Przyjmowana dotychczas hipoteza rozwoju systemów jaskiniowych na górze Połom zakładała jego kształtowanie się w trzech fazach korespondujących z trzema cyklami morfogenetycznymi prowadzącymi do powstania zrównań, o czym świadczyć miały tzw. horyzonty jaskiniowe. Na podstawie pomiarów wykonanych w latach 1996–2000 uzyskano dane morfometryczne o 37 jaskiniach o łącznej długości ok. 3000 m. W porównaniu z okresem, w którym powstała hipoteza „horyzontów jaskiniowych”, ilość poznanych korytarzy jaskiniowych wzrosła dziesięciokrotnie. Nowe, pełniejsze dane o krasie Połomu nie potwierdzają istnienia trzech wyraźnych horyzontów jaskiniowych w zakładanych dotychczas granicach. Obecnie obserwowany układ korytarzy, cechujący się przewagą jaskiń pionowych, wskazuje na inny sposób rozwoju systemu krasowego i całego wzgórza Połom, nie powiązany z tzw. powierzchniami zrównań. Otrzymanie odpowiedzi na pytanie o wiek i sposób uformowania systemu krasowego Połomu może istotnie przyczynić się do rekonstrukcji rozwoju paleogeograficznego całych Sudetów Zachodnich.
EN
According to the accepted hypothesis ofkarstic development in the Połom hill, the cave systemformed in three phases corresponding to three morphogenetic cycles, each resulting in regional planation. The caves were claimed to be arranged into three altitudinal cave levels. New cave inventory accomplished in 1996-2000provided morphometric data on 37 caves with total length of almost 3000 m, which means a ten time increase in relation to the data available previously. The new comprehensive picture does not confirm the existence of three cave levels in the supposed altitude ranges. The actual spatial arrangement of cave galleries, with vertical caves predominating, points to an evolutionary history which reflects continuous relief differentiation rather than discrete planation cycles. Deciphering the age and geomorphological history of the karst system on the Połom hill may provide important clues to the reconstruction ofpalaeogeographic evolution of the entire West Sudetes.
Garb Lubawski z kulminacją Wzgórz Dylewskich to obszar masowego występowania struktur glacitektonicznych, związanych z istnieniem w tym rejonie szeregu różnoskalowych stref międzylobowych ukształtowanych podczas stadiału głównego zlodowacenia Wisły. Różna dynamika, charakter i czas transgresji lądolodu lobów wiślanego i mazurskiego w czasie ostatniego zlodowacenia znajdują odzwierciedlenie w następstwie struktur glacitektonicznych obserwowanych w odsłonięciach. Odkrywka w rejonie Rożentala umożliwia prześledzenie przebiegu procesów sedymentacyjnych i glacitektonicznych, które doprowadziły do powstania kilkudziesięciu bliźniaczo podobnych form szczelinowych znajdujących się na zachodnim skłonie Garbu Lubawskiego. Jądro omawianej formy w Rożentalu powstało podczas deglacjacji frontalnej pierwszego, maksymalnego nasunięcia lądolodu stadiału głównego zlodowacenia Wisły, najprawdopodobniej jako stożek marginalny. Podczas kolejnej (lub kolejnych) oscylacji czoła lądolodu wzgórze to zostało przebudowane we wrzecionowatą formę szczelinową.
EN
The Lubawa Ridge with Dylewskie Heights are abundantin glaciotectonic phenomena related to many intra-lobe zones (varied in scale) observed in this area. These zones were formed during the main stage of the Weichselian (= Vistulian) Glaciation. Different dynamics and timing of the advance of the Vistulian and Mazury lobs from the Last Glaciation are reflected in the succession of glaciotectonic structures observed in the Rożental outcrop.The Rożental outcrop is unique for investigation of sedimentary and glaciotectonic processes. Rożental hill is one of several tens of crevasse landforms present on the western slope of the Lubawa Ridge. Rożental hill was created during frontal deglaciation of the first-maximal Weichselian ice-sheet advance (the main stage). Primarily, it was probably an ice-marginal fan. The hill was rebuilt into a spindle-shaped crevasse landform during the next oscillation (or oscillations) of the glacier front.