Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Oddziaływanie efektu grawitacyjnego na zróżnicowanie wydajności pracy w krajach bałkańskich

100%

Mroczek K. , Nowosad A. , Tokarski T.

Gospodarka Narodowa

|

2015

|

nr nr 2

15-53

XX

Celem artykułu jest przedstawienie i ocena efektów grawitacyjnych na przestrzenne zróżnicowanie wydajności pracy w 11 krajach bałkańskich w latach 2000-2013. Badania przeprowadzono w celu ukazania różnorodności krajów bałkańskich w odniesieniu do pozostałych państw Europy pod względem technicznego uzbrojenia pracy i przestrzennego zróżnicowania wydajności pracy. Państwa bałkańskie przedstawiono w ich specyfice polityczno-systemowej, ze szczególnym uwzględnieniem przyczyn odmiennego rozwoju państwowo-ekonomicznego tego regionu na tle powojennej Europy, jak reżimy autorytarne, konflikty zbrojne, przyzwolenie społeczne na korupcję, poziom kultury politycznej i gospodarczej społeczeństw. Badania w dziedzinie politologii przeprowadzono metodą porównawczą systemów politycznych i gospodarczych państw regionu w ich rozwoju od II wojny światowej do końca 2013 r. Badania ekonomiczne przeprowadzono metodą zróżnicowania efektów grawitacyjnych poprzez symulacje numeryczne stanów długookresowej równowagi wydajności pracy w krajach bałkańskich. Stworzony model posiada asymptotycznie stabilny punkt stacjonarny, co do którego przyjęto, że jest punktem długookresowej równowagi. W badaniach wykorzystano dane statystyczne odnośnie do zasobów kapitału rzeczowego ujętych w równaniu ich przyrostów w długim horyzoncie czasu. Wyliczono techniczne uzbrojenie pracy na bazie uzyskanych szacunków kapitału rzeczowego, przeprowadzono badania łącznych i jednostkowych efektów grawitacyjnych w regionie oraz zbadano najsilniej odczuwalne efekty grawitacyjne w regionie. Na podstawie badań stwierdzono, że najwyższym poziomem technicznego uzbrojenia pracy charakteryzują się Grecja, Słowenia, Chorwacja i Albania, najniższym Rumunia, Serbia, Bułgaria i Macedonia. Siła oddziaływania technicznego uzbrojenia pracy na wydajność pracy jest ponad trzykrotnie wyższa niż siła oddziaływania efektu grawitacyjnego w regionie. Najwyższą wydajnością pracy charakteryzują się Albania i Chorwacja, najniższą Rumunia i Turcja. Najgorsza sytuacja na rynku pracy i najwyższe bezrobocie jest w Macedonii oraz Bośni i Hercegowinie. Najniższe bezrobocie jest w Rumunii, Turcji i Słowenii. Najbogatszym krajem jest Słowenia, która jako jedyna osiągnęła PKB per capita wyższe niż średnia dla krajów UE. Na podstawie badań można stwierdzić, że wejście do UE krajów z nią stowarzyszonych wzmocni działanie efektów grawitacyjnych i doprowadzi do silniejszego procesu konwergencji, co może się przyczynić do większej stabilności politycznej i gospodarczej regionu. (abstrakt oryginalny)

EN

The authors explore what they define as gravity effect and its impact on regional disparities in labor productivity in 11 Balkan countries from 2000 to 2013. The gravity effect, which is a reference to Newton's gravity law, is based on the assumption that regions have some economic influence on one another. The strength of these relationships is proportional to the size of the regional economies and inversely proportional to the distance between them. The model of economic growth applied by Mroczek, Nowosad and Tokarski draws from the neoclassical models of Solow; Mankiw, Romer and Weil; and Nonneman and Vanhoud. The research looks at how Balkan countries are distinct from other European economies in terms of the capital-labor ratio and regional disparities in labor productivity. The authors discuss the specific features of the Balkan political system and examine why the region has followed a different path of political and economic development than the rest of postwar Europe. The Balkan region is distinct for its authoritarian regimes, military conflicts and public acceptance of corruption, the authors say. They compare the political and economic systems of individual Balkan countries and their development paths from the end of World War II to the end of 2013. In their research, the authors use a method based on numerical simulations of a long-term equilibrium in labor productivity in Balkan economies. The model developed by the authors has an "asymptomatically stable steady state point regarded as a point of long-term equilibrium." The research includes an analysis of statistical data on physical capital resources. The research shows that Greece, Slovenia, Croatia and Albania have high capital-labor ratios, while Romania, Serbia, Bulgaria, and Macedonia have low ratios. The impact of the capital-labor ratio on labor productivity in the region is almost three times stronger than the influence of the gravity effect, the authors say. They add that Albania and Croatia have the highest levels of labor productivity, while Romania and Turkey are at the opposite end of the spectrum. Macedonia and Bosnia-and-Hercegovina are the worst off in terms of the labor market situation and unemployment. Joblessness is the lowest in Romania, Turkey and Slovenia, according to the authors. Their research shows that Slovenia is the most affluent country in the Balkan region and the only one with a GDP per capita above the EU average. Several Balkan countries are associated with the European Union and seeking to join the bloc. According to Mroczek, Nowosad and Tokarski, EU accession would benefit these Balkan economies because it would reinforce the gravity effect and lead to a stronger convergence process, thus contributing to greater political and economic stability in the region. (original abstract)

2

Wpływ krajowych i zagranicznych efektów grawitacyjnych na zróżnicowanie rozwoju ekonomicznego Polski

100%

Filipowicz K.

Wiadomości Statystyczne

|

2017

|

nr nr 2

72-97

XX

Celem opracowania jest dokonanie oceny wpływu efektów grawitacyjnych na zróżnicowanie rozwoju ekonomicznego naszego kraju w latach 2002-2013. W artykule, stosując metodę taksonomiczną opartą na odległości euklidesowej, dokonano opisu przestrzennego zróżnicowania rozwoju ekonomicznego województw. Jako zmienne diagnostyczne do konstrukcji syntetycznego miernika posłużyły następujące zmienne makroekonomiczne: wartość brutto środków trwałych, PKB i inwestycje przypadające na mieszkańca, przeciętne płace, stopa bezrobocia oraz liczba podmiotów w rejestrze REGON na 1000 mieszkańców. Ponadto obliczono oraz opisano łączne krajowe, zagraniczne oraz całkowite efekty grawitacyjne w województwach. Założono, że indywidualne efekty grawitacyjne łączące ze sobą dwa regiony (przez analogię do prawa grawitacji Newtona) są wprost proporcjonalne do iloczynu wartości brutto środków trwałych na mieszkańca w tych regionach oraz odwrotnie proporcjonalne do kwadratu odległości między ich stolicami. Przyjęto także, że łączny efekt grawitacyjny danego województwa jest średnią geometryczną indywidualnych efektów grawitacyjnych. Podsumowanie rozważań stanowi statystyczna analiza pozwalająca ocenić oddziaływanie czynników grawitacyjnych na przestrzenne zróżnicowanie rozwoju ekonomicznego Polski. W badaniu wykorzystano dane Banku Danych Lokalnych GUS. (abstrakt oryginalny)

EN

The aim of this paper is to assess the impact of gravity effects on the diversity of economic development of Poland in the years 2002-2013. This article describes spatial differences in economic development of voivodships with the taxonomic analysis method based on the distance in Euclidean space. For the creation of a synthetic measure of economic development the following macroeconomic variables were used as diagnostic variables: gross value of fixed assets per capita, GDP per capita, investments per capita, average wages and salaries, unemployment rate and the number of entities in the REGON register per 1000 inhabitants. Moreover, it presents computation and description of combined domestic as well as foreign and total gravity effects in the voivodships. The article is based on the assumption that the individual gravity effects between two regions (by analogy with Newton's law of gravity) are directly proportional to the product of the gross value of fixed assets per capita in these regions and inversely proportional to the square of the distance between the capitals of these regions. The article also states that the combined gravity effect in the particular voivodeship is a geometric mean of the individual gravity effects. A summary of considerations is presented in a form of a statistical analysis that assesses the impact of gravity effects on the spatial differences in economic development of Poland. In the research data from the Local Data Bank were used. (original abstract)

3

The Hierarchy and Relationships Between Towns in Lubuskie Province

100%

Szczuciński P.

Studia Miejskie

|

2019

|

nr nr 35

39-49

XX

Ukształtowany na terytorium regionu system osadniczy stanowi w geografii społecznoekonomicznej jeden z głównych czynników rozwoju. Szczególną rolę w systemie tym odgrywają miasta, których znaczenie rozpatrywać można z różnych perspektyw. W artykule z perspektywy przestrzennej badaniom poddano hierarchię i relacje miast w województwie lubuskim. Spośród narzędzi statystycznych wykorzystano regułę wielkości i kolejności Zipfa oraz model grawitacji. Analizę przeprowadzono na podstawie danych za rok 2015. Wyniki badań empirycznych wskazują, że pomimo podobnego zagęszczenia miast w województwie lubuskim jak ogólnie w kraju system miast w regionie charakteryzuje wyraźna specyfika. Obok dwóch największych miast pełniących funkcje regionalne i ponadregionalne, którymi są Zielona Góra i Gorzów Wlkp., duże znaczenie ma problematyka funkcjonowania małych i średnich miast w województwie.(abstrakt oryginalny)

EN

In socio-economic geography any regional settlement system makes one of its major factors of development. It is towns that play a specific role in this system, the meaning of which can be approached from different perspectives. This paper focuses on the hierarchies and relationships between towns in the Province of Lubuskie seen from the spatial point of view. The volume and sequence rule of Zipf 's law as well as the gravitation model have been used as the statistical tools. The data valid as in 2015 were accounted for in the analysis. Results from the empirical studies show that despite a similar urban density in Lubuskie Province and generally across Poland, the town system in the region is visibly specific. Apart from two largest cities playing a regional and cross-regional function, i.e. Zielona Góra and Gorzów Wlkp., the issue of how small and middle-sized towns function in the province comes to the fore.(original abstract)

4

Zróżnicowanie rozwoju ekonomicznego krajów UE na podstawie grawitacyjnego modelu wzrostu

100%

Wisła R. , Filipowicz K. , Tokarski T.

Wiadomości Statystyczne

|

2018

|

nr nr 7

37-55

XX

Artykuł ma na celu przedstawienie zróżnicowania rozwoju ekonomicznego krajów Unii Europejskiej (UE) w latach 2000-2015 oraz symulacje zmian wydajności pracy w perspektywie do 2050 r. W badaniu wykorzystano dwa agregaty makroekonomiczne opisujące dynamikę procesów rozwojowych, tj. wydajność pracy oraz kapitał rzeczowy przypadający na pracującego w powiązaniu z tzw. efektami grawitacyjnymi. Oparto się na danych Europejskiej Komisji Gospodarczej (United Nations Economic Commission for Europe - UNECE). Wyniki skłaniają do sformułowania dwóch kluczowych wniosków. Po pierwsze, przy założeniu utrzymania średniej krajowej stopy inwestycji z okresów 2000-2015, 2000-2008 i 2009-2015 w perspektywie do 2050 r. najsilniejszą średnioroczną dynamikę zmian wydajności pracy obserwuje się w krajach zaliczanych do grupy postkomunistycznej. Po drugie, przyjęcie dla okresu 2016- -2050 średniej stopy inwestycji dla gospodarki UE z okresów 2000-2015, 2000-2008 i 2009-2015 skłania do przypuszczenia, że w 2050 r. wydajność pracy trzech dużych grup krajów objętych analizą (UE-28, UE-15 i kraje postkomunistyczne) będzie się kształtować na bardzo podobnym poziomie. (abstrakt oryginalny)

EN

The aim of the article is to present the differentiation of economic development of the European Union countries in the years 2000-2015 and to simulate changes in labour productivity in the perspective of 2050. Two macro-economic aggregates describing dynamics of development processes, i.e. labour productivity and capital-labour ratio, connected with the so-called gravity effects were used in the research. It was based on data from the United Nations Economic Commission for Europe (UNECE). The results lead to the formulation of two key conclusions. Firstly, assuming that the average investment rate from 2000-2015, 2000-2008 and 2009- -2015 is maintained in the perspective until 2050, the strongest annual average dynamics of labour productivity changes is observed in the countries belonging to the post-communist group. Secondly, the adoption, for the 2016-2050 period, of the average investment rate for the entire EU economy for 2000- -2015, 2000-2008 and 2009-2015, will lead to the assumption that in 2050 the productivity of large groups of analysed countries will be shaped at a very similar level. (original abstract)

5

Wpływ efektu grawitacyjnego na przestrzenne zróżnicowanie rozwoju ekonomicznego powiatów Polski Wschodniej

100%

Filipowicz K. , Tokarski T.

Studia i Materiały Wydziału Zarządzania i Administracji Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Jana Kochanowskiego w Kielcach

|

2015

|

nr R. 19, nr 4, t. 1 Zintegrowane podejście do spójności - rola statystyki publicznej

57-71

XX

Celem artykułu jest ocena wpływu efektów grawitacyjnych na zróżnicowanie poziomu rozwoju ekonomicznego powiatów Polski Wschodniej w latach 2002-2013. W artykule opisano przestrzenne zróżnicowanie rozwoju ekonomicznego powiatów Polski Wschodniej. Ponadto obliczono indywidualne efekty grawitacyjne łączące ze sobą dwa powiaty (są one wprost proporcjonalne do iloczynu wartości brutto środków trwałych na mieszkańca w tych powiatach oraz odwrotnie proporcjonalne do kwadratu odległości między ich stolicami). Na bazie tych efektów obliczono łączne efekty grawitacyjne. Podsumowaniem artykułu jest statystyczna analiza pozwalająca ocenić wpływ potencjału grawitacyjnego na przestrzenne zróżnicowanie rozwoju ekonomicznego powiatów Polski Wschodniej. (abstrakt oryginalny)

EN

The aim of this paper is to assess the impact of gravity effects on the diversity of economic development of Eastern Polish powiats' in the years 2002-2013. This article describes spatial differences in economic development of Eastern Polish powiats. Moreover, it presents calculation the individual gravity effects between two powiats (they are directly proportional to the product of the gross value of fixed assets per capita in these counties and inversely proportional to the square of the distance between the capitals of these counties). Based on this effects was calculated combined gravity effect. A summary is presented in a form of a statistical analysis that assesses the impact of gravity effects on the spatial differences in economic development of Eastern Polish powiats. (original abstract)

6

Złote reguły akumulacji kapitału w grawitacyjnym modelu wzrostu gospodarczego

100%

Filipowicz K. , Tokarski T. , Trojak M.

Gospodarka Narodowa

|

2015

|

nr nr 3

27-47

XX

Artykuł ma na celu próbę wyznaczenia złotych reguł akumulacji kapitału w grawitacyjnym modelu wzrostu gospodarczego. Model ten jest rozszerzeniem neoklasycznego modelu wzrostu gospodarczego Solowa [1956] o tzw. efekty grawitacyjne. Na gruncie grawitacyjnego modelu wzrostu gospodarczego rozważa się dwa warianty złotych reguł akumulacji kapitału. W pierwszym wariancie szuka się takiej kombinacji stóp inwestycji, która maksymalizuje średnią geometryczną z konsumpcji na pracującego we wszystkich gospodarkach w warunkach długookresowej równowagi modelu grawitacyjnego. W drugim zaś wyznacza się taką kombinację stóp inwestycji, która maksymalizuje długookresową konsumpcję na pracującego w każdej z analizowanych gospodarek. Podjęte w artykule rozważania prowadzą do następujących wniosków. W pierwszym wariancie złotą regułą akumulacji kapitału są stopy inwestycji równe (w każdej z gospodarek) elastyczności produktu względem nakładów kapitałowych powiększonej o dwukrotność siły działania efektu grawitacyjnego. Natomiast w drugim wariancie optymalne stopy inwestycji zależne są (podobnie jak w pierwszym wariancie) od elastyczności produkcji względem kapitału, siły działania efektu grawitacyjnego oraz (co nie występuje w pierwszym wariancie) liczby gospodarek podlegających działaniu efektu grawitacyjnego. Ponadto w wariancie tym wzrost elastyczności produkcji względem kapitału i/lub siły działania efektów grawitacyjnych prowadzi do wzrostu optymalnych stóp inwestycji. Jeśli zaś liczba gospodarek, na które oddziałuje efekt grawitacyjny rośnie, to spadają stopy inwestycji, które maksymalizują długookresową konsumpcję na pracującego w każdej z gospodarek. W obu rozważanych w artykule wariantach gasnące (do zera) efekty grawitacyjne powodują zbieżność uzyskanych złotych reguł akumulacji z oryginalnymi złotymi regułami Phelpsa. Oznacza to, iż wyznaczone przez autorów złote reguły akumulacji kapitału stanowią uogólnienie złotych reguł akumulacji kapitału Phelpsa na grawitacyjny model wzrostu gospodarczego. (abstrakt oryginalny)

EN

The paper seeks to determine the so-called golden rules of capital accumulation in a model of economic growth known as the gravity model. This model combines Solow's neo-classical model of economic growth with what is defined as the gravity effect. The authors consider two variants of the gravity model. The first variant seeks such a level of investment rates that would maximize the geometric average of consumption per employee in all economies, under the assumption of a long-term equilibrium. The second variant seeks such a level of investment rates that would maximize long-term consumption per employee in each economy. The research shows that, in both variants, optimum investment rates depend on the elasticity of production with regard to capital and on the gravity effect, the authors say. In the second variant, the optimum investment rates additionally depend on the number of economies included in the model. If the number of economies subject to the gravity effect increases, investment rates decrease in each economy, the authors say. In both variants, the gravity effect peters out and is eventually reduced to zero, but tends to have the same form as the original golden rules of capital accumulation posited by Edmund Phelps, the authors argue. They add that the golden rules of accumulation determined in the article are a generalization of Phelps' original golden rules of capital accumulation under the assumption of the existence of a gravity effect. (original abstract)

7

Zastosowanie modeli grawitacyjnych dla wybranych zbóż w handlu między UE a USA

100%

Kułyk P. , Augustowski Ł.

Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie. Problemy Rolnictwa Światowego

|

2018

|

tom 18(33)

|

nr z. 4

295-303

XX

Niniejszy artykuł przedstawia zastosowanie modeli grawitacyjnych w bilateralnym handlu takimi artykułami rolnymi jak: pszenica, owies i kukurydza między UE a USA. Analiza obejmowała lata 2000-2016, a w skład zmiennych objaśniających weszły PKB, wskaźnik PSE, wartość dodana w rolnictwie oraz wartość dodana na pracownika w rolnictwie. Przeprowadzone badania wykazały występowanie znacznych zakłóceń w wymianie handlowej wybranymi produktami rolnymi pomiędzy UE i USA. W konsekwencji model grawitacyjny zastosowany dla pszenicy, owsa i kukurydzy nie potwierdził, że masy gospodarek wyrażone w ich realnym PKB przyciągają się i umacniają wymianę handlową. Zjawisko odpychania zauważono także dla wartości dodanych w rolnictwie. Badania pozwoliły natomiast wykazać, iż wsparcie rolnictwa tworzy efekty przyciągania handlu, dla pszenicy i owsa. (abstrakt oryginalny)

EN

This article presents the use of gravity models in bilateral trade in agricultural products such as wheat, oats and maize between the EU and the USA. The analysis covered the years 2000-2016, and the explanatory variables included GDP, PSE index, value added in agriculture and value added per employee in agriculture. The conducted research revealed significant disturbances in trade between selected EU and US agricultural products. Consequently, the gravity model applied to wheat, oats and maize did not confirm that the masses of economies expressed in their real GDP are attracting and strengthening trade. The phenomenon of repulsion was also noticed for added values in agriculture. However, the research has shown that agricultural support creates the effects of attracting trade, for wheat and oats. (original abstract)

8

Cointegration Analysis of the Impact of Azerbaijan and Ukraine GDPs on the Trade Turnover Between These Countries

100%

Orudzhev E. , Alizade A.

|

tom 14

|

nr nr 3

274-290

EN

This article studies the integration processes between Azerbaijan and Ukraine by using the indicators of the integratedness of the GDPs of these countries and of the trade turnover between them. The annual data from 1994 to 2018 are studied as the period of monitoring. All the studied time series are non-stationary, and in passing to the time series of differences, they retain only the information corresponding to short-term changes in their dynamics; while information about long-term changes in the process, contained in those levels of variables that are lost in the transition to differences, is lost. Therefore, problems of correct modelling of the corresponding time series, of which components lead to departure from stationarity, arise. The article uses the econometric methodology of the gravity modelling of the correlation between non-stationary time series. In the modelling, econometric methods, all the necessary step-by-step statistical procedures to determine the order of integratedness of the non-stationary time series, to identify the assessment of the parameters of the model and to check its adequacy and the accuracy of short-term and long-term predicted values are correctly used by applying Excel tools and the Eviews package. The departure of empirical tests from the trend is analyzed. The constructed dynamic analogue of the gravity model enables to qualitatively predict the status of integration of the foreign trade of the studied two countries. Based on the constructed model, econometrically sound recommendations that enable a dynamic analysis of effective regulation of the export and import transactions between these countries by the governments to balance the mutual trade have been developed. (original abstract)

9

The Effect of Russian Unfriendly-Country List and Import Ban: Gravity Framework Test

100%

Krivko M. , Kontsevaya S. , Smutka L.

Journal of International Studies

|

2023

|

tom 16

|

nr nr 2

72-84

EN

Since 2021, Russia has maintained a list of unfriendly countries. This list and the import ban list introduced in 2014 are some of the main economic sanctions Russia uses to influence trading partners. This paper attempts to quantify the effect of putting a trading partner on the list of unfriendly countries compared to the Russian import ban. The study uses the data on trade flows between Russia and its trading partners from the UN COMTRADE database for select agri-food products. Employing a gravity framework, we argue that countries added to the unfriendly list in 2022 often had already lost a significant part of exports due to the 2014 Russian import ban introduction. Thus, such countries did not experience significant change compared to the effects of the Russian import ban. Based on this conclusion, Russia has a limited capacity to apply such retaliatory measures to Western countries regarding agri-food trade. Our results also demonstrate that the presence of the import ban drives export flows of the studied products, while the GDP of the trading partner also plays an important role, albeit with a lower magnitude. (original abstract)

10

Oddziaływanie efektów grawitacyjnych na wybrane czynniki rozwoju ekonomicznego powiatów województwa dolnośląskiego1

100%

Filipowicz K.

Studia Prawno-Ekonomiczne

|

2016

|

tom 101

223-240

XX

Celem opracowania jest dokonanie oceny wpływu efektów grawitacyjnych na zróżnicowanie poziomu rozwoju ekonomicznego powiatów województwa dolnośląskiego w latach 2002-2013. W artykule, w oparciu o metody taksonomiczne oraz analizę skupień, dokonano opisu przestrzennego zróżnicowania rozwoju ekonomicznego powiatów województwa dolnośląskiego. Ponadto obliczono i opisano indywidualne oraz łączne efekty grawitacyjne w powiatach. Założono, iż indywidualne efekty grawitacyjne łączące ze sobą dwa powiaty (przez analogię do prawa grawitacji Newtona) są wprost proporcjonalne do iloczynu wartości brutto środków trwałych na mieszkańca w tych powiatach oraz odwrotnie proporcjonalne do kwadratu odległości między stolicami tych powiatów. Przyjęto także, że łączny efekt grawitacyjny danego powiatu jest średnią geometryczną z indywidualnych efektów grawitacyjnych. Podsumowanie rozważań stanowi statystyczna analiza pozwalająca ocenić oddziaływanie efektów grawitacyjnych na przestrzenne zróżnicowanie rozwoju ekonomicznego powiatów województwa dolnośląskiego.(abstrakt oryginalny)

EN

The aim of this paper is to assess the impact of gravity effects on the diversity of economic development of Dolnośląskie Voivodeship counties in the years 2002-2013. This article describes spatial differences in economic development of Dolnośląskie Voivodeship counties, based on the taxonomic and cluster analysis methods. Moreover, it presents calculation and description of both, the individual and combined gravity effects in the counties. The article is based on the assumption that the individual gravity effects between two counties (by analogy with Newton's law of gravity) are directly proportional to the product of the gross value of fixed assets per capita in these counties and inversely proportional to the square of the distance between the capitals of these counties. The article also states that the combined gravity effect in the particular county is a geometric mean of the individual gravity effects. A summary of considerations is presented in a form of a statistical analysis that assesses the impact of gravity effects on the spatial differences in economic development of Dolnośląskie Voivodeship counties.(original abstract)

11

Grawitacyjny model zróżnicowania rozwoju ekonomicznego województw

100%

Mroczek K. , Tokarski T. , Trojak M.

Gospodarka Narodowa

|

2014

|

nr nr 3

5-34

XX

Celem artykułu jest wyjaśnienie wpływu tzw. efektu grawitacyjnego na przestrzenne zróżnicowanie rozwoju ekonomicznego polskich województw. Ów efekt grawitacyjny (nawiązując do prawa grawitacji Newtona) opiera się na założeniu, że regiony oddziałują na siebie gospodarczo, przy czym siła oddziaływania jest proporcjonalna do ich wielkości i odwrotnie proporcjonalna do kwadratu odległości między nimi. Najczęściej modele grawitacyjne były wykorzystywane do opisu zjawisk w handlu światowym, zaś ich zastosowanie do analizy wzrostu i zróżnicowania regionalnego było bardzo rzadkie. Zastosowany w opracowaniu model nawiązuje do neoklasycznego modelu wzrostu gospodarczego Solowa, modeli Mankiwa, Romera i Weila oraz Nonnemana i Vanhoudta. W opracowaniu zaprezentowano model wzrostu gospodarczego uwzględniający efekt grawitacji. Wykazano, że model ten posiada nietrywialny punkt stacjonarny oraz że jest on asymptotycznie stabilny, co oznacza, że jest punktem asymptotycznej długookresowej równowagi rozważanego modelu wzrostu gospodarczego. W dalszej części opracowania dokonano opisowej analizy zróżnicowania technicznego uzbrojenia pracy, wydajności pracy, jednostkowych i łącznych efektów grawitacyjnych w polskich województwach w latach 1999-2011. Ponadto dokonano oszacowania parametrów funkcji wydajności pracy na poziomie wojewódzkim. Efektem finalnym pracy było przeprowadzenie numerycznych symulacji możliwych scenariuszy zróżnicowania rozwoju ekonomicznego polskich regionów. W pierwszym scenariuszu założono, że stopy inwestycji w poszczególnych województwach były różne (średnie arytmetyczne z poprzednich okresów), w drugim zaś wariancie przyjęto, że w długim okresie stopy te będą sobie równe. Zarówno 1., jak i 2. wariant wskazują na to, że przestrzenne zróżnicowanie rozwoju ekonomicznego polskich województw może się istotnie pogłębiać, przy czym procesy dywergencyjne byłyby znacznie silniejsze przy utrzymaniu się dotychczasowej struktury stóp inwestycji. Co więcej, jeśli nie uwzględni się działania zewnętrznych efektów grawitacyjnych (związanych z oddziaływaniem na polskie województwa gospodarki niemieckiej) oraz portowego charakteru Trójmiasta, to okaże się, że województwami o niskim poziomie rozwoju ekonomicznego mogłyby zostać również pomorskie, zachodniopomorskie oraz lubuskie. Najsilniejsze efekty grawitacyjne w analizowanym przedziale czasu notowane były mniej więcej w czworokącie łączącym Warszawę z Poznaniem, Wrocławiem oraz aglomeracją śląsko-dąbrowską lub (być może) Krakowem. Województwami peryferyjnymi ze względu na siłę działania efektów grawitacyjnych okazały się zarówno województwa Polski wschodniej (poza województwem świętokrzyskim, które leży względnie blisko kilku dużych aglomeracji miejskich), jak i województwa pomorskie, zachodniopomorskie oraz lubuskie.

EN

The paper seeks to explain the influence of the so-called gravity effect on the regional diversity of economic growth in Poland. The gravity effect, which is a reference to Newton's gravity law, is based on the assumption that regions have some economic influence on one another. The strength of these relationships is proportional to the size of the regional economies and inversely proportional to the distance between them. The applied model of economic growth refers to the neoclassical models of Solow; Mankiw, Romer and Weil; and Nonneman and Vanhoud. The presented model takes into account the gravity effect. The model has one non-trivial stationary point that is asymptotically stable, the authors say, which means that this point is a long-run economic equilibrium point. The paper examines the regional diversity of various macroeconomic indicators in the period from 1999 to 2011. Additionally, parameters of the labor productivity function are estimated at the regional level. The research yielded numerical simulations of two possible scenarios of the economic diversity of Polish regions. In the first scenario, it is assumed that investment rates are different in different regions (mean rates for each region from past periods). In the second scenario, the investment rates are the same for all regions. Both scenarios seem to indicate that the regional diversification of economic growth in Polish regions may decrease significantly, but the process of divergence was stronger under the regime imposed in the first scenario, the authors say. The strongest gravity effects were observed in an area bounded by the cities of Warsaw, Poznań and Wrocław as well as the southern Silesia region, with the possible inclusion of the city of Cracow. Peripheral regions in terms of the gravity effect, according to the authors, are provinces in eastern Poland as well as Świętokrzyskie in the center of the country, Pomorskie and Zachodniopomorskie in the north, and Lubuskie in the west.

12

Kształtowanie się wymiany krajów kapitalistycznych w długim okresie czasu

80%

Rekowski M.

Zeszyty Naukowe. Seria 1 / Akademia Ekonomiczna w Poznaniu

|

1989

|

nr nr 177 Studia nad strukturą współczesnej gospodarki kapitalistycznej

4-12

XX

Przemiany struktur w gospodarkach kapitalistycznych znajdują swoje odbicie w wymianie międzynarodowej. Charakterystycznym zjawiskiem jest konsekwentna zmiana struktury handlu zagranicznego rozwiniętych krajów kapitalistycznych, polegająca na wzroście udziału dóbr i usług zawierających w sobie wysoki wkład nowoczesnych technologii. Kraje te osiągają zazwyczaj wysoką dynamikę rozwoju eksportu, wyższą aniżeli importu. Dodatnie salda bilansów handlowych, które są tego wynikiem, umacniają walutę krajową i pozycję gospodarczą tych krajów na rynku światowym. Czy zjawiska te, których narastanie obserwujemy w ostatnich latach, zmieniają w zasadniczy sposób strukturalny układ międzynarodowego podziału pracy, ukształtowany po II wojnie światowej? Czy skutki tych przemian przekształcają radykalnie długookresowe prawidłowości, którym podlega wymiana międzynarodowa? Odpowiedzi na te pytania należy szukać w analizie długookresowych zmian handlu zagranicznego, która pozwala uchwycić te czynniki determinujące wymianę międzynarodową, które obok i pomimo działania elementów koniunkturalnych (cyklicznych) i przypadkowych decydują o prawidłowościach rozwojowych rozpatrywanego zjawiska. (fragment tekstu)

13

Efekt grawitacyjny i techniczne uzbrojenie pracy a zróżnicowanie wydajności pracy w krajach UE

80%

Mroczek K. , Tokarski T.

Studia Prawno-Ekonomiczne

|

2014

|

tom 93

245-259

EN

The aim of the research is to conduct a statistical analysis of the influence of so called gravity effect and capital-labour ratio on regional diversification of labour productivity in 28 EU countries between 2000 and 2012. The analysis is based on a macroeconomic concept of Cobb-Douglass production function extended by mentioned before gravity effect. We assume (per analogium to Newton gravity law) that gravity effect which joins two countries is directly positively related to economic potential of both countries and reversely related to the squared geographic distance between them. Hence, countries with strong economic potential and close borders, have stronger economic influence on each other, than countries with low economic potential with big distance between them. The work consists of a description of diversification of gravity effect, capital-labour ratio and labour productivity in EU countries from 2000 to 2012. Moreover, the a statistical analysis of the influence of gravity effect and capital-labour ratio on labour.(original abstract)