Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Podmiotowość ludzka jako fundament solidarności w rozważaniach antropologiczno-społecznych Karola Wojtyły

100%

Mizdrak I.

|

nr nr 722

75-85

XX

"W niniejszym opracowaniu pragnę rozświetlić i przybliżyć szeroki wachlarz myśli Karola Wojtyły dotyczących pojmowania człowieka jako osoby oraz ukazać pewnego rodzaju przejście od konkretnego, podmiotowego "Ja" (personalizm), do "Ja" relacyjnego, czyli odniesionego do innych "Ja", których osobowe spełnienie dokonuje się poprzez solidarność w kreowaniu wspólnego dobra i poprzez to dobro wzrastaniu ku pełni bycia."

EN

Karol Wojytła's concept, contained in the work The Acting Person, includes both the idea of the human individual as a person fulfilling himself in action and through action, as well as solidarity, which in the social dimension is supposed to contribute to the common good; together with the principles of love, support and dialogue, its creates a community of free individuals. The experience of the act is understood by Wojtyła as a sphere in which a person reveals what is inside and shows the truth about himself. Through action, persons realise their humanity. As a concrete, multi-dimensional and unique social entity, a person co-operates and co-exists with others through so-called participation. Wojtyła uses this term for the category in which an acting individual maintains the personal value of his own act whilst manifesting that which results from a community of acting persons. Solidarity in the social context has meaning and value if people in a given society acknowledge each other as persons. This vision of man in the context of solidarity eliminates the reification and instrumentalisation of the person, respecting his dignity and fundamental rights. According to Wojtyła, solidarity has many layers and should be examined from different points of view. It is not only a social principle but also an ethical reality in which free and responsible persons can act and move in the direction of what is morally good, beautiful and worthy. The more a person fulfils the principle of solidarity, the more he becomes free, just and authentic. (original abstract)

2

Filozoficzne znaczenie koncepcji acedii u Ewagriusza z Pontu

100%

Kot D.

|

nr nr 722

87-101

XX

Głównym celem artykułu jest, po pierwsze przyjrzenie się koncepcji Ewagriusza, w takich granicach w jakich jest ona prezentowana. Po drugie zaś, rozważenie filozoficznej interpretacji acedii, oraz umiejscowienie jej w kontekście filozoficznym i ocena jej znaczenia dla pewnych rozważań z perspektywy filozofii człowieka lub wartości.

EN

Evagrius Ponticus was a recluse living in the fourth century. For the purposes of ascetical practice, he described eight demons of evil - eight evil thoughts that possess the monk and lead him on a path of evil. Among these demons is acedia; this concept may be translated as ennui, sloth or idleness. This article is an attempt to respond to the question whether the analyses of Evagrius can be treated as philosophical texts and whether the monk's descriptions be useful in philosophical research into boredom. His ascetical writings reveal that acedia is described with an almost phenomenological insight, while his analyses of the experiences accompanying acedia are similar to research into consciousness and its acts that occurred many centuries later. However, attempts to translate the descriptions of acedia into contemporary philosophical language, and to understand the essence of this "demon" that hides behind yarious symptoms, is fraught with difficulties. In this article, the author devotes attention to these issues as well as to a presentation of the phenomenon of acedia itself. (original abstract)

3

Kapitalizm globalny w kontekście aksjologicznym

75%

Woźniak M. G.

|

nr z. nr 8

15-23

XX

Ład instytucjonalny globalnego kapitalizmu opiera się na milczącym założeniu, że istnieją uniwersalne wzory działań oraz teorie naukowe odwołujące się do utylitaryzmu i indywidualizmu metodologicznego, które stanowią gotową podstawę do sukcesu ekonomicznego. Wzory te mogą być podstawą zmian instytucjonalnych. Niestety, świat realny nie może być tak łatwo konstruowany przez idee. Zmiany systemowe są bowiem funkcją zderzenia się w praktyce niejednorodnych logik działania ludzi, wypływających z różnorodności ich własnych doświadczeń, a w ślad za tym ograniczeń poznawczych, informacyjnych i aksjologicznych. (fragment tekstu)

EN

Author of the article provides evidence that the developing countries will not catch up with the rest of the word without considering the threats of global capitalism for other then economic aspects of human wealth. In regards to avoid these threats, it is suggested to design the economic policy that evolves around the strategy aimed at productivity growth, human capital acquisition and limitation the social inequality. The national strategies that fulfill these social targets are to stimulate and integrate the social responsibility of the government (national level and commune level), companies, and regional and local communities. The discussed strategy for Polish economy should consider the international dimension of the social responsibility that arise from requirements of social cohesion and sustainability of natural environment. These requirements (social cohesion and sustainability of natural environment) has been defined by the EU and other international institutions in which Poland attends. Thus, the improvements of market institutions of corporate government in Poland should be design from the perspective of these aims and targets. (original abstract)

4

W pułapce krótkookresowego myślenia. Krytyczna ocena społeczeństwa i gospodarki Irenäusa Eibla-Eibesfeldta

75%

Kośmicki E.

|

nr nr 2 (22)

170-180

XX

Profesor Irenäus Eibl-Eibesfeldt należy do najwybitniejszych współczesnych biologów zajmujących się problematyką zachowania się ludzi i zwierząt. Do najbardziej znanych jego prac naukowych należą podręczniki poświęcone zachowaniu się zwierząt, a także zachowaniu się ludzi. Obok wielu opracowań ściśle naukowych I. Eibl-Eibesfeldt jest też autorem kilku interesujących książek o charakterze filozoficzno-społecznym, gdzie podejmuje on także podstawowe problemy ekonomii i ochrony środowiska. W swoich pracach - ten znany na całym świecie naukowiec - nie unika nigdy trudnych problemów społecznych i ekologicznych związanych z gwałtownymi zmianami ludzkiego zachowania w wyniku rozwoju kultury, zmiany miejsca człowieka w przyrodzie i w społeczeństwie. Podstawowym problemom współczesnego społeczeństwa poświęcona jest także ostatnia książka I. Eibla-Eibesfeldta W pułapce krótkookresowego myślenia, w której podejmuje problematykę perspektywy czasowej w procesach ewolucji biologicznej i funkcjonowaniu ludzkiego społeczeństwa.(fragment tekstu)

5

Spór o prawo naturalne - koncepcja personalistyczna i biologistyczna

63%

Petrecka B. , Pietrzyk U. , Stecko J.

|

nr nr 21 (4)

163-172

XX

W artykule podejmuje się problematykę prawa naturalnego, na tle sporu, jaki wywołała publikacja encykliki Humanae vitae Pawła VI. Zaprezentowano dwie koncepcje prawa naturalnego: personalistyczną (neotomistyczną), na której opiera się encyklika, oraz jedną z jej kontrpropozycji sformułowanej przez filozofującego biologa Wolfganga Wicklera. Pierwsza odwołuje się do koncepcji człowieka jako bytu osobowego, w którym natura jest "zintegrowana w osobie", bytu istniejącego w ciągłym rozwoju, poprzez istotowe ukierunkowanie na dobro osobowe jako ostateczny cel i motyw działania. Prawo naturalne interpretuje jako odbicie w rozumnej naturze człowieka odwiecznego (niezmiennego) porządku, rozumną inklinację ludzkiej natury do dobra współmiernego dla osobowego bytowania. Druga - tworzona przez Wicklera z pozycji krytyki wobec koncepcji "tradycyjnej" - uznaje fizyczno-duchową jedność ludzkiej natury, jednak fundamentalną dla osobowego życia sferę moralności opiera w istotnej mierze na gruncie biologicznych inklinacji, które stanowią jednocześnie swego rodzaju kryterium dobra moralnego. Rezultatem takiego rozumienia człowieka jest koncepcja prawa naturalnego o zmiennej treści (odpowiednio do ewoluującej natury biologicznej człowieka) oraz pewnego rodzaju biologizm etyczny (ugruntowanie prawa moralnego w prawie natury rozumianej biologicznie). Problem prawa naturalnego, w sposób bardziej lub mniej uwyraźniony, jest wciąż obecny, zwłaszcza w społecznych i politycznych debatach dotyczących stanowienia prawa, przy czym stałym jednym z ich stałych punktów odniesienia jest jego "tradycyjna" koncepcja. W tym kontekście zadaniem artykułu jest jej przypomnienie, a jednocześnie przedstawienie jednej z kontrpropozycji, wpisującej się we współczesną argumentację za "nowoczesnym" rozumieniem prawa naturalnego. (abstrakt oryginalny)

EN

The article takes up the issue of natural law, against the background of the dispute caused by the publication of the encyclical Humanae Vitae by Pope Paul VI. Two concepts of natural law were presented: the personalistic (neo-thomistic), upon which the encyclical is based, and one of its counterproposal formulated by the philosophizing biologist Wolfgang Wickler. The first refers to the concept of man as a personal being, in which nature is "integrated in the person", the being that exists in continuous development by the substantial focus on personal well-being as the ultimate goal and motive. Natural law is interpreted as a reflection of the spiritual nature of man's eternal (unchanging) order, rational inclination of human nature into a good commensurate for personal existence. The second conceptcreated by Wickler from the position of the criticism to the "traditional" concept - recognizes the physical and the spiritual unity of human nature, but the realm of morality, which is fundamental in personal life, and is based largely on the basis of biological inclinations, which are a kind of criterion of moral good. The result of such human understanding is the concept of the natural law of variable content (according to the evolving biological nature of human) and some kind of ethical biologism (strengthening the moral law in the law of nature understood biologically). The problem of natural law, in a more or less visible form, is still present, especially in social and political debates about law, and one of the repeated point is the "traditional" concept. In this context, the objective of this article is to present one of its counter form which is in favor of the contemporary arguments for the "modern" understanding of natural law. (original abstract)

6

Jochen Oehler (Hrsg.) Der Mensch - Evolution, Natur und Kultur. Beiträge zu unserem heutigen Menschenbild (Człowiek - ewolucja, natura a kultura. Przyczynki do naszego współczesnego obrazu człowieka) Berlin - Heidelberg - Dordrecht - London - New York 2010, ss. 359, Springer-Verlag, ISBN 978-3-642-10350-6

63%

Kośmicki E.

|

nr nr 1 (52)

170-173

XX

W recenzowanej publikacji Człowiek - ewolucja, natura a kultura. Przyczynki do naszego współczesnego obrazu człowieka zawarto dwadzieścia jeden opracowań znanych przedstawicieli nauk przyrodniczych i społecznych. Wskazali oni na stan i prognozy dla współczesnej conditio humana. Podstawą są tutaj interdyscyplinarne sposoby uprawiania badań, które dotyczą kondycji współczesnych ludzi. Prowadzą one do nowoczesnego obrazu człowieka, a także wyznaczają dalsze możliwości przetrwania człowieka na Ziemi. Ważnym zadaniem niniejszego opracowania było przezwyciężenie rozziewu pomiędzy naukami przyrodniczymi i społecznymi.(fragment tekstu)

7

Chrześcijańska perspektywa rozwiązywania kwestii społeczno-ekonomicznych w świetle nauczania Jana Pawła II i założeń personalizmu G.M. Gronbachera

63%

Twardowski M.

|

nr nr 2

55-66

XX

Stosunkowo niedawno w literaturze pojawił się termin personalizm ekonomiczny na określenie nowego modelu ekonomicznego, który ma być syntezą dorobku nauk ekonomicznych i chrześcijańskiej teologii moralnej1. Za jednego z prekursorów czy nawet ojców personalizmu ekonomicznego uznano papieża Jana Pawła II. W niniejszym artykule, opierając się w pierwszej kolejności na bogatej spuściźnie papieża, zarysujemy chrześcijańską perspektywę rozwiązywania kwestii społeczno-ekonomicznych. Powyższą perspektywę uzupełnimy, odwołując się do wypowiedzi jednego z czołowych przedstawicieli współczesnego personalizmu ekonomicznego, Gregory'ego M. Gronbachera, który nawiązuje do nauczania Jana Pawła II. (fragment tekstu)

EN

In this essay I would like to outline the Christian perspective on solving economic issues based on documents of the Catholic Church. The term 'economic personalism' appeared in literature several years ago and has been used as a proposal of a new economic model which is supposed to be a synthesis of achievements of economic sciences and Christian moral theology. Pope John Paul II is believed to be one of its precursors or even founding-fathers. We shall sum up these significant elements of papal personalism under the following heads: (1) A man is a person, namely an independent existence in material and personal, spiritual and material sense, rational and free. All these characteristics of a human being constitute a basis for his dignity and greatness; (2) A man is a free being. This means that he has to make choices between various values. Human freedom is closely related to the truth. The final objective of human freedom is love; (3) We can protect ourselves against alienation by acting and being together with others. We will avoid the danger of alienation when we make ourselves a gift for the other person and especially for God. Economic personalism develops John Paul II's personalistic view in a creative way. Its program can be summarized by the following theses: (1) a man is the centre of economy; (2) a human being is the most important economic good; (3) work is part of the man's calling; (4) reproducibility of goods is subordinated to the man's integral development; (5) the right to participate constitutes inalienable human right; (6) the principle of subsidiary is an "intellectual" frame for social and economic order; (7) the market should not be absolutized; (8) solidarity with the poor and social justice constitute a basis of each economy. (original abstract)

8

Kontrasty aksjologiczne jako przejaw dehumanizacji życia

63%

Czerny J.

|

nr nr 5

27-30

XX

Kontrasty aksjologiczne mają wymiar ludzki, należą więc do antropologii filozoficznej. Ponadto, kontrasty aksjologiczne realizują się na wiele sposobów. Zanim omówię je na konkretnych przykładach postaram się określić pojęcia kontrastu aksjologicznego, przez które rozumiem zawłaszczenie, przechwycenie dowolnych wartości w sposób moralnie niewłaściwy, nieuzasadniony (nieetyczny). Kontrast może pojawić się z inicjatywy osoby ludzkiej lub uznania grupy społecznej. Kontrasty aksjologiczne mogą wystąpić w sferze wartości: - materialnych; - moralnych; - etycznych; - psychologicznych. W szkicu tym omówię wszystkie wymienione warianty kontrastów aksjologicznych. Wykażę też, że zjawisko kontrastów aksjologicznych narasta wraz ze wzrostem cywilizacji.(fragment tekstu)

EN

In my publication I have formulated term "axiological contrast" that is understood as a captured and intercepted value in a way that is unauthorized, improper and unethical. A contrast could appear as a result of initiative undertaken by human being or acceptance by social group. Axiological contrasts could come into existence in a various axiological areas i.e. material, moral, ethical and psychological. I will prove that phenomenon of axiological contrast increases as civilization is being developed.(original abstract)

9

The Stages of Human Life Distinguished in Non-legal Roman Sources

63%

Kosior W.

|

nr T. 8, Nr 2

27-46

XX

Wiek człowieka jest popularnym przedmiotem badawczym wielu dziedzin nauki i ich pochodnych. Przedmiot ten wykorzystywany jest również przez naukę prawa. W prawie rzymskim również funkcjonowały kategorie wieku, od przekroczenia których zależała pozycja prawna danej osoby. W artykule poddano badaniu rzymskie źródła nieprawnicze traktujące o podziale życia ludzkiego na etapy. W efekcie przeprowadzonych badań udało się ustalić, iż w starożytnym Rzymie funkcjonowało kilka teorii na ten temat. Popularnymi klasyfikacjami był podział życia człowieka na trzy, cztery, pięć, sześć oraz siedem etapów. U podstaw każdej teorii leży inne uzasadnienie i inne argumenty. Wśród tych można wskazać argumenty medyczne, psychologiczne, numerologiczne a nawet poniekąd wojskowo-administracyjne.(abstrakt oryginalny)

EN

The age of a human being is a common research topic in many branches. This topic is also addressed by the legal theory. Age categories also functioned in Roman law, determining the legal position of a person. In this article, the non-judicial sources which concerned the division of human life are analyzed. Consequently, it has been possible to determine that in ancient Rome, there were several theories concerning this matter. The division of life into three, four, five, six or seven stages was very popular. Each theory has different justifications and various arguments. Among those, we can distinguish medical, psychological, numerical and also military-administrative arguments.(original abstract)

10

Koncepcje człowieka w przestrzeni życia społeczno-gospodarczego

63%

Markiewicz A.

|

tom 4

117-133

XX

Dyskusje na temat człowieka, prób jego zdefiniowania, określenia konstytuujących go atrybutów i ukazania jego miejsca w przestrzeni życia społeczno-gospodarczego obecne były w dyskursie naukowym od najdawniejszych czasów. W zależności od kontekstu historycznego czy przyjętej perspektywy badawczej próbowano na kanwie już wcześniej prowadzonych rozważań o naturze człowieka doprecyzowywać, poszerzać o nowe aspekty czy też tworzyć opozycyjne do istniejących i funkcjonujących na gruncie danej nauki koncepcje człowieka. Podejmując próbę odpowiedzi na pytanie, kim jest, skąd przychodzi i dokąd zmierza człowiek, w ramach niniejszego artykułu zaprezentowany zostanie jedynie fragment rozważań o człowieku funkcjonującym w przestrzeni życia społeczno-gospodarczego, a czynione rozważania o charakterze interdyscyplinarnym odwoływać się będą do dorobku naukowego takich obszarów naukowych, jak ekonomia, socjologia czy filozofia i katolicka nauka społeczna oraz funkcjonujących w ich ramach subdyscyplin i nurtów badawczych. (fragment tekstu)

EN

The article aims to present selected concepts of man in scientific discourse of Economy, Sociology, Philosophy, Social Doctrine of the Church and their subdisciplines. Based upon current research in scientific literature of those disciplines author tries to answer the question "who" a man is and "what place" in the economic and social life does he take. To achieve this goal author analyzed the concept of economic man (homo oeconomicus) deriving from classical economy, concept of social man (homo sociologicus), socio-economic institutionally embedded man and originating from personalism concept of man as a person. (original abstract)

11

Nowa Gospodarka a nowa konsumpcja

51%

Bywalec C.

|

nr cz. 2 Marketing - handel - konsument w globalnym społeczeństwie informacyjnym

113-120

XX

Autor skupił się w artykule nad przyczynami zwolnienia tempa wzrostu gospodarczego krajów wysoko rozwiniętych. Przyczyny tej sytuacji leżą z pewnością po stronie popytowej, a niewystarczający popyt jest wg autora rezultatem małych zmian w systemie społecznych potrzeb konsumpcji. Popyt konsumpcyjny powinien być zwiększany w celu osiągnięcia wzrostu ekonomicznego. Wzrost ten może być osiągnięty poprzez znaczącą zmianę wzorców konsumpcji, tzn. zmniejszenie udziału konsumpcji dóbr materialnych w stosunku do konsumpcji ogółem na rzecz zwiększenia udziału dóbr i wartości niematerialnych zaspokajających potrzeby wyższe, czyli: kulturowe, edukacyjne, rekreacyjno-zdrowotne. Autor podkreśla, iż tylko modernizacja konsumpcji, zwana nową konsumpcją, może stać się siłą napędową Nowej Gospodarki, źródłem długoterminowego odrodzenia ekonomicznego, redukcji bezrobocia i pozostałych niekorzystnych cech szeroko pojętej stagnacji.

EN

A tremendous scientific and technical development, which took place in the last decades of 20th century and the appearance of so called high technologies (also called new economy), hasn't resulted, however, in a fast economic growth of developed countries. It can be treated as a paradox. Why is it so? The majority of economists see the reason of this phenomenon in the supply side of economy. The author of the paper states that the reasons of stagnation of developed countries could be found in the demand side, precisely in its low growth. This insufficient demand is a result of little changes in the system of social needs and consumption. Consumption demand should be increased to induct the economic growth. This increase might be reached by a significant modernization of the consumption pattern - that means a decrease of the share of material goods consumption in the global volume of consumption, replaced by an increase of the share of social services consumption (cultural, education, health and recreation services). The current model of a highly materialized consumption has run out its development possibilities. Only modernized consumption, so called new consumption, could become an engine of the new economy, a source of a long term economic revival, reduction of unemployment, and so on. (original abstract)