Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Security studies and Antonio Gramsci’s "Prison notebooks"

100%

Smyrgała D.

|

2014

|

nr 2(20)

147-156

EN

The article argues that although Antonio Gramsci did not define a new field of research that we could call security studies, his views and ideas on international rela-tions presented in the Prison Notebooks focused around security issues. It may be even stated that his writings anticipated to some extent the birth of security studies after the Second World War – or even the modern theorizing on economic and cultural security.

2

The Power of Culture: A Map, a Manifesto and a Message in a Bottle

88%

Beilharz P.

Prace Kulturoznawcze

|

2016

|

tom 20

19-28

PL

Kultura oraz refleksje o niej to zjawiska wszechobecne. Po zwrocie lingwistycznym nastąpił zwrot kulturowy; jednak fenomen ten zdaje się dużo bardziej powszechny, jeśli spojrzymy na jego popularne i intelektualne konsekwencje. Sytuacja ta jest jednocześnie wymowna lub wręcz symptomatyczna oraz zagmatwana, żeby nie powiedzieć niepokojąca — albowiem coś, co jest wszędzie w pewnym sensie i niejako z definicji, nie istnieje nigdzie. W dzisiejszych czasach z niezwykłą łatwością mówimy o kulturze wysokiej lub niskiej bądź o popkulturze, ze szczególnym naciskiem na jej główny nurt oraz subkultury czy wielokulturowość. Kultura wzbudza zainteresowanie nie tylko z punktu widzenia krytyki, lecz także jej praktycznego lub zarządczego zastosowania, w którym pojęcie „kultura” traktowane jest jak magiczne słowo klucz. Niniejsze opracowanie to podróż do wnętrza tego skomplikowanego labiryntu, gdzie za kompas posłużą nam trzy inne prace. Pierwszą będzie klasyczne już opracowanie autorstwa Raymonda Williamsa pt. Culture and Society, w którym kultura postrzegana jest jako klucz do zrozumienia całości stylu życia oraz, może w jeszcze większym stopniu, jako obszar, z którego wyłoniła się nowoczesność. Drugim dziełem będzie praca czy manifest ogłoszony w ramach Mocnego programu socjologii kultury, realizowanego przez szkołę Jeffreya Alexandra w Yale, gdzie kultura postrzegana jest przez pryzmat neodurkheimowski jako główny punkt, na którym skupiają się nauki społeczne. Ostatnie dzieło to długoterminowy projekt oraz efekty pracy Zygmunta Baumana, który kulturę traktuje zarówno jako zjawisko stwarzające możliwości, jak i ograniczające niczym więzienie. Owe trzy kroki — lub lepiej ujęcia kultury — nie są w zamyśle teleologiczne inie mają prezentować postępu w czasie. Stwarzają one raczej okazję do uwypuklenia przedmiotu lub podmiotu dyskusji, a zatem użyto ich tutaj jako metod ujęcia podobnych bądź takich samych problemów związanych z określeniem sensu kultury. W pierwszym przypadku jest to sens historyczny i lokalny oraz, naturalnie, imperialny, z racji swego brytyjskiego rodowodu. Drugi przykład to również ujęcie lokalne lub narodowe, choć o globalnych aspiracjach. Trzeci zaś, wywodząc się z regionu Europy Wschodniej, zawiera aspiracje kontynentalne i kosmopolityczne. Poza ramami reprezentowanymi przez wymienione ujęcia punktem odniesienia będą też dwa kolejne, stosowane w różnym stopniu: filozofia Gramsciego oraz teoria krytyczna, a dokładniej koncepcja szkoły frankfurckiej. W tych ujęciach kultura jest powszechnie postrzegana jako kwestia czynienia/robienia/bycia. Odnosi się to zarówno do plastyczności, jak i wspólnych sposobów urządzania życia codziennego, do trwałości i spójności współdzielonego repertuaru zachowywania, naśladowania, tworzenia oraz odtwarzania naszych światów społecznych. W tym ujęciu kultura jest w rzeczy samej wszechobecna.

3

Augusto Del Noce and the problem of totalitarianism

75%

Berti F.

Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem

|

2018

|

tom 40

|

nr 3

35-48

EN

The aim of this paper is to present the refl ections of the Italian philosopher Augusto Del Noce (1910–1989) on totalitarianism and highlight some of the problems that this perspective can lead to in the analysis of the totalitarian phenomenon. Del Noce originally developed a philosophical and transpolitical interpretation of modernity, secularization and totalitarianism, pre-empting, in the early 1960s many of the arguments developed later by “revisionist” scholars: Fascism was an imperfect form of totalitarianism; Nazism was a reaction to Communism; Communism was the most perfect example of the totalitarian State. The philosophical reconstruction of Del Noce is focused on the dichotomy between theism and atheism. Modernity is identifi ed tout court with the rationalist rejection of the concept of original sin, from which atheism and totalitarianism necessarily follow, the latter being as an essential and necessary moment in the process of atheization of society. The assumption on which this interpretation is founded, however, is questionable, in that it is reductive.

4

The Lessons of Gramsci’s Philosophy of Praxis

75%

Moussaly O.

Dialogue and Universalism

|

2020

|

nr 1

119-138

EN

For many intellectuals, including the philosopher Cornelius Castoriadis, the historical destiny of Marxism-Leninism has discredited the philosophy of praxis. It can no longer serve as a source for radical political thought. Analyzing the theoretical contributions of the Italian Marxist Antonio Gramsci, we argue that a renewal of Marxism is both possible and needed. After more than forty years of neoliberal capitalism, a revitalized Marxism can contribute to the critique of contemporary forms of economic exploitation and statist domination. We propose that it is the concepts developed by Castoriadis that need to be translated and adapted to this reformed philosophy of praxis.

5

A Historicist Critique of Steven Pinker’s Interpretation of Progress

75%

Moussaly O.

Dialogue and Universalism

|

2021

|

nr 2

285-306

EN

This article presents an alternative account of the Enlightenment project than the one offered by Steven Pinker in Enlightenment Now. It also offers some insights into how historic changes concretely occurred. Based on a Marxian reading of history we attempt to complete the portrait of human progress that Pinker provides. The main arguments in support of our alternative explanation of social progress are based on insights taken from important works written by such intellectuals as Giovanni Arrighi, Andre Gunder Frank, Antonio Gramsci, Chris Harman, Eric Hobsbawm, C. L. R. James, Karl Korsch, Domenico Losurdo, Georg Lukács, Rosa Luxemburg and Herbert Marcuse. We believe that our explanation of progress is complementary to Pinker’s and provides a more realistic appreciation of the Enlightenment project.

6

Stan badań nad Włoską Partią Komunistyczną. Wyzwania i postulaty badawcze

71%

Gromko B.

Pamięć i Sprawiedliwość

|

2018

|

nr 32

392-415

PL

Włoska Partia Komunistyczna (WłPK) powstała w 1921 r., czyli na rok przed marszem faszystów na Rzym. Po zaledwie kilku latach swojego istnienia została rozbita i jej poszczególne komórki kontynuowały działalność na emigracji. W czasach zimnej wojny była największą partią komunistyczną na Zachodzie. W przeciwieństwie do wielu innych zachodnich partii o tym profilu ideowym bardzo szybko stała się partią masową. WłPK z jednej strony pozostawała partią komunistyczną utrzymującą ścisłe relacje z Moskwą i jej państwami satelickimi, z drugiej zaś – poszukiwała demokratycznej legitymizacji i „narodowych” korzeni. Właśnie ta złożoność (niektórzy włoscy historycy używają sformułowania anomalia) w historii partii powodowała i powoduje niegasnącą fascynację wielu badaczy. Na temat WłPK powstało już wiele publikacji i artykułów, ale niektóre obszary jej historii pozostają wciąż niezbadane. Niniejszy artykuł to próba uporządkowania bogatego dorobku naukowego poświęconego partii, przedstawienia problemów związanych z jej historiografią, a także wskazania postulatów badawczych na przyszłość.

EN

The Italian Communist Party (PCI) was founded in 1921, a year before the march of the fascists on Rome. After only a few years of existence, it was broken up and its individual units continued to operate in exile. During the Cold War, it was the largest communist party in the West. Unlike many other Western parties with this ideological profile, it quickly became a mass party. On the one hand, the PCI remained a communist party which maintained close relations with Moscow and its satellite states, and on the other, it sought democratic legitimacy and “national” roots. It is this complexity (some Italian historians use the word ’anomaly’) in the history of the party that caused and causes the unrelenting fascination of many researchers. Many publications and articles about the PCI have already been written but some areas of its history remain unexplored. This article is an attempt to organise the rich scientific achievements related to the party, to present problems related to its historiography and to indicate research postulates for the future.

7

Ethical perfectiorism as one of the solutions to prevent anti-civilization activities: an analysis based on the case study of Joseph Beuys

62%

Barcentewicz J. , Oko D. , Petryszak K.

Logos i Ethos

|

2023

|

tom 62

|

nr 2

139-165

PL

W artykule wykorzystano studium przypadku Josepha Beuysa, aby pokazać, że perfekcjoryzm etyczny rozwijany przez Karola Wojtyłę jest adekwatną odpowiedzią na działania antycywilizacyjne, a działania Beuysa jako wykładowcy Akademii Sztuk Pięknych w Düsseldorfie miały właśnie charakter antycywilizacyjny. Ponadto zwrócono uwagę na wpływ koncepcji „marszu przez instytucje”, która silnie oddziałuje na zmagania cywilizacyjne w społeczeństwach - zwłaszcza demokratycznych. Na tej podstawie wykazano, że perfekcjoryzm jest jednym z kluczowych pojęć, które mogą odegrać kluczową rolę w zmaganiach cywilizacyjnych na gruncie instytucjonalnym.

EN

The article uses case studies of Joseph Beuys to show that the ethical perfectiorism developed by Karol Wojtyła is an adequate response to anti-civilizational actions, and that Beuys' actions as a lecturer at the Academy of Fine Arts in Düsseldorf were precisely anti-civilizational in nature. In addition, the influence of the concept of “marching through institutions” was pointed out, which strongly influences civilizational struggles in societies – especially democratic ones. On this basis, it was shown that perfectiorism is one of the key concepts that can play a key role in civilization struggles on the ground of institutions.

8

Human praxis, alternative thinking, and heterogeneous culture – Zygmunt Bauman’s revisionist thought

51%

Brzeziński D. , Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk , Dariusz Brzeziński works as an assistant professor at the Institute of Philosophy and Sociology of the Polish Academy of Sciences. He is a lecturer at the Jagiellonian University in Cracow as well. His research focuses on contemporary social thought s. o. c.

|

EN

Zygmunt Bauman was one of the leading revisionists in Poland before March 1968. Together with six other academics he was expelled from the University of Warsaw on the basis of the decision of the Minister of Higher Education taken on the 25st March 1968. It should be stressed, however, that at the beginning of his academic career Bauman had been a staunch believer of the Polish United Workers’ Party and an adherent of the Marxist-Leninist ideology. In his first revisionist paper, published soon after the Polish October, he criticized the previous policy of the Party and expressed his hope that significant changes will take place in Poland. As a result of Party withdrawal from the reforms, his attitude towards both the communist rule and Marxism-Leninism had been changing. This paper analyses the evolution of his thought towards revisions. It presents the characteristic features of Bauman’s revisionism as well: an emphasis on human praxis, alternative thinking, and heterogeneity of culture.

PL

Zygmunt Bauman był jednym z czołowych polskich rewizjonistów przed Marcem 1968. Razem z sześcioma innymi pracownikami naukowymi został relegowany z Uniwersytetu Warszawskiego decyzją ministra szkolnictwa wyższego z 25 marca 1968 roku. Należy jednak zwrócić uwagę na to, że na początku swej kariery akademickiej gorliwie popierał on Polską Zjednoczoną Partię Robotniczą, a także był zwolennikiem ideologii marksizmu-leninizmu. Swój pierwszy rewizjonistyczny tekst Bauman napisał wkrótce po Październiku 1956 – poddał w nim krytyce wcześniejszą politykę partii i wyraził nadzieję na zajście w Polsce znaczących reform. W konsekwencji odwrotu partii ze ścieżki reform, jego stosunek tak do niej, jak i do marksizmu-leninizmu, uległ zasadniczej zmianie. Niniejszy artykuł poświęcony jest analizie ewolucji myśli rewizjonistycznej Baumana. Wskazuję w nim na charakterystyczne cechy tejże, a mianowicie: nacisk na ludzką praxis, dowartościowanie myślenia alternatywistycznego i wskazywanie na potrzebę heterogenizacji kultury.