Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

„Prosta mowa” w tekstach o charakterze religijnym XVIII wieku (na podstawie wydań trebników w drukarniach bazyliańskich)

100%

Getka J.

Acta Neophilologica

|

2016

|

nr 18/2

129-139

EN

This article analyzes fragments of texts written in the prosta mova found in trebnyks printed by the Basilians. These fragments testify to the presence of the prosta mova in the church. They also confirm the opinions concerning the faint understanding of the Church Slavonic language by ordinary followers. In order for the faithful to able to consciously participate in various sacraments, the texts contained in the trebnyks were adapted to local language reality. The Basilian trebnyks that are subject to analysis in this article (except for the one printed in Supraśl) are very similar to the Orthodox Trebnyk by P. Mohyla, referred to here as relevant to the context of the problem. The fact that the Basilians followed Mohyla’s pattern so eagerly contradicts the emerging theories that the Basilian Order was engaged solely in the Polonisation activities.

2

„Nie może mi Wielebny Monaster zadać, aby robota niebyła doskonała”. Kilka uwag na temat sporu Macieja Polejowskiego z bazylianami poczajowskimi

88%

Dworzak A.

Biuletyn Historii Sztuki

|

2013

|

tom 75

|

nr 1

101-114

EN

So-far unpublished archival records related to the dispute the sculptor Maciej Polejowski had with the Basilians from Poczajów are analysed. The controversy took place in 1783 and was related to 6 brick altars Polejowski was to execute for the Poczajów Lavra, commissioned by Mikołaj Potocki, Bełz Voivode and the convent’s founder.

3

„Z dodaniem wyraźniejszego morału, dla łatwiejszego ludzi prostych i nieuków zrozumienia...”. Ruskojęzyczne adaptacje tekstów o charakterze dogmatyczno-moralizatorskim w ukraińskiej kulturze literackiej (na materiale wydań drukarni bazyliańskich XVIII wiek)

88%

Getka J.

Studia Interkulturowe Europy Środkowo-Wschodniej

|

2018

|

tom 11

154-173

PL

The source for research in this article are adaptations of dogmatic and moralizing texts printed in Basilians typography in 18th century. Examined texts have Polish, Latin and Orthodox Church language origin. Their role in shaping the Ukrainian literary language and style typical of Ukrainian religious literature was studied. Analyses of their influence on the formation of recipients, and in this context the process of shaping the identity of the Uniates, shows Eastern and Western influences.

4

Piśmiennictwo protestanckie w księgozbiorach bazyliańskich eparchii lwowskiej w XVIII wieku

63%

Almes I.

Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi

|

2022

|

tom 16

|

nr 3

359-374

EN

This article investigates the problem of spreading of the Protestant ideas in the Basilian monasteries of the Lviv eparchy in the 18th century. How did Reformation reach the Uniate monasteries of the early modern Ukraine? If so, how was it represented? These questions are examining in the paper. It has been studied above 100 book lists of the 30 monasteries from archives mostly in Lviv. Consequently, research found the works of 14 protestants, authors mainly of the 16th century and the first half of the 17th century. Treatises of the protestants were preserved in four monastery libraries, and also in at least four private Basilian book collections. Research states that Basilians in the Lviv eparchy didn’t know so much about Protestants, at least based on research on the book collections. It looks like that it was on the margins of Basilian intellectual interests. But it is obvious that such study perspective does not allow to fully show the reception of the Protestant tradition.

5

Zakonnicy monasteru w Żyrowicach w świetle wizytacji sporządzonej w 1823 roku

63%

Pawluczuk U.

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne

|

2021

|

tom 28

|

nr 2

184-196

EN

The article presents short biographies of the Basilians of the monastery in Zhyrovitse in the Lithuanian province, who were recorded in the last visitation carried out in 1823. The Basilian monastery in Zhyrovitse was closed in 1828, and after the dissolution of the union in 1839, the monastic life associated with the Church returned to the monastery Orthodox.

PL

Artykuł przedstawia krótkie biografie bazylianów klasztoru w Żyrowicach w prowincji litewskiej, którzy zostali odnotowani w ostatniej wizytacji przeprowadzonej w 1823 r. Klasztor bazyliański w Żyrowicach został zamknięty w 1828 r., a po likwidacji unii w 1839 r. do monasteru powróciło życie monastyczne związane z Kościołem prawosławnym.

6

Cerkiew św. Mikołaja i klasztor bazyliański w Zamościu w XIX wieku

63%

Lorens B.

Res Historica

|

2022

|

nr 53

145-170

EN

The St. Nicholas Church in Zamość has a history of belonging to various religions and rituals. It was built at the beginning of the 17th century as an Orthodox church serving the Orthodox community living in the city. At the beginning of the 18th century, the Orthodox Church was handed over to the Basilians, who built a monastery by the church, which operated until 1865. In 1720, a synod of the Unitarian Church in the Republic of Poland was held in St. Nicholas’ Orthodox Church. After the dissolution of Unitarian monasteries in the Kingdom of Poland, the monastery was taken over by the Treasury of the Kingdom of Poland, and the Orthodox Church and its equipment was left as a parish. In 1875 the temple was returned to the Orthodox, which was connected with changes in its appearance. After the Orthodox clergy left Zamość in 1915, the church was taken over by the Roman Catholic Church.

PL

Kościół pw. św. Mikołaja w Zamościu ma przeszłość związaną z przynależnością do różnych wyznań i obrządków religijnych. Wybudowany został na początku XVII w. jako cerkiew służąca wspólnocie prawosławnej zamieszkującej miasto. Na początku XVIII w. cerkiew została oddana bazylianom, którzy przy świątyni wznieśli klasztor funkcjonujący do 1865 r. W cerkwi św. Mikołaja w 1720 r. odbył się synod Kościoła unickiego w Rzeczypospolitej. Po kasacie placówek bazyliańskich w Królestwie Polskim gmach klasztorny przejęty został przez Skarb Królestwa Polskiego, zaś cerkiew wraz z wyposażeniem pozostawiono jako parafialną. W 1875 r. świątynię oddano Cerkwi prawosławnej, co wiązało się ze zmianami w jej wyglądzie. Po opuszczeniu Zamościa przez duchowieństwo prawosławne w 1915 r. świątynia została przejęta przez Kościół rzymskokatolicki.

7

Nowe źródło do dziejów synodu zamojskiego Cerkwi unickiej: bazyliański Diariusz protoarchimandryty Antoniego Zawadzkiego (25 sierpnia – 18 września 1720 roku)

63%

Skoczylas I.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2022

|

tom 118

375-412

EN

The subject of this publication is an excerpt from the diary of Father Antoni Zawadzki, a protoarchimandrite of the Basilian Order, found by the late Prof. Ihor Skoczylas. The source belongs to the collection of Orthodox Bishop Paweł (whose proper name was Prokop Dobrochotov), deposited in the Scientific and Research Archive of the St Petersburg Institute of the History of the Russian Academy of Sciences. The text of the diary, in Latin and Polish, refers to the events of the Provincial Synod in Zamość in 1720 (25 August–18 September), which is why its editor called it the Diary of the Synod of Zamość. It was published in accordance with the contemporary principles of editing historical sources, and is preceded by an extensive introduction discussing the text and introducing Father Antoni and the historical context of related events. The diary belongs to the written narrative sources created en masse among the clerical and lay elite of the Kyiv Metropolitan Archdiocese. It is an act of public law and an official document of the Basilian Order, and its text consists of chronicler’s notes on the events of the synod, descriptions of its sessions and deliberations, Zawadzki’s activities as the protoarchimandrite of the Order, documents and correspondence of the Roman Curia and the Basilian Order and official decrees of the protoarchimandrite regarding administrative, economic, pastoral and financial matters.

PL

Przedmiotem publikacji jest fragment odnalezionego przez śp. prof. Ihora Skoczylasa Dziennika protoarchimandryty zakonu bazylianów o. Antoniego (Zawadzkiego). Źródło należy do kolekcji prawosławnego biskupa Pawła (właśc. Prokopa Dobrochotowa), zdeponowanej w Naukowo-Badawczym Archiwum Petersburskiego Instytutu Historii Rosyjskiej Akademii Nauk. Tekst dziennika, napisany w języku łacińskim i polskim, dotyczy wydarzeń zamojskiego synodu prowincjonalnego w 1720 roku (25 sierpnia – 18 września), dlatego nazwany został przez jego edytora Diariuszem synodu zamojskiego. Wydany jest zgodnie ze współczesnymi zasadami edycji źródeł historycznych, a poprzedza go rozbudowany wstęp omawiający tekst oraz przybliżający osobę o. Antoniego i kontekst historyczny wydarzeń. Diariusz należy do pisemnych źródeł narracyjnych tworzonych masowo w środowisku duchownych i świeckich elit metropolii kijowskiej. Jest aktem prawa publicznego i oficjalnym dokumentem zakonu bazylianów, a na jego blok tekstowy składają się: zapiski kronikarskie na temat wydarzeń synodu, opisy jego sesji i narad, czynności Zawadzkiego jako protoarchimandryty zakonu, dokumenty i korespondencja Kurii Rzymskiej i zakonu bazylianów, a także oficjalne rozporządzenia protoarchimandryty odnośnie do spraw administracyjnych, gospodarczych, duszpasterskich i finansowych.

8

Bazylianie wśród studentów braniewskich w XVII – XVIII wieku

51%

Bardovskyi P.

Studia Elbląskie

|

2021

|

tom 22

127-160

EN

Braniewo was called the “Athens of the North’’, it was one of the few places in the Polish-Lithuanian Commonwealth where students could get an excellent education. Monks of the Greek-Catholic Basilian Order began to study in Braniewo from the beginning of the 17th century. That was a part of the implementation of spreading Catholicism to the north and east. Basilians were mainly engaged in missionary and educational activities among the Ruthenians, but also among the Poles and Lithuanians. Within the students of the Papal Alumnate in Braniewo, which existed in the years 1578 – 1798, Basilians constituted a considerable amount of all students – over 10%. Apart from the fact that they were present in this educational institution, not much is known about their fate. The aim of the article is to discuss the issues of the origin and studies of Basilian students in Braniewo and examine their further fate among the Greek Catholic clergy.

PL

Braniewo nazywano „Atenami Północy”, było to jedno z niewielu miejsc w Rzeczypospolitej, gdzie można było otrzymać bardzo dobre wykształcenie. W ramach realizacji działalności szerzenia katolicyzmu na północ i wschód od początku XVII wieku w Braniewie zaczęli pobierać naukę mnisi greko-katolickiego zakonu bazylianów. Bazylianie zajmowali się działalnością misyjną i edukacyjną głównie wśród Rusinów, ale także Polaków i Litwinów. Wśród studentów Alumnatu Papieskiego w Braniewie, który istniał w latach 1578 – 1798, bazylianie stanowili dość sporą liczbę, ponad 10%. Poza faktem, iż byli oni obecni w tej placówce edukacyjnej, o ich losach wiadomo niewiele. Celem artykułu jest omówienie problematyki pochodzenia i studiów studentów bazyliańskich w Braniewie oraz ich dalszych losów wśród duchowieństwa greko-katolickiego.

9

Giovanniccio Bazilovič O.S.B.M. e la sua formazione monastica dei basiliani alla fine del XVIII e all’ inizio del XIX secolo nell’ eparchia di Mukačevo

51%

Lach M.

Roczniki Liturgiczno-Homiletyczne

|

2013

|

tom 4

79-120

EN

This article discusses the life and legacy of the Basilian Father George John Bazylovitch (1742-1821). He is one of the most outstanding Basilians in the history of the Ukrainian Greek-Catholic Eparchy of Mukacheve. He was provincial superior of seven Basilian monasteries within the timespan of thirty two years. Bazylowitch paid special attention to the formation and spiritual life of the monks, wishing to raise the level of the monastic life of the Basilians under his supervision. The time of his supervision over the Basilian monastery is considered a golden age of the Eparchy of Mukacheve, and the works he authored are regarded as masterpieces of the monastic spirituality of that era. The article discusses in detail three of his ascetic works, which influenced considerably the shape of Eastern monasticism of the Greek-Catholic Church in Transcarpathia at the turn of the 19th century. Bazylovitch’s major contributions in the field of monastic spirituality are his two manuscripts concerning the monastic rules and constitutions; as well as one printed work, entitled: Imago vitae monasticae. He also authored a text of explanation of the Divine Liturgy.

PL

Artykuł ukazuje życie i dzieło bazylianina Jerzego Joannikija Bazyłowicza (1742-1821). Należy on do najbardziej zasłużonych bazylianów w historii grekokatolickiej eparchii Mukaczewo na Ukrainie. Był on protoihumenem siedmiu klasztorów bazyliańskich przez okres trzydziestu dwóch lat. Bazilovič zwracał szczególną uwagę na formację i życie duchowe zakonników, a tym samym pragnął podnieść poziom życia zakonnego ówczesnych bazylianów. Okres jego działalności uznaje się za złoty wiek eparchii mukaczewskiej, a napisane przez niego dzieła za klejnoty duchowości zakonnej tego okresu. Artykuł ukazuje szczegółowo jego trzy dzieła ascetyczne, które miały ogromny wpływ na kształtowanie się wschodniego monastycyzmu w cerkwi grekokatolickiej na Zakarpaciu na przełomie XVIII i XIX wieku. Jego głównymi dziełami z zakresu duchowości zakonnej są to dwa rękopisy, dotyczące reguł i konstytucji zakonnych oraz dzieło drukowane: Imago vitae monasticae. Jest on ponadto autorem wyjaśnienia Boskiej liturgii.

10

Redukcja monasterów w prowincji koronnej Zakonu Ruskiego św. Bazylego Wielkiego w latach 1744-1780

51%

Lorens B.

Hereditas Monasteriorum

|

2016

|

tom 8

65-134

PL

Monastery bazyliańskie położone w południowo-wschodniej Rzeczypospolitej w połowie XVIII w. zostały objęte redukcją zarządzoną na mocy brewe Inter plures wydanego 2 V 1744 r. przez papieża Benedykta XIV. Według tego rozporządzenia należało połączyć klasztory, w których było mniej niż ośmiu zakonników. Władze zakonne w 1745 r. opracowały plan łączenia mniejszych placówek z większymi. Postanowiły również zlikwidować ośrodki o zbyt skromnym uposażeniu. Prowadzone przez niektóre monastery parochie miały być przejęte przez duchowieństwo diecezjalne. Zakonnicy z likwidowanych monasterów zabierali z sobą ruchomości cerkiewne i klasztorne do tych placówek, do których się przenosili, lub oddawali je do najbliżej położonych większych monasterów. Władze prowincji starały się pozyskać środki finansowe na funkcjonowanie zagrożonych klasztorów i opóźnić akcję ich likwidacji lub przekazywania w ręce duchowieństwa diecezjalnego. Wykonanie postanowień dekretu papieskiego trwało do 1780 r. W okresie tym zlikwidowano 52 monastery, a 20 domy podporządkowano większym monasterom. W ten sposób w prowincji pw. Opieki NMP do 1780 r. zlikwidowane lub pozbawione samodzielności zostało prawie 54% monasterów funkcjonujących w 1745 r.

EN

The Basilian monasteries in the south-eastern part of the Polish-Lithuanian Commonwealth were covered by the reduction ordered in the Inter plures brief issued on 2 May 1744 by Pope Benedict XIV. Under the brief, the monasteries with fewer than eight monastics were to be merged. In 1745 the authorities of the order formulated a plan to merge smaller houses with larger ones. They also decided to close down houses with too modest endowments. The parishes run by some of the monasteries were to be taken over by the diocesan clergy. Monastics from the closed monasteries took with them the movables to the houses they were transferred or gave them to the nearest larger monasteries. The authorities of the province sought to obtain funds to support the endangered monasteries and delay their closure or to give them over to the diocesan clergy. The enforcement of the provisions of the papal decree lasted until 1780. In that period 52 monasteries were dissolved and 20 houses were subordinated to larger monasteries. Thus by 1780 nearly 54% of the monasteries existing in 1745 in the Care of the Blessed Virgin Mary province were either dissolved or deprived of their independence.

11

Kasata klasztoru bazyliańskiego w Lublinie w latach 1864–1866

51%

Lorens B.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2020

|

tom 114

203-216

EN

In the mid-19th century, the Basilian monastery in Lublin was one of the five monasteries of this type in the Kingdom of Poland. Its dissolution was ordered by the governor Teodor Berg on 10 December, 1864, and carried out on 30 January, 1865. The monastic property was repossessed and taken over by the Treasury of the Kingdom of Poland. The Church of the Transfiguration of the Lord thus became a parish church, and the former monastery superior became its temporary administrator on the post of a vicar. The monastery buildings were to be used as the rector’s apartment and a Uniate elementary school. Following the liquidation of the Uniate Church in the Kingdom of Poland in 1875, the parish was joined to the Orthodox Church.

PL

Monaster bazyliański w Lublinie w połowie XIX w. był jednym z pięciu klasztorów w Królestwie Polskim. O jego kasacie zdecydował namiestnik Teodor Berg rozporządzeniem z 10 XII 1864 r. Przeprowadzono ją 30 I 1865 r. Nieruchomości klasztorne zostały przejęte na rzecz Skarbu Królestwa Polskiego. Cerkiew pw. Przemienienia Pańskiego stała się świątynią parafialną, zaś dotychczasowy przełożony klasztoru został jej tymczasowym administratorem jako wikariusz. Zabudowania klasztorne przeznaczono na mieszkanie parocha oraz unicką szkołę elementarną. W 1875 r. ze względu na likwidację Cerkwi unickiej w Królestwie Polskim parafia stała się prawosławną.