Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Przelewy burzowe w sieci kanalizacyjnej Głogowa

100%

Nowogoński I.

|

tom nr 11

40-44

2

Stan badań architektury zabytkowej w Głogowie

89%

Lasota C.

|

tom Nr 3-4

45--47

3

Głowów, Zagadka planu pierwszego miasta renesansowego w Polsce

75%

Kowalczyk J.

|

tom T. 57, z. 4

39-55

PL

Głowów, miasteczko koło Rzeszowa, później przemianowane na Głogów, został założony w 1570 r. Założycielem był Krzysztof Głowa, sekretarz królewski Zygmunta Augusta. W literaturze naukowej Głowów został uznany za pierwsze założenie renesansowe w Polsce. Trzy podstawowe dokumenty o założeniu miasteczka, przechowywane dziś w Archiwum Państwowym w Rzeszowie, ujawnił w 1933 r. i opublikował w wyborze regionalista Kazimierz Nitka. Podstawowa publikację stanowi jednak artykuł z komentarzami Franciszka Kotuli z 1954 r. Rozpoczął on rozważania nad pierwotnym układem planu miasta. Punktem wyjścia był przywilej fundacyjny Krzysztofa Głowy, wystawiony w 1570 r. oraz druga wersja aktu lokacyjnego wydana po śmierci założyciela przez wdowę po nim, Chrystynę z Paniowa. Początkowo fundator zaplanował miasteczko na 200 domów z kwadratowym rynkiem z ratuszem, z ośmioma ulicami: czterema krzyżowymi i czterema "poprzecznymi albo skośnymi", o nieokreślonej bliżej lokalizacji. Wydzielił cztery place dla kościoła, dworu, szpitala i łaźni. Ponieważ miasto nie spełniało oczekiwań fundatora, bo nie było zbyt wielu chętnych do osiedlania się, Chrystyna z Paniowa wydała w 1583 r. drugi z kolei, zmodyfikowany akt fundacyjny miasta. Zredukowała liczbę domów do stu dwudziestu i zaniechała realizacji czterech ulic "poprzecznych albo skośnych". Zachowała decyzję małżonka o placach dla budowli użytkowania społecznego. Od momentu opublikowania artykułu przez Franciszka Kotulę nastąpiło żywe zainteresowanie tematem. Na temat planu Głowowa wypowiadali się historycy urbanistyki: Stanisław Herbst, Wojciech Kalinowski, Teresa Zarębska, Wojciech Trzebiński, Mieczysław Książek. Nie potrafili jednak zlokalizować na planie idealnego miasta ulic "poprzecznych albo skośnych". Podnosili jednak związek planu z włoska teorią urbanistyki. Autor artykułu zaproponował proste rozwiązanie, aby uznać, że ulice "krzyżowe albo ukośne" były usytuowane między ramionami układu krzyżowego, nadając planowi układ promienisty. Geneza miasta o układzie promienistym wywodzi się z włoskiej teorii urbanistyki (Francesco di Giorgio Martini, Baldassare Peruzzzi, Antonio da Sangallo). W dobie renesansu w Italii co prawda miast o układzie promienistym nie realizowano (Palma Nuova powstała dopiero w 1593 r.), były jednak zakładane w połowie XVI w. w hiszpańskich Niderlandach: Mariembourg (1546) i Filippeville (1555). W Polsce przykładem miasta promienistego, jeszcze na zasadach renesansowych, jest Frampol założony przez Marka Antoniego Buttlera ok. 1736 roku.

EN

Głowów, a small town near Rzeszów, later renamed Głogów, was founded in 1570 by Krzysztof Głowa, secretary to king Zygmunt August. Scholars consider Głowów to be the first town in Poland with a Renaissance layout. The three basic documents referring to the founding of the town, now kept in the State Archive in Rzeszów, were uncovered and published in part, in 1933, by the regionalist Kazimierz Nitka. However, the fundamental publication is an article with commentaries by Franciszek Kotula from 1954. Kotula began the discussion on the original plan of the town. The starting point was Krzysztof Głowa's foundation privilege issued in 1570 and the second version of the location act issued after the founder's death by his widow Chrystyna of Paniowo. Initially the founder planned a town of 200 houses with a rectangular town square, with a town hall and eighot streets: four running crosswise and four "transverse or slantwise". The exact location of the latter streets is unclear. Głowa set aside four places for a church, a manor, a hospital and a bath house. As the town did not come up to the expectations of the founder, having few settlers, the widow Chrystyna of Paniowo issued a second, modified foundation act. She reduced the number of houses to 120 and resigned from building the four "transverse or slantwise" streets. Her husband’s plans to set apart sites for building public facilities remained intact. The publication of Franciszek Kotula's article generated lively interest and the Głowów plan was debated by a number of historians of urban planning: Stanisław Herbst, Wojciech Kalinowski, Teresa Zarębska, Wojciech Trzebiński, Mieczysław Książek. However, they were unable to situate the "transverse or slantwise" streets on the plan of the ideal city, though they showed the relationship between the plan and Italian urban planning theory. The author proposes a simple solution, to situate the "transverse or slantwise" streets between the arms of the cross-shaped layout, giving the plan a radial arrangement. The radial layout for a cities has its origin in the Italian theory of urban planning (Francesco di Giorgio Martini, Baldassare Peruzzzi, Antonio da Sangallo). Though there were no cities with a radial layout in Italy during the Renaissance period (Palma Nuova was only built in 1593), two such towns were founded in the middle of the 16th c. in the Spanish Netherlands: Mariembourg (1546) and Philippeville (1555). In Poland, Frampol, founded by Marek Antoni Buttler c. 1736, is an example of a radial town built according to Renaissance principles.

4

Uwagi o współczynniku prekonsolidacji w gruntach deluwialnych w Głogowie

75%

Kotowski J. , Kraiński A.

|

tom z. 115(29)

75-88

PL

W pracy przedstawiona została analiza współczynnika prekonsolidacji (OCR) dla gruntów deluwialnych z Głogowa. Grunty te reprezentowane są przez namuły organiczne (glina pulasta zwięzła) oraz humus (glina pylasta i glina pylasta zwięzła). Z badań wynika, że grunty te posiadały od ok. 5% do 30% substancji organicznej. Wilgotność naturalna wynosiła od 29,9% do 32,8%, natomiast wilgotność po badanie edometrycznym zmniejszyła się do 23,2-24,4%. Grunty te związane są z czasem trwania zlodowacenia północnopolskiego. Najbardziej charakterystyczną cechą interpretowanych wykresów jest to, że naprężenia prekonsolidacji dla przypadku ściśliwości pierwotnej i wtórnej są niemal analogiczne i wynoszą (rys.1) około ?p = 380 kPa. Obliczony współczynnik prekonsolidacji dla obu przypadków (ściśliwości pierwotnej i wtórnej) jest również analogiczny OCRMo = 17,0 i OCRM = 17,3. Tak wysokie wartości współczynnika prekonsolidacji wskazują, że grunt ten w swojej historii geologicznej powinien być obciążony co w świetle danych geologicznej powinien być obciążony co w świetle danych geologicznych jest nie do przyjęcia. Grunty deluwialne w Głogowie nie były obciążone ani lądolodem ani innym czynnikiem geologicznym.

EN

The paper present analysis of the preconsolidation coefficient (OCR) for the slope wash ground of Głogów. The ground under investigation is represented by organic aggradate mud ( compact dust clay and compact dust clay). The examination shows that the organic substance contens in this ground vary from 5% do 30%. The natural moisture was in the rangefrom 29,9% to 32%, whereas this moisture after consolidometer examination decreased to 23,2%-24,4%. This ground is connected with the era of Northern Polish Glaciation. The most significant feature of the diagrams under analysis is the fact that the preconsolidation strains in case od compression and recompresion are almost analogous and are (fig.1) approximately ?p= 380 kPa. The prekonsolidation coefficient calculated for both examples of compression and recompression is also analogus (OCR(Mo) =17,0 and OCR(M)=17,3. The values of the preconsolidation coefficient being so high show that the ground, as far as its geological history is concerned, should be loaded, which in the light of geological evidences cannot be accepted. The slope wash ground of Głogów was not loaded either by inland ice or by any other geologic factor.

5

Klasyfikacja genetyczna glin z Głogowa w oparciu o wykresy Casagrande'a i Wiłuna

75%

Kotowski J. , Kraiński A.

|

tom z. 115(29)

107-122

PL

W pracy przedstawiono analizę glin zwałowych oraz glin pokrywowych z okolic Głogowa w aspekcie zależności wskaźnika plastyczności od frakcji iłowej w oparciu o wykres Wiłuna, oraz zależności wskaźnika plastyczności od granicy płynności w oparciu o wykres Casagrande'a. Analizowane gliny zwałowe powstały w glacistadiale Warty zlodowacenia środkowopolskiego, tj. ok. 165-195 tys. lat BP. Gliny te pod względem geotechnicznym są reprezentowane przede wszystkim przez glinę piaszczystą (Gp) i glinę (G). [...] Z badań wynika, że na wykresach Wiłuna punkty projekcyjne tak dla gliny zwałowej jak i dla gliny deluwialnej znajdują się w polu wydzielonym jako utwory lodowcowe. Zdaniem autorów sytuacja taka wymaga korekty granic obszarów genetycznych na tym wykresie. Na wykresach Casagrand'a mamy przypadki takie, że część gruntów analizowanych znajduje się w polach o określonej genezie zaś część w polach o nieoznaczonej genezie. W związku z tym, autorzy zaproponowali pewną modyfikację granic genetycznych na wykresie Casagrande'a (rys.8).

6

Umowa Mikołaja Queissera z Janem z Głogowa w 1376 r. Przyczynek do dziejów śląskiego szklarstwa i inicjatyw budowlanych w Głogowie

75%

Adamska D.

|

nr 1

143-154

EN

The article concerns a contract made in 1376 between glazier Mikołaj Queisser and Jan of Głogów for the supply of 3,200 pieces of glass for glazing windows to an unknown address. The author identifies the Silesian Mikołaj “from the Kwisa” and the dean of the Głogów collegiate, Jan, among the parties to the contract. She shows that the glass was most probably intended for St. George’s Chapel in Głogów.

7

Are the “bishop with a cross staff/fighting a lion” pennies Henryk Kietlicz’s coins?

71%

Nakielski W. , Nakielski W.

|

2019

8

Rynki wybranych miast nowożytnych w Małopolsce – cz. 1 (ośrodki gospodarcze)

54%

Kuśnierz K.

|

tom Nr 55

135--140

PL

Niniejszy artykuł dotyczy rynków miast nowożytnych – ośrodków gospodarczych, położonych na terenie historycznej Małopolski, na obszarze obecnych województw małopolskiego i podkarpackiego. Wybrana do analizy grupa miast to ośrodki gospodarcze, które od XVI do XVIII wieku zakładano jako centra handlowo-rzemieślnicze klucza wsi. Miasta te charakteryzują się mniej lub bardziej skomplikowaną strukturą funkcjonalnoprzestrzenną. Można tutaj także zaobserwować wpływy teorii urbanistyki renesansu włoskiego, które odznaczają się zarówno w kompozycji urbanistycznej, jak i w układzie funkcjonalnym oraz komunikacyjnym. Rynki opisywanych układów to zazwyczaj duże place w kształcie kwadratów lub prostokątów z dobrze rozwiązaną komunikacją. Przedmiotem analizy były takie miasta, jak Głogów Małopolski, Sokołów Małopolski, Rozwadów, Ulanów, Krzeszów, Rudnik i Cieszanów.

EN

This article concerns market squares in modern towns – economic centres, located within historical Lesser Poland, in the area of present-day Lesser Poland and Podkarpacie Voivodeships. The group of towns selected for this analysis comprises economic centres which, between the 16th and 18th century, were founded as commercial-craftsmanship centres of a demesne. Those towns are characterised by a more or less complicated functionalspatial structure. One could also observe here influences of the urban-planning theory of the Italian Renaissance, which are noticeable both in the urban composition and in the functional and communications layout. Market squares in the described towns are usually large square or rectangular areas with well-developed communications. Among the analysed centres were such towns as Głogów Małopolski, Sokołów Małopolski, Rozwadów, Ulanów, Krzeszów, Rudnik and Cieszanów.