Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Why Sextus? The Pros logikous as Reliable Source for Gorgias’ Peri tou me ontos

100%

Giombini S.

|

nr 1

83-96

EN

Two versions of Peri tou mē ontos (ptmo) by Gorgias, related by an Anonymous Author (MXG) and by Sextus Empiricus (SE), have been alternatively accredited by scholars according to their disposition to seek a doctrine or a rhetorical- communicational dimension respectively with the first tendency prevailing. Comparing the ptmo to the rest of Gorgiasʼ works, we verify and clearly demonstrate how SE manages to convey a precise modus argumentandi. In effect, SE shows Gorgias’ demonstrative reasoning as employing: (1) the application of demonstrandum and quod erat demonstrandum typical of Gorgiasʼ speeches, reinforced by a substantial and abundant use of verbs of explanation and demonstration, especially in comparison to the rest of the same Against the Logicians’ section. Otherwise, MXG reduces this lexicon to the more generic phēmi; (2) the continuous employment of the reductio ad absurdum, like in all of Gorgias’ works; (3) a very refined formulation of the principle of non-contradiction (§67, similar to the one seen in Pal. 25). In addition, MXG is accurate in the discussion of some arguments (as in the third kephalaion), however, presents as an overcorrected interpreter, more interested in questioning Gorgias than reporting his original text, also directly referring to Zeno, Melissus, and Leucippus. The context of the ptmo in SE’s work the structure presented leads us to believe that SE had the text or at least an accurate summary of the ptmo different from MXG. The aims of this paper are: (1) to demonstrate that SE shows well the Gorgianic demonstrative reasoning and, for this specific reason, he is reliable and valuable resource for us; (2) to hypothesise that SE’s version is based on and independent (as yet unknown) source.

2

Słowo to potężny władca. Poglądy językowe Gorgiasza sofisty

72%

Tomaka K.

|

nr 3: Filologia klasyczna

23-36

PL

Celem niniejszego artykułu jest syntetyczne przedstawienie poglądów językowych, które manifestował najbardziej radykalny sofista, Gorgiasz z Leontinoi. Autorka poddała analizie nihilistyczny pogląd Gorgiasza na poznanie i sam przekaz językowy. Sofista, burząc zgodność między rzeczywistością, myśleniem i językiem, odebrał słowu wartość poznawczą, a wyeksponował jego funkcję impresywną. Język w jego poglądach przestaje być nośnikiem informacji, staje się natomiast narzędziem perswazji i wywoływania emocji. Wyrażona przez Gorgiasza w Pochwale Heleny fascynacja magiczną mocą słów zostaje ostudzona w traktacie O niebycie albo o naturze faktem ich bezużyteczności w procesie poznania.

EN

This article provides an overview of the linguistic theory discussed by the sophists, and more specifically, indicates some of the central philosophical issues related to language usage raised by one of the greatest sophist – Gorgias. The purpose of this article is to analyse his discussions of language, rhetoric and poetry as they are presented in and exemplified by Encomium of Helen and the treatise On Nature or the Non-Existent. The present essay aims to examine the statement that has often been taken as characteristic of Gorgias’ thought: that language is not a reflection of things, but that it is its own master.

3

Gorgiasza meontologia vs. nihilizm

58%

Blandzi S.

|

nr 2

245-263

PL

Celem artykułu jest unieważnienie utrwalonego w historii filozofii wizerunku Gorgiasza z Leontinoj jako „nihilistycznego egzystencjalisty”. Słynna teza jego traktatu ouden estin, tłumaczona błędnie jako “nic nie istnieje” jest rezultatem potraktowania (orzecznikowego w jego wywodach) słowa „jest” jako absolutnego orzeczenia egzystencjalnego, co przy zastosowaniu negacji ouden prowadzi do zaprzeczenia istnienia całej rzeczywistości. Przy dokładnej analizie rozumowania Gorgiasza okazuje się, że nie mamy tu do czynienia ani z negacją rzeczywistości ani z afirmatywnym potraktowaniem słowa “nic(ość)” interpretowanego ewentualnie jako nazwa. Już redukując słowo “jest” (estin) do “czystej” egzystencji otrzymujemy (stosując negację) wprost anihilację czegokolwiek. Różne przekłady Gorgiaszowego traktatu O nie-bycie czyli o naturze dotknięte są tego typu zniekształceniami. Myśl „sofisty” zazwyczaj interpretuje się jako żart lub parodię rozumowań dialektycznych eleatów. W rzeczywistości – jak się okazuje – nie uprawiał parodii dialektyki, lecz stosował metodę elenktyczną i apagogiczną Zenona w sposób iście mistrzowski i nie bynajmniej dla sztucznego efektu, ale w celu wykazania niedorzeczności hipotezy bezwzględnego (transcendentnego), stąd niepoznawalnego jedno-prawdo-Bytu, mającej wyeliminować nie-byt stawania się jako niebyt absolutny. Gorgiasz argumentował poważnie na rzecz względnego bytu jako takiego (stawania się jako jedynej rzeczywistości), który z punktu widzenia absolutnego bytu jest owszem nie-bytem, ale nie-tym-bytem, czyli niebytem względnym, a nie niebytem bezwzględnym, jak utrzymywali eleaci. Stanowisko Gorgiasza prezentuje się jako apologia nie-bytu, który jest, tj, stawania się, a zasadnicze pytanie jego traktatu brzmiałoby: co przez słowo „nic” jest orzekane? Myśl Gorgiasza wolno przeto zrekapitulować następująco: “nic nie jest (sc. prawdą), nie istnieje żadne kryterium, ponieważ wszystko jest mniemaniem”, wzmocnione meontologicznym (antyeleackim) akcentem: “nic nie jest (sc. bytem/substancją), ponieważ wszystko jest stawaniem się. Jeśli więc tytuł jego traktatu można potraktować jako antytezę tytułu pisma Melissosa, to chodziłoby Gorgiaszowi o podkreślenie “nie-bytowości” natury, czyli niesubstancjalności rzeczy. Dlatego, skoro tekst Gorgiasza był polemiczny to kwestionował (zarazem podtrzymując pozytywność stawania się jako nie-bytu) jedynie niezmienność rzeczy, a zatem kwestionując poznawalność natur/istot rzeczy poddawał w wątpliwość również wiarę w istnienie tychże natur i istot, a nie rzeczy (pragmata), które „nie bardziej są niż nie są”. Kulminacją antyeleackiej krytyki Gorgiasza jest (wg naszej wykładni) jego polemika z zagadkową sentencją B3 Parmenidesa (włączając pierwszy werset B6), która podważa adekwacyjny związek legein/noein i einai. Choć wygląda to na dodatkowy argument, jest to prawdopodobnie najistotniejszy punkt jego antyeleackiej krytyki, której celem jest wykazanie niemożliwości takiego związku, ponieważ rzeczy nie są słowami, podobnie jak myśli nie są słowami.

4

Prawo w życiu jednostki w Gorgiaszu Platona

58%

Lewicki P. A.

|

nr Numer Specjalny

49-67

PL

„Gorgiasz” Platona jest jednym z wcześniejszych dzieł filozoficznych jednego z najbardziej wpływowych filozofów starożytności. Podejmowane są w nim tematy różnic między sztuką a umiejętnością retoryki, prawdy, sprawiedliwości czy prawa, przede wszystkim jednak natury ludzkiej. To właśnie wokół tego ostatniego problemu koncentrują się rozważania dwóch rozmówców zabierających głos jako ostatni w dialogu. Podczas sławnego starcia idei stają przeciwko sobie Kallikles, zwolennik bezwzględnej supremacji prawa natury, zgodnie z którego nakazami silni dominować muszą nad słabymi, oraz Sokrates, mistrz Platona, poprzez którego ten ostatni kreśli wizje ponadludzkiej sprawiedliwości, prawodawstwa zgodnego z ideałem zdrowej duszy i piękna. Te przekonywające stanowiska wykładane są ze swadą godną najlepszych dzieł ateńskiego myśliciela. W istocie rozważania na temat roli prawa w życiu jednostki ukazane w „Gorgiaszu” na przykładzie rozmowy Sokratesa i Kalliklesa należą do najbardziej znaczących ustępów z twórczości Platona poświęconej tematyce prawnej. Osadzenie tego starcia w szerszym kontekście historyczno-filozoficznym, a także przedstawienie struktury narracyjnej dialogu, umożliwia ponadto wniknięcie w istotę „Gorgiasza”, dialogu poświęconego najbardziej podstawowym zagadnieniom antropologicznym, poprzez który ponadto Platon rozwiązuje problem własnego stanowiska wobec śmierci swojego mistrza, Sokratesa.

EN

Plato’s „Gorgias” is considered to be an early work of one of the most influential philosophers of antiquity. It raises subjects such as differences between the arts and ability of rhetoric, truth, justice and law, most of all however – human nature. Contemplations of the last two dialogi personae orbit around exactly this problem. Famous clash of ideas takes place between Callicles – staunch proponent of callous supremacy of law of pure nature according to which the strong must dominate the weak – and Socrates, Plato’s mentor, through whom the latter drafts a vision of supernatural justice, law-making in accordance with ideals of healthy soul and beauty. Both of these convincing visions are laid out as amply as can be expected from the best works of Athenian philosopher. In fact deliberations upon the importance of law in one’s life as presented in „Gorgias” in conversation between Socrates and Callicles are to be considered as one of the most profound pieces of legal thought ever produced by Plato. Putting this confrontation in broad historical and philosophical context, as well as presenting narrative structure of the dialogue make it possible to pierce the heart of „Gorgias” and uncover all meanings of the dialogue devoted to the most fundamental anthropological subjects, through which Plato also resolves very personal dilemma of his own stance towards death of his master - Socrates.