Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Wybrane problemy regionalizacji fizycznogeograficznej Centralnych Karpat Zachodnich

100%

Balon J.

|

2012

|

nr z. 128

29-43

XX

W artykule autor ukazuje cztery problemy regionalizacji fizycznogeograficznej w słowackiej części Karpat. Należą do nich: granica pomiędzy Małą Fatrą a Magurą Orawską, przynależność fizycznogeograficzna Szypskiej Fatry, przynależność fizycznogeograficzna Szczyrbskiego Działu oraz ranga taksonomiczna Gór Lewockich. Omówiono dotychczasowe rozwiązania tych problemów przez autorów polskich i słowackich, dokonano krytycznej ich oceny i zaproponowano nowe rozwiązania. (abstrakt oryginalny)

EN

The author presents an attempt to solve several problems of physicogeographical divisions in the Slovak part of the Carpathians. Different regionalizations (Hromadka 1956; Kondracki 1978; Mazur, Lukniś 1978, 1982; Czeppe, German 1979; Balon et al. 1995; Balon, Jodłowski 2005) are discussed and then critically evaluated. New solutions proposed are based on the analysis of selected features of natural environment and guided by the principles described in the author's other paper (Balon 2000). The new course of the border between the Mala Fatra and the Oravska Magura should be delineated along the line: Istebne-Istebnianka stream valley -the. pass (865 m. a.s.l.) between Mralkovo and Opdlene- Plesivsky stream valley. The physicogeographical status of the Sipska Fatra massif'and the Chocske'Vrchy was also the subject of the study. As a result of the analysis of the border between two basins, the Liptovska Kotlina and Spiśska Kotlina, a separate physicogeographical region Strbsky Divide was distinguished. The physicogeographical status of the Levofske Vrchy was also taken into consideration. In the author's opinion those mountains form a macroregion together with the BachureńMts. and parts of the Medzihorie Spiśsko--Śariśske'. Selected issues presented in the paper indicate a need for a more detailed (to the level of microregion) physicogeographical regionalization of the Central Western Carpathians. (original abstract)

2

Bilans promieniowania krótkofalowego słońca na Pogórzu Wielickim w latach 1978-1982 i 1999-2003 na podstawie pomiarów w Gaiku-Brzezowej

100%

Olecki Z.

Prace Geograficzne / Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego

|

2008

|

nr z. 119

29-39

XX

Celem opracowania jest sprawdzenie jednorodności serii pomiarów promieniowania słonecznego w Gaiku-Brzezowej (Pogórze Wielickie) przez porównanie warunków solarnych dwóch pięcioleci: 1978-1982 i 1999-2003.W związku z ukończeniem w 1982 r. budowy zbiornika wodnego na rzece Rabie lokalizacja działającej od 1965 r. stacji aktynometrycznej uległa niewielkiej zmianie. Dlatego pierwszy z porównywanych okresów obejmuje lata bezpośrednio przed powstaniem zbiornika, drugi zaś to okres po ustabilizowaniu się zmian, jakie zaszły w środowisku naturalnym w wyniku powstania dużego zbiornika wodnego. (fragm. oryg. streszcz.)

EN

The aim of the paper is proving the homogeneity of the solar radiation measurement series in Gaik-Brzezowa (Wieliczka Foothills) by comparison of the data from two periods: 1978-1982 and 1999-2003. In 1982, the Dobczyce Water Reservoir was completed and therefore the actinometric station operating since 1965 had to be moved slightly. The first period present data from the station located in the river valley before the construction of the reservoir, while the other period was chosen to get the data obtained after the stabilization of the environment to the new element, from the station located on a hill top. The atmospheric transparency was much higher in the years 1999-2003 than in the period 1978-1982 (Table 1), similar to sunshine duration (Table 2). In the years 1978-1982 the main component controlling the total radiation was the diffused radiation, while in the years 1999-2003 it was higher from the direct radiation only on cold half-year in the morning hours (Table 6 and 7). The comparison proved that the change in the station localization did not affect the series homogeneity. Better solar conditions in the period 1999-2003 result from higher atmospheric transparency and higher sunshine duration than in 1978-1982. (original abstract)

3

Uwarunkowania polityki regionalnej na przykładzie Włoch

75%

Stokowska D.

Studia i Materiały / Wydział Zarządzania. Uniwersytet Warszawski

|

2006

|

nr nr 2

30-42

XX

W warunkach rosnącej roli polityki regionalnej należy podkreślić, że programowanie i wdrażanie polityki regionalnej jest ściśle uzależnione od konkretnych cech danych obszarów, do których jest ona skierowana. Ponieważ każdy z obszarów ma swoją specyfikę, wynikającą m.in. z uwarunkowań instytucjonalnych, nie jest możliwe stworzenie uniwersalnego modelu polityki regionalnej. Wyraźnie widać to na przykładzie Włoch, gdzie mamy do czynienia z trzema różnymi modelami rozwojowymi, a więc różnymi sposobami prowadzenia polityki regionalnej. (abstrakt oryginalny)

4

Warunki nefologiczne i anemologiczne na Pogórzu Wielickim w latach 1978-1982 oraz 1999-2003

75%

Bokwa A.

Prace Geograficzne / Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego

|

2008

|

nr z. 119

41-62

XX

Porównano codzienne pomiary zachmurzenia i prędkości wiatru na stacjach meteorologicznych w Dobczycach i Gaiku-Brzezowej w latach 1978-1982 i 1999-2003, czyli przed wybudowaniem Zbiornika Dobczyckiego i po jego wybudowaniu. W obydwu pięcioleciach zachmurzenie w Gaiku-Brzezowej było zazwyczaj większe niż w Dobczycach. Na obydwu stacjach zanotowano w tym samym czasie przewagę słabych wiatrów w ciągu roku i około 5-krotnie większą liczbę dni pochmurnych niż pogodnych. (fragm. oryg. streszcz.)

EN

The data analysed consist of daily observations of cloudiness and wind speed (6, 12, 18 UTC), in the years 1978-1982 and 1999-2003, at two stations: Dobczyce and Gaik-Brzezowa, located at the Dobczyce Water Reservoir, 30 km south of Cracow, in the Wieliczka Foothills (belonging to the Carpathian Foothills). The periods chosen represent the conditions before and after the reservoir's construction. In the first period, the station in Gaik-Brzezowa was in the river valley, and the station in Dobczyce was located on the hill top. In the years 1999-2003 both stations were located in convex landforms. At both stations and in both periods weak winds dominated (Table 4) and the number of cloudy days was 5 times larger than the number of clear days (Table 1 and 2, Figure 7). In both periods the cloudiness in Gaik-Brzezowa was higher than in Dobczyce, in 1978-1982 by 30%, due to the location of the stations in two different landforms, and in 1999-2003 by 15%, due to different horizon coverage by the natural obstacles. (original abstract)

5

Zmienność klimatu Pogórza Wielickiego w latach 1978-2003 (na przykładzie stacji Dobczyce)

75%

Limanówka D.

Prace Geograficzne / Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego

|

2008

|

nr z. 119

9-28

XX

Przeanalizowano średnie miesięczne, roczne i terminowe wartości temperatury powietrza, zachmurzenia, prężności pary wodnej i prędkości wiatru na Pogórzu Wielickim, na przykładzie danych ze stacji IMGW w Dobczycach z lat 1978-2003. Stacja działa cały czas prawie w tym samym miejscu i dysponuje homogeniczną serią danych pomiarowych. (fragm. oryg. streszcz.)

EN

The paper presents weather elements which have a significant impact on the mesoscale differentiation of cloudiness, wind speed, air temperature and vapour pressure. The data used come from the station belonging to the Institute of Meteorology and Water Management and located at Dobczyce, from the period 1978-2003. The station did not change its localization in the period studied. Local climate controlling factors were changed significantly, first of all because of the construction of a water reservoir at the Raba River in the 1980s. The analysis of 26-year measurement series allowed to define the most important changes of the climate in the Wieliczka Foothills. (short original abstract)

6

Wielokulturowe kraj(obrazy)

75%

Jaszczak A. A.

Człowiek i Społeczeństwo / Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wydział Nauk Społecznych

|

2010

|

tom 30 My i oni : interdyscyplinarne obrazy wielokulturowości

63-79

XX

Obrazy-miejsca-przestrzenie rozciągają się w czasie. Wspólny początek istnienia związany jest z utraconym rajem-ogrodem. Dziś każdy naród, każda jednostka buduje przestrzeń z fragmentów wspomnień tamtej wspólnoty. Jak ocalić od zapomnienia genius loci miejsc znanych dla nich (społeczności lokalnych) i dla nas (obcych)? Jak powrócić do obrazów jasnych, przejrzystych, przenoszonych w "kilometrach myśli"? I wreszcie -co składa się na tożsamość regionów? Krajobrazy kulturowe regionów w Europie są inne pod wieloma względami. To, co wpływa niewątpliwie na ich odmienność, to m.in. lokalizacja, potencjał przyrodniczy i kulturowy, uwarunkowania historyczne, ludzie, tradycje i zwyczaje, architektura czy elementy infrastruktury. I właśnie owo zróżnicowanie decyduje najczęściej o specyfice miejsc, pewnym "klimacie" niepowtarzalnym i niespotykanym nigdzie poza określoną granicą administracyjną, geograficzną, historyczną czy mentalna. (fragment tekstu)

EN

Cultural landscapes in Europe are different in many aspects. These diversifications have a close relevance with localization, natural and cultural potential, historical conditions, people, traditions, architecture as well as infrastructure elements. It decides about the peculiarity of places, specific "climate" which is unique and rare outside the definite administrative, geographical, historical or mental border. Identification of theme "images" in countries or regions plays a very important role. The feature of landscape has a significance for the local community but they could be perceved in a different way by the people from outsider - strangers. What has influence for the strong connection between people and their birthplace? How is receiving the new space and its natural and cultural features by the emigrants or tourists? The study of identification of the landscapes in three regions - small homelands: Ostfriesland, Liineburger Heide (both Germany) and Warmia and Mazury (Poland) is presented in the article. The monographic and cartographic (actual and archival) materials were used in research works. Also the interview with inhabitants of selected regions was important and it was a base for the future analysis. (original abstract)

7

Zróżnicowanie statusu regionów w Unii Europejskiej a projekt Europejskiej Karty Demokracji Regionalnej

75%

Pietrzyk I.

|

2009

|

nr nr 46 Gospodarka lokalna i regionalna w teorii i praktyce

449-458

XX

Poruszono zagadnienie samorządności lokalnej, z uwzględnieniem regionu, w kontekście funkcjonowania Unii Europejskiej (UE). Omówiono zjawisko definiowania regionów zarówno w aktach UE jak i w poszczególnych krajach członkowskich. Przedstawiono helsiński model samorządności regionalnej oraz projekt dokumentu pt. Europejska Karta Demokracji Regionalnej.

EN

The article presents the increasing significance of regional authorities from the 1970s onwards in European countries and the rule of their representative bodies on forums of the European Council and the European Union. The special attention is paid to the big legal status diversity of regions in member states. This decided about the failure of the project of European Charter of Regional Self-Government, which was prepared in 1997 by the Congress of Local and Regional Authorities of the Council of Europe. In the last part of the article there is discussed the project of the new regulation instrument assumed as European Charter of Regional Democracy, proposed by the Chamber of Regions in 2008. (original abstract)

8

Zróżnicowanie temperatury powietrza i prężności pary wodnej w mikro- i mezoskali na Pogórzu Wielickim

75%

Matuszyk K.

Prace Geograficzne / Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego

|

2008

|

nr z. 119

63-80

XX

Zanalizowano codzienne wartości temperatury powietrza i prężności pary wodnej (6, 12, 18 UTC) z lat 1978-1982 i 1999-2003 ze stacji i profilowych punktów pomiarowych na Stacji Naukowej IGiGP UJ w Gaiku-Brzezowej. Na omawianym obszarze znaczące różnice termiczne i wilgotnościowe, spowodowane urozmaiceniem rzeźby i użytkowania terenu, występują prawie wyłącznie w półroczu ciepłym i wybudowanie zbiornika wodnego nie miało na to wpływu. (fragm. oryg. streszcz.)

EN

The data analysed consisted of daily measurements of air temperature and vapour pressure (6, 12 and 18 UTC) from the periods 1978-1982 and 1999-2003, from the station in Gaik-Brzezowa (Wieliczka Foothills, a part of the Carpathian Foothills). In the first period the station was located in a river valley, while in the second one, after the construction of the Dobczyce Water Reservoir, it was moved to the hill top. Apart from the main stations, the measurements were taken at the topoclimatic profile points. In 1978-1982 the measurement points were: Terrace, Slope, Forest, Hill top. In 1999-2003 those were: Slope, Forest, Hill top 2 and Reservoir bank. The period 1978-1982 was much colder than 1999-2003 (Table 2 and 4). However, the land use changes were much more significant than climatic fluctuations for the meso scale air temperature differentiation. Significant differences in air temperature and vapour pressure in the study area, due to the various relief and land use features, occur mainly in the warm half-year, regardless the construction of the reservoir. Air temperature spatial pattern is affected by both relief and land use, while the vapour pressure spatial pattern depends almost exclusively on land use features. The spatial patterns of air temperature and vapour pressure changed due to the construction of the water reservoir both qualitatively and quantitatively. In 1978-1982, the warm belt on the slope was an important mesoclimatic feature of the area, and after the reservoir construction it is still noticeable. However, the thermal and humidity sequence has been changed in some seasons and hours. The forest has its own mesoclimate and the impact of the reservoir is almost negligible. The minimum air temperature was raised by the reservoir at the hill top which decreased the differences between the forest and non-forested area. (original abstract)

9

Termiczne warstwy hamujące w przyziemnej 100-metrowej warstwie powietrza nad Krakowem

63%

Morawska-Horawska M. , Lewik P.

Folia Turistica / Akademia Wychowania Fizycznego im. B. Czecha w Krakowie

|

1997

|

nr nr 7

53-76

XX

Autorzy przedstawili wyniki badań dotyczących termicznych warstw hamujących powietrza nad Krakowem. Ich uzupełnieniem są dane zebrane z naziemnych punktów pomiarów temperatury powietrza wykonanych w latach 1970-1974 w trzech punktach na terenie Krakowa. Wynika z nich, że inwersja temperatury powietrza częściej występuje nad obszarem peryferyjnym niż śródmiejskim. Wyniki obliczeń przedstawione są również w formie tabel oraz na wykresach.

EN

The papers is based on fivte-year measurements of the air temperature made for the period 1970-1974 in 3 stations located in the centre and periphery of Cracow. One of the stations surpasses the two others at about 110 m. Each of the stations represents different mesoclimatic region. As a base for analysis vertical and horizontal gradients of the air temperature were taken. Special attention was paid to the differences between the centre and periphery areas. The results showed considerable differences of the air strafication above examining territoiries. The temperature inversion more often appear over the periphery than the centre area, specially in the midday and in the evening. The intensity of inversions is mostly higher over the periphery. These characteristics are related to the differentiation of the vertical extent of heat island over the two areas and to the differences regarding the extent of convection and tirbulence. Twenty-four hours temperature inversions appear mostly while the air flow from the south and south-west, and most of them belong to the radiation inversions. The horizontal gradient of temperature between stations representing the centre and periphery areas, which are 4,9 km away, hold within the values: from -0,9C/km to 1,5C/km. The negative values of horizontal temperature gradients appear comparatively rare but they may occur in any month and at any term. (original abstract)

10

Wartość gospodarcza i przyrodnicza europejskich gór

63%

Musiał W.

Acta Scientiarum Polonorum. Oeconomia

|

6 (2007)

|

nr nr 4

29-38

XX

Omówiono kluczowe wartości gospodarcze i przyrodnicze gór europejskich oraz problemy demograficzne z tym związane.

EN

Europe has numerous mountain ranges situated in the territories of most countries. European mountains have a key importance for the numbers and diversity of flora and fauna, so they are called the "ecologically underestimated spine of Europe". Despite the fact that individual mountain ranges reveal high geographical and natural diversification and are situated in countries conducting various economic policies, still so called mountain issues are similar. These comprise maintaining biodiversity, water protection, natural environment protection and creating centers of tourism, recreation and services. However, the most important current problem of the European mountain areas is preserving demographic substance, which is an initial condition for maintaining environmental adequacy and economic importance of the mountains. (original abstract)

11

Wpływ promieniowania słonecznego, zachmurzenia i prędkości wiatru na zróżnicowanie przestrzenne temperatury powietrza i prężności pary wodnej w mikro- i mezoskali na Pogórzu Wielickim

63%

Bokwa A.

Prace Geograficzne / Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego

|

2008

|

nr z. 119

81-100

XX

Zastosowano analizę regresji wielorakiej , żeby zbadać łączny wpływ promieniowania słonecznego, zachmurzenia i prędkości wiatru na kształtowanie się temperatury powietrza i prężności pary wodnej w punktach pomiarowych Stacji Naukowej IGiGP UJ w Gaiku-Brzezowej, które reprezentują różne formy rzeźby i użytkowania terenu, charakterystyczne dla Pogórza Wielickiego. Interakcja między kompleksem omawianych elementów meteorologicznych a rzeźbą i użytkowaniem terenu nie ma stałego charakteru w ciągu roku i w przebiegu dobowym. (fragm. oryg. streszcz.)

EN

Multiple regression analysis was used to study the combined influence of solar irradiation, cloudiness and wind speed on air temperature and vapour pressure at the measurement points of the Jagiellonian University research station in Gaik-Brzezowa, which represent various forms of relief and land use of the Wieliczka Foothills (a part of the Carpathian Foothills). The data used come from 1978-1982 (before the construction of the Dobczyce Water Reservoir) and 1999-2003 (after the reservoir's construction). The analysis was based on daily data (6,12,18 UTC) from four points in each period. The interaction between the meteorological elements and relief and land use has no constant character in annual and diurnal course (Figures 1-4). Cloudiness was of the greatest importance in controlling mainly the air temperature in summer and winter, while radiation balance in spring and autumn. Land forms and land use had no significant impact on the magnitude of impact of the studied variables in controlling air temperature and vapour pressure. The role of radiation balance increased in the second period. (original abstract)

12

Walory turystyczne wybranych regionów Spitsbergenu

63%

Dolnicki P. , Gawor Ł.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Geographica

|

2012

|

tom 3 Innowacyjność usług turystycznych w układach przestrzennych

70-76

XX

Bogactwo formacji geologicznych Spitsbergenu, w tym szczególnie form rzeźby i obiektów glacjologicznych, tworzy szereg atrakcji turystycznych. Nie tylko obiekty, ale i dynamiczne procesy zachodzące w strefie marginalnej lodowców, w tundrze czy w strefie wybrzeża mogą być zaliczone do zjawisk geoturystycznych. Uzupełnieniem tych atrakcji są obiekty dziedzictwa przemysłowego, związane z eksploatacją węgla kamiennego. Zjawiska geoturystyczne określają współcześnie zachodzące procesy geologiczne, które mogą stanowić przedmiot zainteresowania ze względu na swe naturalne walory turystyczne: procesy eoliczne, procesy denudacyjne (wietrzenie, erozja), działalność akumulacyjna rzek, lodowców, mórz i oceanów, źródła, gejzery, erupcje czy ekshalacje wulkaniczne (mofety) itp. W opracowaniu przedstawiono charakterystykę obiektów geoturystycznych Spitsbergenu na przykładzie rejonów Hornsundu, Isfjorden i Ziemi Północno-Wschodniej, oceniono uwarunkowania logistyczne i infrastrukturalne, a także zaprezentowano ocenę możliwości rozwoju turystyki. (fragment tekstu)

EN

The paper presents different attractions of Spitsbergen: geological, geomorphological andglaciological objects and processes, as well as industrial sites especially connected withcoalmining, which constitute the group of geotourist attractions in Hornsund, Isfjorden andNorth East Land. It also describes logistic and infrastructure conditions in Svalbard. Theevaluation of possibilities to develop geotourism in Spitsbergen is included as well. (original abstract)

13

Elementy edukacji regionalnej w programie matury międzynarodowej

63%

Głowacz A.

Prace Geograficzne / Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego

|

2009

|

nr z. 121

159-167

XX

W artykule omówiono problemy związane z wprowadzaniem elementów wiedzy o regionie do programu nauczania o charakterze uniwersalnym i ponadnarodowym. Przedstawiono propozycje połączenia ponadnarodowego charakteru Matury Międzynarodowej z elementami edukacji regionalnej. Omówiono cele edukacyjne oraz treści nauczania edukacji regionalnej, a także opisano system Matury Międzynarodowej.

EN

The article looks at the problems associated with the introduction of regional education elements into an international high school programme (International Baccalaureate - IB). The first part of the article is an attempt to present the character of regional education in Polish school curricula. It is not a separate subject but a sort of interdisciplinary education path. Information about different regions is a part of history, biology, geography and Polish language classes. The article attempts to prove the need for introducing regional issues into school programmes despite the fact that the programme of interest is rather global in nature. Arguments supporting the need for regional education are presented in Table 1. Such arguments include the role of regional education in patriotic upbringing, cultural development, and personal identity development of pupils. Furthermore, the introduction of regional education in schools is mandated by Polish law (Ustawa o systemie oświaty 1991). The final paragraph of the first part of the paper contains a list of principal aims, objectives, and contents of regional education programs recommended by Polish law. In the following part, an attempt is made to point out the possible ways of incorporating the previously mentioned assumptions into the International Baccalaureate system. The second part of the paper is a general description of the International Baccalaureate curriculum. The structure of the system is presented as a diamond with six subject groups and three elements in the centre. Geography is a social science and is one of subjects in Group 3 concerned with the study of individuals and societies (Geography Syllabus 2003). Finally - in the last part - an analysis of the syllabi of the most popular International Baccalaureate subjects leads to the conclusion that Geography is the best place to include regional issues in the Diploma Programme. (short original abstract)

14

Problemy racjonalizacji zużycia energii w regionach Polski

51%

Maśloch G.

|

2009

|

nr nr 46 Gospodarka lokalna i regionalna w teorii i praktyce

505-513

XX

Głównym celem pracy jest zaprezentowanie możliwości racjonalniejszego wykorzystania energii w polskich regionach. Szczególną uwagę zwrócono także na czynniki determinujące zróżnicowanie zużycia energii w poszczególnych województwach oraz na działania, które mogą być podejmowane w celu zwiększenia efektywności wykorzystania energii. (fragment tekstu)

EN

At the present time the possibilities of efficient energy utilization become very important. Those problems are both economic and social. The problems of the rationalization of the energy consumption are also important at the regional and local level. There can be udertaken a lot of activities aimed at more efficient energy utilization and the improvement of the competitiveness of each region. The author presents the possibilities of the rationalization of the energy consumption at the regional level and analyzes the efficiency of the energy consumption in Polish voivodships. (original abstract)