Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Der Bischof und die Nonne – Münster und Breslau als Erinnerungsorte

100%

Franzenburg G.

|

tom 63

|

nr 7: Teologia ekumeniczna

191-202

EN

The article presents a “virtual” letter encounter between two persons, who have particular backgrounds and purposes in common, although they are contrary personalities: the former Jewish girl and later Carmelitan nun Edith Stein, and the pastor and later bishop Otto Zänker. Both have relations with Breslau as the birth place (Stein) or Bishop place (Zänker) and with Münster, where both, separated only by a few years, lived and taught for several years. Both personalities stand for the common challenge of intercultural and ecumenical dialogue, and of German coping with the Nazi era, and, therefore, for the purpose to combine past experiences, current life and future challenges by remembrance sharing and mutual learning, particular for the young generation. Therefore, only one letter (of Edith Stein) is presented as invitation to formulate Zänker’s answer, and, thus, considering the complex situation in the 1930s and today between cultures and attitudes.

PL

Artykuł przedstawia „wirtualne” spotkanie dwóch osób, które miały wspólne konteksty i cele, choć różne osobowości: Edyta Stein, żydowska dziewczyna, która stała się karmelitanką, oraz pastor i późniejszy biskup Otto. Oboje mieli związki z Wrocławiem czy to jako miejscem urodzenia (Stein), czy też jako miejscem posługi biskupiej (Zänker) oraz z Münster, gdzie oboje przez kilka lat mieszkali i nauczali. Życie obojga może być ujmowane jako wezwanie do dialogu interkulturowego i ekumenicznego oraz jako przykład zmagania narodu niemieckiego z samym sobą w czasie nazizmu, oboje zatem mogą być wzorem, szczególnie dla młodego pokolenia, wiązania byłych doświadczeń, życia bieżącego i przyszłych wyzwań poprzez dzielenie się i współuczenie się pamięci. W artykule przytacza się list Edyty Stein, który jest zaproszeniem do sformułowania odpowiedzi przez Zänkera i tym samym do rozważenia okoliczności korelacji między kulturami i postawami w latach trzydziestych XX wieku oraz dzisiaj.

DE

Dabei zeigte sich auch der Wert von partnerschaftlichen Begegnungen, die ein mit- und voneinander lernen ermöglichen. Im Folgenden soll am Beispiel der „virtuellen“ Beziehungen zwischen Münster und Breslau in diesem Sinne aufgezeigt werden, wie in ökumenischer Gemeinschaft Erinnerungslernen möglich sein könnte. Dabei stehen zwei Persönlichkeiten im Mittelpunkt, die in ihrer Biografie beide Städte aber auch den ökumenischen Gedanken repräsentieren: Edith Stein und Otto Zänker.

2

Polnische Freiheitsbewegungen und die Polen in CAROLINE PICHLERS Autobiographie und ihren Briefen an HELMINA VON CHÉZY

86%

Szarszewska K.

|

2022

11-32

EN

The article investigates the political engagement of CAROLINE PICHLER, one of the most important female intellectuals of the Romantic and Vormärz eras. It studies PICHLER’S attitude towards the partitions of Poland and Polish struggles for independence in the 19th century and aims to reconstruct her contacts with Polish intellectuals in Vienna. For the purpose of contextualization, a literary biography of the now forgotten female writer will be shown, and the historical background will be explained. The reconstruction of PICHLER’S views will be based on her hitherto unpublished and unexplored correspondence with the poet and publicist HELMINA VON CHÉZY, which is currently held in the Jagiellonian Library in Cracow, and on the little-known passages of PICHLER’S memoirs Denkwürdigkeiten aus meinem Leben.

PL

W artykule podjęta została próba udzielenia odpowiedzi na pytanie o stosunek austriackiej pisarki epoki romantyzmu i „Vormärz”, założycielki jednego z najważniejszych salonów literackich Wiednia – CAROLINE PICHLER do rozbiorów Polski i polskich walk niepodległościowych w XIX wieku. Artykuł bada poglądy i zaangażowanie polityczne Pichler oraz dąży do odtworzenia jej kontaktów z Polakami przebywającymi w tym czasie w Wiedniu. Opis poglądów pisarki dokonywany jest na podstawie analizy jak dotąd niepublikowanej i niezbadanej korespondencji prowadzonej z poetką i publicystką HELMINĄ VON CHÉZY, która jest obecnie przechowywana w Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie oraz na podstawie fragmentów jej pamiętników Denkwürdigkeiten aus meinem Leben [Wspomnienia z mojego życia]. W artykule nakreślone zostało również tło historyczne oraz przypomniana została literacka biografia CAROLINE PICHLER.

DE

Der Beitrag untersucht das politische Engagement CAROLINE PICHLERS, einer der wichtigsten weiblichen Intellektuellen der Epoche der Romantik und des Vormärz. Er geht der Frage nach, welche Einstellung die Schriftstellerin zu den Teilungen Polens und den polnischen Freiheitsbewegungen im 19. Jahrhundert hatte und setzt sich zum Ziel, ihre Kontakte zu den polnischen Intellektuellen in Wien zu rekonstruieren. Darüber hinaus werden historische Hintergründe erklärt und Einblicke in die literarische Biographie der heute vergessenen Schriftstellerin gegeben. Die Rekonstruktion der Ansichten Pichlers erfolgt anhand ihrer bislang unveröffentlichten und nicht erforschten Korrespondenz mit der Dichterin und Publizistin HELMINA VON CHÉZY, die derzeit in der Jagiellonen Bibliothek in Krakau aufbewahrt wird, sowie anhand der wenig bekannten Passagen aus PICHLERS Memoiren Denkwürdigkeiten aus meinem Leben.

3

Lestár Gyulaffi’s Manuscripts and the Fragmentation of a Magnum Opus

72%

Bibor M. J.

|

tom 21

9-29

EN

Lestár Gyulaffi (1556–1606?) was a secretary of the Greater Chancery of the Transylvanian Principality. Today, he is best-known as a writer of historical notes and commentaries. These records are considered an excellent source and therefore used by scholars researching the age. As the texts have not been recently published, researchers usually use the 19th-century text edition. However, looking at the original documents preserved in the ELTE University Library in Budapest, one realizes that Gyulaffi’s writings do not form a compact work, the 19th-century edition is largely a constructed text. In the present paper I will present what additional information can be obtained from the examination of the manuscripts.

PL

Lestár Gyulaffi (1556-1606?) był sekretarzem Wielkiej Kancelarii Księstwa Siedmiogrodu. Dziś najbardziej znany jest jako autor notatek i komentarzy historycznych. Zapisy te są uważane za doskonałe źródło i dlatego są wykorzystywane przez uczonych badających ten okres. Ponieważ teksty nie były ostatnio publikowane, badacze zazwyczaj posługują się XIX-wieczną edycją tekstów. Jednak patrząc na oryginalne dokumenty zachowane w BU UEL, można zauważyć, że pisma Gyulaffiego nie tworzą zwartego dzieła, XIX-wieczne wydanie jest w dużej mierze tekstem skonstruowanym. W niniejszym artykule przedstawię, jakie dodatkowe informacje można uzyskać z badania rękopisów.

DE

Lestár Gyulaffi (1556-1606?) war Sekretär der Großkanzlei des Fürstentums Siebenbürgen. Heutzutage ist er am meisten als Memoirschreiber und Autor von historischen Kommentaren bekannt. Seine Notizen sind eine hervorragende Quelle und werden von den Forschern, die sich mit dieser Epoche auseinandersetzen, gerne genutzt. Da die Texte zuletzt nicht veröffentlicht wurden, bedienen sich die Forscher gewöhnlich der Textedition aus dem 19. Jahrhundert. Doch wenn man die in der UB ELU aufbewahrten Originalschriften näher betrachtet, kann man erfahren, dass die Schriften Gyulaffis kein einheitliches Werk darstellen. Die Ausgabe aus dem 19. Jahrhundert ist größtenteils ein konstruierter Text. Im Beitrag schildere ich, welche zusätzlichen Informationen man aus der Analyse der Handschriften einholen kann.