Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Problem ideałów w twórczości i życiu Fiodora Dostojewskiego. Polemika z uwagami Lwa Szestowa

100%

Putała N.

|

nr 1

101-118

EN

In Shestov’s study of the work and life of Fyodor Dostoyevsky, Shestov presents the writer as a thinker who, together with his life experience, disposes of naive reference to ideals and gradually discovers the essence of the drama of human existence. Shestov, a critic of idealism and reason-based tradition, shows Dostoyevsky’s process of abandoning ideals as an act of philosophical courage and a way out of the limitations of rational discourse. At the same time, Shestov ignores the positive and cognitive function of reference to ideals, whereas Dostoyevsky distinguishes it despite the views attributed to him by Shestov, as the author observes.

PL

Lew Szestow w swoim studium nad twórczością i życiem Fiodora Dostojewskiego ukazuje pisarza jako myśliciela, który wraz z doświadczeniem życiowym wyzbywa się naiwnego odniesienia do ideałów i stopniowo odkrywa istotę dramatu ludzkiej egzystencji. Szestow – krytyk idealizmu i tradycji opartej na rozumie – pokazuje proces porzucania przez Dostojewskiego ideałów jako akt filozoficznej odwagi i wyjście z ograniczeń racjonalnego dyskursu. Przy tym Szestow pomija pozytywną, poznawczą funkcję odniesienia do ideałów, którą – zdaniem autorki – Dostojewski, wbrew przypisywanym mu przez Szestowa poglądom, zauważa.

2

Analiza etyczna fenomenu uczciwości na podstawie powieści Fiodora Dostojewskiego Bracia Karamazow

100%

Janas A.

|

nr 2

PL

W artykule została zastosowana metoda analizy etycznej w celu przedstawienia znaczenia fenomenu uczciwości na przykładzie powieści Fiodora Dostojewskiego Bracia Karamazow. Etyka nikomachejska oraz Etyka wielka Arystotelesa zostały wykorzystane do dokonania oceny etycznej bohaterów powieści i ich działań. Ranga poruszanych przez pisarza problemów umożliwia interpretację dzieła jako powieści – tragedii. W ostatniej części artykułu została przedstawiona charakterystyka jednego z tytułowych bohaterów powieści, Dymitra, z uwzględnieniem cech umożliwiających uznanie go za bohatera tragedii, którego czyny nie wynikają z nikczemności i podłości, ale z powodu „zbłądzenia”. Celem artykułu jest ukazanie analizy etycznej dzieł literackich jako sposobu interpretowania i odbioru samego dzieła przez pryzmat ukazanych w nim wartości.

EN

This paper is written by using ethical analysis method to depict the significance of phenomenon of honesty by the example of The Brothers Karamazov by Fyodor Dostoyevsky. For this purpose The Nicomachean Ethics and The Great Ethics of Aristotle is used to accomplish an assessment of characters and their behavior. The significance of raising problems in the novel enable interpretation of the composition not only as a novel but also as a tragedy. In the last part of the article characteristic of one of main characters, Dymitry is introduced. His features allow to classify him as a figure of the tragedy, whose actions do not result from dishonorableness or shabbiness but from hamartia. The aim of the article is to show ethical analysis method of literary works as a method of interpretation and reception of a novel by showing values hidden in the text.

3

Wątki ofiarnicze

100%

Etkind A.

|

nr 31

EN

Treating the imperial experience as its departure point, the article identifies a parallel relationship between the empire and the people reflected by the relationship between a man and a woman, the former presented as a noble savage the latter as a victim of the imperialist situation. The space outlined between them is however further complicated by the counter-character of the “man of culture” who interrupts the purity of the idyllic environment and contaminates it with historical and ideological dilemmas illustrated, among other works, in Dostoyevsky’s novels.

PL

Wychodząc od dyskusji nad doświadczeniami imperialnymi, niniejszy artykuł dostrzega paralelę pomiędzy relacją imperium - lud a relacją mężczyzna kobieta, w której jedno z nich przedstawione jest jako szlachetny dzikus a drugie jako ofiara imperializmu. Tak nakreślona sytuacja zostaje jednak zaburzona przez trzeci czynnik: "człowieka kultury", który zaburza czystość idylicznego porządku i zartuwa go historycznymi i ideologicznymi dylematami, opisanymi, między innymi, w powieściach Dostojewskiego.

4

Biesy Fiodora Dostojewskiego jako wykład refleksji filozoficznej

100%

Krasucka K.

IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych

|

2011

|

tom 23

85-99

EN

The question which we want to find the answer for is: what caused that F. Dostoyevsky was considered a philosopher and his novels were acknowledged as expressing his philosophical views? This is possible by finding in his writings typically philosophical content which includes metaphysical, epistemological and axiological issues; with paying attention to historical specificity of Russian philosophy, namely its evolution and problems.

5

Kompleks Dostojewskiego czy kompleks Polaków?

80%

Sucharski T.

|

2021

|

tom 4

|

nr 4

25-51

EN

The sketch is an attempt to reflect on Fyodor Dostoevsky’s „Polish problem,” a a largely polemical attempt at the previous interpretations of Polish dostoevskyology. Polish critics looked for the expression of the writer’s reluctance, even polonophobia, in the negative portrayals of Poles, who, apart from Notes from the Dead House, do not play any significant role in the novels. Researchers and critics indicated this on the metaphysical, national, religious and ethical levels. An analysis of Dostoyevsky’s works, in which Polish characters appear, proves that the creations of Poles primarily reflect the negative Russian stereotype of a Pole. Only Poles, who sought independence from Russia, aroused the fundamental reluctance and irritation of Dostoyevsky. The writer showed them as arrogant frauds and false counts.

PL

Szkic jest próbą refleksji nad „polskim problemem” Fiodora Dostojewskiego, próbą w dużym stopniu polemiczną wobec dotychczasowych interpretacji polskiej dostojewskologii. W negatywnych kreacjach Polaków, które, poza Zapiskami z Martwego domu, nie odgrywają istotnej roli fabularnej w powieściach, krytyka doszukiwała się ekspresji niechęci pisarza, nawet polonofobii. Wskazywała ją na płaszczyźnie metafizycznej, narodowej, religijnej, etycznej. Analiza dzieł Dostojewskiego, w których pojawiają się polskie postaci, dowodzi, że kreacje Polaków odzwierciedlają przede wszystkim rosyjski negatywny stereotyp Polaka. Zasadniczą niechęć i irytację Dostojewskiego wzbudzali jedynie Polacy, którzy dążyli do uniezależnienia od Rosji. Pokazywał ich pisarz jako aroganckich oszustów, fałszywych hrabiów.

6

Мотив греха в романах Ф.М. Достоевского

61%

Padsasonny S.

Studia Rossica Gedanensia

|

2014

|

nr 1

303-318

RU

В статье раскрывается смысл диалектики греха как литературного мотива в творческом наследии Ф.М. Достоевского. Объектом исследования послужили романы писателя Преступление и наказние, Идиот, Подросток, Бесы, Братья Карамазовы. Прослеживается связь мотива греха с темой и сюжетом произведений писателя. Дан анализ мотивов-вариантов, а также смежных мотивов. Герои художественного пространства автора через анализ мотива греха разделены на типы.

EN

The article explains the meaning of the dialectic of sin as a literary motif in Dostoevsky's creative heritage. The object of study is based on the writer's novels Crime and Punishment, The Idiot, The Adolescent, The Devils, The Brothers Karamazov. We analyze the connection between the motif of sin and the theme and plot of the writer`s novels. The variant motifs and the related motifs are explored in the article. All the characters of Dostoyevsky`s art space are divided into types through the analysis of the motif of sin.

PL

W artykule rozważany jest sens dialektyki grzechu jako motywu literackiego w twórczości Fiodora Dostojewskiego. Przedmiotem badań są powieści "Zbrodnia i kara", "Idiota", "Młodzik", "Biesy", "Bracia Karamazowy". Dokonano analizy motywów-wariantów oraz motywów powiązanych. Autor wyodrębnia typy bohaterów przestrzeni literackiej na podstawie analizy motywu grzechu.

7

O chrześcijaństwie i cywilizacjach – przypomnienie myśli wybranych autorów dwudziestowiecznych

51%

Piekarski R. M.

|

nr 2(83)

7-19

PL

Artykuł zawiera przypomnienie myśli wybranych autorów dwudziestowiecznych, prognozujących przyszłość chrześcijaństwa. Autor mierzy się z pytaniem, czy ateistyczny humanitaryzm, liberalizm i naukowy racjonalizm potrafią odpowiadać na głębokie, ludzkie wyzwania egzystencjalne. Dopiero bowiem poszerzenie myśli egzystencjalnej prowadzi do otwarcia człowieka na doświadczenie sacrum. Mierząc się z tą niełatwą kwestią przywołuje Piekarski myśl Alaina Besançona, według którego zbrodnicze ideologie i reżymy totalitarne XX wieku przedstawiają się właśnie jako zastępcze formy zbawienia. Z kolei Charles Taylor czy Eric Voegelin poskreślali, że postawa szczególnego racjonalizmu, cechująca ludzi Oświecenia, stanowi przeszkodę w podążaniu za boskimi podstawami bycia. Stwierdziwszy to, Piekarski zastanawia się nad możliwą przyszłością chrześcijaństwa i dialogu międzywyznaniowego czy międzyreligijnego. Zwłaszcza analizy tego ostatniego zagadnienia wymagają uwzględnienia w procesie badawczym największych społecznych struktur, tj. cywilizacji. Raz jeszcze powraca zatem Piekarski do myśli Arnolda Toynbee’go, który opowiadał się za pewną wersją pluralizmu religijnego. Myśliciel ten sądził, że różne Kościoły i wyznania mogą się uzupełniać, za cenę jednakże wyrzeczenia się roszczeń do ekskluzywnego posiadania depozytu prawdy o człowieku, Bogu i świecie.

EN

The article contains a reminder of the thoughts of selected twentieth-century authors forecasting the future of Christianity. Its author confronts the question of whether atheistic humanitarianism, liberalism and scientific rationalism can respond to deep human existential challenges. For it is only the extension of existential thought that leads to the opening of a man to the experience of the sacred. Facing this difficult issue, Piekarski recalls the thought of Alain Besançon, according to which criminal ideologies and totalitarian regimes of the 20th century are presented as substitute forms of salvation. In turn, Charles Taylor or Eric Voegelin emphasized that the attitude of special rationality, characteristic for people of the Enlightenment, is an obstacle in following the divine foundations of being. Having found this, Piekarski reflects on the possible future of Christianity, and interfaith and interreligious dialogue. In particular, the analysis of the latter issue requires taking into account in the research process the largest social structures, i.e. civilizations. Once again, Piekarski returns to the thought of Arnold Toynbee, who advocated a certain version of religious pluralism. This thinker believed that different churches and denominations could complement each other, for the price of renouncing claims for an exclusive deposit of the truth about man, God and world.