Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

"Gusła nasze moc straciły" Czy kultura współczesna stawia "Dziadom" ważkie pytania ?

100%

Woźniewska-Działak M.

|

tom 17

|

nr 2

57-67

PL

‘Gusła nasze moc straciły’. Does contemporary culture ask Dziady serious questions? Review of a theatre spectacle: Adam Mickiewicz, Dziady, parts I, II and IV and the poem Upiór, directed by Michał Zadara, Teatr Polski in Wrocław, premiere on 14th February 2014. The review article discusses Dziady, część I, II i IV and the poem Upiór directed by Michał Zadara. The spectacle is part of a bigger project realised at Teatr Polski in Wrocław in 2014–2016. The article attempts to reconstruct the director’s idea of a stage version of Mickiewicz’s drama, which is regarded in Polish culture as a symbolic work constituting Polish identity. Furthermore, the author asks a number of questions about the condition of the contemporary culture that seems to be a culture of exhaustion, and also about this culture’s dispositions and capabilities employed when reinterpreting the romantic masterpiece.

2

„Dziady" directed by Kazimierz Dejmek – an attempt at demythologisation

88%

Popłonikowska N.

|

2017

|

tom 44

|

nr 6

73-88

EN

The author of the article attempts to recreate the famous staging of Dziady directed by Kazimierz Dejmek, in order to demystify the spectacle. The performance is analysed in terms of art, taking into account the political situation (March 1968). In order to establish the facts, the author uses an assistant’s script, the recollections of the witnesses of the release of Dziady and fragments of the performance. The reconstruction of the staging enabled the researcher to conclude that it was artistically valuable, but it was the political situation at the time that played the most important role in popularising that interpretation of the drama.

3

Jukace Run Around Żywiec. Dziady Żywieckie Tradition as a Symbol of Regional Identity

75%

Sychowska E.

|

nr 27 W ruchu

152-165

EN

The article deals with the issue of regional identity, analyzed through the prism of tradition and morality, using the example of a selected folk rite. The phenomenon of tradition was described, indicating its social and cultural meaning. Definitional considerations were made, recalling the definitions appearing in the literature, indirectly also indicating the value that tradition has for the existence and development of human communities over time. The problem of identity was raised as a subject from the borderline of philosophy and social sciences, with particular emphasis on the identity in a collective perspective. The importance of identity in the process of shaping the self-consciousness of individuals and groups was demonstrated, as well as the importance of the sense of identity for their duration in history. Some attention was given to the concept of the region, describing its various definitions and specificity, and then discussed the phenomenon of regional identity, synthesizing previously collected information. By building a contextual background for a selected folk ritual, Dziady Żywieckie, the author presented the Żywiec region, describing its geographical, social and cultural specificity. Much attention was devoted to the regional tradition of the Żywiec region, showing the historical, social and economic factors that shaped it, and exchanging and describing the most characteristic elements of its cultural heritage. In the main part of the article, the Dziady Żywieckie ritual is described in detail, describing its rules and course, appearing figures and costumes. The author also attempted to determine the origins of the Dziady custom, recalling regional versions of the interpretation of the rite. The expression and meaning of the event were analyzed, considering its functions from the point of view of the regional tradition of Żywiec. The main thesis of the article assumes that Dziady Żywieckie is a distinctive symbol of the regional identity of Zywiec highlanders. On the basis of information obtained from the literature on the subject and regional internet sources and based on the author's own observations and thoughts, the thesis was confirmed.

4

Władza i teatr: Wokół Dziadów i Marca ‘68

71%

Raszewska M.

|

nr 1/2

59-82

EN

The author discusses three theatre seasons (1966/67–1968/69) focusing on events that bear on the strained political situation following the taking Kazimierz Dejmek’s production of Mickiewicz’s Dziady (Forefathers Eve) off the stage of the Narodowy Theatre. Political turmoil abroad (the Six Day War, the Prague Spring, etc.) put censors and government officials of all levels on their toes. Insofar as the events taking place in Warsaw are well known (though the specifics of censoring Po górach, po chmurach (Over the Mountains and over the Clouds) by Bryll at the Współczesny Theatre are discussed for the first time here), we still know little about the situation outside the capital, and the things going on there were sometimes astounding. For the purposes of this article, Jan Maciejowski has recounted the story of his “leaving” of Szczecin and “not taking over” the management of the Stary Theatre, which was never mentioned anywhere. The author presents a handful of less known facts surrounding the “Forefathers Eve affair.” She does not purport to make any general statements nor does she offer any definitive diagnosis; the point is rather to convey the atmosphere, the specific and characteristic mixture of fear, eagerness, cynicism, conjectures, and helplessness.

PL

Autorka przedstawia wydarzenia trzech sezonów (1966/67 do 1968/69) związane z gorącą sytuacją polityczną, jaka wytworzyła się w polskim teatrze wokół zdjęcia z repertuaru Teatru Narodowego Dziadów Adama Mickiewicza w reżyserii Kazimierz Dejmka. Sytuacja międzynarodowa (wojna 6 dniowa, praska wiosna) powodowała wyjątkową czujność cenzury i władz politycznych wszystkich szczebli. O ile powszechnie znane są wydarzenia w Warszawie (choć o szczegółach cenzurowania Po górach, po chmurach Brylla w Teatrze Współczesnym piszemy po raz pierwszy), o tyle mało wiadomo było o wydarzeniach poza Warszawą, a te bywały niekiedy zdumiewające. Na użytek tego tekstu Jan Maciejowski opisał autorce dzieje swojego „odejścia" ze Szczecina i „nieobjęcia" dyrekcji Starego Teatru – o czym nigdzie nie wspomniano. Autorka starała się przedstawić garść faktów mniej znanych, stanowiących otoczkę „sprawy Dziadów”. Nie pretenduje do tworzenia jakichkolwiek tez ogólnych, stawiania diagnoz, raczej chodziło o pokazanie atmosfery, tej specyficznej, właściwej tamtym czasom, mieszaniny grozy, nadgorliwości, cynizmu, paranoi władz, domysłów, także – bezradności.

5

Dziadów część pierwsza, czyli niezykłe spotkania zaduszkowe w Kołbaskowie

63%

Wojnik C.

Zachodniopomorski Magazyn Rolniczy

|

2012-2013

|

nr 76

6

Portrait of an Artist, or Adam Mickiewicz in the Eyes of Pencho Slaveykov: Władysław Mickiewicz’s Discovered Letter

63%

Sujecka J.

|

nr 12

1-10

EN

The text is an introduction to a Letter by Władysław Mickiewicz (1838–1926) discovered in the Petko and Pencho Slaveykov Museum in Sofia and addressed to Pencho Slaveykov (1866–1912), the Bulgarian modernist, outstanding poet and critic. The Letter reveals a fragment of the potential correspondence between Mickiewicz and Slaveykov, but also compels us to invoke the context of very extensive Polish-Bulgarian contacts and the extremely interesting perception of the oeuvre of Adam Mickiewicz (1798–1855), especially Pan Tadeusz and Forefathers’ Eve, in Bulgaria.

PL

Niniejszy tekst jest wprowadzeniem do odnalezionego w Muzeum Petko i Penczo Sławejkowów w Sofii Listu Władysława Mickiewicza (1838–1926) do Penczo Sławejkowa (1866–1912), bułgarskiego modernisty, wybitnego poety i krytyka. List odkrywa przed nami fragment korespondencji W. Mickiewicza i P. Sławejkowa, a zarazem zmusza do przywołania kontekstu bardzo bogatych kontaktów polsko-bułgarskich i wyjątkowo ciekawej percepcji całej twórczości Adama Mickiewicza (1798–1855), a zwłaszcza Pana Tadeusza i Dziadów w Bułgarii.

7

Na drodze do marca – szczecińskie Dziady 1966

51%

Makaruk M.

|

nr 1

38-54

EN

The paper concerns the production of the Forefathers’ Eve, directed by Jan Maciejowski at the Współczesny Theatre in Szczecin in 1966. Maciejowski's Forefathers’ Eve – contrary to the philological and stage tradition – was arranged in order according to Mickiewicz's numbering of its parts, and the interpretational emphasis of the drama was put on the final Fourth Part, in which Gustaw-Konrad settled a score with the Priest, his former teacher. The Szczecin Forefathers’ Eve was a generational experience: Maciejowski’s work posed the questions that were fundamental for the generation whose formative experiences were both the Warsaw Uprising of 1944 and the Polish October of 1956. Stanisław Bąkowski's stage design left no room for doubt: Forefathers’ Eve was set in the underground sewers of the Uprising. The metaphor of the sewer, used in the film by Andrzej Wajda less than a decade before, took on new meanings in Maciejowski's production. Wajda intended the sewage canal to be a figure of a dead end, which was becoming painfully relevant in the political realities of the time. The production, though appreciated by the critics and the audience, was neglected and marginalised in the official circulation of the PRL culture. Maciejowski, who directed both Forefathers’ Eve and – two years later – Stanisław Wyspiański’s Liberation, paid the price for his work when he lost his position of the Head of the Szczecin theatres. The paper includes a reconstruction of the course of the production, while analyzing its themes and meanings in the context of the upcoming political crisis of 1968.

PL

Szkic dotyczy inscenizacji Dziadów, przygotowanej przez Jana Maciejowskiego w 1966 roku w Teatrze Współczesnym w Szczecinie. Dziady Maciejowskiego – wbrew tradycji filologicznej i scenicznej – były pomyślane w porządku odsyłającym do numeracji Mickiewiczowskiej, a nacisk w interpretacji dramatu reżyser położył na finałową część IV, w której Gustaw-Konrad dokonywał rozliczenia z dawnym nauczycielem, Księdzem. Szczecińskie Dziady miały charakter generacyjny – Maciejowski stawiał w nich pytania fundamentalne dla pokolenia, którego doświadczeniami formacyjnymi były zarówno powstanie warszawskie, jak i przełom październikowy. Scenografia Stanisława Bąkowskiego nie pozostawiała wątpliwości: Dziady były rozegrane w scenografii powstańczych kanałów. Metafora kanału, wyzyskana przed niespełna dekadą w filmie Andrzeja Wajdy, nabierała w spektaklu Maciejowskiego nowych sensów. Kanał był w intencji reżysera figurą sytuacji bez wyjścia, która znów dotkliwie aktualizowała się w nowych realiach historycznych. Spektakl, choć doceniony przez krytykę i publiczność, został zlekceważony i zmarginalizowany w oficjalnym obiegu kultury PRL-u, nie ma jednak wątpliwości, że za wyreżyserowanie Dziadów i późniejszego o dwa lata Wyzwolenia Maciejowski zapłacił utratą dyrekcji teatrów szczecińskich. Autorka szkicu rekonstruuje układ przedstawienia, patrząc na obecne w nim tematy i sensy w kontekście zbliżających się wydarzeń marcowych.