Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Wybrane elementy koncepcji zintegrowanego systemu bezpieczeństwa żeglugi na Bałtyku

100%

Królikowski A. , Abramowicz-Gerigk T. , Skromak M.

|

2001

|

tom Z. 12

51-61

2

Rezerwaty Morskie - droga do odrodzenia Bałtyku

80%

Guzek K.

|

2008

|

tom R. 12, nr 4

224-225

PL

Przyczynami degradacji Bałtyku są eutrofizacja, nadmierne rybołówstwo i kłusownictwo. Zapobiec temu mogą rezerwaty morskie.

EN

The main reasons of the Baltic Sea degradation include eutrophisation, excessive fishing and poaching. These phenomena can be prevented by establishing marine reservation areas.

3

Podłoże czwartorzędu na nowej mapie odkrytej południowego Bałtyku

80%

Kramarska R.

|

2000

|

tom Vol. 48, nr 7

567-570

4

Znaczenie geodynamicznych map strefy brzegowej Morza Bałtyckiego w celu zagospodarowania przestrzennego

80%

Dobracki R. , Doktór S. , Graniczny M. , Zachowicz J.

|

2000

|

tom Vol. 48, nr 6

504-507

5

Konkurencyjność portów morskich basenu Morza Bałtyckiego

80%

Christowa-Dobrowolska M.

|

2007

|

tom nr 48

3-262

6

Tektonika i czwartorzęd obszaru południowego Bałtyku

80%

Kaszubowski L.

|

2000

|

tom nr 3

123-128

PL

Charakterystyka tektoniczna oraz budowa utworów czwartorzędowych podane na podstawie badań przeprowadzonych podczas rejsu badawczego na statku OBRUCZEW w latach 1964-1967.

EN

Tectonics and quartenary of south Baltic region. Characterization of tectonics and quartenary formations, basing on studies performed during an investigation cruise if the ship OBRUCZEW in 1964-1967.

7

Analiza częstości i kierunków wiatrów silnych w środkowo-wschodniej części polskiego wybrzeża Bałtyku

80%

Trzeciak S. , Pluta T. , Salmonowicz W.

|

1998

|

tom nr 5

237-241

PL

Analiza wiatrów o prędkości ponad 10 m/s, zarejestrowanych na stacjach meteorologicznych w Ustce, Łebie i Rozewiu. Dane z 30-lecia 1961-1990.

EN

Analysis of wind velocity over 10 m/s measured at Ustka, Łeba and Rozewie methorological stations. Data concerning the 30 years period 1961-1990.

8

Rozmiary wpływu Oscylacji Południowej na niektóre cechy klimatu rejonu południowego wybrzeża Bałtyku

80%

Marsz A. A.

|

1999

|

tom Z. 1-2

53-59

EN

The paper treats of the results of correlation between monthly and annual of SOI (Southern Oscillation Index) and values of mean monthly air temperatures (Tsm) and mean annual temperatures (Tsr) in Koszalin. The station had been taken as the representative one for characterizing the climatological conditions in the region of South Baltic Coast. The series of 125 years (1866-1990) had been analysed. Correlation SOI ŽTsm, SOI ŽTsr were led during present time and with following displacements 1-36 month's, both in monthly section and with reference to 3-month's sum of SOI and Tsm. Analysis showed very rare occurrence of correlation, which crosses a threshold of statistical significance (p<0,05). Indexes of correlation (R) are very low and they do not cross 0,25 in any case. Elimination of 2-5 extreme values from the series characterized by p<0,05 makes the correlation statisticaly unessential (p>0,05). Analysis of anomalous situations (extremely cold winters, extremely hot winters, extremely cold summers), which in conditions of South Baltic Coast has its genesis in drastic changes of atmospheric circulation (reduction or intensification of west transfer) in comparison to average conditions, showed lack of intelligible relationships between SOI and the character of, for example, an anomalous winter. Just the same (from statistical point of view) series SOI describes, extremely cold winters and extremely hot winters. Such a picture allows to submit, that the influence of Southern Oscillation on forming the climat of South Coast of Baltic is not crossing the level of noise. It forces to express opinions on the subject of reasons of occurring anomalous conditions of weather phenomenon in this area carefuly.

9

Light attenuation and distribution of temperature in upper layer of sea polluted with crude oil

70%

Mrozek-Lejman J. , Pawlak B.

|

2000

|

tom Nr 10

81-102

PL

W pracy badano widma współczynnika osłabiania światła i rozkłady temperatury w górnej warstwie morza zanieczyszczonego ropą naftową. Badania dotyczyły wód w rejonie Świnoujścia oraz południowego Bałtyku. Wyznaczone eksperymentalnie rozkłady spektralne współczynnika osłabiania światła w wodach naturalnych przeanalizowano przy zastosowaniu wzorów przybliżonych opartych na teorii Mie. Dla dokonania analizy porównawczej, przeprowadzono dodatkowe badania eksperymentalnych rozkładów i ich przybliżeń teoretycznych, w sztucznych emulsjach ropy naftowej w syntetycznej wodzie morskiej o różnym poziomie zasolenia i temperaturze, po różnych czasach przechowywania prób. Początkowe stężenia ropy dobrano tak, aby wyjściowy współczynnik osłabiania emulsji był porównywalny ze współczynnikiem osłabiania wody w silnie zanieczyszczonych akwenach. Przed-stawione wyniki badań pozwalają stwierdzić, że przybliżenia oparte na teorii Mie mogą być stoso-wane do analizy rozkładu widmowego w akwenach naturalnych, o zasoleniu około 5. W pracy przeanalizowano również wpływ zanieczyszczeń ropopochodnych na ewolucje warunków termicznych górnej warstwy morza Bałtyckiego w sezonie wiosenno-letnim. Analizę przeprowadzono przy zastosowaniu całkowitego, jednowymiarowego modelu DKTz-2 warstwy wymieszanej morza zanieczyszczonego substancjami ropopochodnymi. Model jest kontynuacją modelu DKT podanego w pracy Thompsona (1976). Występowanie zanieczyszczeń ropą naftowa uwzględniono poprzez modyfikację zmiennego w czasie współczynnika adsorpcji układu "woda morska-ropa naftowa". Obliczenia przeprowadzono dla wieloletnich średnich miesięcznych wartości parametrów określających stan środowiska południowego Bałtyku. Symulacje numeryczne wykonano dla morza zanieczyszczonego dwoma różnymi gatunkami ropy: Bałtycką i Gulffax. Wykorzystano wyznaczone eksperymentalnie optyczne parametry obu gatunków ropy (współczynnik załamania i adsorpcji), jak również zmiany tych parametrów oraz zmiany grubości warstewki ropy w czasie sezonu wiosenno-letniego (Mrozek-Lejman, Karbowniczek-Gratkowska, 1996). Obliczenia mają charakter prognostyczny. Rezultaty wskazują, że wzrost stężenia ropy w górnej warstwie morza powoduje wykształcenie się termokliny na mniejszej głębokości, tj. bliżej po-wierzchni morza. Jednocześnie następuje zmniejszenie się grubości i wzrost temperatury warstwy wymieszanej. W przypadku występowania błonki ropy na powierzchni wody kierunek zmian jest taki sam.

10

Metodyka dokumentowania bałtyckich złóż kruszywa naturalnego

60%

Jurys L. , Przezdziecki P.

|

2006

|

tom R. 48, nr 1-2

166-173

PL

W artykule autorzy przedstawiają stosowaną obecnie metodykę prowadzenia prac poszukiwawczych i rozpoznawczych bałtyckich złóż kruszywa naturalnego oraz jej uwarunkowania współczesne i wynikające z historii badań. Na stosowaną metodykę badań bałtyckich złóż kruszywa wpływa kilka charakterystycznych czynników nie występujących na lądzie. Najważniejszym z nich jest występowanie złóż na dnie morza co wpływa na technikę badań i ich organizację. Drugim, niezwykle ważnym czynnikiem są wysokie koszty badań i nieznana ich relacja do wartości złóż, trzecim dokładność określania pozycji na morzu i na mapach, a czwartym techniczne możliwości eksploatacji. Sprawiły one, ze podstawowymi metodami badawczymi są coraz nowocześniejsze metody geofizyczne. Specyfika dokumentowania morskich złóż kruszywa jest widoczna we wszystkich rodzajach prac i robót geologicznych oraz w "Pracach geodezyjnych". Szczególne znaczenie okazały się mieć sposoby określania pozycji badań wykonywanych na morzu i rodzaje stosowanych map. W ciągu ponad trzydziestu lata badań bałtyckich złóż kruszywa w polskiej strefie ekonomicznej ustaliła się metodyka badań uwzględniająca zarówno specyfikę geologicznych prac na morzu jak również szybkie tempo zmian technik badawczych. Prowadzone prace poszukiwawcze i rozpoznawcze morskich złóż kruszywa naturalnego różni od analogicznych prac lądowych duży zakres prac geofizycznych, stanowiących w konsekwencji podstawowe źródło informacji o złożu. W najbliższych latach można się spodziewać dalszego unowocześniania i rozszerzenia zakresu badań geofizycznych oraz szerszego ich wykorzystania do obliczeń zasobów dzięki komputerowej obróbce cyfrowego zapisu wyników.

EN

The article presents the procedure which is presently applied to Baltic Sea natural aggregate deposits' reconnoitering and exploratory works. It also concerns the procedure's conditions-contemporary ones as well as the ones that result from the history of documentation. From the early beginning it can be seen that several specific factors influenced the Baltic Sea natural aggregate deposits' examination methodology. The same time these factors had no influence on surface deposits documentation procedure. The main factor concerns localization on the sea bed, which influenced the examination technique and organization. The second very important one, was connected with the high examination costs and their unknow relation to deposits value. The third factor is the precision of determining the position on the sea and on the maps, and the fourth one concerns technical abilities of deposit exploitation. These factors made modern geophysical methods be basic techniques of examination now. The specificity of marine aggregate deposits documentation can be seen in "geophysical works" and all types of geological works. The ways of determining position of sea- situated examination and types of maps that were not always accurate enough, turned out to be particularly important. Over this years of examining the Baltic natural aggregate deposits in polish development zone, there was set the methodology of the examination which considered the specificity of marine geological works and quick changes in techniques of examination. The wide range of geophysical works, which bring most information about the deposit, is the main difference between marine natural aggregate deposits exploration and parallel surface works. Within the next couple of year we can expect further modernizing and extending the range of geophysical examination as well as it's wider usage for calculation of reserves, thanks to computer data processing.

11

Złoża kruszywa i perspektywy surowcowe w polskich obszarach morskich na nowej mapie w systemie ArcGIS

60%

Kramarska R. , Zachowicz J.

|

2006

|

tom R. 48, nr 1-2

174-181

PL

Treść Mapy złóż i obszarów perspektywicznych surowców okruchowych odzwierciedla istniejący stan rozpoznania litologii osadów dna Bałtyku. Dla sporządzenia mapy zostały wykorzystane wyniki analiz granulometrycznych i mineralogicznych kilku tysięcy próbek osadów kenozoicznych, a także dane z rozpoznania kruszywa naturalnego oraz z prac dokumentacyjnych dla określenia zasobów minerałów ciężkich. Mapa została wykonana w systemie ArcGIS i zawiera następujące warstwy informacyjne: złoża surowców okruchowych i górnictwo kopalin. Perspektywy i prognozy występowania kopalin, kruszywo piaskowo-żwirowe, piaski szklarskie i formierskie, minerały ciężkie, bursztyn, proponowane granice bloków koncesyjnych, ochrona przyrody oraz elementy infrastruktury technicznej.

EN

The content of the map of deposits and areas of far-reaching raw materials reflects the existing state of the diagnosis lithology of the bottom deposits of the Baltic. The results of granulometrical analyses of a few thousand of samples of Cenozoic sediments as well as data from the diagnosis of the resources of natural aggregate and from the documentation work for the specification of the heavy minerals resources have been used for making the map. The map was executed in the ArcGIS system and contains following information layers: deposits of raw materials and mining, perspectives and forecasts of occurring minerals, sandy-gravelly aggregate, glass-sand and formsand, heavy minerals, amber, proposed limits of blocks licenses, nature protection and elements of the technical infrastructure.

12

ARCHEOLOGIA MORSKA W POLSCE STAN OBECNY I PERSPEKTYWY

60%

Pomian I.

Ochrona Zabytków

|

2005

|

nr 2

51-60

EN

Underwater archaeology has only been present in Poland for a few decades. Research carried out in the 1950s in the search for ancient Wolin brought out the first sites. Polish coasts abound in wrecks, whose preservation are helped by the low salinity and low temperature of the Baltic waters, which are also free of the voracious snail toredo navalis. The wreck are endangered, however, by hydro-technical investments, and underwater treasure hunters. Up to now, underwater archaeology has brought out hundreds of artifacts which come from mediaeval as well as more contemporary times, and which are on display at the National Museum in Szczecin and the Central Maritime Museum in Gdańsk. Discussions as to the extent of protection for underwater archaeological sites and the possibility of expanding the scope of research activities in this area. One of the greatest challenges is creating a monitoring system for underwater archaeological sites. Poland’s participation in the “Managing Cultural Heritage Underwater – MACHU” project should be one solution to this problem. It is also important to create a national underwater archaeology center, which would become a source of technical and substantive support for conservation services, and which would allow for more effective protection of artifacts in the range of Polish coast. Following examples of other European countries, we have to treat our maritime heritage as a valuable source of information about the history of our country and the entire Baltic basin, and protect these things while also making them accessible to a wide community of maritime history enthusiasts.

13

Zmiany prędkości wiatru przywodnego nad Bałtykiem w świetle danych z reanalizy NCEP/NCAR (1951-2005)

60%

Kruszewski G.

|

2008

|

tom Z. 1

27-41

PL

W pracy przeanalizowano zmiany prędkości wiatru przywodnego w sześciu wybranych punktach Morza Bałtyckiego. Największe prędkości roczne notowane są w obszarze Bałtyku Centralnego (według podziału WMO). W rejonach Bałtyku Południowego i Południowo-Wschodniego stwierdzono statystycznie istotne dodatnie trendy rocznej prędkości wiatru w analizowanym 55-leciu. Na Bałtyku Południowym wartość trendu jest największa (+0,012 m×s-1×rok-1). Maksima rocznych prędkości wiatru nad większością analizowanego obszaru odnotowano w połowie lat 90. ubiegłego wieku. Występowanie minimów wykazuje znaczne zróżnicowanie regionalne, jednak w ostatnich latach zaznacza się wyraźna tendencja spadkowa prędkości wiatru - najsilniejsza w rejonach Skagerraku i Bałtyku Południowego.

EN

The aim of this work was to analyse the surface wind speed changeability in six selected grid points over the Baltic Sea. The highest annual wind speed values were noted in the Central Baltic (according to WMO forecast areas). In the Southern and South-Eastern Baltic areas statistically significant positive trends in annual wind speed were found in the analysed 55-year period. In the Southern Baltic the trend in annual wind speed is greatest (+0,012 m×s-1 per year). The maximum values of the annual wind speed over the Baltic were noted in mid 90-ties of the 20th century. The minimum values show great regional diversity but during the last years the well marked negative tendency in annual wind speed occured, especially strong in Skagerrak and Southern Baltic areas.

14

Oddziaływanie zjawisk klimatyczno-meteorologicznych i hydrologiczno-oceanologicznych w Bałtyku na kształtowanie i rozwój polskiej gospodarki morskiej

51%

Jednorał T.

|

2009

|

tom nr 4

235-242

PL

Prawo morskie obowiązujące w morskich strefach ekonomicznych. Polska strefa ekonomiczna Bałtyku oraz polskie obszary przybrzeżne przyległe do Bałtyku. Polski przemysł morski. Włączenie polskiej strefy morskiej oraz Polskiego Klastra Morskiego w struktury Unii Europejskiej. Założenia programowe Polskiego Klastra Morskiego, Klastra Dorzecza Wisły, Klastra Zalewu Wiślanego. Wzajemne oddziaływanie klastra morskiego i polityki morskiej. Wpływ oddziaływania żywiołu morskiego na warunki i możliwości eksploatacji przemysłów morskich. Udział IMGW w badaniach morza i obszarów nadbrzeżnych w polskiej strefie ekonomicznej Bałtyku.

EN

Maritime law applied in maritime economic zones. Polish economic zone of the Baltic Sea and Polish nearshore areas. Polish maritime industry. Incorporation of Polish maritime zone and Polish maritime Cluster into EU structures. Programming assumptions for Polish Maritime, Vistula catchment area and Vistula Lagoon Clusters. Interaction between maritime cluster and maritime policy. Influence of maritime destructive element on the conditions and chances of the development of maritime industry. The role ofIMGW in the investigations of the sea and nearshore regions in Polish economic zone of the Baltic Sea.

15

Związek między poziomem wody w jeziorach przybrzeżnych i wodami morskimi polskiego wybrzeża Morza Bałtyckiego

51%

Girjatowicz J. P.

|

2008

|

tom Z. 2

141-153

PL

W pracy wykorzystano materiał archiwalny Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej dotyczący średnich miesięcznych poziomów wody jezior: Jamno (Unieście), Bukowo (Bukowo Morskie), Gardno (Gardna Wielka) i Łebsko (Izbica) z okresu od 1961 do 2000. Analizowano miesięczne, sezonowe i roczne wartości poziomu wody na tych jeziorach. Najniższe wartości poziomu są wiosną i systematycznie rosną w następnych porach roku, osiągając najwyższe wartości zimą. Do badania związków poziomu wody między poszczególnymi jeziorami oraz między jeziorami i morzem zastosowano metodę korelacji i regresji. Stwierdzono, że istnieją silne związki zwłaszcza w miesiącach zimowych, istotne statystycznie na poziomie a=0,001. Najsilniejsze związki zachodzą między jeziorami Gardno i Łebsko oraz między tymi jeziorami a morzem. Ich współczynniki korelacji we wszystkich miesiącach i porach roku przeważnie przekraczają wartość 0,90. Sprzyja temu swobodna wymiana wód między tymi jeziorami i morzem. Słabsze są natomiast związki z jeziorami Jamno i Bukowo. Przyczyną tego jest utrudniona wymiana wód między tymi jeziorami i morzem. Spowodowana ona jest występowaniem w niektórych okresach wałów piaszczystych i śryżowych. Te akumulacyjne formy blokują odpływ wód do morza

EN

The archival material in this paper originates from The Institute of Meteorology and Water Management and concerns mean monthly values of water level for Jamno Lake (Unieście), Bukowo Lake (Bukowo Morskie), Gardno Lake (Gardna Wielka) and Łebsko Lake (Izbica) from the period 1961 to 2000.The monthly, seasonal and annual values of water level were analysed on these lakes. The lowest water level occur in spring and increase systematically in the following seasons obtaining the highest values in winter. The correlation and regression analysis were used to investigate the statistical dependence of relationships of water level between particular lakes and between lakes and the Baltic Sea. It was found that there are some strong relationships particularly in winter months statistically significant at the level a=0.001. The strongest relationships occur between Gardno Lake and Łebsko Lake and between these lakes and the sea. The correlation coefficient in all months and season usually exceeds 0.90. This is explained by free water exchange between these two lakes and the sea. In contrast, relationships between Jamno Lake and Bukowo Lake are waker. This is due to the difficulties of water exchange between these lakes and the sea. This is caused by grease ice ridge and sandy ridge, which occur in some periods. These accumulated forms block the water outflow to the sea.

16

How to cooperate efficiently with the media in situation of crisis - case study

41%

Baradziej-Krzyżankowska E.

|

2014

|

nr 1(11)

102-112

EN

The essence of this article is to show the differences and the degree of difficulty in standard and crisis communication. Communication that we use every day in cooperation with the media should serve as the basis and contribution to obtaining certain efficiency of information distribution, which will pay off in a crisis situation. Rescuing a dog named Baltic could prove to be a major crisis in the history of the NMFRI. There were many threats and decisions that could be regarded as unfavourable for the Institute — is it allowed and for the sake of what — to threaten health and life of people to save an animal; what would happen if the rescue action failed? Three mandatory rules for communicating with the media were adopted: - Speed — proactive communication 24/24. - Transparency —in the full sense of the word. - Communicating through the same channels as journalists communicated with the Institute. Strict adherence to these rules resulted in a fact that, in spite of these difficulties, the communication was actually exemplary.

PL

Istotą artykułu jest pokazanie różnic i stopnia trudności w komunikacji standardowej i kryzysowej. Komunikacja, jaką Morski Instytut Rybacki stosuje na co dzień we współpracy z mediami powinna być podstawą i przyczynkiem do uzyskania pewnej sprawności dystrybucji informacji, która zaprocentuje w sytuacji kryzysowej. Uratowanie psa o imieniu Baltic, mogło okazać się znaczącym kryzysem w historii Instytutu. Było wiele zagrożeń i decyzji, które mogły być postrzegane na niekorzyść organizacji: czy wolno i w imię czego — narażać zdrowie i życie ludzkie dla ratowania zwierzęcia, co by było, gdyby akcja ratunkowa się nie powiodła? Przyjęto trzy bezwzględnie obowiązujące zasady komunikowania się z mediami: - szybkość — komunikacja proaktywna 24/24, - transparentność — w pełnym tego słowa znaczeniu, - komunikowanie takimi samymi kanałami, jakimi dziennikarze komunikowali się z Instytutem. Rygorystyczne przestrzeganie tych zasad spowodowało, iż komunikacja, mimo wymienionych utrudnień, była wzorowa.

17

Zmiany wartości masy, gęstości i lepkości ropy Bałtyckiej w wyniku procesu parowania

41%

Mrozek-Lejman J. , Pawlak B. , Gąsowski R.

|

1998

|

tom Nr 9

87-105

EN

Results of examination of the influence of the evaporation process on some chosen physical parameters of crude oil extracted from Baltic Sea are given. Variation of mass of the crude oil and of some basic physical magnitudes such as density and viscosity is also presented. The results of measurements show that the largest variation of the examined parameters appear during the first day, mainly in the first six hours from the begining of the experiment. On the subsequent days the values of different parameters are remarkably smaller. The knowledge of the from of the variation is important because fraction which remained after evaportaion can appear in water as volume contaminatin, in diluted form, in form of aggregates, conglomerates, emulsions and sediments.

18

Zielona żegluga na Bałtyku - wyzwania prośrodowiskowe a konkurencyjność żeglugi

41%

Klopott M.

|

2011

|

tom nr 6

PL

Starania o ochronę ekosystemu Morza Bałtyckiego oraz troska o mieszkańców miast portowych i rejonów przybrzeżnych zaowocowały wprowadzeniem rozwiązań legislacyjnych zmniejszających dopuszczalne limity zawartości związków siarki w paliwach statkowych. Celem artykułu jest przedstawienie, jak nowe regulacje prawne wpłyną na konkurencyjność żeglugi na Bałtyku. Bazą do rozważań jest analiza cen paliw niskosiarkowych, ich wpływu na wysokość frachtów oraz potencjalne konsekwencje dla serwisów żeglugowych.

EN

Efforts towards protection of the Baltic Sea ecosystem, as well as concerns for inhabitants of port cities and the coastal areas resulted in introduction of new legal requirements, which decrease the permissible limits of sulphur compounds content in marine fuels. The main purpose of this article is to elaborate the possible influence of the new requirements on the Baltic shipping competitiveness. The discussion is grounded on an analysis of future low-sulphur fuel prices, their influence on freight rates and potential consequences for shipping services operating on the Baltic Sea.

19

Neophytic Coripsermum pallasii (Stev.) (Chenopodiaceae) invading migrating dunes of the southern coast of the Baltic Sea

41%

Dolnik C. , Peyrat J. , Volodina A. , Sokolov A.

|

2011

|

tom Vol. 59, nr 1

95-103

EN

Actively migrating dunes along the southern coast of the Baltic Sea have a very specific vegetation of annual pioneer plants, some of which are endemic to that area. This vegetation type was studied on the migrating dunes of the Łeba Bar (Poland) and the Curonian Spit (Russia and Lithuania) and is for the first time represented by 18 vegetation releves according to the Braun-Blanquet approach. Typical plants on bare soil of active migrating dunes and sand fields in Baltic dunes are the endemics Corispermum intermedium (Chenopodiaceae), Cakile maritima subsp. baltica (Brassicaceae), and Linaria loeselii (Scrophulariaceae). A comparison of our field investigations with literature records revealed a gradual replacement of C. intermedium by the neophytic Siberian bugseed Corispermum pallasii (syn. C. leptopterum). C. intermedium suffered from severe habitat loss by dune afforestation, while the ruderal weed C. pallasii expanded its distribution range in the 20th century to various open gravel and sand fields in Europe, including dunes of the Baltic coast. New concepts of coastal conservation management, including aspects of coastal dynamics and nature conservation of endemic species, should be applied to conserve the remaining populations of C. intermedium.

20

Możliwości wykorzystania standardowych badań uziarnienia i cech mineralno-petrograficznych w litodynamicznej interpretacji polskiej strefy brzegowej Bałtyku

36%

Racinowski R. , Dobrzyński S.

|

1998

|

tom Nr 4

75-90

EN

Standard lithological investigations of the seashore zone rubble comprise the following analyses: grain size distribution, mineral-petrographic composition, heavy minerals composition, morphometric and morphoscopic characteristics of the cobbles, and abrasion of the quartz grains in the sandy fraction. The rubble shows a marked similarity to the mineral-petrographic composition throughout the Polish Baltic seashore and qualitatively it is linked up with initial Pleistocene material. The morphometric features of the gravels undergo a very rapid transformation in relation to the Pleistocene deposits. The farther away from the place where the glacial deposits are washed out, the smaller the quantity of components of low wear resistance - the gravels become more oblate and smooth. The qualitative composition of the rubble's heavy minerals is linked up with the Pleistocene deposits. As a result of rapid differentiation in the seashore environment there are small rubble centres enriched in heavy minerals (mainly on the shore), mainly garnets, zircon, rutile, disthene, staurolite. The rubble that is not enriched in heavy minerals contain larger quantities of amphiboles, pyroxenes, especially biotite, chlorite and muscovite. In the Polish seashore zone the rubble's thickness ranges from a dozen to several dozen centimetres and it is represented by middle-sized and fine sands. The analysis of its lithodynamic features (based on grain size distribution) shows that it is very susceptible to outwashing. The rank erosion velocities are ca 0,1 - 0,3 m/s. This means that in the shallow subshore (0 - 7m under sea level) the sediment transport starts developing at state of the sea 1 - 30B, and in the deeper subshore (7 - 14m under sea level) at sea of 5 - 60B. Basing on the lithological investigations of the rubble, attempts were made to designate local and regional directions of its displacement. To this end the following were used: indices of grain size distribution (mainly Mz and 1), the compositionof heavy minerals (mainly the heavy mineral's mass in the rubble; content of components with densities over 3,4 g/cm3, 2,9 - 3,4 g/cm3). Also the analyses of petrographic and morphometric composition of the cobbles proved instrumental. The findings on a local scale seem unquestionable, yet on a regional scale they are controversial and susceptible of various interpretations.