Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Дзве мовы – дзве паэзii: анталогii беларускай паэзii ў польскiх перакладах

100%

Русецкая Н.

|

tom 8

PL

Niniejszy artykuł poświęcony jest poezji białoruskiej wydanej w tłumaczeniach na język polski na początku XXI w. Szczególna uwagę skierowano na antologię młodej poezji białoruskiej Pępek nieba oraz na antologię poezji białoruskiej od XV do XX wieku Nie chyliłem czoła przed mocą. Autorka odwołuje się do podobnych publikacji, które ukazywały się w Polsce w latach ubiegłych, porównuje z nowszymi tomami tłumaczeń, śledzi zmiany w składzie autorów reprezentujących poezję białoruską, zwraca uwagę na pojawienie się nowych przekładów nie tylko tekstów młodych poetów, lecz także kolejnych polskich adaptacji utworów autorstwa klasyków literatury białoruskiej. Odnotowuje też pewne luki w ogólnej panoramie poezji białoruskiej XX w., przedstawionej na łamach antologii Nie chyliłem czoła przed mocą, wskazuje drobne uchybienia i niedociągnięcia w omawianych wydaniach.

EN

This article is dedicated to the Belarusian poetry published in translations into Polish at the beginning of the 21st century. Special attention is paid to the anthology of the young Belarusian poetry “The navel of the heaven”, and to the anthology of the 15th–20th century Belarusian poetry “I didn’t tilt of my head under the power”. The author refers to similar publications, which have appeared in Poland in recent years, and compares them to the latest volumes of translations. She tracks changes in the list of authors representing Belarusian poetry, and draws attention to the emergence of new translations, not only the texts of young poets, but also the subsequent Polish adaptations of the works by classics of Belarusian literature. The author also mentions some gaps in the overall panorama of the twentieth century Belarusian poetry, which was presented on the pages of the anthology “I didn’t tilt of my head under the power”. Minor weaknesses and deficiencies in these publications have been discussed.

2

Топас дому ў беларускай паэзii пачатку ХХ стагоддзя

84%

Бароўка В.

|

tom 9

PL

Topos domu jest jednym z kluczowych elementów obrazu rzeczywistości artystycznej w białoruskiej poezji na początku XX wieku. Zwiększone zainteresowanie toposem domu zostało zdeterminowane przede wszystkim przemianami społecznymi. Na poziomie przedmiotowo-graficznym topos domu reprezentowany jest głównie przez chłopskie domy, na poziomie semantycznym – przez metonimicznie oznaczenie ojczyzny. Topos domu pojawił się jako opozycja: dom–antydom, swój–obcy, żyjący–martwy. W poezji białoruskiej dom stanowi wartość moralną i materialną.

EN

Topos of home is one of the main elements of the artistic picture of the national reality in the Belarusian poetry of the early 20th century. Increased interest in topos of home results from the revival of Belarusian history and culture. On the subject-shaped level topos of home is represented by a peasant house, on the semantic level – metonymically correlated with homeland. Topos of home is represented by the opposition home–anti home, a fellow countryman–a stranger, the living–the dead. In Belarusian poetry home represents moral and material values.

3

Франтишек Рут Тихий – выдающийся пропагандист белорусского языка и литературы межвоенного периода в Чехословакии

67%

Черны М.

|

tom 8

PL

Imię Františka Rut Tichý’ego (1886–1968), pseudonim Zdeněk Broman, który zajmował się tłumaczeniem na język czeski (głównie poezji) z niemieckiego, francuskiego i języków słowiańskich, bardzo dobrze znali przedstawiciele kręgów naukowych germanistów, bohemistów i slawistów. Obecnie zarówno tłumacz, jak i jego działalność należą do osiągnięć zapomnianych krzewicieli kultury słowiańskiej żyjących i pracujących w pierwszej połowie XX wieku. Autor artykułu omawia działalność Tichy’ego związaną z czeskimi badaniami białorutenistycznymi w okresie międzywojennym (niektóre z nich dotyczą okresu po 1945 roku), zwłaszcza w zakresie tłumaczeń literatury białoruskiej na język czeski (Yanka Kupala, Aleś Dudar, Arkadź Morkavka, Cishka Gartny). Po raz pierwszy opublikowano pełną bibliografię tłumaczeń Tichy’ego z języka białoruskiego (tłumaczenia zachowały się w prywatnych zbiorach archiwum literackiego Muzeum Piśmiennictwa Narodowego Pradze).

EN

The name of Frantishek Rut Tihi (1886–1968) who gave himself the pseudonym Zdenek Broman was well known by German specialists, Czech specialists and Slavists. He was engaged in translations from German, French and the Slavonic languages into the Czech language (poetry mostly). Nowadays the author and his activity belong to the feats of forgotten propagators of Slavonic cultures who lived and worked in the first half of the 20th century. The article discusses his work devoted to Belarusian studies carried by Czech scholars in the interwar period (with some exceptions after 1945), especially the translations of the Belarusian literature into the Czech language (Yanka Kupala, Ales Dudar, Arkady Morkavka, Cishka Gartny). The bibliography of all Tihi’s translations from the Belarusian language has been published for the first time (translations have been preserved in his private resources in literary archives in Památníku národního písemnictví in Prague).

4

Крытыка i апалагетыка цывiлiзацыi ў беларускай лiтаратуры 20–30-х гадоў ХХ стагоддзя

67%

Данiльчык А.

|

tom 9

PL

Porównanie cywilizacji i kultury w białoruskich pracach teoretycznych i utworach literackich okresu międzywojennego wskazało na problem rozwoju naukowo-technicznego. Autorka artykułu omawia niniejszy temat zarówna z perspektywy kontekstu filozoficznego, jak i na gruncie poszukiwań estetycznych. Mimo że nie skupia uwagi na oryginalnych teoriach białoruskich intelektualistów z początków XX wieku, podkreśla znaczenie doświadczenia innych państw w tym zakresie. Autorka wskazuje na fakt, że pierwsze dekady XX wieku białoruskiej humanistyki były świadkiem wzmożonego zainteresowania wymienioną tematyką. Wynikało to z ogólnych tendencji europejskiej filozofii i sztuki oraz z faktu, że po zwycięstwie rewolucji 1917 roku w licznych publikacjach wzywano do tworzenia kultury nowego typu. Analiza utworów literackich i tekstów kulturoznawczych J. Barychevskogo, P. Dvarkevicha, A. Babareki, T. Klyashtornogo i innych pozwoliła autorce sformułować wniosek, że kontekst białoruskiej literatury w kulturze pierwszych dekad XX wieku świadczy nie tylko o wysokim poziomie estetycznym poezji i krytyki, lecz także o dążeniu do zdefiniowania najważniejszych problemów ludzkości, zwłaszcza trudnych relacji między cywilizacja a kulturą.

EN

Belarusian literature of the interwar period reflected such an important issue as the interpretation of scientific and technological progress in an opposition to civilization and culture in theoretical and literary texts. This topic in the article is discussed from the point of view of both actual philosophical context and aesthetic quest. We are talking about the original theoretical development of Belarusian intellectuals of the early twentieth century as well as considerable importance and mastering of foreign experience because 1920s and 1930s witnessed an increased attention to various aspects of the topic in Belarusian humanistic space. This was due both to general tendencies in the European philosophy and art, and to the fact that after the victory of the Russian Revolution of 1917, publications of the 1920s called to create a new type of culture. The analysis of literary and cultural texts of E. Borichevsky, P. Dvarkevich, A. Babareka, T. Klyashtorny and other authors enables to conclude that the context of Belarusian literature and culture of the 1920s and 1930s reflects not only the high aesthetic level of poetry and criticism, but also the desire to comprehend most significant problems of human existence and complicated relations between civilization and culture.

5

Экзістэнцыйнае падарожжа Эдзіка Мазько

67%

Брусевіч А.

|

tom 6

UK

Анатоль Брусевiч - Гродна

PL

W artykule zwrócono uwagę na szereg pierwiastków artystycznych w poezji jednego z niedocenionych współczesnych poetów białoruskich Edzika Maźko (1970–2011). Spuścizna literacka przedwcześnie zmarłego poety jest z pogranicza estetyki surrealizmu i dekadentyzmu.

EN

In the article the attention is concentrated on the specific art of Edick Mazko’s poems (1970–2011). He is one of the underestimated modern Belarusian poets whose heritage is located in the esthetic area of surrealism and decadence.