Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Daniela Dennetta naturalistyczno-ideologiczne spojrzenie na religię – kilka uwag związanych z metodologią i znaczeniem pojęć

100%

Duk A.

|

2023

|

tom 55

49-66

EN

Modern times abound with various theories about religion. This trend can also be found in the thoughts of the American philosopher and cognitive scientist Daniel Dennett. Based on his own version of evolutionism, he tries to introduce the reader to the theory that religion is a natural and vanishing phenomenon. Unfortunately, the foundations of his theory are not free from serious flaws. Moreover, he does not understand the content behind the classic terms like “God” and “religion”, which means that in his philosophy there is a strong tendency to “deify” and “absolutize” concepts such as “evolution” and “nature”. It can therefore be concluded that although he rejects the traditional understanding of religion, religious tendencies are still present in his divagations, and he is, above all, a man of a certain “faith and trust”.

PL

Czasy współczesne obfitują w różne teorie dotyczące religii. Dotyczy to także myśli amerykańskiego filozofa i kognitywisty Daniela Dennetta. Bazując na własnej wersji ewolucjonizmu, próbuje on przedstawić czytelnikowi teorię mówiącą, że religia jest zjawiskiem naturalnym i zanikającym. Niestety podstawy jego teorii nie są wolne od poważnych błędów. Nie rozumie on ponadto treści kryjących się pod klasycznymi terminami „Bóg” i „religia”, co sprawia, że w jego filozofii pojawia się silna tendencja do „ubóstwiania” i „absolutyzowania” tego, co określa mianem ewolucji czy natury. Można zatem uznać, że mimo iż odrzuca on tradycyjne rozumienie religii, to tendencje religijne są obecne w jego dywagacjach, a on sam jest jak najbardziej człowiekiem „pewnej wiary i zaufania”.

2

Thomas Nagel o evoluci mysli

99%

Hill J.

Filosofický časopis (Philosophical Journal)

|

2013

|

tom 61

|

nr 5

751-763

EN

This article critically examines the arguments against mechanistic neo-Darwinism offered by Thomas Nagel in his recent book Mind and Cosmos. The author argues, in particular, that Nagel’s recognition of teleology in the evolutionary process should make him less sceptical towards a panpsychist understanding of nature.

3

Paradoks dyskursywnej integracji. O łączeniu treści doświadczenia przez język

80%

Marzęda W.

Folia Philosophica

|

2021

|

tom 46

1-20

EN

Theories of discursive integration form a group of theories that see the principles responsible for the integration of experience data (apperception) in the practices and schemes of discourse. These theories indicate that the use of language unites and organizes experience data. Their main assumption can be expressed as follows: this integration does not inhere in objects and cannot be derived from them; hence this integration cannot be secondarily expressed in language, but results exclusively from the use of language (or discourse). In this article, Witold Marzęda gives an overview of narrativist theories, script theories, Gazzaniga and Dennett’s models, which refer to evolutionary psychology, and the theories of Lakoff and Johnson – all these being theories of discursive integration. Marzęda’s main objective is to formulate a paradox, which consists in a trap of self-referentiality into which these theories fall: they postulate some general properties of discourse, which, firstly, do not have to become at once the properties of individual models and which, secondly, do not admit of falsification.

PL

Koncepcje integracji dyskursywnej to grupa teorii, które upatrują zasad łączenia danych doświadczenia (apercepcji) w praktykach i schematach dyskursu. Koncepcje te wskazują, że użycie języka jednoczy i porządkuje dane doświadczenia. Główną tezę tych koncepcji można wyrazić tak: powiązanie nie leży w przedmiotach i nie można go z nich zaczerpnąć, powiązania nie można więc wtórnie wyrazić w języku, lecz jest ono wyłącznie dziełem używania języka (dyskursu). W artykule omówiono koncepcje narratywistyczne, teorie skryptów, nawiązujące do psychologii ewolucyjnej modele Gazzanigi i Dennetta oraz koncepcje Lakoffa i Johnsona. Stanowią one reprezentacyjne teorie integracji dyskursywnej. Głównym zadaniem artykułu jest prezentacja paradoksu opartego na samoodniesieniu, w jaki popadają koncepcje integracji dyskursywnej. Ich paradoks polega na tym, że postulują pewne generalne własności dyskursu, które po pierwsze, nie muszą stać się również własnościami poszczególnych modeli, a po drugie, nie dają się falsyfikować.

4

Postmodernistyczne boje z religią – próba zarysowania problemu

80%

Duk A.

|

2021

|

tom 53

7-29

EN

It is often said that in modern times we are dealing with a strong tendency to secularize all manifestations of personal and social life. And indeed, when it comes to the traditional understanding of religion, this is the case. Some even argue that religion is a naturally vanishing phenomenon, which means that there is no future for it (Dennett). However, many postmodern humanists have a different view. They argue, for example, that the present times are not so secularized (Habermas), and religion also plays an important role in the lives of individuals (Kristeva) and societies (Bauman), which should be used for the good of the emerging new culture. However, this understanding of the new religion stripped of its transcendental references is also questioning the durability and value of the new culture based on it.

PL

Często pojawia się stwierdzenie, że w czasach współczesnych mamy do czynienia z silną tendencją do sekularyzacji wszelkich przejawów życia osobistego i społecznego. I rzeczywiście, jeśli chodzi o tradycyjny sposób rozumienia religii, tak właśnie jest. Niektórzy twierdzą nawet, iż religia jest zjawiskiem naturalnie zanikającym, co oznacza, że nie ma dla niej żadnej przyszłości (Dennett). Jednak wielu humanistów postmodernistycznych ma odmienne zdanie. Twierdzą oni np., że obecne czasy nie są wcale tak bardzo zsekularyzowane (Habermas), a religia także i dziś odgrywa ważną rolę w życiu jednostek (Kristeva) i społeczeństw (Bauman), co należy wykorzystać dla dobra rodzącej się nowej kultury. Jednakże tak pojmowane rozumienie nowej religii odartej z transcendentalnych odniesień stawia także pod znakiem zapytania trwałośći wartość opartej na niej nowej kultury.