Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Katastrofizm okaleczający, katastrofizm inspirujący? Awangarda a zagłada świata w „Nogach Izoldy Morgan” Brunona Jasieńskiego

100%

Boruszkowska I.

Pamiętnik Literacki

|

2018

|

tom 109

|

nr 3

25-34

PL

Artykuł zawiera rozważania na temat tendencji katastroficznych rozwijających się w Dwudziestoleciu międzywojennym, a mających swe źródło m.in. we wczesnym modernizmie i dekadentyzmie. Jest również próbą weryfikacji sztywnego podziału na jasne i ciemne Dwudziestolecie. W tekście zanalizowano utwór "Nogi Izoldy Morgan" (1923) Brunona Jasieńskiego. Kontekstem dla powieści jest krytyczna rewizja polskiego futuryzmu zawarta w artykule "Futuryzm polski (bilans)" (1926). Futurystyczna świadomość Jasieńskiego przesiąknięta jest refleksją o kresie i zmierzchu. Sama powieść zawiera rozważania nad kondycją ówczesnej techniki i refleksje na temat jej rozwoju. Utwór jest swoistym „pożegnaniem z futuryzmem”, odpowiedzią na gwałtowne cywilizacyjne przemiany i rozpad wartości, zakwestionowaniem bezkrytycznego uwielbienia maszyny.

EN

The article contains considerations about the destructive tendencies that were developing in the Inter war period and having their origin e.g. in early modernism and decadence. It is also an attempt at verifying of the rigid division of the Inter war Years into bright and dark ones. The paper analyses Bruno Jasieński’s text “Nogi Izoldy Morgan (The Legs of Izolda Morgan)” (1923), while the context for the novel is a critical revision of the Polish futurism included into “Futuryzm polski (bilans) (Polish Futurism. Summary)” (1926). Jasieński’s futurist awareness is steeped in reflection about the end and twilight of civilisation, and the novel contains observations on the condition of the then technology and its development. The piece is a peculiar “farewell to futurism,” an answer to the rapid changes in civilisation and fall of values, a challenge to gullible adoration of machine.

2

Podwójny portret Tadżykistanu w powieści Brunona Jasieńskiego "Człowiek zmienia skórę"

100%

Kłagisz M.

Przegląd Orientalistyczny

|

2014

|

nr 1-2

15-25

EN

One of the novels written by Bruno Jasieński (1901–1938), "Chelavek menayet kozhu" (Man Changes His Skin), was published between 1932 and 1933 and quickly attracted the interest of Soviet critics and readers. Jasieński chose as the background of his story an irrigation project carried out in the Vakhsh Valley in Tajikistan. Writing his novel, he used some of the material collected during his several visits to that Soviet republic. Tajik environment helped him to depict the question of rapid social and economic changes triggered by the communist revolution. The final result of his work is a socially and politically engaged socialist realist novel. An image of Tajikistan, that was carefully outlined on nearly six hundred pages, proves that the writer was not only a shrewd observer of the reality but also an inquisitive researcher of the past. However, it seems that his black-and-white sketch of Tajikistan was not his original concept but rather a requirement of the Soviet propaganda. Referring to some Soviet publications, we can easily find different passages clearly condemning the past and glorifying the present. Nevertheless, this simple comparison of the two opposing colours – black and white – served Bruno Jasieński to create a socially and politically engaged work. Of course, the future verified his idealistic vision of Soviet Tajikistan, making constructive criticism of this highly simplified double portrait.

3

Anatol Stern e Bruno Jasieński

100%

Tomassucci G.

pl.it / rassegna italiana di argomenti polacchi

|

2016

|

nr 7

141-154

EN

The Author presents her first Italian translation of Anatol Stern’s article (excerpted from his monograph on Polish Avantgarde Rebelled Poetry. Sketches on Interwar Period Poetry [1964, 2nd issue 1970]) about another prominent initiator and ideologist of Polish futurism, Bruno Jasieński. After the Thaw, Stern first contributed to Jasieński’s rehabilitation, publishing his poetry and the novel I burn Paris and writing several essays about his work. The article presented also offers a choice of translated fragments of Jasieński’s poetry, just a few known in Italy, and an artistic profile of Stern.

4

Cień Jasieńskiego. Przyczynek biobibliograficzny

100%

Tomasik W.

Pamiętnik Literacki

|

2018

|

tom 109

|

nr 3

189-204

PL

W dorobku literackim Brunona Jasieńskiego znajduje się utwór nie odnotowywany w opracowaniach biograficznych i bibliograficznych. Chodzi o wydany w Moskwie w 1934 r. tom "Biełomorsko-Bałtijskij kanał imienii Stalina. Istoria stroitielstwa, 1931–1934 gg"., pod redakcją Maksima Gorkiego, Leopolda Awerbacha i Siemiona Firina. Jasieński znalazł się w zespole 120 pisarzy, którzy wyjechali na zwiedzanie Kanału Białomorsko-Bałtyckiego, budowanego siłami więźniów, a następnie wszedł do grona 36 literatów, zaproszonych do przygotowania „kolektywnego” dzieła dokumentującego wizytę. Rozdziały poprzedza w nim lista współautorów. Nazwisko Jasieńskiego pojawia się w gronie współtwórców rozdziału 9: "Dobić wroga klasowego". W rozdziale tym polski pisarz przygotował najprawdopodobniej partie, których bohaterami byli więźniowie pochodzący z Azji Środkowej. Przed wyjazdem na budowę Jasieński ogłosił w języku rosyjskim powieść o budowie kanału w Tadżykistanie, "Człowiek zmienia skórę". Powieścią tą mógł Jasieński zaskarbić sobie zaufanie sowieckich władz, stając się osobą odpowiedzialną za przygotowanie fragmentów z rozdziału 9, poświęconych dojrzewaniu ideologicznemu budowniczych z mniejszości narodowych. Nie da się wykluczyć, że udział Jasieńskiego w redagowaniu zbiorowego tomu zaznaczył się też we fragmentach przygotowywanych przez Annę Bierzin, ówczesną żonę pisarza.

EN

In Bruno Jasieński’s literary output there is a piece which remains unnoted in biographical papers and bibliographies, namely a volume published in Moscov in the year 1934 entitled “Беломорско-Балтийский канал имени Сталина: История строительства, 1931–1934 гг. (Belomor: An Account of the Construction of the Great Canal Between the White Sea and the Baltic Sea)” edited by Maxim Gorky, Leopold. Auerbach, and Semen Georgievich Firin. Jasieński is found among the group of 120 writers who came to sightsee the White Sea–the Baltic Sea Canal build with the hands of prisoners, and subsequently entered the group of 36 men of letters invited to prepare a collective work documenting the visit. The work’s content is preceded by a list of contributors. Jasieński is found among the co-authors of chapter 9: “To Kill Class Enemy” in which the Polish writer probably prepared the parts the protagonists of which are Central Asia prisoners. Before his travel to the construction Jasieński published a novel in Russian about the building of a canal in Tajikistan entitled “Man Changes His Skin.” With the novel he might have won favor of Soviet authorities which made him responsible for preparing the fragments of chapter 9 about the ideological maturation of builders from national minorities. It cannot be excluded that Jasieński participated also in the parts prepared by Anna Berzin, at that time the writer’s wife.

5

La mortelega grande, czyli „wielkie umieranie”. Zaraza jako katastrofa (w) wyobraźni

89%

Boruszkowska I.

Konteksty Kultury

|

2020

|

tom 17

|

nr 3

312-327

EN

The present paper discusses two examples of literary depictions of epidemics: the libretto Zaraza w Bergamo (1897) by Young Poland writer and critic Karol Irzykowski and the novel Palę Paryż (1928) by Polish futurist author Bruno Jasieński, with both works exemplifying the trend to use the metaphor of pestilence to create a pessimistic image of reality. The author points out that interest in disease and epidemic as a literary subject often grows in the times of radical change and crises. The narratives of pestilence, plague or other collective threat in modernist and interwar literature were examples of apocalyptic narratives. The output of Polish modernist and avant-garde writers encompassed the entire spectrum of catastrophic themes, even if the range of disasters was limited only to plagues: the Black Death, cities ravaged by the bubonic plague, and raging epidemics of deathly flu strains frequently featured on the pages of literary works produced in the 19th and the 20th century.

PL

Artykuł omawia dwa literackie przykłady reprezentacji epidemii: libretto młodopolskiego pisarza i krytyka Karola Irzykowskiego Zaraza w Bergamo (1897) oraz utwór przedstawiciela polskiego futuryzmu – Brunona Jasieńskiego Palę Paryż (1928), które ukazują tendencje do pesymistycznego ujmowania rzeczywistości poprzez metaforę zarazy. Autorka wskazuje, iż zainteresowanie twórców chorobą i epidemią jako tematem literackim powraca w momentach przełomów i kryzysów. Narracje o zarazie, pladze czy innym powszechnym zagrożeniu będą w literaturze modernistycznej i międzywojennej reprezentowały właśnie narracje katastroficzne. Twórczość polskich modernistów i awangardzistów ujmuje bowiem całe spektrum katastroficznych tematów, nawet jeśli katastrofę zawęzić do plagi: morowa zaraza, zadżumione miasta i szalejące śmiertelne grypy goszczą na kartach literatury XIX i XX wieku.

6

„Męstwo” Brunona Jasieńskiego. Polityka płciowa w ZSRR a proza socrealistyczna

88%

Pfeifer K.

Zagadnienia Rodzajów Literackich

|

2018

|

tom 61

|

nr 2(126)

9-21

EN

This article is devoted to the strategies of creations of masculinity used in the novel Bravery (pol. Męstwo) written by Bruno Jasieński. The article analyzes the ways in which patriarchate is presented in post-revolutionary social and gender relations as well as the strategies used for the creation of gender identity along with the social consequences of the revolutionary project of emancipation, which was abandoned in the USSR in the early 1930s. An important assumption of the study is also an attempt to establish the relation of this short prose to dominant fiction preserved by the poetics of socialist realism.

7

„Na skrzyżowaniu dwóch wrogich epok stoję, cynicznie gryząc papieros”. O tekstowych projekcjach twórczości futurystów w relacji do ich postaci multimedialnych na przykładzie Marsza Bruno Jasieńskiego

88%

Graf P.

pl.it / rassegna italiana di argomenti polacchi

|

2016

|

nr 7

77-91

EN

The article focuses on the media transformation of literary works. B. Jasieński’s futurist poem Marsz, published in the interwar period in printed form, recently underwent a multimedia adaptation. The author analyzes the mutations the literary text underwent in interpretation and significance when expressed in the new creative forms of contemporary multimedia “language”. The analysis of the formal structure and of several, sometimes small semantic elements, shows the different way of understanding the poem as expressed through new multimedia means. The futurist poem Marsz has been read as an ironical poem, totally contradicting its original literal meaning. The second part of the article examines a digital version of the poem, which again changes its original meaning. At this moment in time, the relationship between the textuality and virtuality of poetry (and literature in general) constitutes the main space where art “happens” and manifests itself. Thus, the discussion over the digital version of Jasieński’s poem leads to some general considerations about contemporary theory of image and its anthropological expressions.

8

A Name in a Buttonhole - Onymy in Poetic Texts (Based on the Example of Bruno Jasieński’s Poetry)

87%

Graf M. , Graf P.

Onomastica

|

2018

|

tom 62

15-31

EN

A Name in a Buttonhole - Onymy in Poetic Texts (Based on the Example of Bruno Jasieński’s Poetry)This article addresses the issue of the interpretation of proper names in poetry. The state of research on the functions of proper names in literature is well described, but it is possible to note the lack of a fixed interpretation strategy in poetry which means that, despite little interest in poetry, its researchers often try to propose their own methods of analysis. The authors of the article, who tackle onyms in the poetry of Bruno Jasieński, present their own methodological approach to the matter, based on B. Waldenfels’ concept of the “phenomenology of the alien”.

9

Powieść zmienia skórę. O prozie futurystycznej

71%

Graf P.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura

|

2018

|

nr 10(2)

173-184

PL

Artykuł podejmuje problematykę teorii powieści w oparciu o rozwiązania artystyczne proponowane przez futurystów. Analizuje nowatorskie techniki prozatorskie artystów Nowej Sztuki, zderzając je z ówczesnymi i aktualnymi prądami filozoficznymi. Pokazuje, że proza B. Jasieńskiego, A. Wata, A. Sterna i innych futurystów jest wciąż ważnym doświadczeniem literackiej i literaturoznawczej samoświadomości.

EN

The article undertakes the problems of novel theory based on artistic solutions proposed by futurists. It analyzes the innovative prose techniques of Nowa Sztuka (New Arts) artists, clashing them with contemporary and current philosophical trends. It shows that the prose of B. Jasieński, A. Wat, A. Stern and other futurists is still an important experience of the literary and literature-scientific self-consciousness.

10

Emancypacyjny projekt pierwszej polskiej awangardy

71%

Pfeifer K.

Pamiętnik Literacki

|

2021

|

tom 112

|

nr 1

5-20

PL

Autor bada dyskursy emancypacyjne w tekstach programowych polskiego futuryzmu, skupiając się na kwestiach równouprawnienia klas i płci, postulatach uspołecznienia sztuki oraz roli, jaką w rozumianym w ten sposób projekcie miał odgrywać język. Artykuł dotyka również problemu stosunku polskich futurystów do przeszłości i tradycji, przekonując, że ich gest mający na celu pogrzebanie tradycji więcej miał wspólnego z budowaniem „nowego” niż burzeniem za wszelką cenę tego, co przeszłe. Zgodnie z tezą, że futuryzm trafił na podatną glebę w regionach peryferyjnych lub półperyferyjnych, „futuryzacja” miałaby tu pełnić funkcję dyskursu modernizacyjnego. Metodologia wywodu została ufundowana na pojęciach zakorzenionych w filozofii Jacques’a Rancière’a, Michela Foucaulta, w teorii systemów-światów Immanuela Wallersteina oraz w ustaleniach badaczek i badaczy wywodzących się z krytyki feministycznej.

EN

The author of the paper examines the emancipatory discourses in the programmatic texts of the Polish Futurism, focusing on the issues of class and sex equalities, on postulates of art socialising, and on the role that language might perform in the project conceived in the aforementioned dimension. The article also touches the problem of the Polish Futurists’ attitude to past and tradition, convincing that their stance that aimed at burying tradition proved to have more in common with building the “new” than with destroying everything which belonged to past at all costs. In line with the thesis that Futurism met with favourable conditions in peripheral and semi-peripheral regions, “futurisation” was to have performed the function of modernisatory discourse. The paper’s line of reasoning is set in the terms rooted the philosophy by Jacques Rancière, by Michel Foucault, in Immanuel Wallerstein’s world-systems theory, and in settlements by female and male feminist criticism researchers.

11

Czarne i czerwone. Masy ludzkie w poezji polskiego futuryzmu

65%

Wójtowicz A.

Praktyka Teoretyczna

|

2019

|

tom 33

|

nr 3

29-44

EN

The article shows how the political engagement of Polish futurism influenced its poetic representations of crowds. Futurists showed masses as a reservoir of energy strong enough not only to destroy the old regime but also to create a framework for the new order. They described the masses by employing elements of different discourses – conservative, communist and military. These heterogenic representations were bound together by the apotheosis of the revolution against the normative order of modernity (and capitalism).

PL

Artykuł opisuje, w jaki sposób polityczne zaangażowanie polskiego futuryzmu wpłynęło na poetyckie reprezentacje tłumu. Futuryści przedstawiali masy jako rezerwuar energii na tyle silnej, że zdolnej nie tylko do obalenia dotychczasowego porządku, lecz również do stworzenia zrębów przyszłego ładu. A jednocześnie poszukiwali adekwatnych sposobów ich przedstawienia w popularnych słownikach epoki, sięgając po elementy dyskursu konserwatywnego, komunistycznego oraz militarnego. Spoiwem tych heterogenicznych, nie zawsze zbieżnych wyobrażeń była apoteoza rewolty, pojmowanej jako wyzwanie rzucone nowoczesnemu porządkowi (i kapitalizmowi).

12

Ludzie i miasto w prozie dwudziestolecia międzywojennego z perspektywy współczesnej lektury (na przykładzie utworów Tadeusza Rittnera, Mieczysława Smolarskiego i Brunona Jasieńskiego)

65%

Wikarska E.

Tematy i Konteksty

|

2018

|

tom 13

|

nr 8

49-63

EN

The article is an attempt to answer the question if are the pictures of the cities presented in the novels: “Palę Paryż” by Bruno Jasieński, “Miasto Światłości” by Mieczysław Smolarski and “Między nocą a brzaskiem” and “Duchy w mieście” by Tadeusz Rittner current. Selected issues from the sociology of the city have been used in this thesis. Relevant examples from the novels along with specific quotes are associated to particular aspects of the urbanization and determinants of the “urban lifestyle”. Attention is directed to the fragments which can be referred to present day to confront them with the latest phenomena and to show if are these novels in some way current or not.