Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Historia górnictwa i eksploatacji ważniejszych bogactw mineralnych Małopolski Wschodniej

100%

Lorenz K. , Szwed-Lorenz J. , Ślusarczyk S.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2015

|

tom R. 56, nr 4

60--65

PL

W artykule przedstawiono zarys historii odkrycia, rozwoju wydobycia i zastosowania trzech wybranych naturalnych surowców mineralnych z obszaru Małopolski Wschodniej. Zdefiniowano zarys obszaru tej części Polski w różnych okresach, opisano odkrycia, rozwój przemysłu wydobywczego i zakresu zastosowań soli, wosku ziemnego (ozokerytu) oraz oleju skalnego (ropy naftowej). Opis zagadnienia ograniczono do roku 1939.

EN

In this article history of prospection, development of exploitation and application of selected natural mineral raw materials in Eastern Małopolska was outlined. History of borders of this part of Poland was decribed as well as development of extractive industry and range of application of salt, ozokerite and rock oil. This description was confined since 1939.

2

Wpływ polsko-ukraińskiej wojny propagandowej wokół wydarzeń 1930 roku w Małopolsce Wschodniej na bezpieczeństwo II Rzeczypospolitej

84%

Ostanek A.

Studia Bezpieczeństwa Narodowego

|

2017

|

tom R. 7, Nr 11

301--322

PL

Media od zawsze stanowiły narzędzie do prowadzenia działań o charakterze propagandowym. Nierzadko także, szczególnie w sytuacjach skrajnych, wykorzystywano je do prowadzenia otwartych wojen mających na celu wypromowanie określonych poglądów politycznych bądź racji. Ze względu na ogromny wpływ mediów na społeczeństwa wszystkie takie batalie wpływały na bezpieczeństwo państwa. Jeśli spór miał charakter wyłącznie regionalny, skutki wojny prasowej były ograniczone, w sytuacji gdy spór prasowy przekraczał granice państwowe, jego konsekwencje były zdecydowanie większe – od nadszarpnięcia autorytetu po międzynarodowe napiętnowanie. Polsko- -ukraiński spór medialny, jaki wybuchł wokół działań represyjnych podjętych w związku z sabotażami prowadzonymi przez nacjonalistów ukraińskich w miesiącach letnich 1930 roku w Małopolsce Wschodniej, miał olbrzymie znaczenie dla bezpieczeństwa II Rzeczypospolitej. W pierwszej fazie wpłynął on na pogorszenie i tak nie najlepszych już relacji polsko-ukraińskich w państwie polskim. W drugiej z kolei, tj. po rozpętaniu kampanii oszczerczej pod adresem polskim na arenie międzynarodowej, doprowadził ostatecznie do tego, że Liga Narodów pod naciskiem opinii publicznej i wielu wpływowych polityków przyjęła dziewięć skarg przeciw Polsce. Skutkowało to przeszło rocznym procedowaniem sprawy, co nadszarpnęło autorytet Polski na arenie międzynarodowej oraz utrwaliło niekorzystny wizerunek Rzeczypospolitej w wielu krajach.

EN

Media have always been used as a tool in conducting the propaganda operations. Particularly in extreme situations, they were frequently and openly used in wars aimed at promoting determined political opinions or values. On the account of the intense influence of media on societies all such battles affected the state security system. If the dispute had character exclusively regional, effects of the press war were limited, if the press dispute exceeded national borders, its consequences were definitely greater – from damaging the authority to international stigmatizing. The Polish-Ukrainian media dispute that exploded around coercive actions taken on the account of the sabotage conducted by the Ukrainian nationalists in summer months of the 1930 in Eastern Małopolska, had enormous meaning for the security system of the Second Polish Republic. In the first phase, it had a negative influence on the, not so good already, Polish-Ukrainian relations. In the second phase, after there was triggered the defamatory cam aign against Poland by the influential politicians on the international arena, the League of Nations under the pressure of the public accepted 9 complaints against Poland. The procedures lasted over a year and damaged the authority of Poland on the international arena, as well as strengthened the adverse image of the Polish Republic in many countries.

3

Przegląd ukraińskiej historiografii dotyczącej obrony Lwowa i wojny polsko-ukraińskiej w latach 1918–1919

67%

Kozubel M. B.

Pamięć i Sprawiedliwość

|

2018

|

nr 31

211-223

EN

The Polish-Ukrainian war for Lviv and Galicia was the first military conflict that was fought by Poland after 123 years of subjugation. Polish historiography has seen numerous locally sourced academic and popular history publications on the subject. Many accounts by the participants in the struggle have also been released. Ukrainian historiography is also rich in works on the conflict concerning Lviv and Galicia, although virtually unknown to the average Polish reader. The author of the article attempts to present and discuss the most important Ukrainian publications and published accounts on the Polish-Ukrainian War.

4

The activities of the Polish Army for safety in Eastern Małopolska in the first years of the existence of the Second Polish Republic : 1921-1925

67%

Ostanek A. A.

Studia Bezpieczeństwa Narodowego

|

2018

|

tom R. 8, Nr 14

193--205

EN

Presented research is characterized by the chronological-problem approach to content. The main research problem of this article focuses on place and role and activities of the Armed Forces of the Polish Republic in the process of holding the internal security in the area of Eastern Małopolska in the first half of the 1920s. The initial turning point was the signing of the Treaty of Riga in 1921 and the transition of the army to a peaceful activities, and the final one in 1925, in which an order was issued limiting the use of the army to activities that should be carried out by the State Police. During this period, soldiers from the Polish Army were used in battles with organized banditry, sabotage and subversive actions, which were repeated quite often, and which the police was not able to effectively counteract. All military actions were always carried out in close consultation with representatives of civilian field authorities on the principle of assistance. The army, however, had extensive powers with ad hoc jurisdiction, and the possibility of issuing and carrying out death sentences, also for crimes against property. The source basis of this research is the material from the archives in Poland and Ukraine, as well as literature and the local press.

PL

Pracę charakteryzuje chronologiczno-problemowe ujęcie treści. Głównym problemem badawczym pracy jest rola, jaką odegrało Wojsko Polskie w procesie utrzymania właściwego poziomu bezpieczeństwa na obszarze Małopolski Wschodniej w I połowie lat 20. Cezurę początkową stanowi podpisanie traktatu ryskiego w 1921 r. i przejście armii na stopę pokojową, końcową zaś rok 1925, w którym wydano rozkaz ograniczający możliwości używania wojska do działań, które powinna realizować Policja Państwowa. W okresie tym żołnierzy WP wykorzystywano w walkach ze zorganizowanym bandytyzmem oraz akcjami sabotażowo-dywersyjnymi, które powtarzały się dość często, a stworzona dopiero policja nie była w stanie skutecznie im przeciwdziałać. Całość akcji wojskowych zawsze realizowana była w ścisłym porozumieniu z przedstawicielami cywilnych władz terenowych na zasadzie udzielanej asystencji. Wojsko posiadało jednak szerokie uprawnienia z sądownictwem doraźnym, z możliwością wydawania i wykonywania wyroków śmierci także za przestępstwa przeciw mieniu. Podstawę źródłową niniejszej pracy stanowią materiały archiwalne zgromadzone w archiwach w Polsce i na Ukrainie oraz literatura przedmiotu i lokalna prasa.

5

Relacje niemiecko-polskie w rzymskokatolickiej parafii pw. Świętej Trójcy w Machlińcu w archidiecezji lwowskiej obrządku łacińskiego w przekazie ks. Władysława Krzystyniaka z 1922 roku

67%

Chajko G.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2018

|

tom 109

39-74

EN

The history of the South-East Borderlands during the period of the Second Republic of Poland is still full of ‘missing pieces’, which are yet to be discovered. This also refers to research on the relations between nations living in this area before the Second World War. The following publication presents in detail the living conditions of the Germans and the Poles in the Roman Catholic parish in Machliniec near the town of Stryja in the archdiocese of Lviv in 1922, the parish where the former nation was in the majority. The article includes detailed information on their daily life, multifaceted references to the issues connected with the Roman Catholic Church, and above all the liturgy recited in national languages. There is also a good deal of information on the Polish community which had limited rights and liberties in the parish dominated by the Germans. The discussed publication consists mostly of the edition of the source account sent to the Metropolitan Curia in Lviv by the then priest in Machliniec Rev. Władysław Krzystyniak in 1922. The document was analysed and preceded by an editorial preface, which outlines the content of the text. In addition, numerous footnotes were added to it. It is also complemented by a short concept of Curia’s response, addressed to Rev. Krzystyniak, which – despite the fact that it didn’t survive in its entirety – is good proof that the issues raised by the author were noticed, not neglected. The edited document of Rev. Krzystyniak has not been published so far.

PL

Historia Kresów Południowo-Wschodnich w okresie II Rzeczypospolitej wciąż pełna jest „białych plam”, które czekają na odkrycie. Dotyczy to również badań nad relacjami pomiędzy narodami zamieszkującymi te ziemie przed II wojną światową. Niniejsza publikacja szczegółowo przybliża i opisuje warunki życia Niemców i Polaków w rzymskokatolickiej parafii Machliniec koło miasta Stryja w archidiecezji lwowskiej według stanu z 1922 r., w parafii, w której zdecydowaną większość wiernych stanowiła pierwsza nacja. W artykule można zatem znaleźć szczegółowe informacje dotyczące warunków ich życia codziennego, wielopłaszczyznowych odniesień do spraw Kościoła rzymskokatolickiego, a przede wszystkim kwestii liturgii odmawianej w językach narodowych. Sporo miejsca poświęcono zwłaszcza społeczności polskiej, która w zdominowanej przez Niemców parafii posiadała ograniczone prawa i swobody. Omawiana publikacja w zasadniczej części składa się z edycji źródłowej sprawozdania przesłanego w 1922 r. do Kurii Metropolitalnej we Lwowie przez ówczesnego duszpasterza w Machlińcu ks. Władysława Krzystyniaka. Tekst dokumentu opracowano i opatrzono licznymi przypisami, a także poprzedzono wprowadzeniem redakcyjnym, który przybliża go czytelnikom. Całość uzupełnia krótki koncept odpowiedzi Kurii, skierowany do ks. Krzystyniaka, który mimo faktu, iż nie zachował się w całości, stanowi i tak ważny dowód na to, iż kwestie poruszone przez autora zostały zauważone i nie zlekceważone. Edytowany dokument ks. Krzystyniaka nie był jak dotąd publikowany.

6

Postawa metropolity Andrzeja Szeptyckiego wobec skomplikowanych stosunków polsko-ukraińskich w latach 1918-1944

59%

Kubasik A.

Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce

|

2018

|

tom 129

341- 363

PL

Metropolita Szeptycki objął przywództwo w Cerkwi w najtrudniejszym okresie stosunków polsko-ukraińskich. Rozpoczynając swoją posługę biskupią zapewniał, że darzy Polaków szacunkiem. Jednak mimo łagodnego początku prowadził antypolską politykę. Zarówno w czasie wojny ukraińsko-polskiej w 1918 r. o Galicję Wschodnią, jak i w czasie rzezi ludności polskiej przez szowinistów ukraińskich na Wołyniu i Małopolsce Wschodniej w czasie II wojny światowej zachowywał się raczej jak polityk a nie duszpasterz. Gdy abp. Bilczewski, a potem abp. Twardowski zwrócili się do niego z prośbą o powstrzymanie mordowania polskiej ludności cywilnej, udawał, że nie wie o co chodzi. Czasami można było odnieść wrażenie, że zapominał, że jego najważniejszym zadaniem jest głoszenie Ewangelii. Dla niego polityczne interesy Ukraińców czasami były ważniejsze. Zamiast dążyć do pojednania polsko-ukraińskiego wspierał ukraińskich nacjonalistów w ich walce z Polakami. Postępowanie Szeptyckiego doprowadziło do poważnego ochłodzenia jego relacji z polskimi biskupami.

EN

The Metropolitan Andrey Sheptytsky has become the leader of the Greek Catholic Church in the most difficult period of the Polish-Ukrainian relations. When he began his service as the archbishop, he assured that he respected the Poles. However, despite the mild beginnings, his politics were anti-Polish. Both during the Ukrainian- Polish war of Eastern Galicia in 1918 and during the World War II massacre of the Poles by the Ukrainian chauvinists in Volhynia and Eastern Małopolska, he behaved more like a politician than a priest. When first the archbishop Jozef Bilczewski and then the archbishop Boleslaw Twardowski asked him to try to stop the murders on Polish civilians, he pretended he did not know what was going on. Sometimes he acted as though he had forgotten that his major task was to preach the Gospel and in result the political interests of the Ukrainians were more important to him. Instead of attempting to unite the Poles and the Ukrainians, he supported Ukrainian nationalists in their fights with Poland. His approach led to a serious chilling of his relations with Polish bishops.

7

Życie codzienne i religijno- moralne w parafiach wiejskich Biłka Szlachecka oraz Dołżanka w archidiecezji lwowskiej obrządku łacińskiego w łamach ogłoszeń duszpaterskich z lat 1942-1945

59%

Chajko G.

Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce

|

2018

|

tom 129

365-386

PL

W artykule została wielopłaszczyznowo omówiona i porównana treść ogłoszeń duszpasterskich z okresu II wojny światowej, pochodzących z parafii Biłka Szlachecka oraz Dołżanka w archidiecezji lwowskiej obrządku łacińskiego. Celem łatwiejszego zrozumienia poruszanych treści, zdecydowano się na szersze omówienie lokalizacji obu miejscowości oraz ich uwarunkowań historycznych i religijnych. W tekście wykorzystano szereg cytatów, które dodatkowo uzupełniają i wyjaśniają podejmowane problemy. Temat ogłoszeń, w odniesieniu do obu wymienionych w tytule parafii, nie był, jak dotąd, poruszany w badaniach naukowych.

EN

In this article pastoral news from the period of WWII were described and compared in multiple aspects. The news came from the parish of Biłka Szlachecka and Dołżanka in Lviv archdioceses. In order to more easily understand this topic, the localization, historical and religious setting of these towns were presented. A great many citations which shed additional light on the issue were also used. The problem of pastoral news in the two towns has never before been taken up in research.