Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Geneza i rola gospodarstw rodzinnych w rolnictwie polskim

100%

Kapusta F.

|

2013

|

nr nr 2 (23)

151-167

XX

Pojęcie gospodarstwa rodzinnego funkcjonuje w potocznej mowie od momentu uwłaszczenia chłopów, ale jego definicję wprowadza dopiero Ustawa z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego. Stanowi ona, że gospodarstwem rodzinnym jest podmiot, który jest prowadzony przez rolnika indywidualnego, a którego łączna powierzchnia użytków rolnych nie przekracza 300 ha. Gospodarstwa rodzinne na ziemiach polskich przeszły głęboką przemianę pod wpływem czynników: politycznych, ekonomicznych i demograficznych. Celem opracowania jest przedstawienie genezy i roli gospodarstw rodzinnych ze szczególnym uwzględnieniem lat 2003-2009, czyli w warunkach Unii Europejskiej. Opracowanie powstało w oparciu o literaturę oraz informacje statystyczne. Zgromadzony materiał został opracowany i zinterpretowany różnymi metodami, a szczególnie: porównawczą w formie horyzontalnej i wertykalnej oraz statystyczną. Gospodarstwa rodzinne w rolnictwie na ziemiach polskich powstały w wyniku uwłaszczenia chłopów w okresie przechodzenia gospodarki feudalnej w kapitalistyczną, w czasie zaborów i na zasadach ustalonych przez państwa zaborcze. Najwcześniej uwłaszczenie rozpoczęło się w zaborze pruskim (1808 r.), następnie w Galicji (1848 r.), a najpóźniej w Królestwie Polskim (1863 r.). Po I wojnie światowej Sejm trzykrotnie uchwalał ustawy o reformie rolnej: w latach 1919, 1920 i 1925; w ich wyniku nastąpiło dalsze przesunięcie ziemi z gospodarstw obszarniczych do chłopskich i powstanie nowych gospodarstw rodzinnych. Po II wojnie światowej kształtowanie gospodarstw rodzinnych następowało w wyniku dwóch dekretów: o reformie rolnej z 6 września 1944 r. i o zagospodarowaniu Ziem Odzyskanych z 13 listopada 1945 roku. W sumie można stwierdzić, że do 1949 r. ukształtowały się zręby ustroju rolnego i struktury agrarnej w Polsce. Rok 1950 w wyniku Spisu Powszechnego dostarcza nam informacji o stanie gospodarstw rodzinnych, co pozwala czynić porównania ich dalszych zmian. Późniejsze zmiany gospodarstw rodzinnych dokonywały się pod wpływem niejednolitej polityki państwa: regresu w latach 1950-1956, odrodzenia w latach 1956-1960, słabnięcia ekonomicznego do 1970 r., a następnie rekonstrukcji tych gospodarstw do 1989 roku. Duże zmiany w funkcjonowaniu tych gospodarstw nastąpiły na początku lat dziewięćdziesiątych XX w. w wyniku: przejścia gospodarki z centralnie planowanej na rynkową, rozwiązania Państwowych Gospodarstw Rolnych i przepływu ich zasobów do gospodarstw rodzinnych oraz zmniejszania zasięgu gospodarki spółdzielczej w rolnictwie. Nowy impuls dla tej gospodarki przyniósł okres przedakcesyjny i po akcesji do Unii Europejskiej: dopłaty do produkcji rolnej, kwotowanie produkcji niektórych produktów rolnych, wzrost konkurencyjności w wyniku otwarcia rynków rolnych na produkty zagraniczne. W tych warunkach następuje rozwój gospodarstw rodzinnych pod względem ekonomicznym przy malejącej ich liczbie, upraszczanie nakładów i produkcji oraz rozwój specjalizacji produkcji. Występują wahania w udziale gospodarstw rodzinnych w wytwarzaniu poszczególnych produktów; zwiększa się ich rola w wytwarzaniu większości produktów. Wyjątek stanowią: uprawa ziemniaków, hodowla trzody chlewnej, produkcja żywca rzeźnego oraz produkcja jaj kurzych. Współcześnie gospodarka rodzinna przechodzi proces adaptacji do warunków Wspólnej Polityki Rolnej i Rozwoju Obszarów Wiejskich UE, korygowanych uwarunkowaniami krajowymi.(abstrakt oryginalny)

EN

The concept of the family farm operates in everyday speech since the emancipation of peasants. Its definition introduces first the Act of 11 April 2003 on shaping of the agricultural system, which provides that a family farm is an entity that is maintained by an individual farmer and the total area does not exceed 300 hectares of agricultural land. Family farms in Poland have come a long and deep transformation under the influence of political, economic and demographic factors. The aim of this paper is to present the origins and role of family farms with particular emphasis on years 2003-2009, i.e. in times of the European Union. The development is based on literature research and statistical information. The collected material was developed and interpreted by a number of methods, and in particular: a compa- rative method in the form of horizontal and vertical, and statistical analysis. Family farms in agriculture in Poland emerged as a result of the emancipation of peasants in the feudal period of transition to a capitalist economy. This process took place in the period of the partitions, and on the principles established by the partitioning powers. Enfranchisement began early in the Prussian partition (1808), followed by Galicia (1848), and by the Polish Kingdom (1863). After World War I Polish parliament voted three times a law on agrarian reform: 1919, 1920 and 1925, resulting in the further shift of land from private to peasant estates and the emergence of new family farms. Further development of family farms followed after World War II as a result of the Land Reform decree of 6 September 1944, and Land Use of the Recovered Territories of 13 November 1945. Overall it can be stated that until 1949 the shaping of agricultural system took place and the foundations of the agrarian structure in Poland followed. Year 1950 as a result of the Census provides us with information about the state of family farms to which we can make a comparison of their further development. Subsequent changes in family farms happened as a result of non-uniform state policy towards them; decline in years 1950-1956, the recovery in years 1956-1960, the weakening economy until 1970, and then the reconstruction of these households until 1989. Large changes in the functioning of these farms occurred at the beginning of the nineties of the twentieth century as a result of: the transition from a centrally planned economy to a market economy, solution of State Farms and the flow of resources to family farms and reduction of the range of co-operatives in agriculture. New impetus to the economy brought pre-accession and post-accession period to the European Union: agricultural subsidies, production quotas for certain agricultural products, increase in competitiveness through the opening of agricultural markets to foreign products. In these conditions the economic development of family farms progresses coupled with the decreasing number of farms, simplification of the investment and production, and the development of specialized production. There are variations in the share of family farms in the production of various products; increased role in the production of most products is observed. The exception is: potato, pigs number, the production of animals for slaughter and production of chicken eggs, in which areas family farms decrease their share. Today's economy is undergoing a process of adaptation to the conditions of the Common Agricultural Policy and the EU Rural Development, adjusted by national circumstances.(original abstract)

2

Kontrola kosztów w rodzinnych gospodarstwach rolniczych

100%

Wasilewski M.

Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu

|

1998

|

nr nr 798 Informacyjne wspomaganie controllingu

245-249

XX

W warunkach dynamicznego otoczenia, kontroli przypisuje się szczególną rolę. Kontrola kosztów jest niezbędna w procesie zarządzania gospodarstwem rolniczym, zwłaszcza ze względu na biologiczny charakter produkcji, kontrolę kosztów w rodzinnych gospodarstwach rolniczych utrudnia przede wszystkim zmienność warunków pogodowych, problem określenia aktualnego stanu, zwłaszcza w produkcji roślinnej, funkcjonowanie obrotu wewnętrznego wytworzonych produktów, wycena nakładów pracy własnej rolnika i jego rodziny oraz niewykorzystanie pełnej zdolności wytwórczej gospodarstwa w wyniku ekstensyfikacji procesów produkcji. Właściwie przeprowadzone działania kontrolne pozwalają na szybką identyfikację zakłóceń, a pośrednio również, na minimalizację ich skutków i kosztów. (fragment tekstu)

3

Trwałość i wielofunkcyjność drobnotowarowych gospodarstw rodzinnych w kontekście zjawiska subsumcji na przykładzie gospodarstw powiatu ząbkowickiego

75%

Gurdak K.

Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu

|

2008

|

tom 10

|

nr z. 3

218-224

XX

Na podstawie badań ankietowych modelowych gospodarstw powiatu ząbkowickiego wykazanej właściciele małych rodzinnych jednostek produkcyjnych, o niskim poziomie towarowości są szczególnie aktywni na polu poszukiwania dodatkowych źródeł dochodu. W gospodarstwach tych istnieje duże zaangażowanie pozyskanie środków finansowych pochodzących z funduszy UE przeznaczonych na rozwój obszarów wiejskich rolnictwa. W efekcie badań ankietowych wykazano, że subsumcja gospodarstw drobnotowarowych stanowi podstawę ich trwałości i wielofunkcyjności w kształtowaniu przestrzeni wiejskiej i rolniczej. (abstrakt oryginalny)

EN

The paper aims to present the semi-subsistence farms adaptation to economic and social environment. It was analysed fifty semi-subsistence farms from Ząbkowice ŚI. 's county. Conclusion is that the phenomenon as the subsumation is decided of their sustainability and versatile. The family's character of the semi-subsistence farms is one of the main things which has a positive effect on historic sustainability of the semi-subsistence farms. Furthermore, it was proved that the activity of semi-subsistence farms is of crucial role importance in positive shaping of agricultural and rural space. (original abstract)

4

Rodzinne gospodarstwa rolne w procesie tworzenia przewag konkurencyjnych

75%

Kuśmierz-Gozdalik U.

Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu

|

2002

|

tom 4

|

nr z. 5

91-94

XX

Zdaniem autorki, gospodarstwa rodzinne osiągają na rynku pozycję, której siła decyduje o przewadze konkurencyjnej, natomiast źródła tej przewagi tkwią w: umiejętności nowoczesnego zarządzania, w sprawności alokacji zasobów i ich efektywnym wykorzystaniu, w konkurowaniu przez organizacje, w efektywnym zarządzaniu informacją, wdrażaniu strategii logistycznych, konkurowaniu na bazie przewagi czasowej, realizowaniu strategii marketingu-mix oraz w kolejnych orientacjach rynkowych np. interfuzji.

EN

Logic of family homestead farms work is included in factors which ensure them autonomy and in addictive factors. Conditions for decision processes are made by market prep correlations between price, demand, supply and competition. Family homestead farms reach some status which strength decides about competitive advantage. Advantage sources used until now are not enough nowadays. New ones must be found. They are contained in ability of a modern ménagement, in competition prep organizations, in efficiency of resources allocate and their effective utilization, in effective information menagement, in logistic strategies implement, competition in time advantage, realization marketing-mix strategy and successive market organizations, for example interfusion. (original abstract)

5

Zadłużenie gospodarstw rolniczych a generowanie nadwyżek finansowych

75%

Bereżnicka J.

Zagadnienia Ekonomiki Rolnej

|

2011

|

nr nr 4

88-101

XX

W opracowaniu dokonano oceny możliwości generowania nadwyżki finansowej przez gospodarstwa rodzinne zróżnicowane pod względem poziomu zadłużenia. Zastosowano metodę kwartyli. Badaniami objęto zadłużone gospodarstwa rodzinne, które w latach 2004-2008 nieprzerwanie uczestniczyli w gromadzeniu danych na potrzeby FADN. Z badań wynikało, że gospodarstwa zadłużone w większym stopniu (górny kwartyl) generowały wyższą gotówkową stopę zwrotu z kapitału zaangażowanego w porównaniu z gospodarstwami, które w mniejszym stopniu korzystały obcych źródeł finansowania (dolny kwartyl). (abstrakt oryginalny)

EN

The paper analyzes the family farms in the possibility of developing surpluses at different levels of debt. The method quartiles. The study involved a family farm, which in the period 2004-2008 to collect data in the FADN and were indebted. The study showed that farms in the upper quartile (more debt), generate a higher return on capital employed compared with those less indebted. (original abstract)

6

Główne kierunki zmian w funkcjonowaniu rodzinnych gospodarstw towarowych w latach 1995-2005

75%

Sulewski P.

Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu

|

2008

|

tom 10

|

nr z. 3

511-516

XX

Przedstawiono zmiany jakie dokonały się w zbiorowości 100 rodzinnych gospodarstw towarowych w latach 1995-2005. Przeprowadzona analiza wykazała, iż w większości z objętych badaniem gospodarstw towarowych dokonano znaczących zmian w organizacji. Do najważniejszych zmian zaliczyć można wzrost przeciętnej powierzchni, skali produkcji zwierzęcej i specjalizacji gospodarstw. (abstrakt oryginalny)

EN

In the paper changes in organization of 100 commercial family farms in the period 1995-2005 have been analyzed. Major changes have been observed in average area of farm and in scale of livestock. The average farm's area has increased by 60% and the average livestock unit has increased more than 50%. The changes have been diversified between farms. (original abstract)

7

Exploring the Flexibility of Polish Family Farms during Transition

75%

Pieniądz A. , Renner S. , Goraj L.

Zagadnienia Ekonomiki Rolnej

|

2010

|

nr nr 1

107-121

XX

Celem artykułu jest zbadanie na podstawie danych panelowych uwarunkowań elastyczności polskich rodzinnych gospodarstw rolnych.

EN

Based on farm panel data we empirically investigate the determinants of Polish farm households' flexibility from 1994 to 2001. we focus on scale flexibility (adjustment in production volume) and scope flexibility (adjustment in product mix). The findings of our fixed-effects regression provide evidence that smaller farms are more flexible, both with regard to scale and scope of production. Farms with a higher share of variable costs tended to be more flexible, while producers who specialized in capital- intensive technologies turned out to be less flexible. Some results differ significantly from the prevailing expectations, in particular we found that farms where a generational succession took place displayed less flexibility over time. Moreover, access to off-farm income and finances have opposite effects on scale and scope flexibility. An explanation for these outcomes may be the varying term structure of liquidity sources. There are relevant differences in the strategies Polish farmers used to adjust to changing environmental conditions during transition, which should be taken into account in the design of supporting policies. (original abstract)

8

Rozważania nad upadłością gospodarstw rodzinnych w Polsce

75%

Musiał W.

Wieś i Rolnictwo

|

2009

|

nr nr 1

44-61

XX

Funkcjonowanie gospodarstw rolnych w otwartej gospodarce rynkowej niesie ze sobą szanse na ich szybki i przełomowy rozwój, podwyższa jednak także ryzyko niepowodzenia gospodarczego, niewydolności ekonomicznej i upadłości. Problem ten, głównie w zakresie rozważań teoretycznych, podjęto w opracowaniu, w którym przedstawiono symptomy upadłości gospodarstw. Poddano analizie przeglądowej prawidłowości i teorie ekonomiczne, które objaśniają procesy upadłości podmiotów gospodarczych (i instytucji), a które odniesiono do gospodarstw rolnych. Rozważano problem upadłości gospodarstw z punktu widzenia neoklasycznej teorii przedsiębiorstwa, na gruncie teorii ekonomii instytucjonalnej oraz menedżerskiej teorii przedsiębiorstwa. Znaczącą uwagę poświęcono teorii biologicznego życia przedsiębiorstwa (gospodarstwa), wskazując na jej adekwatność w zastosowaniu do gospodarstw rodzinnych. Rozważanie to rozwinięto o tzw. pokoleniowy cykl życia rodzinnego gospodarstwa rolnego. Wprowadzono kilka pojęć dotychczas niestosowanych w ekonomice rolnictwa, dotyczących tzw. analizy demograficznej gospodarstw (stopy narodzin, stopy zgonów i wskaźnika obrotu gospodarstw). Wskazano na spektrum merytoryczne badań nad stanem gospodarstw indywidualnych z punktu widzenia ich przyszłego bytu, a zwłaszcza zagrożenia upadłością. Zagadnienia podjęte w opracowaniu wydają się mieć istotne znaczenie dla nauki i praktyki gospodarczej z uwagi na narastający problem porzucania produkcji rolnej, głębokiej ekstensyfikacji gospodarstw i utrwalania się zjawiska zawężonej reprodukcji majątku produkcyjnego drobnych i średnich gospodarstw rodzinnych. Proces ten wzmaga wzrastającą konkurencyjność dochodową pracy pozarolniczej sprawia, że duża część gospodarstw małych i średnich już weszła lub w najbliższych latach wejdzie w fazę upadłości. (abstrakt oryginalny)

EN

The functioning of agricultural farms in open market economy offers chances for their rapid and intensive development but also increases the risk of economic incapacity and failure. The problem has been presented in the paper mainly in the form of theoretical reflections addressing basic and recognisable symptoms of farm failure resulting from recessive character of events and economic categories describing them. Analysed and reviewed were the regularities and economic theories which explain the processes of bankruptcy of economic entities and institutions and these were referred to agricultural farms. Farm bankruptcy was discussed from the perspective of neoclassical theory of business enterprise, against the background of institutional economics and managerial theory of enterprise. Considerable attention was paid to the theory of biological life of an enterprise (farm) and its applicability to farms was stressed. The reflections were extended by the so-called generation cycle of family life on a farm. The problem of defining farm bankruptcy and a wide range of terms de-scribing this phenomenon were also addressed in the paper. Several terms not used so far in agricultural economics were introduced, which refer to the so-called demographic analysis of farms, i.e. birth rates, death rates and farm turnover index. The author pointed to a wide scope of research on the current state of family farms from the point of view of their future existence, particularly a threat of bankruptcy. The issues addressed in the article seem extremely important for the economic science and practice due to the growing problem of discontinuation of production, considerable extensification of farms and strengthening phenomenon of narrowed reproduction of production assets. Competitive income generated from the off farm jobs causes that a great part of small and medium sized farms has already entered or will enter the bankruptcy stage in the near future. (original abstract)

9

Elastyczność indywidualnych gospodarstw rolnych w okresie transformacji

75%

Goraj L. , Pieniądz A. , Renner S.

|

2008

|

nr nr 1

3-22

XX

W artykule zbadano wyznaczniki elastyczności polskich gospodarstw rolnych na podstawie danych panelowych z lat 1994-2001. Badania skoncentrowano na elastyczności skali (dostosowanie wielkości produkcji) oraz elastyczności zakresu (dostosowanie struktury rodzajowej produkcji). Wyniki rachunku regresji o efektach stałych (fixed-effects model) ukazały, że małe gospodarstwa są bardziej elastyczne, zarówno pod względem skali jak i struktury produkcji. Gospodarstwa rolne charakteryzujące się większym udziałem kosztów zmiennych są zwykle bardziej elastyczne. Natomiast gospodarstwa stosujące kapitałochłonne technologie produkcji okazały się mniej elastyczne. Część wyników nie potwierdza założeń teoretycznych: Przykładowo wyniki empiryczne sugerują, że gospodarstwa, w których nastąpiła zmiana pokoleniowa kierownictwa są mniej elastyczne. Ponadto dostęp do pozarolniczych źródeł dochodów (zarobki domowników, kredyty, subwencje rządowe) jest wprawdzie istotny statystycznie, aczkolwiek ich wpływ jest zróżnicowany. Wyniki badań sugerują, że polscy rolnicy stosują zróżnicowane strategie w celu dostosowania gospodarstwa do zmieniających się warunków otoczenia. Fakt ten powinien być brany pod uwagę przy formułowaniu polityk wsparcia gospodarstw rolnych. (abstrakt oryginalny)

EN

Based on farm panel data we empirically investigate the determinants of Polish farm households' flexibility from 1994 to 2001. We focus on scale flexibility (adjustment in production volume) and scope flexibility (adjustment in product mix). The findings of our fixed-effects regression provide evidence that smaller farms are more flexible, both with regard to scale and scope of production. Farms with a higher share of variable costs tend to be more flexible, while producers who specialized in capital-intensive technologies turned out to be less flexible. Some results differ significantly from the prevailing expectations, in particular we found that farms where a generational succession took place displayed less flexibility over time. Moreover, access to off-farm income and finances (income of household members, loans, government subsidies) is significant, but its influence varies. The results suggests that Polish farmers use various strategies in order to adjust the farm to changing environment, which should be taken into account in the design of sup-porting policies. (original abstract)

10

Zmiany dochodów gospodarstw rolnych Unii Europejskiej, Polski i regionu FADN 800

75%

Domagalska-Grędys M.

Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu

|

2009

|

tom 11

|

nr z. 2

49-54

XX

Porównano wyniki ekonomiczne gospodarstw rolnych krajów UE, Polski i Regionu FADN 800 przed 2006 rokiem. Jako zmienne analizowane wybrano kategorie ekonomiczne: dochód, wartość dodaną netto i dochód/FWU. W analizie posłużono się miarą przyrostów względnych, przyrostów średniorocznych i funkcją trendu czasowego. Dynamika zmian przyjętych kategorii w ujęciu czasowym i ich zróżnicowanie przestrzenne pomaga określić aktualny stan i kierunek rozwoju gospodarstw. (abstrakt oryginalny)

EN

The paper aims to analizę Net Family Income, Farm Net Value Added in farms of the EU's in the period 1989-2006 and in the Polish and Region FADN 800 farms in the period 2004-2006. The aim of this study was to determine the trend changes in the terms of categories. Adopted concept of analysis was used for comparative the level of development farms in EU and in Poland. The analysis confirmed the significant differences in the level of income of Polish and European farms. Income growth rate of Polish farms are smaller and the competitiveness of farms is less. It should therefore be taken a faster and future directions of development of Polish farms which would improve efficiency and productivity of farms and living conditions of farmers life. (original abstract)

11

Koszty normatywne jako ważny instrument wspomagający zarządzanie gospodarstwem mlecznym - rozwiązania KTBL

75%

Parzonko A.

|

2012

|

nr nr 252 Instrumenty zarządzania kosztami i dokonaniami

403-414

XX

Celem publikacji była prezentacja normatywnego rachunku kosztów produkcji mleka na podstawie niemieckich rozwiązań zaproponowanych przez KTBL (Das Kuratorium für Technik und Bauwesen in der Landwirtschaft). Jak wynika z przedstawionego opracowania, istnieje wyraźna potrzeba stosowania rachunku kosztów normatywnych w gospodarstwach rolniczych. Umożliwia on pokazywanie racjonalności ekonomicznej nowych technologii produkcji oraz daje możliwość porównywania osiąganych wyników w konkretnych gospodarstwach z potencjalnymi (normatywnymi) wynikającymi z racjonalnej technologii produkcji. Jak pokazuje przykład niemiecki (KTBL), taki system cieszy się dużą popularnością wśród rolników.(abstrakt oryginalny)

EN

The aim of the publication is to present the normative cost of milk production. The article shows the German serviceable solutions (Das Kuratorium für Technik und in der Landwirtschaft Bauwesen). As it results from the presented studies there is a clear need for normative costing in farms. It allows to show the economic rationality of new production technologies and the ability to compare results achieved on farms with potential (normative) arising from the rational production technology. As the German example shows (KTBL) such a system is very popular among farmers.(original abstract)

12

Kierunki zmian w organizacji gospodarstw w zamierzeniach rolników

75%

Majewski E.

Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu

|

2002

|

tom 4

|

nr z. 5

113-117

XX

Autor przanalizował wyniki badań nad gotowością rolników do zmian w organizacji swoich gospodarstw. Badania objęły 721 towarowych gospodarstw rodzinnych z powierzchnią użytków rolnych przekraczającą 7ha. Na tej podstawie autor stwierdził, że ponad połowa badanych rolników deklaruje chęć powiększenia obszaru gospodarstwa. Zauważalne były także tendencje do zwiększenia produkcji zwierzęcej i specjalizacji. W gospodarstwach z mniejszą liczbą zwierząt, część rolników wyrażała chęć zmniejszenia pogłowia, a nawet rezygnacji z chowu zwierząt.

EN

In the paper results of the survey focused on analyses of the readiness of farmers to change organisation of farms is presented. The study was conducted on the sample of 721 commercial family farms, with the area of agricultural land exceeding 8 ha. It was found, that more than 50% of farmers declares willingness of increasing the farm size. Also the tendency towards increasing the scale of animal production and specialisation exists. In farms with the smallest herds of livestock prevailing group of farmers would reduce number of animals, or even resigned from continuing animal production. The opposite proportion characterises clusters of farms with larger herds. (original abstract)

13

Wpływ typu rolniczego na zrównoważenie ekonomiczno-społeczne gospodarstw rolniczych UE

63%

Sobczyński T.

Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu

|

2009

|

tom 11

|

nr z. 1

383-388

XX

W największych gospodarstwach rolniczych z pięciu typów rolniczych o podstawowym znaczeniu dla rolnictwa europejskiego, w latach 2004-2006 dążenie do wzrostu dochodowości pracy nie odbywało się na drodze wzrostu produktywności pracy. Poza gospodarstwami ogrodniczymi, o dochodach decydowały retransfery budżetowe silnie powiązane ze wskaźnikiem najmu, a wydajność pracy miała znaczenie uzupełniające. (abstrakt oryginalny)

EN

In the years 2004-2006 the growth of labour profitability among largest farms of major five types of farming in UE (TF13, TF20, TF4I, TF50, TF80) was not driven by the growth of labour output. Except for horticulture and granivores farms the highest profitability was not accompanied by highest labour output. The income was determined by budget re-transfers strongly connected with the hire ratio and the significance of labour output was supplemental. The basic economical dependencies not only modified but disordered by the influence of the institutional factor. (original abstract)

14

Ekonomiczne aspekty wykorzystania żywej siły pociągowej w gospodarstwie rodzinnym

63%

Matyka M.

Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu

|

2009

|

tom 11

|

nr z. 1

268-272

XX

Koń do niedawna stanowił w indywidualnych gospodarstwach rolnych główną siłę pociągową. Rozwój techniki i masowe wprowadzenie ciągnika umożliwiło zastąpienie siły pociągowej końskiej siłą mechaniczną także w rolnictwie. Jednak w ostatnich latach obserwuje się wzrost zainteresowania użytkowaniem koni jako siły pociągowej. W związku z tym w pracy przedstawiono ekonomiczne aspekty wykorzystania żywej siły pociągowej w gospodarstwach rodzinnych. Analiza wykazała że końska siła pociągowa może być tańsza w utrzymaniu w porównaniu do mechanicznej. Jednak koszt wykonania zabiegów agrotechnicznych za pomocą żywej siły pociągowej jest w każdym przypadku wyższy niż w przypadku mechanicznej siły pociągowej i wymaga znacznych nakładów pracy, zarówno koni jak i ludzi. (abstrakt oryginalny)

EN

The horse was presented as main tractive power in individual rural farms. Development of technique and mass introduction of tractor has enabled substitute of horse 's power tractive by mechanical power in agriculture also. However, in last years is observed growth of interest of horse use as tractive power. In the paper is presented of economic aspects of utilization of live tractive power in family farms. The analysis showed that horse 's tractive power can be cheap in maintenance in comparison for mechanical one. (original abstract)

15

Struktura aktywów trwałych gospodarstw rolnych w Polsce na tle krajów Unii Europejskiej

63%

Zawadzka D. , Szafraniec-Siluta E.

|

2012

|

nr nr 50

219-228

XX

Celem badań jest porównanie struktury aktywów trwałych gospodarstw rolnych w Polsce i w innych krajach Unii Europejskiej oraz odpowiedź na pytanie: na ile typ rolniczy oraz lokalizacja gospodarstwa rolnego determinują strukturę aktywów trwałych. Badania przeprowadzono na podstawie danych udostępnianych w ramach Europejskiego Farm Accountancy Data Network (FADN) System zbierania i wykorzystywania danych rachunkowych gospodarstw rolnych. Objęto nimi towarowe gospodarstwa rolne z krajów Unii Europejskiej o wielkości ekonomicznej równej lub większej 2 ESU. W opracowaniu przeanalizowano zmiany w strukturze aktywów trwałych gospodarstw rolnych w latach 2004-2009 z uwzględnieniem ich typu rolniczego. (abstrakt oryginalny)

EN

The aim of the paper is to compare the structure of farm assets in Poland in comparison to other countries of European Union countries and check whether the type of farm production and localization determine the structure of farm assets. The study was based on data available by the European Farm Accountancy Data Network (FADN) - the system of collection and use of farm accountancy data. It involved farm goods from EU countries with an economic size equal to or greater 2 ESU. The authors analyzed the changes in the structure of farm assets in the period 2004-2009, taking into account the type of farming. (original abstract)

16

Gospodarstwa rodzinne wobec wyzwań wyżywienia i ochrony środowiska - ujęcie globalne

63%

Zegar J. S.

Wieś i Rolnictwo

|

2012

|

nr nr 4

53-74

XX

Świat stoi w obliczu wielu wyzwań - nie po raz pierwszy zresztą, ale po raz pierwszy wyzwania mają charakter globalny (planetarny). Dwa są szczególnie istotne. Jedno wiąże się z wyżywieniem, drugie zaś z zachowaniem habitatu ludzkiego - globalnego ekosystemu (biosfery). W odniesieniu do wyżywienia podstawowy problem polega na wytworzeniu dostatecznego quantum produktów rolniczych, ale ważna jest także dostępność ekonomiczna żywności oraz jej jakość, ponieważ wszystkie te elementy przesądzają o bezpieczeństwie żywnościowym. W odniesieniu do biosfery podstawowy problem wynika z tego, iż system gospodarczy społeczności planetarnej przekroczył jej pojemność czyli mówiąc inaczej obecne pokolenie ludzi żyje na koszt przyszłych generacji. Taka sytuacja jest oczywiście niemożliwa do utrzymania na dłuższą metę.W sprostaniu wymienionym wyzwaniom szczególne miejsce przypada rolnictwu. W odniesieniu do pierwszego wyzwania - wyżywienia - sprawa jest oczywista, bo to właśnie rolnictwo dostarcza lwiej części produktów służących temu celowi. Rybołówstwo, myślistwo, leśnictwo i inne sfery pozyskiwania produktów żywnościowych pełnią rolę uzupełniającą. W odniesieniu do wyzwania drugiego - ochrony środowiska - sprawa także staje się oczywista, jeśli uwzględnimy powierzchnię Ziemi, która jest użytkowana ergo zarządzana przez rolnictwo oraz rozległe interakcje rolnictwa i środowiska. W artykule poszukujemy odpowiedzi na pytanie czy gospodarstwa rodzinne mogą współcześnie podołać tym wyzwaniom. Rozważania rozpoczniemy od uwag ogólnych dotyczących gospodarstw rodzinnych. Następnie przybliżymy dwa wyszczególnione wyzwania, po czym odniesiemy się do sprawności gospodarstw rodzinnych w kontekście tych wyzwań. Chodzi bowiem o to, aby wyzwaniom podołać w sposób efektywny - w społecznym ujęciu efektywności. Rozważania zamkniemy uwagami o przyszłości gospodarstw rodzinnych w dobie globalizacji. (abstrakt oryginalny)

EN

The world, as usually, has to cope with a number of serious problems. However, unlike in the past the problems the world is facing now have a global (planetary) character. Particularly important are two problems: the problem of food production and the problem of preservation of man's habitat - global eco-system (biosphere). The first of these problems primarily consists in the ability to generate a sufficient quantum of agricultural products, but almost equally important is the economic availability of food and its quality because all these factors decide about food security. As far as the biosphere is concerned the key issue is the fact that the economic system of planetary community has exceeded its capacity, which means that the present generation of people is living at the expense of future generations. It is impossible for such situation to continue for a long time. Agriculture has a special role to play in coping with the problems described above. Firstly, it provides the greater part of food products. Fishery, hunting, forestry and other spheres of obtaining foodstuffs play a supplementary role. As far as environmental protection is concerned the matter also becomes obvious when we take into account the area of the Earth's surface that is used ergo managed by agriculture and agriculture's extensive interactions with the natural environment. The article seeks to provide an answer to the question whether family farms are able at present to cope with the described problems. It starts with considerations relating to the general features of family farms. Next, it describes in some detail the problems of food security and environmental protection and then presents an assessment of the efficiency of family farms in the context of these problems. The point is to cope with the problems effectively - in accordance with social interpretation of effectiveness. In the conclusion of the article remarks about the future of family farms in the era of globalization are presented. (original abstract)

17

Determinaty rozwoju rolnictwa w regionach rozdrobnionych strukturalnie

63%

Musiał W.

|

tom 12

|

nr z. 2

231-235

XX

Przedstawiono w sposób syntetyczny diagnozę stanu rolnictwa regionów rozdrobnionych agrarnie zwłaszcza zlokalizowanych w południowej i południowo-wschodniej części Polski. Rozdrobnienie agrarne ma tu nadal charakter postępujący, proces ten w szczególny sposób odnosi się do mezoregionu karpackiego. Wskazano także na najważniejsze determinanty przemian, zwłaszcza odnoszących się do gospodarowania ziemią. Obecny stan rozdrobnienia ziemi rolniczej w połączeniu ze stagnacją w zakresie jej obrotu, spowodować może w najbliższych latach narastanie różnorodnych zjawisk recesywnych w rolnictwie, w tym: istotną tu dalszą redukcję stanu pogłowia inwentarza i produkcji roślinnej, odłogowanie ziemi i przyspieszanie procesów dezagraryzacji wsi w aspekcie ekonomicznym, ekologicznym i socjalnym. Przedstawiono dwie projekcje przemian strukturalnych w rolnictwie, tj. ewolucji naturalnej i przemian kreowanych. (abstrakt oryginalny)

EN

The paper is a synthetic presentation of a diagnosis of agriculture situation in the areas with agricultural land fragmentation located especially in southern and south-eastern part of Poland. In these regions fragmentation of agricultural land has still been in progress and the process is particularly obvious for the Carpathian mezoregion. In the second part of the paper the Author indicated the most important determinants of changes, which particularly refer to land management. Current state of fragmentation of agricultural land combined with the stagnation in its turnover may in the nearest future lead to growing of various recessive phenomena in agriculture, including further reduction of livestock population and crop production, land fallowing and acceleration of desagrarisation processes of the country in the economic, ecological and social aspect. Two projections of structural changes in agriculture were presented, i.e. natural evolution and created transformations. (original abstract)

18

Modernizowanie technologii produkcji rolniczej

63%

Szeptycki A. , Wójcicki Z.

|

2003

|

nr nr 980 Wyzwania stojące przed rolnictwem i wsią u progu XXI wieku

512-520

XX

Celem głównym opracowania było zaprezentowanie sposobów, uwarunkowań i ocen modernizacji potencjalnie rozwojowych gospodarstw rodzinnych i farmerskich.

EN

Problems of necessary updating of particular technologies of agricultural production as well as technical and technological modernization of over 600 thousand family farms which have the potential of development are presented in the article. Improvement of the existing methods of modernization by publishing catalogues of technological charts and farm models is recommended. Simple computer software which help to choose appropriate technological variants and the most effective projects of modernization of agricultural enterprise are also necessary. (original abstract)

19

Informacja rynkowa w funkcjonowaniu gospodarstw rodzinnych

63%

Oszmiańska M.

|

2003

|

nr nr 980 Wyzwania stojące przed rolnictwem i wsią u progu XXI wieku

401-407

XX

Celem artykułu było przedstawienie roli informacji rynkowej w funkcjonowaniu gospodarstw rodzinnych. Autorka przedstawiła wyniki badań, przeprowadzone wśród 30 gospodarstw województwa dolnośląskiego, na temat roli informacji w podejmowaniu decyzji produkcyjnych. Celem tych badań było także poznanie opinii rolników o dostępności tego typu informacji, jej wykorzystaniu, znaczeniu i aktualności oraz określenie potrzeb samych rolników w zakresie informacji dotyczącej rynków zbytu i cen produktów rolniczych. (fragment tekstu)

EN

The purpose of the study is to present the role of market information for functioning of family farms. It is shown that the main factors inhabiting proper functioning of family farms are: lack of markets for agricultural products, high costs of means of production and low prices of agricultural products. Farmers' decisions concerning production are mainly affected by selling possibilities and prices of agricultural products. The basic sources of market information are TV programs and publications of the Agricultural Advisory Centre in Wroclaw as well as agricultural magazines. The greatest demand for agricultural information is voiced in respect of selling markets and ready prices of agricultural products. (original abstract)

20

Informacja rynkowa w funkcjonowaniu gospodarstw rodzinnych w opinii rolników

63%

Oszmiańska M.

Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu

|

2007

|

tom 9

|

nr z. 1

359-362

XX

Przedstawiono rolę informacji rynkowej w funkcjonowaniu gospodarstw rodzinnych. Wykazano, że głównymi czynnikami utrudniającymi ich funkcjonowanie były: brak rynków zbytu dla produktów rolniczych, nieopłacalność produkcji oraz problemy z ochroną roślin. Głównymi źródłami informacji były programy telewizyjne i czasopisma rolnicze. Największe potrzeby rolnicy zgłosili w zakresie rynków zbytu i cen produktów rolniczych.

EN

The purpose of the study was to present the role of market information for functioning of family farms. It was shown that the main factors inhibiting proper functioning of the family farms were: lack of markets for agricultural products, unprofitability of production and of plant protecting. Farmer's decisions concerning production were mainly affected by selling possibilities and prices of agricultural products. The basic sources of market information were TV programs, as well as agricultural magazines. The greatest demand for agricultural information was voiced in respect of selling markets and ready prices, of agricultural products. (original abstract)