Autorka demonstruje, w jaki sposób reżyser wpisał się swą produkcją we współczesny dyskurs krytyczny na temat społecznego projektu wielkich zespołów mieszkaniowych (grands ensembles). Godard chciał pokazać ów wielki zespół, a zarazem wielki/większy obraz tego, jak wygląda życie we współczesnej, konsumpcyjnie nastawionej Francji. Główna bohaterka Juliette Johnson jest przykładem statystycznej francuskiej obywatelki, a jednocześnie metaforą paryskiej aglomeracji, która przeszła ogromną transformację. Autorka koncentruje swą uwagę na zastosowanym w filmie 360-stopniowym ujęciu panoramującym, a także odnosi się do pojęcia kadru (cadre), co w efekcie pozwala jej połączyć teorię filmu ze współczesnym dyskursem na temat tego, jak ukształtowanie miejskiej zabudowy (décor) wpływa na jakość i warunki życia (cadre de vie). Analiza dwóch sekwencji tego filmu oraz historyczna kontekstualizacja dyskursów architektonicznych i teorii została w artykule uzupełniona porównaniem z dokumentalnymi programami telewizyjnymi. To właśnie te audycje swego czasu podsyciły dyskusję na temat budownictwa komunalnego, ale ich twórcy zdjęcia panoramiczne zastosowali dopiero po premierze Dwóch lub trzech rzeczy… [artykuł opublikowany w języku angielskim jako: „Cadre de vie”. Jean-Luc Godard’s „Deux ou trois choses que je sais d’elle” (1967), French TV and Architectural Discourse]
EN
The article demonstrates how Jean-Luc Godard’s Deux ou trois choses que je sais d’elle (1967) contributed to the contemporary critical discourse on (social) housing estates (grands ensembles). With his work, the filmmaker aimed to show the grand ensemble, or ‘the big(ger) picture’ of what it meant to live in contemporary consumerist oriented France. The protagonist Juliette Johnson represents the French citizen and simultaneously the metaphor of the Paris Region that underwent a huge transformation. The main interest of the text lies in the use of the 360-degree pan shot and the notion of cadre (frame), as they connect film theory and the contemporary discourse about how the décor, i.e. the (built) environment, influences people’s cadre de vie (living conditions). A close reading of two film sequences and a historical contextualisation of architectural discourses and theories is completed by a comparison with documentary TV programmes. While they had fostered the critical discussion about housing estates already before, they used the panorama shot only after Deux ou trois choses…
French director Jean-Claude Brisseau (1944-2019) started his career as a social realist. Over time, he gradually abandoned his harsh semidocumentary approach to filmmaking and adopted a more visually refined style. The imagery in his films reflected metaphysical and often esoteric contents. Searching for meaning in life, some of his characters became able to rise above the triviality of everyday material existence. The artist’s belief in the existence of a transcendent world was closely associated with his admiration for the female body. He saw the ideal aesthetic representation of beauty. Brisseau demonstrated his affection for the „eternal feminine” in such films as Sound and Fury (De bruit et de fureur, 1987), Céline (1992), Secret Things (Choses secrètes, 2002) and À l’aventure (2008). Almost all of his pictures prove his strong affinity with surrealist’ ideals.
PL
Francuski reżyser Jean-Claude Brisseau (1944-2019) zaczynał swoją karierę od filmów bliskich poetyce realizmu społecznego, z biegiem czasu coraz dalej odchodząc od surowego, na poły dokumentalnego sposobu obrazowania na rzecz wyrafinowanej formy wizualnej, ewokującej metafizyczne i ezoteryczne treści. Swoim bohaterom i bohaterkom artysta kazał poszukiwać takiej egzystencjalnej drogi, która mogłaby prowadzić do wzniesienia się ponad reguły rządzące przyziemną, czysto materialną rzeczywistością. Wiarę w istnienie świata transcendentnego łączył ściśle z ideą piękna, jej najdoskonalszą reprezentację estetyczną dostrzegając w urodzie kobiecego ciała. Graniczące z sakralizacją uwielbienie dla „wiecznej kobiecości”, któremu Brisseau dawał wyraz w takich filmach, jak Z wściekłości i wrzasku (De bruit et de fureur, 1987), Céline (1992), Anioły zagłady (Les anges exterminateurs, 2006) czy À l’aventure (2008) zbliżało jego artystyczną postawę do ideałów, jakie wyznawali przedstawiciele surrealizmu.
3
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Marcel Carné is an outstanding French film director and an exponent of poetic re-alism who was the most successful when he collaborated with a poet and scriptwriter Jacques Prévert. The film Children of Paradise which was premiered in March 1945 is their last successful undertaking, a kind of résumé, a perfect realisation of artistic vision both of the creators. The large-scale film which was produced in difficult conditions of German occupation is considered as an essential work of “the golden age” of French cinema. The Children of Paradise was soon called a cult film. There is a great balance between the film’s depiction of the society in the mid-19th century and a tragedy of the individuals, a unique atmosphere of the story full of eroticism and crime, an appropriate balance between the real and the fictional characters, unprecedented splendour of scen-ery and costumes and particularly the splendid cast. All this makes the work timeless. The mystery of everlasting appeal of the Children of Paradise is connected with the structure of the film based on the principles of classical melodrama.
PL
Marcel Carné, wybitny francuski reżyser i przedstawiciel realizmu poetyckiego, największe sukcesy odniósł we współpracy z poetą i scenarzystą Jacques’em Prévertem. Komedianci (Les Enfants du paradis, premiera w marcu 1945) są ich ostatnim udanym przedsięwzięciem, swoistym podsumowaniem, doskonałym urzeczywistnieniem wizji artystycznej obydwu twórców. Zrealizowany z ogromnym rozmachem w niesprzyjają-cych warunkach niemieckiej okupacji film jest uważany za kluczowe dzieło okresu zwanego „złotym wiekiem” francuskiego kina. Komedianci szybko zyskali miano filmu kultowego. Doskonale zachowana równowaga między obrazem społeczeństwa połowy XIX wieku i dramatem jednostek, niezwykły klimat opowieści nasyconej erotyzmem i zbrodnią, wyważone proporcje między bohaterami rzeczywistymi i fikcyjnymi, fres¬kiem społecznym i kameralnością sytuacji, niespotykany wcześniej przepych dekoracji i kostiumów, a zwłaszcza znakomicie dobrana obsada zagwarantowały temu dziełu ponadczasowy sukces. Tajemnica nieprzemijającej atrakcyjności Komediantów leży także w strukturze filmu, opartej na zasadach klasycznego melodramatu.
Famous film critic André Bazin classified a distinction between “those directors who put their faith in the image and those who put their faith in reality”. The documentary output of Walerian Borowczyk, best known for his animated and feature films, seems difficult to fit into any of these categories. The author of this article analyses Borowczyk’s films as Diptych (Diptyque, 1967), A Private Collection (Une collection particulière, 1973), Letter from Paris (Brief von Paris, 1976) and The Greatest Love of All Times (L’amour – monstre de tous les temps, 1977). Those pictures are rare examples of surrealist ideas incorporated into documentary cinema.
PL
Słynny krytyk André Bazin dzielił filmowców na tych, którzy wierzą w obraz, i tych, którzy wierzą w rzeczywistość. Dokumentalną twórczość Waleriana Borowczyka, znanego przede wszystkim z filmów animowanych i fabularnych, trudno jednoznacznie przyporządkować do którejkolwiek z tych kategorii. Autor powyższego artykułu poddaje analizie tę część artystycznego dorobku reżysera, reprezentowaną przez takie filmy jak Dyptyk (Diptyque, 1967), Wyjątkowa kolekcja (Une collection particulière, 1973), List z Paryża (Brief von Paris, 1976) czy Miłość – potwór wszechczasów (L’amour – monstre de tous les temps, 1977). Obrazy te stanowią rzadkie przykłady wykorzystania elementów surrealizmu w kinie dokumentalnym.
Wychodząc z założenia, że kino jest środkiem przekazu pozwalającym wyrazić istotne kwestie polityczne i kulturowe, autor zajmuje się wizerunkiem mniejszości etnicznych i narodowych w kinie francuskim, zwłaszcza wpływem kolonialnej przeszłości na postkolonialną teraźniejszość. Przykładami analitycznymi są filmy z przełomu stuleci realizowane przez reżyserów pochodzących z byłych kolonii w Algierii, Maroku i Tunezji, zmagających się z podwójną tożsamością (m.in. Hassan Legzouli, Rabah Ameur-Zaïmèche, Philippe Faucon, Rachida Krim, Mehdi Charef, Thomas Gilou). Ich twórczość Loska omawia z punktu widzenia teorii postkolonialnych, zwracając uwagę na perspektywę czasową obecną w filmach na dwa sposoby: nostalgiczny – wyrażający się w tęsknocie za tym, co utracone, w pragnieniu powrotu (na przykład do opuszczonej ojczyzny), oraz traumatyczny – przejawiający się w niemożności pogodzenia się ze stratą, w nieudanych próbach wyparcia przykrych wspomnień lub przepracowania traumy.
EN
Taking as his starting point the assumption that film is a medium through which important political and cultural issues can be discussed, the author focuses on the image of ethnic and national minorities in French film, especially on the impact of the colonial past on the postcolonial present. He analyses films from the turn of the century made by directors originating in the former colonies: Algeria, Morocco and Tunisia, and struggling with their dual identity (amongst others Hassan Legzouli, Rabah Ameur-Zaïmèche, Philippe Faucon, Rachida Krim, Mehdi Charef, Thomas Gilou). Loska discusses their work from the perspective of postcolonial theories, paying particular attention to two ways in which the passage of time is presented: first nostalgic – expressing the longing for what was lost and the desire to return (for example to the homeland left behind), second one – traumatic expressed through the inability to come to terms with the loss, and in failed attempts to repress unpleasant memories and deal with the trauma.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.