to lata 1939- 1945, czyli funkcjonowanie Państwa Słowackiego / Republiki Słowackiej. Było to jednak państwo satelickie III Rzeszy. Artykuł dotyczy wybranych aspektów polityki historycznej wobec II wojny światowej pojawiających się w dyskursie politycznym w Republice Słowackiej. Analizie zostały poddane kwestie budzące skrajne emocje: słowackie powstanie narodowe oraz Państwo Słowackie / Republika Słowacka. Przeanalizowano również działalność Partii Ludowej - Nasza Słowacja, która jako jedyna odwołuje się do tradycji państwa słowackiego w latach 1939-1945 oraz atakuje Słowackie Powstanie Narodowe. Studiom poddano stenogramy z posiedzeń Słowackiej Rady Narodowej, artykuły prasowe oraz programy poszczególnych partii politycznych, a także wypowiedzi polityków, ze szczególnym uwzględnieniem Partii Ludowej - Nasza Słowacja. W artykule zastosowano metodę komparatystyczną i studium przypadku.(abstrakt oryginalny)

EN

The Slovak Republic is a state that was formed as a result of the disintegration of the Czech and Slovak Federative Republic in 1993. Slovaks do not have rich traditions of their own statehood. For nearly a thousand years, the Slovak lands were within the sphere of influence of Hungary and they formed a common state with the Czechs, although the latter had a dominant position. The only period of owning one's own statehood was during 1939- 1945, i.e. the functioning of the Slovak State / Slovak Republic. However, it was a country under the influence of the Third Reich. The article concerns selected aspects of the historical policy towards the Second World War appearing in the political discourse in the Slovak Republic. Issues that evoke extreme emotions have been analyzed: the Slovak National Uprising and the Slovak State / Slovak Republic. The activities of the People's Party - Our Slovakia, which was the only one that refers to the tradition of the Slovak state in 1939-1945 and attacks the Slovak National Uprising were also analyzed. Transcripts were analyzed from meetings of the Slovak National Council, press articles and programs of individual political parties as well as statements of politicians with particular emphasis on the People's Party - Our Slovakia. The article uses a comparative method and a case study. (original abstract)

3

Polityka historyczna Partii Akcji Demokratycznej w Bośni i Hercegowinie na przełomie XX i XXI wieku - zarys problemu

100%

Kujawa K.

|

nr Vol. 18, z. 2 Polityka pamięci i konflikty pamięci w Europie Środkowej i Wschodniej

85-101

XX

Celem artykułu jest dokonanie ogólnej oceny polityki historycznej Partii Akcji Demokratycznej (Stranka demokratske akcije, SDA) w Bośni i Hercegowinie na przełomie XX i XXI wieku oraz próba (analitycznego) zbadania głównych kierunków tej polityki. Dlatego w artykule postaram się skupić na najważniejszych postaciach historycznych i na poziomie analitycznym wskazać przyczyny odrodzenia tradycji osmańskich w życiu publicznym Bośni i Hercegowiny. Prowadząc rozważania na ten temat, zastanawiam się, które wydarzenia oraz postacie historyczne były promowane, a które cenzurowane przez bośniackich polityków. Jaką rolę w bośniackiej polityce historycznej odegrali Srebrenica oraz lider bośniackich muzułmanów, Alija Izetbegović? Wyniki tych badań wskazują, że to przede wszystkim konflikt w Jugosławii przyczynił się do odrodzenia osmańskich tradycji wśród bośniackich muzułmanów. Dopiero po wojnie polityka historyczna uzyskała wsparcie instytucjonalne i pomagała rządzącej partii mobilizować muzułmański elektorat. Od tego czasu filarem polityki historycznej stała się martyrologia narodu, osmańskie tradycje, ale też kult lidera bośniackich muzułmanów, Aliji Izetbegovicia. Ponadto bośniackie władze zamierzały przekonać mieszkańców Bośni, że okres funkcjonowania komunistycznej Jugosławii przyniósł w ich życiu wiele negatywnych skutków. Ten pejoratywny wizerunek był wspierany w środkach masowego przekazu i w szkolnictwie.(abstrakt oryginalny)

EN

The aim of this paper is to make an overarching evaluation by looking at historical policy of the Party of Democratic Action (Stranka demokratske akcije, SDA) in Bosnia and Herzegowina at the turn of the 20th and 21st century and trying to (analytically) examine the main directions of this policy. Therefore paper will try to focus on the major historical figures and trying to analytically to indicate the reasons of the revival the Ottoman traditions in the public life of Bosnia and Herzegovina. Considering this issue I wonder what events and historical figures were promoted and which were censored by Bosnian politicians. What role in Bosnian historical politics was played by Srebrenica and the leader of Bosnian Muslims, Alija Izetbegović. The results of these studies indicate that it was primarily the conflict in Yugoslavia that contributed to the revival of Ottoman traditions among Bosnian Muslims. Only after the war did the historical policy gain institutional support and help the ruling party mobilize the electorate. Since then, the pillar of historical policy has become the martyrdom of the nation, the Ottoman past as well as the cult of the leader of Bosnian Muslims, Alija Izetbegović. Also, the authorities aimed to convince the inhabitants of Bosnia that in their lives the period of communist Yugoslavia brought many negative consequences. This pejorative image was supported in the mass media and education. (original abstract)

4

The Greatest Catastrophe of (Post-)Colonial Central Europe? The 100th Years Anniversary of Trianon and Official Politics of Memory in Hungary

100%

Egry G.

|

nr Vol. 18, z. 2 Polityka pamięci i konflikty pamięci w Europie Środkowej i Wschodniej

123-142

XX

Traktat z Trianon (zwany dalej Trianon), a także jego skutki w postaci ogromnych strat terytorialnych i etnicznych oraz utraty przez Węgry statusu dominującej potęgi w Kotlinie Karpackiej spowodowały, że węgierskie społeczeństwo postrzega także dziś historię państwa jako tragiczną, można mówić nawet o jego traumie z tego powodu. Po 1989 r. rozumienie Trianon zaczęło dzielić partie polityczne, a od 2010 r. uwydatniać coraz głębsze podziały między prawicą a lewicowymi liberałami. "Przezwyciężenie" Trianon to sztandarowy projekt rządowej polityki pamięci, pozostający w dużej mierze bez sukcesów. Z tego powodu 100. rocznica Trianon była momentem przełomowym, testem dla samozwańczej nacjonalistycznej, tradycjonalistycznej, konserwatywnej siły politycznej w zakresie manifestowania wszechstronnej polityki pamięci. W związku z nowo wybudowanym pomnikiem w sercu Budapesztu, na którym widnieją węgierskie nazwy wszystkich miejscowości z terytorium Węgier sprzed 1918 r., spodziewano się ostrożnego powrotu do rewizjonizmu terytorialnego. W niniejszym artykule postaram się wykazać, że obok takich oczywistych tendencji, oficjalne obchody miały zaskakujący przekaz, który próbuje całkowicie zmienić kanoniczne rozumienie Trianon i przekształcić je w postrzeganie tego wydarzenia jako powszechnej katastrofy Europy Środkowej. Umieszcza to konsekwencje Trianon w kontekście historii dekolonizacji, obecnego upadku imperiów i powstawania państw narodowych, a także łączy się z ważnymi tropami tradycyjnego, antyliberalnego i rewizjonistycznego dyskursu o Trianon. Niemniej jednak rezultatem tych działań jest przejrzysty przekaz polityczny, który nie tylko jest napędzany dobrze widocznymi, aktualnymi celami politycznymi (współpraca V4 i Europy Środkowej), ale także oddziela politykę pamięci od historycznych odniesień i spuścizny oraz tworzy zestaw płytkich symboli dla całkowitej instrumentalizacji przeszłości, które dowolnie i ponownie łączą się ze sobą, w myśl uproszczonego rozumienia postmodernizmu.(abstrakt oryginalny)

EN

The Treaty of Trianon (hereinafter Trianon), the enormous losses of territory and co-ethnics, and the shaking of Hungary's status as a dominant power in the Carpathian Basin imputed a tragic understanding of contemporary Hungarian history on the Hungarian society, invoking the idea of a trauma lasting even today. Trianon's understanding became a divisive issue for political parties after 1989, highlighting the ever-deeper divisions between right and left-liberals, since 2010. Its "overcoming" is a flagship project of the government's politics of identity, with modest success so far. Thus, the 100th anniversary was a crucial moment as a test case for a self-professed nationalist, traditionalist, conservative political force for manifesting a comprehensive politics of memory. In the light of the newly built monument at the heart of Budapest, with the Hungarian names of all localities on the territory of pre- 1918 Hungary inscribed on its wall, a cautious shifting back to territorial revisionism was expected. In this article, I will argue that even with such tendencies being, obviously, present, the official commemorations were crafted with a surprising message, that attempts to turn the canonical understanding of Trianon upside down and reframe it into a common catastrophe of Central Europe. Doing so places the consequences in the context of the decolonization of history, the present decline of empires, and the emergence of nation-states while combining it with important tropes of the traditional, anti-liberal and revisionist Trianon discourse. Nevertheless, the result is a transparently political message that is not only driven by easily visible actual political goals (V4 and Central European cooperation), but one that detaches the politics of memory from historical references and legacies and creates a set of shallow symbols for utter instrumentalization, to recombine at will, in a vulgarised sense of post-modernism. (original abstract)

5

W poszukiwaniu tradycji historycznej. Studium na temat białoruskich refleksji nad dziedzictwem I Rzeczypospolitej

75%

Boridczenko S.

|

nr Vol. 18, z. 2 Polityka pamięci i konflikty pamięci w Europie Środkowej i Wschodniej

211-226

XX

W artykule omówiona została białoruska tradycja historyczna w odniesieniu do prowadzonej w państwie polityki pamięci. Szczególną uwagę zwrócono na refleksję nad dziedzictwem I Rzeczypospolitej w kontekście fenomenu białorutenizacji. Artykuł składa się z dwóch części. W części pierwszej opisana została historia białoruskiej myśli historycznej w odniesieniu do procesu ewolucji białoruskiej świadomości narodowej i polityki historycznej elit białoruskich. W części drugiej wytypowano i opisano główne nurty tejże myśli pod względem ich nastawienia do białorutenizacji spuścizny I Rzeczypospolitej. Zdaniem autora na Białorusi, po uzyskaniu przez nią niepodległości, rozpoczął się kolejny etap niezmiernie złożonego procesu budowy świadomości narodowej, którego element stanowi konstruowanie dyskursu historycznego przez struktury państwowe.(abstrakt oryginalny)

EN

In the article is discussed Belarusian historical tradition in relation to the policy of memory. Special attention was paid to her reflections on the heritage of the Polish-Lithuanian Commonwealth in the context of the phenomenon of belarusization. The text of the article consists of two parts. In the first of them, the author describes the history of Belarusian historical thought in connection with the process of evolution of the Belarusian national consciousness and the historical policy of the Belarusian elite. In the second part, the main trends of this thought were highlighted and described in connection with their attitude to the problem of belarusization of the Commonwealth's heritage. The article points out that in Belarus, after independence, the next stage of an extremely complex process of forming national consciousness began, an integral element of which is the construction of historical discourse by government's agencies. (original abstract)

6

Miejsce Stepana Bandery w ukraińskiej polityce pamięci w latach 2014-2019

75%

Wojnar M.

|

nr Vol. 18, z. 2 Polityka pamięci i konflikty pamięci w Europie Środkowej i Wschodniej

187-210

XX

Niniejszy artykuł dotyczy miejsca Stepana Bandery w ukraińskiej polityce pamięci w latach 2014-2019. Inspirując się najwęższą spośród definicji polityki pamięci zaproponowanych przez Lecha Nijakowskiego, przeprowadziłem analizę działań przedstawicieli ukraińskich władz centralnych i lokalnych odnoszących się do postaci Bandery. Wśród wykorzystanych źródeł znalazły się dokumenty rozmaitych ukraińskich organów władzy, m.in Rady Najwyższej, Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Ministerstwa Oświaty i Nauki Ukrainy, Ukraińskiego Instytutu Pamięci Narodowej (UIPN), organów władzy samorządowej. Przeanalizowałem też publiczne wypowiedzi ukraińskich polityków, sprawujących w latach 2014-2019 funkcje prezydenta, premiera, przewodniczącego Rady Najwyższej lub ministrów pod kątem tego, czy odnosiły się one do postaci Bandery. W analogiczny sposób przeanalizowałem wypowiedzi prezesa UIPN Wołodymyra Wjatrowycza. Materiały ukraińskich mediów lokalnych pomogły prześledzić działania podejmowane wobec postaci Bandery na poziomie samorządowym. Przeprowadzona analiza jakościowa pokazała, że Bandera odgrywał zauważalną, lecz bynajmniej nie kluczową rolę w ukraińskiej polityce pamięci w badanym okresie. Lider nacjonalizmu opisywany był w kategorii etnocentryzmu, zarazem ilość działań odnoszących się do jego postaci, a podejmowanych przez organy państwa była stosunkowo niewielka. Za główną zmianę jakościową należy uznać wyjście polityki pamięci o Banderze poza Galicję i Wołyń. W badanym okresie na Ukrainie Centralnej, Bukowinie i Zakarpaciu pojawiło kilkadziesiąt ulic Bandery, a rok 2019 został ogłoszony "Rokiem Bandery" na terenie obwodu żytomierskiego.(abstrakt oryginalny)

EN

The following paper covers the topic of Stepan Bandera's place in the Ukrainian politics of memory in 2014-2019. Inspired by the narrowest of the definitions of the politics of memory proposed by Lech Nijakowski, I conducted a analysis of Ukrainian central and local authorities' actions relating to the figure of Stepan Bandera. Among the sources that were used there are documents of various Ukrainian authorities, including the Verkhovna Rada, the Ministry of Foreign Affairs, the Ministry of Education and Science of Ukraine, the Ukrainian Institute of National Remembrance (UINR) and local governments. I also analysed the public statements of Ukrainian politicians who held the positions of President, Prime Minister, Chairman of the Verkhovna Rada or ministers regarding how they referred to the figure of Bandera. I have analogously analysed the statements made by Volodymyr Viatrovych, President of the UINR. The materials from the Ukrainian local media helped to trace the actions taken towards the figure of Bandera at the local government level. The qualitative analysis showed that Bandera played a noticeable but not at all key role in the Ukrainian politics of memory in the period under study. The leader of nationalism was described in the category of ethnocentrism, but at the same time the number of actions relating to his figure taken by the authorities was relatively small. The main qualitative change is the fact that the Bandera's politics of memory went beyond Galicia and Volhynia. In the period under study, several dozen Bandera streets appeared in Central Ukraine, Bukovina and Transcarpathia, and 2019 was proclaimed the "Year of Bandera" in the Zhytomyr Region. (original abstract)

7

Czeskie rozliczenia z komunizmem po 1989 roku. Rozwiązania prawne i instytucjonalne

75%

Ukielski P.

|

nr Vol. 18, z. 2 Polityka pamięci i konflikty pamięci w Europie Środkowej i Wschodniej

143-164

XX

Upadek reżimu komunistycznego w Czechosłowacji w 1989 r. wymagał ustosunkowania się do przeszłości na wielu poziomach. Dotyczy to zwłaszcza rozliczenia z komunizmem. W pierwszych latach po jego upadku przyjętych zostało wiele rozwiązań prawnych, mających na celu wyrównanie rachunków z przeszłością, jednocześnie pozwolono jednak na funkcjonowanie partii komunistycznej. Bardzo nieliczne były wyroki skazujące komunistycznych funkcjonariuszy odpowiedzialnych za zbrodnie, przeprowadzono natomiast wiele zmian symbolicznych. Nieco więcej czasu zajęło stworzenie ram instytucjonalnych - instytucji zajmujących się okresem 1948-1989 w czeskich dziejach. W ostatnich latach można zauważyć ponowny wzrost znaczenia tej tematyki w czeskim życiu publicznym. Celem niniejszego artykułu jest analiza rozwiązań prawnych, formalnych i instytucjonalnych oraz ich funkcjonowania w praktyce Republiki Czeskiej. Badaniom poddane zostały akty prawne, instytucje oraz efekty ich obowiązywania i działania w ostatnich 30 latach.(abstrakt oryginalny)

EN

The Treaty of Trianon (hereinafter Trianon), the enormous losses of territory and co-ethnics, and the shaking of Hungary's status as a dominant power in the Carpathian Basin imputed a tragic understanding of contemporary Hungarian history on the Hungarian society, invoking the idea of a trauma lasting even today. Trianon's understanding became a divisive issue for political parties after 1989, highlighting the ever-deeper divisions between right and left-liberals, since 2010. Its "overcoming" is a flagship project of the government's politics of identity, with modest success so far. Thus, the 100th anniversary was a crucial moment as a test case for a self-professed nationalist, traditionalist, conservative political force for manifesting a comprehensive politics of memory. In the light of the newly built monument at the heart of Budapest, with the Hungarian names of all localities on the territory of pre- 1918 Hungary inscribed on its wall, a cautious shifting back to territorial revisionism was expected. In this article, I will argue that even with such tendencies being, obviously, present, the official commemorations were crafted with a surprising message, that attempts to turn the canonical understanding of Trianon upside down and reframe it into a common catastrophe of Central Europe. Doing so places the consequences in the context of the decolonization of history, the present decline of empires, and the emergence of nation-states while combining it with important tropes of the traditional, anti-liberal and revisionist Trianon discourse. Nevertheless, the result is a transparently political message that is not only driven by easily visible actual political goals (V4 and Central European cooperation), but one that detaches the politics of memory from historical references and legacies and creates a set of shallow symbols for utter instrumentalization, to recombine at will, in a vulgarised sense of post-modernism. (original abstract)

8

Trzydzieści lat stosunków polsko-niemieckich w cieniu historii (1990-2020)

75%

Trzcielińska-Polus A.

|

nr nr 2 Świat - Europa - Niemcy : historyczne i współczesne problemy stosunków międzynarodowych. Część 2, Europa - Niemcy

113-127

XX

Celem artykułu jest ukazanie dominacji historii w stosunkach polsko-niemieckich od przełomu lat 80. i 90. XX w. po czasy współczesne. Trzydzieści minionych lat podzielono na cztery podokresy i zaprezentowano dominujące w nich kwestie historyczne. Wybrane przykłady problemów z przeszłości i debaty, jakie toczyły i toczą się nadal na ich temat, świadczą dobitnie o ich ogromnym znaczeniu dla rozwoju relacji między Polakami a Niemcami. Szczególną uwagę poświęcono kwestii budowy w Niemczech pomnika polskich ofiar II wojny światowej. (abstrakt oryginalny)

EN

The study aims at presenting the dominant role of history in Polish-German relations from the turn of the 1980s to the current moment. The past 30 years were divided into four sub-periods, and subsequently, the dominant historical issues for each sub-period were presented. Selected examples of problems from the past and the debates that have taken place and are taking place about these very problems clearly indicate its enormous importance for the development of relations between Poles and Germans. Particular attention was paid to the construction of the monument of the Polish victims of World War II in Germany. (original abstract)

9

Ukraina-Polska : nadzieja na powrót do "strategicznego partnerstwa"

75%

Bonusiak W.

|

nr nr 2 Świat - Europa - Niemcy : historyczne i współczesne problemy stosunków międzynarodowych. Część 2, Europa - Niemcy

247-258

XX

Kolejni prezydenci Ukrainy - Wiktor Juszczenko i Petro Poroszenko, swoją probanderowską polityką doprowadzili do zmiany wzajemnych relacji między Polską a Ukrainą. Realizując politykę historyczną preferowali osoby, które podsycały antypolskie nastroje i realizowały propagandę oraz skłaniały się ku narracji szerzonej przez banderowców w czasie II wojny światowej. Już w czasie wojny banderowcy negowali swój udział w ludobójczych działaniach wobec Polaków i Żydów. Obecnie część historyków ukraińskich zaprzecza, że było to ludobójstwo, a jeśli przyznają oni, że doszło do antypolskiej akcji to stara się ją usprawiedliwić przy pomocy najróżniejszych argumentów. Nowy prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski swym działaniem chce nawiązać do okresu, kiedy to oba kraje mówiły o strategicznym partnerstwie i należy mu życzyć, aby nie skończyło się tylko na zamiarach. (abstrakt oryginalny)

EN

Successive presidents of Ukraine Viktor Yushchenko and Petro Poroshenko have changed their relations between Poland and Ukraine with their pro-flag policy. In implementing historical policy, they preferred anti-Polish people and those who carried out propaganda propagated by Banderites during World War II. Already during the war, the Banderites negated their participation in genocidal activities against Poles and Jews, and at present some Ukrainian historians deny that it was genocide, and if confess to anti-Polish action, they try to justify it with various arguments. The new president of Ukraine Volodymyr Zełeński wants to refer to the period when both countries talked about strategic partnership and should be wished that it would not end only on intentions. (original abstract)

10

Narracje historyczne w niemieckim dyskursie publicznym - wybrane problemy i implikacje dla Polski

63%

Garczewski K.

|

nr Vol. 18, z. 2 Polityka pamięci i konflikty pamięci w Europie Środkowej i Wschodniej

255-274

XX

Głównym celem badań była analiza wybranych elementów obecnego w przestrzeni publicznej niemieckiego dyskursu na temat narracji historycznych oraz określenie implikacji dla Polski, które wynikają z tego procesu. Wykorzystano niemiecko- oraz polskojęzyczne monografie i opracowania związane z problematyką narracji historycznych i stosunków polsko- -niemieckich, dokonano analizy treści wybranych niemieckich materiałów prasowych. Zastosowano metodę analizy dyskursu dotyczącego historii, dokonano analizy źródłowej wybranych niemieckojęzycznych dokumentów. Zdefiniowano pojęcie narracji historycznych, opisano terminologię obecną w niemieckim dyskursie historycznym i przeprowadzono jego analizę. Zwrócono uwagę na rolę, jaką odgrywają w tym zakresie działania Związku Wypędzonych i wybranych ugrupowań politycznych. Wskazano na rolę wydarzeń rocznicowych oraz narracji historycznych o II wojnie światowej obecnych w niemieckiej kinematografii. Na bazie tej analizy opisano znaczenie powyższego procesu dla Polski. Główny punkt odniesienia w niemieckich narracjach o II wojnie światowej obecnych w przestrzeni publicznej stanowi pamięć o Holokauście. Jednocześnie w Niemczech kontynuowany jest proces konsekwentnego promowania pamięci o własnych (niemieckich) ofiarach wojny, co dokonuje się równocześnie na wielu płaszczyznach. Z kolei pamięć o zbrodniach dokonanych w okresie II wojny światowej przez nazistowski reżim na Polakach znajduje się na dalszym planie, co nadal stanowi poważną lukę w niemieckich narracjach o tamtym okresie i wymaga również od strony polskiej podejmowania dalszych działań na rzecz zmiany tej sytuacji. Istotnym instrumentem służącym promocji pozytywnej narracji o najnowszej historii Niemiec jest natomiast propagowanie pamięci o upadku muru berlińskiego w celu dalszego wzmacniania wizerunku tego państwa na arenie międzynarodowej.(abstrakt oryginalny)

EN

The main purpose of the research was to analyze selected elements of the German discourse on historical narratives present in public space and to determine the implications for Poland thereof. German- and Polish-language monographs and studies related to the issues of historical narratives and Polish-German relations were used and the content of selected German press materials was analyzed. The author used the method of analyzing history discourse, and the source analysis of selected German-language documents was made. The autor defined the concept of historical narratives and analyzed terminology used in German historical discourse. The author pointed out the role of The Federation of Expellees (BdV) and political organizations in public discourse. The role of anniversaries and historical of the World War II in German cinema were identified. Such analysis was the basis for describing importance of this proces for Poland. The main reference point in German narratives about World War II that are present in public space is the memory of the Holocaust. At the same time, the process of consistent promotion of the memory of German victims of war continues in Germany, taking place simultaneously on many levels. In parallel, the memory of the crimes committed during World War II by the Nazi regime on Poles is in the background, which is still a serious gap in German narratives of that period and also requires the Polish side to take further action to change this situation. Germany's important instrument for promoting a positive narrative about the latest history of Germany is promoting the memory of the fall of the Berlin Wall and therefore further strengthening the image of Germany on the international stage. (original abstract)

11

Decommunization of Urban Toponymy in Ukraine: Causes and Consequences

63%

Kuczabski A. , Boychuk A.

|

nr nr 10(4)

8-16

EN

The decommunization in Ukraine took place differently than in other post-communist countries. For many years after the collapse of the USSR, Ukrainian society tolerated the post-communist remnants. The conflict with Russia has fundamentally changed the narrative in relation to historical memory. Through the active toponymic policy of the central government in 2014-2016, it was possible to get rid of almost all communist symbols and names in public space. Nevertheless, a retreat in the matter of commemoration cannot be ruled out, as left-wing, and sometimes even pro-communist, views remain popular among a large part of the Ukrainian society. (original abstract)

12

Historical Politics as a Tool of the Ideological Justification of Russian Neo-imperialism

63%

Lytvynenko O.

|

nr nr 12 (S1)

23-33

EN

A number of modern Russian political discourse provisions which consist of tendentious interpretations of Russian and Ukrainian history and which result in frank and systematic manipulation of historical memory have been analyzed. Their goals are to justify Russia's aggressive policy towards Ukraine to prove and legalize the right to decide the fate of the Ukrainian people and to determine the vectors of the Ukrainian foreign policy. At the same time, they are aimed at discrediting the Ukrainian government and delegitimizing Ukrainian statehood as well as ultimately distorting and leveling Ukrainian national identity. The outdated concept of Ancient Rus as the cradle of "three brotherly peoples", i.e. Russians, Ukrainians and Belarusians, or its more archaic version about the existence of a single Russian nation, whose branches are actually Russians, Ukrainians and Belarusians, is used. A component of this concept is the idea of Russia being the direct and sole legal heir of Ancient Rus, whose historical mission was and remains the gathering of ancient Russian lands, which include the lands of Ukraine and Belarus. Accordingly, the separate existence of the Ukrainian people, and hence their right to state independence, is either denied altogether or conditionally recognized, if they maintain inseparable ties with Russia and renounce the Western vector of foreign policy. Modern Ukraine is considered by the Russian authorities and the political establishment as "anti-Russia", which has no right to exist. Attempts to apply the tools of the historical politics of the Russian Federation. In particular, it concerns historical education and memorial practices in the Donetsk and Luhansk regions of the Donbas, where the territory temporarily is not controlled by Ukraine. These territories are also considered a model for similar measures used on temporarily occupied territories during the 2022 war.(original abstract)

13

Rusofobia po amerykańsku i nowa zimna wojna

51%

Dobrzański J.

|

nr nr 3

137-149

XX

Artykuł przedstawia niepokojące zjawisko rozszerzania się w publicystyce amerykańskich mass mediów fobii antyrosyjskiej zastosowanej jako narzędzie sterowania nastrojami społecznymi w celu pozyskania akceptacji opinii publicznej dla nowej agresywnej strategii zagranicznej podsuwanej administracji USA przez grupy nacisku związane z interesami specjalnymi wpływowych kręgów militarnych, gospodarczych i politycznych. Strategia ta, bazując na przesłankach ideologicznych i fałszywie pojmowanej polityce historycznej, wykorzystuje mechanizmy propagandy w celu blokowania racjonalnej debaty publicznej opartej na realistycznych kalkulacjach i ocenach politycznych. Spotkała się ona z krytyczną oceną ze strony ekspertów w zakresie stosunków międzynarodowych wywodzących się z obu stron politycznego spektrum oraz z akademickich środowisk rosjoznawczych w USA. W tekście zaprezentowane są opozycyjne wobec tej strategii opinie centrolewicowego publicysty i nestora amerykańskiej sowietologii profesora Stephena F. Cohena oraz czołowego konserwatywnego komentatora politycznego i byłego kandydata na prezydenta Patricka Buchanana. Przedstawiona jest także reakcja ekspertów z czołowych instytucji naukowych zajmujących się problematyką rosyjską oraz niektórych niezależnych krytyków społecznych. O powadze problemu świadczy zorganizowanie przez najbardziej uznany ośrodek studiów rosyjskich w USA - Instytut im. Kennana przy Woodrow Wilson International Center for Scholars - specjalnej konferencji naukowej poświęconej rusofobii.(abstrakt oryginalny)

EN

The article presents a disturbing phenomenon of the spread of anti-Russian phobia within the political publications of American mass media used as a tool to control public attitudes in order to gain the acceptance of the public for the new aggressive foreign strategy pushed to the US administration by pressure groups related to the special interests of influential military, economic and political circles. This strategy, based on ideological premises and falsely understood historical policy, uses propaganda mechanisms to block rational public debate based on realistic political calculations and assessments. It met with critical assessment by international relations experts coming from both sides of the political spectrum and from Russian studies academic communities in the USA. The text presents contradictory to the above strategy opinions of the center-left journalist and the nestor of the American sovietology, professor Stephen F. Cohen as well as the leading conservative political commentator and former presidential candidate, Patrick Buchanan. The reaction of experts from leading scientific institutions dealing with Russian issues and some independent critics of social life is also presented. The significance of the problem is evidenced by organizing by the most recognized US center for Russian studies - the Kennan Institute of the Woodrow Wilson International Center for Scholars, of a special scientific conference dedicated to Russophobia(original abstract)