Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Amoris laetitia und die Frage wiederverheirateter Geschiedener

100%

Schaupp W.

|

nr 1

163-176

EN

Amoris laetitia does not expressly permit or demand in terms of a new binding regulation that remarried divorced persons be admitted to the sacraments. Instead, what is required is a new way of dealing with “irregular situations”, and the document mentions principles which are supposed to serve as guidelines for dealing with individual cases. On the one hand, the article seeks to show that in light of a long running doctrinal development which is now being continued in Amoris laetitia, the admission of remarried divorced persons will be inevitable for the Church. On the other hand, it provides an analysis of the pastoral and moral theological principles which ought to guide and legitimate the “distinction” in individual cases (attention and support; assessment of the situation; maximum inclusion; mitigating circumstances; distinction between the norm and its application). It is argued that from a systematic perspective gradualness can be considered as the key principle from which the other principles can best be understood and integrated.

PL

Amoris laetitia pozwala względnie popiera dopuszczenie osób rozwiedzionych żyjących w powtórnych związkach do sakramentów nie w sposób wyraźny w sensie nowej wiążącej regulacji. Dokument ten raczej domaga się nowego stylu obchodzenia się z „sytuacjami nieregularnymi” i określa pryncypia, które powinny kierować podejściem do osób rozwiedzionych żyjących w powtórnych związkach w poszczególnych przypadkach. Artykuł z jednej strony próbuje ukazać, że na tle już długiego rozwoju nauczania Kościoła, którego kontynuacją jest Amoris laetitia, dopuszczenie osób rozwiedzionych żyjących w powtórnych związkach do sakramentów jest dla Kościoła nieuniknione. Z drugiej strony tekst analizuje pryncypia duszpasterskie i teologicznomoralne, które mają kierować „rozeznaniem” w poszczególnych przypadkach i je legitymizować (wsparcie i towarzyszenie; rozeznanie sytuacji; maksymalne włączenie; okoliczności łagodzące; rozróżnienie między normą i jej zastosowaniem). Autor argumentuje przy tym, że w wymiarze systematycznym stopniowość może być widziana jako centralne pryncypium, z perspektywy którego pozostałe zasady należy najlepiej rozumieć i integrować.

2

Pedagogiczne aspekty adhortacji papieża Franciszka Amoris laetitia

100%

Zellma A.

|

nr 1

235-248

EN

Amoris laetitia, an apostolic exhortation by Pope Francis, shows the problems related to marriage and family in a new light. The Pope, just like His predecessors, devotes a lot of attention to parental responsibility for the holistic development of children. He reminds us that the passing on of values and ideals, development of social and religious attitudes and sexual education should occupy an important place in the process of upbringing in the family. In the opinion of Francis, such an upbringing requires the involvement of the mother and the father, who consciously and responsibly participate in the holistic development of their children. In the accomplishment of educational tasks the parents are entitled to receive proper support from the state, the school and the Church. Other aspects regarded by Pope Francis as important include the preparation of future spouses for marriage and parenthood, and support for married couples in performing their tasks resulting from motherhood and fatherhood. Consequently, Francis devotes much attention to proper methods of upbringing in the family, which is important not only in theory, but also in practice. All of these aspects are investigated in the article and analysed from the perspective of Christian pedagogy.

PL

Adhortacja apostolska papieża Franciszka Amoris laetitia stawia w nowym świetle problemy dotyczące małżeństwa i rodziny. Papież, podobnie jak jego poprzednicy, wiele uwagi poświęca odpowiedzialności rodziców za holistyczny rozwój dzieci. Przypomina, że w procesie wychowania w rodzinie ważne miejsce powinno zajmować przekazywanie wartości i ideałów, kształtowanie postaw społecznych i religijnych oraz edukacja seksualna. Zdaniem Franciszka, wychowanie to domaga się zaangażowania matki i ojca, którzy świadomie i odpowiedzialnie uczestniczą w holistycznym rozwoju dzieci. W realizacji zadań wychowawczych rodzice mają prawo do odpowiedniej pomocy ze strony państwa, szkoły i Kościoła. Papież za ważne uznaje też przygotowanie narzeczonych do małżeństwa i rodzicielstwa oraz wspieranie małżonków w wypełnianiu zadań wynikających z macierzyństwa i ojcostwa. W związku z powyższym adhortacja Amoris laetitia wiele uwagi poświęca odpowiednim metodom wychowania w rodzinie, co jest znaczące nie tylko dla teorii, ale również dla praktyki. Na te wszystkie aspekty zwrócono uwagę w artykule, analizując je z perspektywy pedagogiki chrześcijańskiej.

3

Sakramentale Barmherzigkeit für Menschen in „komplexen Situationen“. Zutritt von wiederverheirateten Geschiedenen zu den Sakramenten nach Amoris laetitia

100%

Sandler W.

|

nr 1

55-78

EN

For Pope Francis the triad see – judge – act means acknowledging mercy for people in complex situations before judging their case as irregular. In this way, moral judgement is still possible, but it has to function as a redeeming action of God. Accordingly, Pope Francis advocates an “operational understanding of mercy”: The Church acts mercifully to the extent that she opens up to ways of salvation for persons entangled in guilt. However, she can be merciless, if she “abandons” these people “to their own”, so that she “does not safeguard growth in maturity” for them. This approach leads to the “principle of sacramental mercy” according to which the Church in some special cases must not exclude divorced and remarried Christians from receiving the sacraments. According to Pope Francis, a polarised Church will be able to make such reforms to the extent that she exposes also herself to divine mercy as understood in this functional way.

PL

Miłosierdzie oznacza dla papieża Franciszka poważne traktowanie ludzi w ich złożonych sytuacjach, zanim osądzi się ich przypadek jako nieregularny. Nie zostaje przez to wykluczony osąd moralny; powinien on się jednak tak dokonywać, aby pozostawić przestrzeń dla zbawczego działania Boga. Zgodnie z tym, miłosierdzie należy rozumieć jako pojęcie „w drodze”: Kościół okazuje się w takiej mierze miłosierny, w jakiej otwiera drogi zbawienia ludziom uwikłanym w winę. Jednocześnie jest niemiłosierny, kiedy ludzi w ich uwikłaniu pozostawia „im samym”, tak że nie zostaje zagwarantowany wzrost. Z tego wynika dla papieża Franciszka pryncypium miłosierdzia sakramentalnego, do którego dostępu Kościół w szczególnych pojedynczych przypadkach nie może zakazać osobom rozwiedzionym żyjącym w powtórnych związkach. Spolaryzowany Kościół będzie do takiej reformy zdolny dopiero wtedy, kiedy sam podda się tej Bożej drodze miłosierdzia.

4

Towarzyszenie duszpasterskie młodym małżeństwom w świetle posynodalnej adhortacji apostolskiej „Amoris laetitia”

99%

Fedorowski K.

|

2021

|

tom 23

|

nr 3

357-367

EN

Pope Francis makes many efforts related to the pastoral assistance of marriage and family, especially those who has life wounds, crises, betrayals and conflicts. As a result of this concern is exhortation Amoris laetitia. The exhortation pays a lot of attention to the young people, who finds a lot of difficult to build a marriage based on Christ. In his pastoral recommendations he talks the need to assist fiance and bride in preparation for their wedding, to accompany a newly married couple in the first years of marriage. Furthermore, Francis encourages specific pastoral activities to defend the truth about marriage and family.

5

Wyzwania Amoris laetitia dla teologa moralisty

98%

Melina L.

|

nr 1(23)

25-38

EN

The ambivalence of some formulations in Chapter VIII of the Apostolic Exhortation Amoris laetitia and the resulting conflict of interpretations that is currently taking place in the Church pose an almost unprecedented challenge for the moral theologian. Only one interpretation consistent with doctrinal Tradition, and in particular with the Magisterium of Saint John Paul II in Familiaris consortio and Veritatis splendor, is capable of honoring the profound intention that motivated Pope Francis: pastoral care for “wounded” and “distant” families. The response to the expectations of the Apostolic Exhortation therefore does not depend on a “paradigm shift” that would introduce exceptions “on a case-by-case basis,” but rather on the task of reconstructing the Christian moral subject and therefore in the educational question from the perspective of the virtues, in a way consistent with the demands of practical reason and of the primacy of grace.

PL

Ambiwalencja niektórych sformułowań VIII rozdziału adhortacji Apostolskiej Amoris laetitia i w następstwie tego konflikt jego interpretacji w Kościele, stawiają teologa-moralistę przed bezprecedensowym wyzwaniem. Tylko interpretacja zgodna z Tradycją i w szczególności z nauczaniem Jana Pawła II w Familiaris consortio i w Veritatis Splendor, jest zdolna sprostać głębokiemu zamiarowi (intencji), który miał papież Franciszek: duszpasterska uwaga (pochylenie się) skierowana do rodzin „zranionych” oraz tych „oddalonych”. Odpowiedzią na oczekiwania adhortacji apostolskiej nie jest „zmiana paradygmatu”, która wprowadza wyjątki „przypadek po przypadku”, ale raczej zaangażowanie w rewizję (rekonstrukcję) moralnego podmiotu chrześcijanina a zatem kwestia wychowania w perspektywie cnót, w zgodności z wymaganiami praktycznej racjonalności oraz prymatu łaski.

6

Zerwanie z tradycją czy niezbędny rozwój? Dwa sposoby rozumienia posynodalnej adhortacji Amoris laetitia

86%

Schockenhoff E.

|

nr 1(23)

11-23

EN

In his apostolic letter Pope Francis underlines indeed the connection with the statements of his predecessors, but he performs also an important paradigm shift in the tradition of the Church concerning the marriage and the family. This step allows the new approach to remarried people after the breakdown of their sacramental marriage. This paradigm shift concerns not only such situations but the marital and familial ethics as a whole. The pope encourages to respect towards the judgment of the spouses conscience and expresses his extensive skepticism towards the deductive methods in the moral considerations. In the previous Church teaching with the help of these methods, conclusions concerning every single situation were derived from general truths. According to the Pope Francis the logics of marginalization and exclusion can no longer be the way of the Church. As the Pope says, the Church cannot throw the moral laws like stones at the people who do not follow the ideals. They should be rather invited to make next steps on the way of love, which they recognize in their conscience as an answer to the God’s call, here and now.

PL

W swojej adhortacji papież Franciszek podkreśla wprawdzie powiązanie z wypowiedziami poprzedników, dokonuje jednak w ramach tradycji Kościoła dotyczącym małżeństwa i rodziny istotnej zmiany paradygmatu. Umożliwia to nowe podejście do osób, które zawarły nowy związek po rozpadzie sakramentalnego małżeństwa. Zmiana paradygmatu dotyczy nie tylko kwestii powtórnie zaślubionych po rozwodzie, ale w ogóle etyki małżeńsko-rodzinnej. Papież zachęca do respektowania osądu sumienia małżonków, wyrażając daleko idący sceptycyzm wobec metody dedukcyjnej w kwestiach moralnych, w ramach której w dotychczasowym nauczaniu Kościoła z prawd ogólnych wyprowadzano daleko idące wnioski dla każdej pojedynczej sytuacji. Zdaniem Franciszka logika marginalizacji i potępienia nie może już określać drogi Kościoła. Nie może on rzucać moralnymi prawami jak kamieniami w życie osób, którzy nie we wszystkim są zgodni z ideałem, ale raczej powinien ich zaprosić do czynienia na drodze miłości dalszych kroków, które w swoim sumieniu rozpoznają jako tu i teraz możliwą odpowiedź na wezwanie Boże.

7

Ewangeliczna wartość rodziny w Kościele i świecie według Synodów o Rodzinie

80%

Jankowski W.

|

2017

|

nr 24

83-99

PL

Autor ujmuje wartość małżeństwa i rodziny jako wspólnoty osób tworzących naturalne i eklezjalne środowisko przyjmowania i przepowiadania Ewangelii. Artykuł dotyczy zadań rodziny chrześcijańskiej wynikających z jej tożsamości ludzkiej i ewangelicznej, które stały się tematem obrad synodu z 1980 roku i adhortacji Familiaris consortio oraz z relacji synodów z udziałem papieża Franciszka i w adhortacji Amoris laetitia.

EN

The author recognizes the value of marriage and family as a community of people creating a natural and ecclesial environment in which they can adopt and proclaim the Gospel. The article concerns the tasks of a Christian family which emerge from its human and evangelical identity. The family’s tasks became the subject of the 1980 Synod and Familiaris consortio, the Apostolic Exhortation. It also was a leading theme in the synods relations with Pope Francis and the Exhortation Amoris laetitia.

8

MIŁOSIERDZIE DUSZPASTERSKIE W TRADYCJI KOŚCIELNEJ I W AMORIS LAETITIA PAPIEŻA FRANCISZKA

80%

Hajduk R.

|

tom 18

181-195

PL

Papież Franciszek, wzywający duszpasterzy do odnowy działalności Kościoła w duchu miłosierdzia, jest kontynuatorem tradycji benignitas pastoralis, której przedstawicielami są św. Jan Chryzostom (349-407), św. Alfons Maria de Liguori (1696-1787) oraz Henri J.M. Nouwen (1932-1996). Duszpasterstwo łagodności polega na naśladowaniu Boga zstępującego w Jezusie Chrystusie ku ludziom, aby dać się im poznać w sposób dostosowany do ich możliwości percepcyjnych i okazując zrozumienie dla ich słabości, wspierać ich w osiąganiu doskonałości. Dla papieża Franciszka Ewangelia nie jest zbiorem norm moralnych, lecz Dobrą Nowiną o miłosierdziu Boga pełnego czułości, cierpliwości i życzliwości dla ludzi. Zadaniem duszpasterzy naśladujących Syna Bożego, Jezusa Chrystusa, w którym wszystko mówi o miłosierdziu, jest podchodzić do ludzi słabych i zagubionych z łagodnością, nie potępiać, lecz wzywać do nawrócenia. Tak praktykowane duszpasterstwo miłosierdzia ma istotne znaczenie ze względu na jego podstawy biblijno-teologiczne, charakter personalistyczny, wartość pedagogiczną, oddziaływanie terapeutyczne oraz siłę ewangelizacyjną. W łagodności pastoralnej papież Franciszek dostrzega właściwą odpowiedź Kościoła na potrzeby duchowe ludzi będących w tzw. sytuacjach nieregularnych.

EN

Pope Francis urges priests to renew the activity of the Church in the spirit of mercy. Thus, he is continuer of the tradition of benignitas pastoralis, whose representatives are St. John Chrysostom (349-407), St. Alfons Maria de Liguori (1696-1787) and Henri J.M. Nouwen (1932-1996). The pastoral mercy lies in the imitation of God, who descends in Jesus Christ to the people to let them know himself in a way adapted to their perceptive abilities and he shows understanding for their weaknesses in order to support them in achieving personal perfection. For Pope Francis, the Gospel is not a set of moral standards, but the good news of the mercy of God who is full of tenderness, patience and kindness for people. In Jesus Christ, the Son of God, everything speaks of mercy. The task of pastors, who are following him, is to approach weak and confused people with meekness, not to condemn, but to call them to conversion. The pastoral mercy is important because of its biblical and theological foundation, its personalist character, pedagogical value, therapeutic effects and power of evangelization. Pope Francis recognizes in the pastoral mercy the right answer of the Church to the spiritual needs of people who find themselves in so-called irregular situations, living together without the sacrament of marriage.

9

Specyficzne aspekty teologii w nauczaniu papieża Franciszka

80%

Glombik K. J.

|

nr 15

11-32

EN

The pontificate of Francis has a specific character that does not consist only in the spectacular gesture and in a new language but is manifesting in the contents of his teaching. The presented paper is an attempt to outline the main message in the teaching of Francis and his most important theological inspirations which explain the optics and specific theological accents of his pontificate. The starting point is a presentation of the theology of people which is in the centre of thought of Francis about the Church and a basis for his understanding of social questions. Further, are presented elements of Ignatian spirituality which have an impact on the manner of presenting the theological themes by the Jesuit Pope. The last point presents a reflection about mercy, which is the theological key-idea in the teaching of Francis and finds application in the understanding of a lot of specific questions. The analysis of the teaching of Francis confirms that it is based on the Bible, the theological tradition of the Church and the teaching of the Second Vatican Council and shows specific new aspects which are voices so far hardly audible in the world Church.

PL

Specyfika pontyfikatu Franciszka nie polega jedynie na spektakularnych gestach i nowym języku, ale przejawia się również w głoszonych treściach. Niniejszy tekst jest próbą zarysowego przedstawienia głównego przesłania nauczania papieża Franciszka i jego zasadniczych inspiracji teologicznych, które wyjaśniają optykę i specyficzne akcenty teologiczne jego pontyfikatu. Punktem wyjścia jest prezentacja teologii ludu, która stanowi centrum myśli i nauczania Franciszka o Kościele i stanowi podstawę rozumienia wszelkich innych zagadnień, także społecznych. W dalszej kolejności jest mowa o elementach duchowości ingacjańskiej, mającej wpływ na sposób ujęcia zagadnień teologicznych w nauczaniu jezuickiego papieża. Na końcu przedmiotem refleksji jest miłosierdzie będące kluczowym pojęciem teologicznym w nauczaniu Franciszka, które znajduje aplikację w rozumieniu zagadnień szczegółowych. Analiza nauczania papieża Franciszka prowadzi do wniosku, że jest ono zakorzenione w Piśmie Świętym, wielowiekowej tradycji teologicznej i nauczaniu Soboru Watykańskiego II, stanowiąc ich kontynuację, ale wykazuje także nowe aspekty, które są wybrzmieniem głosu dotychczas słabo słyszanego w Kościele powszechnym.

10

L’accompagnement pastoral des couples et des familles. La perspective du ministère paroissial

80%

Amherdt F.-X.

|

tom 40

|

nr 1

251-261

EN

At a time when the number of sacramental marriages is drastically decreasing, it is appropriate to offer the Good News of love meant to last a lifetime. The contribution details the perspective of this ministry to married couples according to the five steps of any sacramental ministry: to propose abundantly, to welcome without reserve, to encourage a progression (personal and spiritual growth), to celebrate in beauty, and to accompany the mystagogical follow-up.

FR

À l’heure où le nombre de mariage sacramentels diminue drastiquement, il convient d’offrir à nouveaux frais la Bonne Nouvelle de l’amour pour toujours. La contribution détaille la perspective de ce ministère auprès des conjoints selon les cinq étapes de toute pastorale sacramentelle : proposer abondamment, accueillir sans réserve, favoriser une progression, célébrer dans la beauté et accompagner le suivi mystagogique.

11

Eine begrenzte und herausfordernde Wirklichkeit. Partnerschaft, Ehe und Familie im Nachsynodalen Schreiben Amoris laetitia

80%

Faber E.-M.

|

nr 1

27-54

EN

The principle of apostolic exhortation Evangelii gaudium saying that “realities are greater than ideas” (No. 231) leads the post-synodal apostolic exhortation Amoris laetitia to realize the complex challenge of partnership and family. Pope Francis encourages couples to develop a culture of “reconciled diversity” by freeing themselves from feeling that they have to be alike (cf. AL 139). He sketches the path of couples and families as a history of permanent development and growth. In view of this demanding reality, it is necessary to deal mercifully with difficult situations and wounded families. The Church has always to take into account the practical possibilities of real families and promote the good they are able to do (cf. AL 308).

PL

Zasada zawarta w adhortacji apostolskiej Evangelii gaudium dotycząca tego, że „rzeczywistość jest ważniejsza od idei” (nr 231), prowadzi posynodalną adhortację apostolską Amoris laetitia w kierunku jej realizacji w odniesieniu do złożonych wyzwań związków partnerskich i rodziny. Papież Franciszek zachęca pary do rozwinięcia kultury „pogodzonej różnorodności” przy uwolnieniu się od uczuć, które nakazują być sobie równymi (por. AL 139). Dokument ten szkicuje drogę małżeństw i rodzin jako historię permanentnego rozwoju i wzrostu. Z perspektywy tej wymagającej rzeczywistości konieczne jest powiązanie miłosierdzia z sytuacjami trudnymi i zranionymi rodzinami. Kościół zawsze musi brać pod uwagę praktyczne możliwości realnych rodzin i wspierać możliwe dobro (por. AL 308).

12

Ewangelia rodziny – posynodalna perspektywa pomocy rodzinie

74%

Ozorowski M.

|

nr 2(20)

121-134

EN

Pope Francis from the beginning, showed fatherly care of marriage and family, especially those lost and wounded by different human failures and tragedies: infidelity, divorce and conflict. The first synods of his pontificate was dedicated to pastoral dimension of care for marriage and family. A similar character has exhortation Amoris laetitia. Pope calls to proclaim the Gospel of the family, that is a full and integral truth about marriage and family present in God's plan of human salvation. He calls for giving alive and joyful testimony of Christ's presence in the sacrament of marriage and family home, which is a small Church. In his pastoral recommendations he stresses the need to assist fiance and bride in preparation for their wedding, to accompany a newly married couple in the first years of marriage, to help in solving problems and reconciliation, which is the basis of a mature marriage. This exhortation manifests care for the divorced and remarried. The Church can not change its standards, nor can it give up its values and ideals. In this way, the Bishop of Rome begins a new era in the Church. This is the era of compassionate gaze and allegiance to Christ.

PL

Papież Franciszek od początku swego pontyfikatu pokazał ojcowską opieką małżeństwa i rodziny, zwłaszcza te zagubione i zranione przez zjawiska różnych niepowodzeń i ludzkich tragedii, takich jak: zdrada, rozwód i konfliktów. Pierwsze synody pontyfikatu był poświęcony wymiarowi duszpasterskiej troski o małżeństwie i rodzinie. Podobny charakter ma Adhortacja Amoris Laetitia.

13

Przesłanie Humanae vitae z perspektywy pięćdziesiątej rocznicy ogłoszenia encykliki

74%

Machinek M.

|

nr 2(24)

13-27

EN

The author of this article explores the understanding of the message of the encyclical Humanae vitae based on three crucial points. The first one concerns the concept of human person. Unlike the evolutionary approach wherein the human being is thought under the aspect of its biological facticity, human person is viewed here as a “unitotality”, an indissolubly whole of the body and the soul whereby the human body has not only a function but also reveals a deeper meaning. The second point is the nature of the conjugal act. It exhibits the reciprocal gift of a man and a woman in their totality as persons. Due to this totality the two meanings contained in the conjugal act, namely the meaning of loving personal unity and the meaning of procreativeness should not be consciously separated. The matter is hereby not a bond between two things or biological facts but a bond between meanings. The objection of the naturalistic fallacy is also here unjustified. Finally the third point is the theological dimension which highlights that the double meaning of the conjugal act comes from God the Creator and as innate into the human nature and the nature of human love and as such should be respected. The contemporary controversy concentrates the question either the sexuality-conjugality-procreation nexus concerns every single conjugal act or if it might concern the marital life as a whole whereas the married couple can make some single sexual acts consciously unfruitful.

PL

Autor niniejszego artykułu stara się zgłębić przesłanie Humanae vitae w oparciu o trzy kluczowe punkty. Pierwszym z nich jest koncept osoby ludzkiej. W odróżnieniu od podejścia ewolucyjnego, w którym osoba ludzka jest postrzegana w aspekcie jej biologicznej faktyczności, jest ona tutaj widziana jako “unitotality” – nierozdzielna jedność ciała i ducha, przy czym ludzkie ciało pełni nie tylko pewne funkcje, ale niesie w sobie głębokie znaczenie. Drugim punktem jest natura aktu małżeńskiego. Ujawnia on wzajemny dar męża i żony obejmujący całość osoby. Poprzez całkowitość oddania dwa znaczenia zawarte w akcie małżeńskim, mianowicie znaczenie jednoczące miłości oraz znaczenia prokreacyjne, nie powinny być rozdzielane. Chodzi tutaj jednak nie o powiązanie między biologicznymi faktami, ale o powiązanie między znaczeniami. Zarzut błędu naturalistycznego nie jest tu uzasadniony. Wreszcie trzeci punkt dotyczy teologicznego wymiaru, według którego związek obydwu wyżej wymienionych znaczeń pochodzi od Boga Stwórcy i jako wpisany w ludzką naturę oraz naturę miłości, powinien być respektowany. Współczesna kontrowersja skupia się na pytaniu, czy związek między seksualnością, zjednoczeniem małżeńskim a prokreacją dotyczy każdego aktu małżeńskiego lub też czy może równie dobrze dotyczyć całości życia małżeńskiego, podczas gdy para małżeńska może uczynić niektóre akty małżeńskie świadomie niepłodnymi.

14

Zasady wspierania rodzin w posynodalnej adhortacji Amoris laetitia papieża Franciszka

71%

Szpoton S.

|

nr 31

203-220

PL

Celem opracowania było przedstawienie sposobu, w jaki przesłanie adhortacji Amoris laetitia pomaga towarzyszyć rodzinie na drodze realizowania jej powołania. Refleksja ta obejmowała trzy zagadnienia. Po pierwsze, zostało przeanalizowane zjawisko kryzysu związane z fazami rozwoju więzi małżeńskiej, kryzysami osobistymi, kryzysami natury zewnętrznej i tzw. kryzysami niepokonalnej niesakramentalności – zagadnieniem szeroko dyskutowanym w adhortacji papieża Franciszka. Po drugie, omówiliśmy zasady wspierania rodzin obciążonych kryzysem, wypływające wprost z tekstu adhortacji. Do najważniejszych zaliczyliśmy: zajmowanie centralnego miejsca przez sakramenty, wrażliwość i szacunek, akceptację cierpienia, szacunek dla Bożej autonomii, samodzielność i upodmiotowienie, świadomość dynamiki zła oraz zasadę pokornego wydobywania z ludzi tego, co Bóg w nich zdeponował. Wszystkie ww. zasady uświadamiają wielokształtność i złożoność szeroko pojętych problemów życia małżeńskiego. Po trzecie, naświetliliśmy rolę trzech grup, które są wezwane do towarzyszenia rodzinom w „oswajaniu ich kryzysu”, a są nimi: duszpasterze, specjaliści oraz inni doświadczeni małżonkowie. Ich zadanie polega głównie na udzielaniu duszpasterskiej i specjalistycznej pomocy w dojrzewaniu w wierze. Wymaga to od nich nade wszystko umiejętnego rozeznawania, słuchania i ukazania, że to, co spotyka rodziny w kryzysie, jest okazją do bardziej świadomego i dojrzalszego życia małżeńskiego. Ci, którzy podejmują się towarzyszenia, starają się przede wszystkim doprowadzić osoby przeżywające trudności i kryzysy do pojednania: z sobą samym, ze swoimi bliskimi oraz z Bogiem.

EN

The purpose of this dissertation was to present the way in which the message of the exhortation Amoris laetitia helps to accompany a family on the way of its vocation. The reflection consisted of three issues. At first, the phenomenon of the crises connec ted with the levels of the development of the marriage bonds has been scrutinised; the personal crisis, the crises of external nature, and so called the crisis of the invincible non-sacramentality - widely discussed in the exhortation of Pope Francis. Secondly, the rules of delivering support to the families burdened with crisis arising directly from the text of the exhortation have been discussed. As the most important we admitted to be: giving the rfist place to the sacraments, tenderness and respect, accepting suefring, respect for the God's autonomy, awareness of the dynamic od the evil, and the principle of the humble deriving from the people of what God had implemented in them. All these rules make us aware of diversity and complexity of the problems of married life in a broad sense. Thirdly, the role of three groups called to accompany the families on their way of “taming their crisis” has been exposed. They are: pastors, experts and other experienced married people. Their task is to deliver pastoral and professional help with growing in faith. That requires from them a skilful discernment, listening and showing that what married families struggle with is an opportunity to a more aware and mature married life. Those who undertake the task basically try to lead the families experiencing difi culties to reconciliation with themselves, with their close relatives and with God.

15

Legalistyczna neutralizacja nauki o czynach wewnętrznie złych i absolutnych zakazach moralnych w adhortacji Amoris laetitia

62%

Plich R.

|

nr 1(23)

89-123

EN

The Catholic Church’s traditional teaching on intrinsically evil acts and absolute moral prohibitions is clearly problematic for the pastoral and disciplinary solutions proposed in the eighth chapter of Pope Francis’s Apostolic Exhortation Amoris laetitia. Yet this teaching is a part of the moral doctrine of the Church, and it is impossible to contradict this teaching without coming into conflict with that doctrine. This article thus discusses major elements of the strategy of argument that seems to be applied in the Exhortation, in order to neutralize and relativize the traditional doctrine without causing evident contradictions within it. One of these strategic efforts consists of making use of the traditional concept of mitigating circumstances that lessen the negative moral evaluation of a human act. However, this traditional concept seems to be used in the Exhortation to promote a legalistic approach to morality. A so-called ‘laxist’ variant of legalism makes use of a certain interpretation of moral norms in order to defend people against the charge of their infringement. This approach does not take into account the influence that human acts have on the realization of the true human good, which is the goal of morality and the reason that norms exist. Legalism, therefore, does not help people to achieve their true end, which is fulfilment and happiness, but leads them into harmful moral minimalism. Another way to neutralize the teaching on intrinsically evil acts and absolute moral prohibitions consists in a legalistic reinterpretation of the law of gradualness, which is the concept taught by John Paul II. In order to carry out this reinterpretation, the binding norm of the indissolubility of marriage is substituted in the Exhortation Amoris laetitia with the ideal of indissolubility, which by its very nature is supererogatory (i.e., something ‘above the call of duty’). Yet another strategic method of neutralizing the traditional teaching on intrinsically evil acts and exceptionless moral prohibitions is a certain skepticism concerning the very possibility of the application of general norms to certain particular cases. The text makes an impression that these cases may be unique to such an extent that general norms cannot apply absolutely to them. Yet this skepticism consequently denies to the human mind the ability to uncover moral essence of some human acts, or even situates these acts wholly outside the domain of morality. In support of this skepticism, the Exhortation employs a statement of Saint Thomas Aquinas that has been taken out of context, skipping over the places where Saint Thomas explicitly teaches that there are absolutely morally forbidden acts that are deemed so because of their objective intrinsic disorderedness. Finally, the article looks at the concept of mercy, which is attenuated in the Exhortation probably in order to make possible this legalistic neutralization of the teaching on intrinsically evil acts and absolute moral prohibitions. In the Exhortation, mercy seems to be deprived of its status as a virtue and appears instead to be reduced to something akin to pity, which is a purely emotional reaction that has no relationship to the broader horizon of objective human good. Apparently following this strategy of argument, Pope Francis seems to demonstrate that the pastoral and disciplinary solutions he presents are coherent with traditional doctrine. Yet, while invoking certain elements of moral doctrine, he invents for these elements new meanings that explicitly differ from those they had until now.

PL

Nauka o czynach wewnętrznie złych i absolutnych zakazach moralnych jest ewidentnie niewygodna dla rozwiązań duszpasterskich i dyscyplinarnych proponowanych w ósmym rozdziale adhortacji apostolskiej Amoris laetitia papieża Franciszka. Nauka ta jest jednak częścią moralnej doktryny Kościoła katolickiego, dlatego nie sposób jej zaprzeczyć bez wchodzenia w otwarty konflikt z doktryną. W związku z tym w artykule omówiono główne elementy strategii, która zdaje się być zastosowana w tekście adhortacji, aby zneutralizować i zrelatywizować tę tradycyjną naukę bez generowania jawnych sprzeczności z doktryną. Jeden z takich zabiegów strategicznych polega na odwołaniu się do tradycyjnej koncepcji okolicznościach łagodzących, które zmniejszają negatywną ocenę moralną czynu ludzkiego. Jednak ta koncepcja wydaje się być wykorzystana w tekście adhortacji, jako wyraz legalistycznego podejścia do moralności. Jedna z odmian legalizmu, która może być określona jako „laksystyczna”, służy jedynie pewnemu interpretowaniu norm moralnych, aby wybronić ludzi przed zarzutem ich naruszania. Taka postawa nie bierze pod uwagę wpływu ludzkich czynów na urzeczywistnianie prawdziwego dobra osoby ludzkiej, które jest celem moralności i racją istnienia norm. Tym samym legalizm nie pomaga ludziom osiągnąć celu, jakim jest spełnienie i szczęście, lecz wiedzie ich do szkodliwego minimalizmu moralnego. Inny sposób neutralizacji nauki o czynach wewnętrznie złych i absolutnych zakazach moralnych polega na legalistycznej reinterpretacji prawa stopniowości, o którym uczył Jan Paweł II. Aby dokonać tej reinterpretacji w tekście adhortacji zamieniono zobowiązującą normę nierozerwalności małżeństwa na ideał nierozerwalności, który ze swej natury jest nadobowiązkowy. Kolejnym strategicznym środkiem neutralizacji nauki o czynach wewnętrznie złych i bezwyjątkowych zakazach moralnych, który wydaje się być obecny w adhortacji, jest pewien sceptycyzm dotyczący możliwości zastosowania norm ogólnych do niektórych szczegółowych przypadków, które rzekomo mogą być do tego stopnia unikalne, że normy ogólne nie mogą ich objąć. W konsekwencji jednak taki sceptycyzm odmawia ludzkiemu rozumowi zdolności poznania moralnej istoty pewnych czynów ludzkich, a nawet sytuuje je poza dziedziną moralności. Na poparcie tego sceptycyzmu w tekście adhortacji posłużono się wyrwaną z kontekstu wypowiedzią św. Tomasza z Akwinu, pomijając zupełnie te fragmenty, gdzie Tomasz wyraźnie uczy o czynach bezwzględnie moralnie zakazanych, ze względu na ich obiektywny, wewnętrzny nieporządek. W końcu artykuł omawia koncepcję miłosierdzia, która została zubożona w adhortacji, aby najprawdopodobniej umożliwić legalistyczną neutralizację nauki o czynach wewnętrznie złych i absolutnych zakazach moralnych. W adhortacji bowiem miłosierdzie wydaje się być pozbawione statusu cnoty i sprowadzone do litości, która jest reakcją emocjonalną, bez związku z szerszym horyzontem obiektywnego dobra człowieka. W wyniku strategii, którą zadaje się stosować papież w adhortacji, usiłuje on wykazać spójność proponowanych przez siebie rozwiązań z doktryną. Jednak powołując się na różne elementy doktryny moralnej, wynajduje dla nich znaczenia wyraźnie odmienne od tych, jakie miały one dotychczas.

16

The Challenges of Accompanying Families in Light of the Apostolic Exhortation Amoris Laetitia

57%

Goleń J.

|

tom 17

|

nr 1

EN

This article discusses four specific pastoral challenges associated with accompanying families presented in Pope Francis’ Apostolic Exhortation Amoris Laetitia. The first challenge is to come to a new understanding of pastoral care of families, which should primarily include parishes and the families that belong to them. The second challenge is pastoral concern for couples and their bond of marriage and maturation of marital love. The third challenge involves helping married couples in the spiritual life of their families. The fourth and final challenge is accompanying divorced people who are living in new unions and helping them to discern their moral responsibility, which will enable them to interpret God’s teaching and seek the path to reconciliation with God and the Church.

PL

Artykuł ukazuje niektóre wyzwania duszpasterskiego towarzyszenia rodzinie zawarte w adhortacji Franciszka Amoris laetitia. Wyodrębnione zostały cztery wyzwania, wymagające wysiłku odnowy duszpasterstwa rodzin. Pierwszym z nich jest nowe rozumienie podmiotu duszpasterstwa rodzin, którym powinna być przede wszystkim parafia i rodzina. Drugim jest duszpasterska troska o więź i dojrzewanie miłości małżeńskiej. Trzecim jest pomoc małżonkom w życiu duchowością rodziny. Czwartym wyzwaniem jest towarzyszenie osobom rozwiedzionym żyjącym w nowych związkach i pomoc w rozeznawaniu odpowiedzialności moralnej, pozwalająca im odczytać Bożą pedagogię i poszukiwać drogi pojednania z Bogiem i Kościołem.

17

Ujęcie duchowości małżeńskiej w adhortacjach "Familiaris consortio" i "Amoris laetitia"

57%

Kobak J.

|

tom 40

|

nr 1

147-157

EN

The article presents the take on marital spirituality in the apostolic exhortations Familiaris Consortio and Amoris Laetitia, and shows the similarities and differences between both documents regarding the discussed issue. Source texts are analyzed with the use of available scholarly studies, the comparative and deductive methods being likewise employed. The first part of the article discusses the concepts of Christian spirituality and marital spirituality. The second part is an analysis of the exhortation Familiaris Consortio as regards elements of marital spirituality. In the third part, an analysis of the concept of marital spirituality contained in the exhortation Amoris Laetitia is carried out, based primarily on the content of the document’s chapter nine. The fourth section discusses the similarities and differences in the teaching of the two exhortations. Familiaris Consortio and Amoris laetitia represent similar dynamics of conjugal spirituality and complement each other well. John Paul II describes the various forms of prayer in more detail, while Francis focuses more on concrete acts of love.

PL

Artykuł przedstawia ujęcie duchowości małżeńskiej w adhortacjach apostolskich Familiaris consortio i Amoris laetitia oraz prezentuje podobieństwa i różnice dotyczące tego zagadnienia w obydwu dokumentach. Posłużono się metodą analizy tekstów źródłowych z wykorzystaniem dostępnych opracowań, a także metodą porównawczą i dedukcyjną. W pierwszej części artykułu omówione zostały pojęcia duchowości chrześcijańskiej oraz duchowości małżeńskiej. Część druga stanowi analizę adhortacji Familiaris consortio pod kątem elementów duchowości małżeńskiej. W części trzeciej przeprowadzono analizę koncepcji duchowości małżeńskiej zawartej w adhortacji Amoris laetitia, opierając się przede wszystkim na treści rozdziału dziewiątego dokumentu. Część czwarta omawia podobieństwa i różnice w nauczaniu obydwu adhortacji. Familiaris consortio i Amoris laetitia przedstawiają podobną dynamikę duchowości małżeńskiej i dobrze się uzupełniają. Jan Paweł II bardziej szczegółowo przedstawia różne formy modlitewne, natomiast Franciszek w większym stopniu skupia się na konkretnych czynach miłości.

18

Teologia małżeństwa w adhortacjach "Familiaris consortio" i "Amoris laetitia". Aspekty duszpasterskie

57%

Faggioni M. P.

|

tom 40

|

nr 1

133-145

EN

The article addresses the problem of the relationship between the theology of marriage in the exhortations Familiaris Consortio and Amoris Laetitia from the pastoral point of view, using primarily the method of comparative analysis of source texts. The first part of the article presents a reflection on the continuity and development of teaching in the Church. The continuity of this development resembles the growth of a living organism, which through various stages reaches ever more mature forms. In a similar way, the exhortation Amoris Laetitia, starting from the teaching contained in the Familiaris Consortio, develops them in accordance with the specific new approach of Pope Francis presented in the exhortation Evangelii Gaudium. The second part of the article shows that Amoris laetitia is part of the tradition of the Church's teaching on marriage and the family, resonating with such documents as: the conciliar constitution Gaudium et Spes, the encyclical letter Humanae Vitae of Paul VI, a letter to the families Gratissimam Sane of John Paul II, and above all the exhortation Familiaris Consortio. Both documents analyzed postulate concentration on specific life realities, and also present the common ideal of Christian marriage, its sacramentality and openness to life. The third part of the article shows how Amoris Laetitia is a development of the teaching of Familiaris Consortio, focusing in particular on the approach to the so-called "irregular" situations. The doctrine’s development is presented in a broader context, showing the teaching of Francis as the subsequent stage on the path started by his predecessors, taking into account the “law of gradualness”, personal and pastoral discernment and the integration of the faithful in imperfect situations. The analysis shows that Familiaris Consortio and Amoris Laetitia are two important steps on the path of the post-conciliar Church set out by the constitution Gaudium et Spes, and continuity and development of teaching are clearly visible between the documents.

PL

Artykuł podejmuje zagadnienie ujęć teologii małżeństwa w adhortacjach Familiaris consortio oraz Amoris laetitia z punktu widzenia duszpasterstwa. Podjęty problem rozwiązywany jest przede wszystkim za pomocą metody analizy porównawczej tekstów źródłowych. W pierwszej części artykułu przedstawiono refleksję na temat kontynuacji oraz rozwoju nauczania w Kościele. Ciągłość tego rozwoju przypomina wzrost organizmu żywego, który poprzez różne etapy dochodzi do form coraz dojrzalszych. W podobny sposób adhortacja Amoris laetitia, wychodząc od nauczania zawartego w Familiaris consortio, rozwija je zgodnie ze specyficznym, nowym podejściem papieża Franciszka, przestawionym w adhortacji Evangelii Gaudium. Druga część artykułu pokazuje, że Amoris laetitia wpisuje się w tradycję nauczania Kościoła na temat małżeństwa i rodziny, współbrzmiąc z takimi dokumentami, jak: soborowa konstytucja Gaudium et spes, encyklika Humanae vitae Pawła VI, list do rodzin Gratissimam sane Jana Pawła II, a przede wszystkim adhortacja Familiaris consortio. Obydwa analizowane w artykule dokumenty postulują koncentrację na konkretnych życiowych realiach oraz przedstawiają wspólny ideał małżeństwa chrześcijańskiego, jego sakramentalności i otwartości na życie. Trzecia część artykułu, koncentrując się szczególnie na podejściu do tzw. sytuacji „nieregularnych”, pokazuje, w jaki sposób Amoris laetitia jest rozwinięciem nauczania Familiaris consortio. Rozwój doktryny przedstawiono w szerszym kontekście, prezentując nauczanie Franciszka jako kolejny etap na drodze zapoczątkowanej przez jego poprzedników, uwzględniającej „prawo stopniowości”, rozeznanie osobiste i duszpasterskie oraz integrację wiernych w sytuacjach niedoskonałych. Przeprowadzone analizy wykazały, że adhortacje Familiaris consortio oraz Amoris laetitia stanowią dwa istotne kroki na drodze Kościoła posoborowego, wyznaczonej przez konstytucję Gaudium et spes, oraz że pomiędzy dokumentami widać wyraźnie ciągłość oraz rozwój nauczania.