Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Od prawdziwego pieniądza, przez prawdziwych kierowników, do prawdziwych przedsiębiorstw

100%

Sadownik H.

|

nr nr 9

8-11

XX

Cztery lata już trwa powrót naszej gospodarki do gospodarki rynkowej. Ponad czterdziestoletni eksperyment tworzenia gospodarki centralnie planowanej zakończył się definitywnie niepowodzeniem. Obecnie realizowany proces transformacji to jakby wielki powrót, z drogi, która, jak niektórzy sądzili, miała prowadzić do ziemi obiecanej. Powrót do gospodarki rynkowej to ogromne zadanie. Wszystkie odstępstwa od gospodarki wolnorynkowej, które poprzednio wprowadzono, należy obecnie wyeliminować i ponadto uwzględnić rozwój systemu wolnorynkowego, który dokonał się w minionym czasie. (abstrakt oryginalny)

2

Accountancy in Poland in the Period of the Centrally Planned Economy : a Few Comments from Experience

84%

Fedak Z. , Karmańska A.

Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości

|

2018

|

tom 99

|

nr nr 155

9-24

XX

W tym artykule zaprezentowano komentarze do wybranych aspektów prawa bilansowego obowiązującego w Polsce w okresie gospodarki centralnie planowanej. Zostały one poczynione na podstawie wywiadu przeprowadzonego ze Zdzisławem Fedakiem, uczestnikiem prac nad rozwiązaniami systemowymi rachunkowości w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej (PRL), a obecnie animatorem doskonalenia polskiej praktyki rachunkowości w warunkach gospodarki rynkowej. Bezpośrednią przesłanką tej publikacji jest chęć przyczynienia się do wypełnienia luki w zakresie wiedzy o uwarunkowaniach i specyfice rachunkowości w Polsce z okresu gospodarki nierynkowej, z odwołaniem się do wiedzy i doświadczeń osób dobrze znających realia owych czasów. Tekst wpisuje się w nurt dokumentowania historii rachunkowości przy zastosowania metody badawczej znanej jako historia mówiona (oral history). (abstrakt oryginalny)

EN

This article presents comments on selected aspects of the accounting law applicable in Poland in the period of the centrally planned economy. They were made based on the interview with Mr. Zdzisław Fedak, PhD, a participant of the works on the systemic solutions in accountancy in the People's Republic of Poland (PRL). He is currently trying to stimulate improvements in the Polish accountancy practice in the conditions of market economy. The basic reason for this publication is the need to fill the gap in the picture of the surroundings and unique characteristics of accountancy in Poland in the period of the nonmarket economy, while taking into account the expertise and experience of the people who knew well the reality of those times. This text is a part of the trend to document the history of accountancy by means of the research method known as oral history. (original abstract)

3

Warunki rozwoju działalności koordynacyjnej organów terenowych

84%

Denek E.

|

nr nr 130 Finansowe podstawy rozwoju samorządności terytorialnej

117-131

XX

Ważnym elementem każdego układu funkcjonowania gospodarki, scentralizowanego, zdecentralizowanego, a także mieszanego, jest działalność koordynacyjna organów terenowych wobec jednostek im organizacyjnie nie podporządkowanych, ściślej mówiąc chodzi tu o skoordynowanie działalności tych jednostek z działalnością jednostek podporządkowanych organom terenowym. Zagadnienie to jest przedmiotem prowadzonej od wielu lat dyskusji, do tej pory nie udało się jednak jednoznacznie ustalić pojęcia ani właściwego zakresu koordynacji terenowej, przy czym pomija się w nich z reguły współzależności występujące między koordynacją działalności jednostek organom terenowym nie podporządkowanych oraz kierowaniem tymi jednostkami ze strony organów, którym są one organizacyjnie podporządkowane. Specyficzną atmosferę w dyskusjach prowadzonych na ten temat stwarza świadomość całkowitej niemal bezskuteczności, przynajmniej w dotychczasowej praktyce, koordynacji terenowej, mimo nieustannego dążenia do wzrostu jej znaczenia. Sprawa ta uzyskuje szczególne znaczenie przy usamodzielnianiu przedsiębiorstw, pozwalającym na osłabianie ich zależności od organów centralnych (resortowych), od tych bowiem organów zależało w dotychczasowej praktyce - w warunkach systemu bardziej lub mniej scentralizowanego - czy i o ile przedsiębiorstwa im podporządkowane uwzględniały w swej działalności decyzje koordynacyjne organów terenowych. W tym stanie rzeczy nie powinno się ograniczać dyskusji na temat koordynacji terenowej wyłącznie do kwestii pojęciowych i systematyzujących. Wydają się one pozbawione większego znaczenia jeśli nie zwraca się w nich zarazem uwagi na warunki, od których może zależeć jej skuteczność. Zwracając w tym opracowaniu główną uwagę na warunki skuteczności koordynacji terenowej, wymaga tu również zasygnalizowania kwestia jej instrumentarium, które musi być dostosowane do warunków, w jakich jest ta koordynacja przeprowadzana. Nie można tu szerzej tego tematu rozwinąć, nie można go jednak również pominąć ze względu na zależność skuteczności koordynacji terenowej nie tylko od warunków systemowych lecz także właściwości doboru jej instrumentów. (fragment tekstu)

4

Od gospodarki centralnie zarządzanej do nierównowagi popytowej na akademickim rynku pracy : próba korekty modelu transformacji ustrojowej

84%

Dawidziak P.

Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu

|

2005

|

nr nr 18

29-41

XX

Opracowanie jest próbą wskazania na pewną ograniczoność modelu transformacji ustrojowej, opartego na teorii nierównowagi popytowej, zaproponowanego przez W. Balickiego. Wychodźcie od przedstawienia osobliwości akademickiego rynku pracy, polegającej na występowaniu nierównowagi popytowej, mimo formalnego urynkowienia tego sektora gospodarki, wskazuje się na konieczność uwzględnienia w modelu transformacji dwóch czynników: popytu finalnego oraz inercji instytucjonalnej, które modyfikują działanie czynnika wskazanego w modelu wyjściowym jako główny. W konsekwencji proponuje się korektę formalnej postaci tego modelu, a ponadto porządkuje status jego twierdzeń. (abstrakt oryginalny)

5

Rozwój metod logistycznych w środkowo-wschodniej Europie

84%

Włosek M.

|

1995

|

nr nr 139

171-175

XX

Przedstawiono próby zastosowania metod logistycznych w transporcie i gospodarce materiałowej w niektórych krajach obozu socjalistycznego. Próby te jakkolwiek merytorycznie poprawnie przygotowane nie przyniosły efektów gdyż działania w skali makro nie były powiązane z ekonomicznymi wynikami na szczeblu przedsiębiorstwa.

EN

Logistics processes are a challenge for the rational economy in the latter half of the present century. If this kind of thinking has fully developed in a market economy, then the aim of this paper is to show how logistics concepts have developed in the command economy systems. In the course of research it was ascertained that, in general, organizational and technical planning does not differ from the plans of Western countries. However, the implementation encounters a number of difficulties which result from the separation of the whole activity from market economic regulation. These retrospective considerations remain in force in the evaluation of logistical effectiveness of the still existing centrally planned economies.(original abstract)

6

Przedmiot i zakres oceny przedsiębiorstwa w gospodarce rynkowej

84%

Hamrol M.

|

1995

|

nr nr 225

71-84

XX

Przedmiotem artykułu są rozważania dotyczące przedmiotu i zakresu oceny przedsiębiorstwa w gospodarce rynkowej w porównaniu z gospodarką planowaną centralnie.

7

Postępowe idee rachunkowości w cywilizacji sumeryjskiej

84%

Dobija M.

Zeszyty Naukowe / Akademia Ekonomiczna w Krakowie

|

1996

|

nr nr 467

5-18

XX

Celem pracy jest przedstawienie analizy zasad rachunkowości sumeryjskiej z punktu widzenia pewnych teoretycznych przesłanek, do których dochodzi się obecnie w teorii rachunkowości. Autor przedstawił niektóre cechy scentralizowanej gospodarki sumeryjskiej, scharakteryzował rachunkowość w tej gospodarce, a w szczególności tworzenie się i rozwój systemu rachunkowości, pozycję księgowych, a także dokonał próby interpretacji zasad rachunkowości.

EN

In the article the author presents the basic information concerning the development of accounting on the territory of the ancient Mesopotamia. It is worth observing that this development dates back to the mid of the fourth millennium B.C., namely the time when urban centers were established. It was then when the significant labour division took place and the need for the use of specific forms of accounting arose. As it is confirmed by inscribed clay tablets a measure of value based on labour was used. Daily labour constituted a unit of account. The other significant feature of that accounting system was a common use of value norm and standards. Thus it may be claimed that a classical value theory constituted the basis for accounting.(original abstract)

8

Rachunkowość w Polsce w okresie gospodarki centralnie planowanej - historia mówiona

84%

Karmańska A.

|

tom 97

|

nr nr 153

161-177

XX

W niniejszym artykule zaprezentowano przede wszystkim relację z wywiadu przeprowadzonego z dr. Zdzisławem Fedakiem, uczestnikiem prac nad rozwiązaniami systemowymi rachunkowości w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej (PRL), a - obecnie - animatorem doskonalenia polskiej praktyki rachunkowości w warunkach gospodarki rynkowej. Bezpośrednią przesłanką tej publikacji jest przyczynienie się do wypełnienia luki w zakresie prezentacji uwarunkowań i specyfiki cech rachunkowości w Polsce z okresu gospodarki nierynkowej, z odwołaniem się do wiedzy i doświadczeń osób dobrze znających status quo w tym obszarze. Tekst wpisuje się w nurt dokumentowania historii rachunkowości przy zastosowania metody badawczej znanej jako historia mówiona (oral history). (abstrakt oryginalny)

EN

This article presents an account of an interview with Zdzisław Fedak, PhD, who participated in the work on the systemic solutions in accounting in the People's Republic of Poland (PRL), and currently is an animator of improvements in Polish accounting practice in the conditions of market economy. The basic reason for this publication is the need to fill the gap in the picture of the determinants and characteristics of accountancy in Poland in the period of non-market economy, taking advantage of the expertise and experience of people knowing the status quo in this area. This text is part of the trend to document the history of accountancy by means of a research method known as oral history. (original abstract)

9

Przedsiębiorstwo w procesie przekształceń społeczno-ekonomicznych

67%

Tuziak B. , Tuziak A.

|

nr nr 11

130-138

XX

W artykule omówiono sytuację przedsiębiorstw w gospodarce planowej. Następnie rozważono przekształcenia, jakie dokonały się w polskich przedsiębiorstwach w procesie transformacji systemowej. W konkluzji wskazano wyzwania i perspektywy transformacji przedsiębiorstw w perspektywie członkostwa Polski w Unii Europejskiej.

EN

A situation of enterprises in the process of socio-economic transformation has been discussed in the article. In the conclusion, some challenges as well as perspectives of enterprises transformation in the aspect of Poland's accession to the EU have been pointed out. (A.Ł.)

10

Makroekonomiczne uwarunkowania gospodarki terenowej i finansowe narzędzia ich realizacji

67%

Pirożyński Z.

|

nr nr 130 Finansowe podstawy rozwoju samorządności terytorialnej

81-100

XX

Przesłanki i podstawy działalności rad narodowych i ich uprawnienia są od ponad trzydziestu lat przedmiotem żywego zainteresowania działaczy terenowych, praktyki gospodarczej i środowisk naukowych. Towarzyszyło ono wszystkim dokonanym w przeszłości podstawowym regulacjom ustawowym zakresu działania i zasad funkcjonowania rad narodowych (1950, 1958 i 1975) oraz ich gospodarki budżetowej (1952, 1958 i 1970) i towarzyszy nadal prowadzonym od 1980 r. pracom nad nowym uregulowaniem zakresu działania i uprawnień rad narodowych. W pierwszej fazie prace nad zakresem działania i uprawnieniami rad narodowych wyprzedziły prace nad reformę gospodarczą. Już w listopadzie 1980 r. Rada Państwa i Rada Ministrów akceptowały "Ramowe kierunki rozszerzenia uprawnień terenowych organów władzy i administracji państwowej" i ustaliły harmonogram ich realizacji. Nie uwzględniały one jednak i nie mogły oczywiście uwzględniać założeń reformy gospodarczej, których pierwszy zarys Komisja do Spraw Reformy Gospodarczej opublikowała w styczniu 1981 r. Dlatego w ramach tej Komisji (Zespół IX do spraw Administracji i Gospodarki Terenowej) podjęto również prace nad zakresem i zasadami funkcjonowania gospodarki terenowej. Prace te były prowadzone równolegle do postępującej z dużymi oporami realizacji wspomnianej uchwały Rady Państwa i Rady Ministrów. Już w początkowym ich etapie rozpatrywano zagadnienie samodzielności finansowej rad narodowych i funkcjonowania budżetów terenowych, traktując je jako kluczowe dla rozwiązania problemu gospodarki terenowej i rozszerzenia uprawnień rad narodowych jako organów przedstawicielskich społeczności lokalnej. Równolegle do prac Komisji do Spraw Reformy Gospodarczej rozpoczęto prace nad przygotowaniami nowej ustawy ustrojowej. Powołany przez Radę Państwa w końcu 1980 r. zespół złożony z przedstawicieli praktyki gospodarczej i nauki opracował i poddał szerokiej społecznej dyskusji w lipcu 1981 r. "Założenia do projektu ustawy", a następnie przygotował "Projekt ustawy o radach narodowych i samorządzie terytorialnym", poddany w maju 1982 r. społecznej konsultacji przez odpowiednie komisje Rady Państwa, ostateczny projekt ustawy przedłożyła Rada Państwa Sejmowi we wrześniu 1982 r. Jak wynika z przebiegu prac nad nową ustawę ustrojową o radach narodowych i samorządzie terytorialnym, regulacje ustawowe reformy gospodarczej uchwalone przez Sejm we wrześniu 1981 r. i w lutym 1982 r. wyprzedziły znacznie unormowanie zakresu działania i uprawnień rad narodowych. Jedną z wielu przyczyn znacznego przesunięcia w czasie opracowania projektu ustawy o radach narodowych i samorządzie terytorialnym, a także licznych krytycznych ocen i uwag we wszystkich etapach jego powstawania, są trudności w opracowaniu i uzgodnieniu zwartego, jednoznacznego, zharmonizowanego kształtu reformy i realizującego założenia samorządności lokalnej systemu funkcjonowania gospodarki terenowej. Dla rozwiązania tego problemu kluczowe znaczenie mają makroekonomiczne uwarunkowania gospodarki terenowej i ich wpływ na samodzielność rad narodowych. Odnosi się wrażenie, że w dotychczasowych opracowaniach, ocenach i dyskusjach makroekonomiczne uwarunkowania gospodarki terenowej są z jednej strony niedoceniane, z drugiej zaś - przeceniane. Niedocenienie uwarunkowań prowadzi do nadania radom narodowym uprawnień w takich dziedzinach, w których w praktyce nie mogą być realizowane. Wówczas uprawnienia nabierają charakteru uprawnień formalnych, stwarzając tylko pozory samodzielności. Przecenianie z kolei uwarunkowań makroekonomicznych skłania do wprowadzania ograniczeń krępujących samodzielność rad narodowych, prowadząc w wielu przypadkach do rozwiązań o charakterze biurokratycznym. Uwarunkowania makroekonomiczne samodzielności rad narodowych są pochodną ich zakresu działalności gospodarczej (gospodarka terenowa) oraz proporcji ekonomicznych (uwarunkowania bilansowe), założeń rozwoju społeczno-gospodarczego kraju (uwarunkowania strukturalne), a także systemu gospodarczego (uwarunkowania systemowe). Dostosowanie skali i struktury działalności objętej zakresem gospodarki terenowej do proporcji ekonomicznych i do założeń rozwoju realizowane jest przez system centralnego kierowania gospodarką narodową. W systemie tym rozróżniamy planowanie, sterowanie (normy), zasilanie i organizowanie działalności. Koncentrując się w opracowaniu na uwarunkowaniach makroekonomicznych gospodarki terenowej, które wiążą się przede wszystkim z planowaniem, nie możemy jednak pominąć wynikających z nich kierunków i metod centralnego sterowania i zasilania, w szczególności tych, które bezpośrednio wiążą się z finansowymi aspektami gospodarki terenowej. (fragment tekstu)

11

Strategy of Exporting Firms in the Socialist Economy

67%

Otta W. J.

|

nr nr 169 Changes and tendencies in economic relations of East-European countries

85-98

EN

The term strategy has been traditionally connected with the warfare. It has been laso used with reference to some sophisticated games like chess. Since the appearance of the work of Neuman and von Morgenstern the concepts of game and strategy have been more and more used in the analysis of the behavior of economic actors. Concepts of the theory of games served initially to describe the behavior of decision makers in the market - free and monopolistic. Those were mainly zero sum competitive games. Later the concept of games has been extended also over non-market behaviors of economic and social actors - e.g. over behaviors in administered systems. The concepts of game and strategy have particullary strong relations to the activistic approach to the behavior of economic and social actors. In the approach social and economic phenomena constitute an "ecology of games" played by purposefully behaving actors. In theory of the socialist economy prevails a view of firms (enterprises) as passive objects of the central steering. Only a relatively short time ago attention has been paid to the autonomous behaviors of enterprises. It has been noticed that they often come out of the central control and/or can successfully block central inititives. This turner the attention of the economists to the game paradigm as an instrument for describing and analysing the behavior of firms in the socialist economy. The firm does not react to central signals but actively responds to the behaviors of other economic actors (including the central administration) and takes autonomous actions. It plays a game(s) with the actors from it's environment. Some patterns of behavior can be observed in the game(s). They can be called strategies. (fragment of text)

12

Zasoby materialne w handlu wewnętrznym : odtwarzanie i rozwój w latach 1976-1988

67%

Surówka-Marszałek D.

|

nr nr 114

172

XX

W pracy podjęto próbę szczegółowej charakterystyki zasobów materialnych handlu oraz dokonano oceny ich stanu, wskazując zarazem na ich rozwój poprzez inwestycje. Przedstawione rozważania ukazują mechanizm odtwarzania i kreowania nowych elementów majątku trwałego handlu w gospodarce kierowanej centralnie, w której państwo jako organizator działalności gospodarczej, podejmowało bezpośrednie decyzje alokacyjne.

EN

The paper is a detailed characterization of the material resources of trade and an evaluation of their state, attention being drawn to their development through investments. The presented deliberations show the mechanism of reconstructing and creating new elements of fixed assets in the centrally-planned economy in which the state was an organizer of economic activities, made direct decisions as regards allocation. The way of presenting the deliberations consists in joining the real and regulative processes in the investment activities understood as a factor dynamizing the structures of the resources, ensuring their reconstruction and development. The subject matter of the paper, formulated that way, affects its descriptive-empirical character. The initial parts of the paper (Chapters I and II) are an introduction to the problems concerning the formation of inputs in trade, treating them as an element of the system of resources. They also show, against other branches of the national economy, the relations in the material resources of trade, formed on the turn of 1970s, together with the effects obtained at that time, measured by the volume of the national income generated. Chapter III deals with the real processes occurring in the sphere of investment activities of trade. Special attention is given to the structural transformations that the borne investment outlay and the formed material resources underwent. Two research prifiles have been proposed. The basic one concentrates on the analysis of changes occurring in the spatial structures of the investment outlay and the fixed assets. The other profile concerns observations of changes occurring in the technical structures of the investment outlay and the fixed assets. It aims at determining the direction of their evolution as influenced by the system actions on the subjects operating in that sphere. On the basis of the carried out deliberations the pace of the trade fixed assets reproduction in the last 15 years has been evaluated. The stated decapitalization of the fixed assets expresses the investment po'licy pursued towards that sector. Additionally, the paper presents the material-technical base of Polish trade as compared with the situation in other countries. The aim of that analysis is to answer the question about the extent to which the former COMECON countries attained similar or different effects as regards the reconstruction of trade fixed assets in relation to the state of things in Poland. In the final part to the paper the author outlines the probable course of changes in the spatial and branch structures of trade material resources that are taking place in the new economic reality under the influence of the freed mechanism of allocation, characteristic of the market economy. In the paper a number of unconventional research methods are suggested. They allow the analysis of the regulative and real processes creating the material resources. (original abstract)

13

Dostosowania menedżerskie w tworzącej się gospodarce rynkowej

67%

Wilczyński W.

|

nr nr 1

7-15

XX

Przedmiotem artykułu są zachowania dostosowawcze menedżerów do warunków systemowych gospodarki. Autor przedstawił istotę, konsekwencje i działania menedżerów w gospodarce scentralizowanej, proces przechodzenia do gospodarki rynkowej i jego konsekwencje dla sfery zarządzania przedsiębiorstwem zwracając szczególną uwagę na warunki działania i dostosowania menedżerów.

14

Strategie przedsiębiorstwa w gospodarce nadmiaru i niedoboru

67%

Frąckowiak W.

Zeszyty Naukowe. Seria 2, Prace Doktorskie i Habilitacyjne / Akademia Ekonomiczna w Poznaniu

|

1992

|

nr nr 116

197

XX

W pracy przeprowadzono badania nad zachowaniami gospodarczymi przedsiębiorstwa w warunkach systemowych w latach 1982-1989. Badania te miały na celu wyjaśnienie mechanizmu powstania nadmiaru i niedoboru w gospodarce scentralizowanej oraz metod jego eliminacji. Zaprezentowano przegląd teorii przedsiębiorstwa, model przedsiębiorstwa optymalnego stanowiący punkt odniesienia do analizowanego w dalszej części przedsiębiorstwa rzeczywistego oraz założenia metodologiczne badań strategii przedsiębiorstwa. Następnie dokonano analizy stosunków przedsiębiorstwa z otoczeniem i na tym tle wyjaśniono mechanizm kreacji nadmiaru i niedoboru. Na zakończenie przedstawiono zasady nowego ładu gospodarczego i główne elementy programu liberalizacji polskiej gospodarki.

15

System informacji w procesie planowania handlu zagranicznego

67%

Rynarzewski T. , Schroeder J.

Zeszyty Naukowe. Seria 1 / Akademia Ekonomiczna w Poznaniu

|

1984

|

nr nr 114 Planowanie handlu zagranicznego w Polsce (wybrane zagadnienia)

63-77

XX

W opracowaniach na temat reformy w handlu zagranicznym część rozważań jest poświęcona zmianom w systemie planowania tej sfery działalności gospodarczej. Praktyczna realizacja tych zamierzeń wymaga jednak spojrzenia na powyższe zagadnienie od strony technicznej, gdzie najistotniejszą rolę odgrywa właściwie zorganizowany i funkcjonujący system informacyjny. Wagę problemu podkreśla przyjęcie w założeniach reformy w handlu zagranicznym, iż plan centralny nie zostaje rozpisany w sposób nakazowy na jego podmioty, lecz budowany jest równolegle do planów przedsiębiorstw wytwórczych i handlu zagranicznego. Oznacza to istnienie dwóch równoległych układów planistycznych, tj. planu centralnego i planów poszczególnych jednostek mikroekonomicznych. Stąd system informacji musi zapewnić centralnemu planiście wgląd w zamierzenia planistyczne przedsiębiorstw wytwórczych i handlu zagranicznego w celu korygowania zarówno założeń planu centralnego, jak i wpływania na korekty, poprzez stosowanie środków parametrycznych (a w okresie przejściowym również środków bezpośredniego kierowania), założeń planów przedsiębiorstw. (fragment tekstu)

16

Sposoby ujmowania i rozwiązywania konfliktów w badaniach regionalnych

67%

Gługiewicz E. , Isard W.

|

nr nr 110 Regionalne rachunki planistyczne

138-157

XX

W artykule przedstawiono zagadnienie rozdziału kapitału przez centrum pomiędzy regiony w sytuacji, gdy istnieje konflikt pomiędzy interesami centrum i regionów. Zbudowano procedurę rozdziału dla kilku przypadków: a) gdy centrum dysponuje pełną informacją o technikach i zasobach regionalnych (rozdział dokonywany jest w wyniku rozwiązania jednego modelu uwzględniającego kompromisowe wagi odzwierciedlające cele cent mim i cele regionalne); b) gdy centrum nie dysponuje pełną informacją (uzgadnianie rozwiązań modelu centrum i grupy modeli regionalnych w procedurze iteracyjnej); c) gdy cele centrum i regionów mogą być wyrażone bezpośrednio lub pośrednio w postaci zmiennych będących przyrostami wielkości produkcji globalnej w gałęziach (uzgadnianie rozwiązań modelu centrum i modeli regionalnych w procedurze iteracyjnej). Przedstawiono dwa rodzaje procedur uwzględniające istnienie i nieistnienie gałęziowych grup nacisku w centrum i w regionie; d) gdy dopuszcza się uwzględnienie interesów centrum, regionów i gałęzi oraz aktywny udział wszystkich trzech rodzajów uczestników konfliktu w określeniu lokalizacji przyrostów (następuje jednoczesny rozdział kapitału pomiędzy gałęzie i regiony w wyniku przeprowadzania dwóch procedur iteracyjnych uzgadniających rozwiązanie modeli gałęziowych z modelem centrum oraz modeli regionalnych z modelem centrum. Wszystkie modele mają charakter liniowy. Dla określenia kompromisowych wag przypisywanych zmiennym w funkcji celu zastosowano procedurę "priorytetów" Saatiego. Iteracyjne procedury rozdziału kapitału oparte są na algorytmie Kornaia. (abstrakt oryginalny)

EN

The paper concerns capital distribution problem. The problem involves a central planning authority distributing capital among regions when there is a conflict between central, macroeconomic and regional objectives. Few distribution procedures are presented: a) when complete information at the centre is available (distribution is obtained as a result of solving one single model considering compromise weights reflecting objectives of the centre and regions; b) when no complete information is available at the centre (iterative procedure of the solution adjustements of central and regional models is proposed); c) when central and regional objectives can be translated into sectoral outputs variables (again iterative procedure is presented. Two cases are considered, when sectoral lobbies at the centre and in regions do and do not influence the compromise weights calculation); d) when central, regional and sectoral objectives are considered in location problem. Two kinds of iterative procedures are presented, one for central and regional models adjustments, the other for central and sectoral models adjustments. All of the presented models are of linear type. Saaty's "priorities" procedure of setting up the compromise weights is used. The iterative procedures are based on Kornai's algorithm. (original abstract)

17

Zmiany w poziomie równowagi rynkowej w latach 1970-1984

67%

Kwissa B. , Śniadecka M.

Zeszyty Naukowe. Seria 1 / Akademia Ekonomiczna w Poznaniu

|

1986

|

nr nr 152 Problemy kształtowania cen i równowagi rynku

107-126

XX

Problematyka równowagi rynkowej stała się w ostatnich latach przedmiotem licznych dyskusji, inspirowanych najgłębszym w historii powojennej gospodarki polskiej, kryzysem gospodarczym. Jego symptomem stała się przede wszystkim nierównowaga gospodarcza, w tym również rynkowa, wywołująca irracjonalne zachowania producentów i konsumentów, hamująca wzrost gospodarczy i pozytywne przemiany w strukturze konsumpcji. Równowaga gospodarcza - aczkolwiek zgodnie uważana za jeden z najistotniejszych celów gospodarowania, w praktyce nie wysuwała się na plan pierwszy. Postulat równowagi występował najczęściej w postaci warunku pobocznego względem wzrostu gospodarczego. W tej sytuacji wzrost gospodarczy następował często przy pogorszeniu się stopnia dopasowania podaży do popytu w całej gospodarce, lub na poszczególnych jej rynkach. W powojennej Polsce nie było w zasadzie rynku zrównoważonego. Zmieniał się tylko stopień braku równowagi: od nierównowagi w poszczególnych asortymentach dóbr, do niedoborów obejmujących szerokie grupy towarowe, a niekiedy całe branże. Stan zrównoważenia rynku zdeterminowany był szeregiem przesłanek ekonomicznych i pozaekonomicznych, zmieniających w różnych okresach, siłę swego oddziaływania. (fragment tekstu)

EN

Changes in the level of market equilibrium took place under centralized system of management. This system was one of the essential factors of market disequilibrium which manifested itself in permanent dominance of consumption demand over the size of supply. In the first half of the 70 ties shortages of products had mostly qualitative character and embraced some branches and groups of products. The process of destabilization of the market deepened in the subsequent years of the studied period, taking at the beginning of the 80 ties the shape of widespread shortages of products on all branch markets. For the consumers it meant a necessity of forced savings, extremely arduous shopping and first of all forced structure of consumption. Administrative control of the market, such as distribution and rationing of products constituted an essential obstacle in Introducing economic reform which is the only remedy for the general socio-economic crisis. (original abstract)

18

Systemowe uwarunkowania efektywności działania instytucji muzycznych

67%

Wapnaruk-Gruchman H.

|

1988

|

nr nr 167 Studia ekonomiczno-finansowe z działalności socjalno-kulturalnej (2)

73-85

XX

Upowszechnienie kultury oznacza działalność, polegającą na świadczeniu dóbr użytku kulturalnego i usług instytucji widowiskowych, mającą na celu udostępnienie wartości kulturalnych oraz działalność polegającą na świadczeniu usług instytucji zajmujących się edukacją kulturalną, której celem jest uprzystępnienie wartości kulturalnych. Tak rozumiane pojęcie upowszechniania kultury nie obejmuje działalności twórczej, której przedmiotem jest tworzenie, a nie upowszechnianie wartości kulturalnych (jeśli proces tworzenia tych wartości nie jest jednocześnie procesem ich konsumpcji). Dla zapewnienia nakładom na upowszechnianie kultury właściwej efektywności konieczne jest oddziaływanie zarówno na odbiorcę (użytkownika) dóbr i usług kulturalnych zmierzające do wykształcenia jego potrzeb kulturalnych, jak i na ich dostawcę (producenta) mające zapewnić odpowiednią wielkość oraz strukturę świadczonych dóbr i usług. Wśród czynników oddziałujących na odbiorcę usług można rozróżnić czynniki kształtujące jego potrzeby kulturalne (czynniki potrzebotwórcze) oraz czynniki określające dostępność usług, na które zgłasza zapotrzebowanie (czynniki dostępności). Pierwsze wpływają na wielkość i rodzaj potrzeb kulturalnych, czyli potencjalny popyt na usługi kulturalne, natomiast drugie - na możliwość zaspokojenia tych potrzeb, stanowiąc o efektywnym popycie na usługi kulturalne. (fragment tekstu)

EN

The paper is devoted to recognition and evaluation of the mechanism of musical institutions functioning from the point of view of effectiveness of propagation of cultural values under the system of governing cultural activities which was functioning after the reform of local authorities in 1972-1975 and under the conditions defined by new legislation concerning the organizational sud financial system of cultural activities which appeared after 1982. Evaluations and conclusions resulting from the studies constitute a basis for drawing future directions of the evolution of the system of governing musical activities. Centralized system of governing musical activities which had functioned until the reform of the people's councils from 1983 proved to be ineffective from the point of view of propagation of cultural values mainly due to its maladjustment to the specificity of musical needs, and to the specificity of musical services. This induces a critical analysis of the new legislation which concerns mainly the principles of financing musical activity and which does not involve substantial changes in the system of governing this activity. (original abstract)

19

The Bonds of Exporters from East Europe with Home and Foreign Markets

59%

Fonfara K.

|

nr nr 169 Changes and tendencies in economic relations of East-European countries

99-108

EN

Long-established production-trade contacts between home and foreign enterprises play a very significant role in the development of international trade, being frequently more important than ordinary commercial contacts between enterprises and undefined markets (the so-called anonymous markets). The invesigation of production-trade contacts between the organizations can be carried out through the analysis of relationships and bonds. The analysis of relationships will take a higher level of generalization and it has, first of all, to make possible the determination of the level and nature of interactions between the hitherto existing contacts. Taking into consideration an exporter from a socialist country and a foreign buyer, theree variants of reciprocal relationships can be distinguished, namely: contacts dominated by the exporter, cooperative ones and those dominated by the buyer. Due to the scope of this study, the centre of gravity will mainly rest on the analysis of technological, financial and organizational bonds between: a) foreign exporters and buyers and b) between exporters and their home trading partners. Each of these types of bonds has different functions, namely: technological bonds - functions of concept preparation and product realization; financial bonds - functions of the flow of money; organizational bonds - the function of shaping organizational structures between a series of trading partners. The investigation of relationships may not only be referred to the analysis of contacts between the exporter and buyer (between enterprises) but also to the analysis of contacts between the exporter and the Centre understood as the centre of economic authority, especially in the case of the CMEA countries. Furthermore, the above mentioned types of bonds should be completed with planning bonds between the exporter and the Centre. Their function is determination of plan in accordance with the preferences of the Centre (expressed indirectly and directly). The aim of this paper is to present - at the background of the different versions of relationships between the exporter and the Centre - two variants of the exporter's bonds with his foreign and home trading partners taking into consideration hithero occuring changes and trends in this field. The presentation will be proceeded by the analysis of the main features of the centrally planned economy and their implications for the exporter's production-trade contacts. (fragment of text)

20

Polska reforma gospodarcza

59%

Sachs J. , Lipton D.

|

1992

|

nr nr 393

103-122

XX

Autorzy, doradcy ekonomiczni "Solidarności", dokonują analizy polskiego programu gospodarczego, dotychczasowych rezultatów, przewidywanych trudności oraz próbują odpowiedzieć na pytanie, jakie z tych doświadczeń wynikają nauki dla innych postkomunistycznych krajów. Opisano również te formy pomocy ze strony zachodnich rządów, które najefektywniej służyłyby wsparciu transformacji polskiej gospodarki z nakazowej w rynkową.

EN

The article of D. Lipton and J. Sachs is a synthetic description of the assumptions of the Polish economic reform, started on January 1,1990, and the effects of "Balcerowicz's plan" in the first months of its realization. The internal (economic and social) and external (foreign debts) dependencies, being a result of the above 40 years' communist rule, are also outlined. The authors of the article state that the Polish reform realized under the guidance of Leszek Balcerowicz is, considering the post-communist countries, the first non-simulated and consistent attempt at the transition to the free market economy. The first results of the economic reform are considered satisfactory (Sachs and Lipton are of the opinion that the disadvantages of the reform, with regard to cosumers, are exagerrated) but in the months and years to come Polish government may encounter a lot of obstacles, such as resistance to privatization or a claim for protectionist actions. The indispensable condition of Polans's success - say the authors - is the assistance of the West, both in the sphere of finance and know-how. (original abstract)