Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Влияние русского языка на белорусские говоры (на примере полевых исследований в Мядельском pайоне Минской oбласти)

100%

Żebrowska A.

Studia Rossica Posnaniensia

|

2020

|

tom 45

|

nr 1

PL

The aim of this article is to describe the role of the Russian language in a multilingual environment, which is the Belarusian-Polish-Lithuanian borderland. The study pays particular attention to the influence of the Russian language on contemporary Belarusian dialects, in particular on the Central Belarusian dialect. Part of the Central Belarusian dialect is the dialect of Kamarova (Myadzel district, Minsk region), where I have conducted field research since 2010. The article provides an analysis of selected fragments from the interviews with local residents, indicating a significant impact of the Russian language (primarily at the lexical level) on the speech of the residents of Kamarova, regardless of their age, education, status, position, etc. Moreover, the long and continuing influence of the Russian language on Belarusian dialects, its strong position in Belarus and its high prestige suggest a change in the dialect of Kamarova, in which lexical elements of the Polish/ Lithuanian language are gradually being replaced by their Russian equivalents.

2

Polonizmy leksykalne w gwarach białoruskich na Litwie (rejon orański)

86%

Jankowiak M.

LingVaria : Półrocznik Wydziału Polonistyki UJ poświęcony zagadnieniom języka i językoznawstwa

|

2018

|

nr 25

143-160

EN

The paper discusses lexical borrowings from Polish in Belarusian dialects of the southern part of the Varėna District Municipality in Lithuania. The dialectological material has been collected from members of the oldest generation, living in five villages close to the Belarusian border: Balbutai, Rakai, Kalviai, Kotra, and Paramėlis. The borrowings refer to various aspects of life, e.g. the Catholic Church, the sphere of education, administration, vocabulary connected to Polish landowners, Polish culture and everyday life. It is interesting to note that also Polish numerals could be found in the speech of my interlocutors. Borrowings from Polish were more frequent in the speech of the Catholic part of the populace than among Orthodox informers.

3

Współczesne badania pogranicza polsko-białorusko-litewskiego na przykładzie monografii Anny Żebrowskiej

86%

Golachowska E.

Acta Baltico-Slavica

|

2022

|

tom 46

PL

Artykuł recenzyjny stanowi omówienie książki Anny Żebrowskiej Komarowszczyzna. Język pogranicza białorusko-polsko-litewskiego, w której autorka przedstawia aktualną sytuację socjolingwistyczną na tym pograniczu, a także szczegółowy opis lokalnej gwary białoruskiej w jej obecnym kształcie.

EN

This review article is a discussion of the study by Anna Żebrowska Komarowszczyzna. Język pogranicza białorusko-polsko-litewskiego [The Village of Kamarova (Minsk Region): The Language of the Belarusian-Polish-Lithuanian Borderland]. The study presents the contemporary sociolinguistic situation of this borderland and describes in detail the local Belarusian dialect as it is today.

4

Gwary białoruskie na Łotwie

72%

Głuszkowski M.

Acta Baltico-Slavica

|

2020

|

tom 44

304-311

PL

Recenzja ukazuje monografię Mirosława Jankowiaka na tle innych wyborów słowiańskich tekstów gwarowych, a także określa jej nowatorstwo w stosunku do wcześniejszych prac na temat gwar białoruskich na Łotwie. Omówione zostały zastosowane przez autora rozwiązania, system transkrypcji, porównanie najnowszych obserwacji z badaniami Jewfimija Karskiego z początków XX wieku, a także użyteczność zebranego materiału w dalszych badaniach.

EN

This review presents Mirosław Jankowiak’s monograph against the background of other selections of Slavic dialectal texts as well as shows its novelty in relation to previous works on Belarusian dialects in Latvia. The author discusses Jankowiak’s approach to the issues in focus, e.g. the system of transcription, the usefulness of the collected material for future research and the comparison between the latest observations and Evfimiĭ Karskiĭ’s works from the early twentieth century.

5

Osobowe nomina agentis na Białostocczyźnie w badaniach profesora Michała Sajewicza

72%

Goral A.

Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie

|

2020

|

tom 9

EN

The article presents the achievements of Professor Michał Sajewicz in the field of research on the category of personal nomina agentis on the Polish-Belarusian border (the Bialystok region in Poland). The source materials consist of Sajewicz’s publications dedicated to the functioning and derivation of masculine-personal names with a suffixal word-formation in central and southern parts of the Bialystok region, including monographs and scholarly articles published, among others, in journals such as Rozprawy Slawistyczne, Slavia Orientalis, Etnolingwistyka, Roczniki Humanistyczne KUL, Acta Albaruthenica, Acta Polono-Ruthenica, Belarusica-Albaruthenica. The analysis is based on the descriptive method, while the publications are analyzed in a chronological order (from the earliest issued). The study proves that the Lublin researcher has contributed significantly to the enrichment of the knowledge about the state of the southernmost dialects located in the Bialystok region, belonging to the south-western Belarusian dialect. In the scope of analysis, he revealed that the process of derivation does not differ significantly from the wording of the noun in the standard Belarusian language.

PL

Artykuł poświęcono dorobkowi profesora Michała Sajewicza w zakresie badań nad kategorią osobowych nazw wykonawców czynności (nomina agentis) na pograniczu polsko-białoruskim na Białostocczyźnie (Polska). Jako bazę materiałową wykorzystano publikacje slawisty, obejmujące monografie oraz artykuły naukowe wydane między innymi w takich czasopismach, jak Rozprawy Slawistyczne, Slavia Orientalis, Etnolingwistyka, Roczniki Humanistyczne KUL, Acta Albaruthenica, Acta Polono-Ruthenica, Biełarusika-Albaruthenica, poświęcone funkcjonowaniu i derywacji nazw męskoosobowych z sufiksalnym formantem słowotwórczym na Białostocczyźnie środkowej i południowej. Przeprowadzoną analizę oparto na metodzie opisowej, natomiast publikacje są analizowane w porządku chronologicznym (od najwcześniej wydanych). Badanie dowiodło, że lubelski badacz w sposób znaczący przyczynił się do wzbogacenia wiedzy na temat stanu najdalej na południe położonych gwar na terenie Białostocczyzny, należących do południowo-zachodniego dialektu języka białoruskiego. W zakresie badanej kategorii nazw językoznawca wykazał, że proces ich derywacji nie różni się zasadniczo od słowotwórstwa rzeczownika w literackiej odmianie języka białoruskiego.

6

Odczasownikowe pejoratywne nazwy subiektów z formantem -ač w gwarach białoruskich okolic Narewki na Białostocczyźnie

51%

Sajewicz M.

Studia Białorutenistyczne

|

2016

|

tom 10

EN

The goal of the article is to present a synchronic description of pejorative deverbal names of subjects with the formative -ač that are found in the Belarusian dialects of the Narewka area in the Białystok region. The paper contains a formal-semantic analysis of ca. 220 derivates recorded in 20 villages in the gmina (commune) of Narewka, located in the central-eastern part of the Podlaskie province, in the Hajnówka district.When describing the collected word-formation material, special emphasis was put on the following: the number of cases of the investigated derivational type; the activeness of the derivational type; the distribution of the formative (derivational morpheme); the semantic specialization of the formative; the expressive marking of the derivatives; the neutralization of the opposition between names of subjects and other semantic roles; the aspectual value of the derivatives; the temporal (current and potential) value of the derivatives; morphonological phenomena accompanying the process of derivation; word-formation tendencies in the studied category of derivatives.

PL

Celem artykułu jest opis dewerbalnych pejoratywnych nazw subiektów z formantem -ač występujących w gwarach białoruskich okolic Narewki na Białostocczyźnie. W artykule dokonano analizy formalno-semantycznej około 220 derywatów zebranych w 20 wsiach należących do gminy Narewka, która jest położona w środkowo-wschodniej części województwa podlaskiego, w powiecie hajnowskim. Przy opisie zgromadzonego materiału słowotwórczego szczególną uwagę zwrócono na: liczebność typu słowotwórczego; aktywność typu słowotwórczego; dystrybucję formantu słowotwórczego; specjalizację semantyczną formantu słowotwórczego; nacechowanie ekspresywne derywatów; neutralizację opozycji między nazwami subiektów a innymi rolami semantycznymi; aspektową wartość derywatów; czasową wartość derywatów; zjawiska morfonologiczne towarzyszące procesowi derywacji; tendencje słowotwórcze w zakresie badanej kategorii derywatów.

RU

Мэтай працы з’яўляецца апісанне аддзеяслоўных пеяратыўных назваў суб’ектаў з фармантам -ач у беларускіх гаворках ваколіц Нараўкі на Беласточчыне. У артыкуле аўтар праводзіць фармальна-семантычны аналіз каля 220 дэрыватаў, сабраных у 20 вёсках гміны Нараўка, якая знаходзіцца ў Гайнаўскім павеце Падляшскага ваяводства. Aналіз сабранага словаўтваральнага матэрыялу праводзіўся з улікам наступных з’яў: колькасная характарыстыка словаўтваральнага тыпу; актыўнасць словаўтваральнага тыпу; дыстрыбуцыя словаўтваральнага фарманта; семантычная спецыялізацыя словаўтваральнага фарманта; экспрэсіўна-ацэначная маркіраванасць дэвербатываў с суфіксам -ач; нейтралізацыя апазіцыі паміж назвамі суб’ектаў і іншымі ролямі; трывальныя суадносіны дэрыватаў і словаўтваральных асноў; часовыя суадносіны дерыватаў і словаўтваральных асноў; марфаналагічныя з’явы, звязаныя з працэсам дэрывацыі; галоўныя тэндэнцыі развіцця даследаванай катэгорыі дэрыватаў.

7

Granice zasięgu gwar białoruskich w świetle badań lingwistów. Część I: pogranicze białorusko-rosyjskie

51%

Jankowiak M.

Acta Albaruthenica

|

2023

|

nr 23

31-61

PL

W artykule omówiono zasięg występowania gwar białoruskich na pograniczu białorusko-rosyjskim w świetle badań lingwistycznych. Analizie poddane zostały wybrane publikacje obejmujące okres od połowy XIX w., teksty okresu międzywojennego, powojenne czasy ZSRR oraz lata po rozpadzie Związku Sowieckiego. Skupiono się na publikacjach autorów białoruskich, rosyjskich i polskich. Podejście do zagadnienia pogranicza językowego zmieniało się chronologicznie w zależności od przyjętych metod badawczych i rozumienia terminów gwara przejściowa / mieszana, rozwoju geografii lingwistycznej, postępującego procesu rusyfikacji oraz czynników polityczno-ideologicznych.

BE

У артыкуле прадстаўлены арэал функцыянавання беларускіх гаворак на беларуска-расійскім памежжы ў святле лінгвістычных даследаванняў. Прааналізаваны выбраныя публікацыі, якія ахопліваюць перыяд ад першай паловы ХІХ ст., тэксты міжваеннага часу, як і пасляваеннага перыяду Савецкага Саюза і надрукаваныя ў апошні час пасля распаду СССР. Для аналізу выбраны публікацыі беларускіх, расійскіх і польскіх даследчыкаў. Падыход да праблемы моўнага памежжа змяняўся храналагічна, у залежнасці ад прынятых метадалогій, разумення тэрмінаў “пераходныя / змешаныя гаворкі”, развіцця лінгвістычнай геаграфіі, працэсу русіфікацыі і палітычна-ідэалагічных фактараў.

EN

The article discusses the range of occurrence of Belarusian sub-dialects on the Belarusian-Russian borderland in the light of linguistic research. Selected publications covering the period from the mid-nineteenth century, texts of the interwar period, post-war times of the USSR and the years after the collapse of the Soviet Union were analysed. The focus was on publications by Belarusian, Russian and Polish authors. The approach to the issue of the linguistic borderland changed chronologically, depending on the adopted research methods and understanding of the terms transitional / mixed dialect, the development of linguistic geography, the progressing process of Russification and political and ideological factors.