W artykule przybliżono specyfikę recepcji heglizmu w Rosji na przełomie lat trzydziestych i czterdziestych XIX wieku, przedstawiono dylematy ideowe i społeczno-moralne Wissariona Bielińskiego, Aleksandra Hercena i Iwana Turgieniewa, będących w tym okresie reprezentatywnymi rosyjskimi heglistami. Recepcja ta jest świadectwem fascynacji Rosjan nie tylko konstrukcjami teoretycznymi Hegla, ich wszechstronnym zakresem oraz przydatnością terminologiczną. Niemniej ważna jest też swoista współmierność tej filozofii z realną rosyjską rzeczywistością. Kiedy okazało się, że konstatacja ta nie może być utrzymana, rosyjscy myśliciele przestali hołubić Hegla. Zaczęli krytykować heglizm jako filozofię „oderwania od rzeczywistości”.
EN
In the article the specificity of the reception of the concepts of Hegel in Russia at the turn of the 30s and 40s of the 19th century is introduced. Special attention is paid to ideological and socio-moral dilemmas of Vissarion Belinsky, Alexander Herzen and Ivan Turgenev, for them being representative Russian Hegelians in this period. That reception proves the Russians’ fascination for not only theoretical structures of Hegel, but also their versatile scope and the terminological usefulness. Equally important is also some specific adequateness of this philosophy to Russian reality. When it turned out that this observation could not be held, Russian thinkers „turned themselves away” from Hegel. They started to criticize the philosophy of Hegel on the ground of its „detachment from reality”.
Ideologia scytyjska wyrosła z dwóch źródeł: sofiologii Włodzimierza Sołowjowa, dostosowanego przez Aleksandra Błoka do rewolucyjnego standardu «apokalipsy antychrześcijańskiej» i idei Razumnika Iwanowa-Razumnika, który bazował na opiniach okcydentalistów Piotra Czaadajewa i Aleksandra Hercena. Dla Błoka scytyzm stał się formą wyrazu jego antychrześcijańskich, nietzscheańskich idei, które długo dojrzewały pod przykrywką jego sofinizmu. Rewolucja pozwoliła mu wyrazić je otwarcie i przyciągnąć uwagę założyciela scytyjskiego ruchu literackiego. Radykalizm Błoka umożliwił włączenie scytyzmu w życie partyjne lewicowych eserowców, nadając ruchowi nowy charakter i nowe wytyczne związane z rewolucją światową rozumianą na sposób niebolszewicki.
EN
The Scythian ideology grew from two sources: the sophiology of Vladimir Solovyov, adapted by Alexander Blok to the revolutionary standard of the “anti-Christian apocalypse”, and the ideas of Razumnik Ivanov-Razumnik, who relied on the opinions of the Westernisers Pyotr Chaadaev and Alexander Herzen. For Blok, Scythianism became a form of expression of his anti-Christian, Nietzschean ideas, which had matured for a long time under cover of his sophiology. The revolution allowed him to express them openly and attract the attention of the founder of the Scythian literary movement. Blok’s radicalism made it possible to include Scythianism in the party life of the Left Socialist-Revolutionaries, giving the movement a new character and new guidelines associated with the world revolution in a non-Bolshevik manner.
RU
Скифская идеология выросла из двух источников: софиологии Владимира Соловьева, адаптированной Александром Блоком к революционному стандарту «антихристианского апокалипсиса», и идей Разумника Иванова-Разумника, опиравшегося на мнения западников Петра Чаадаева и Александрa Герценa. Для Блока скифство стало формой выражения его антихристианских, ницшеанских идей, долго зревших под прикрытием его софиинизма. Революция позволила ему открыто выразить их и привлечь внимание основателя скифского литературного течения. Радикализм Блока позволил включить скифство в партийную жизнь левых эсеров, придав движению новый характер и новые ориентиры, связанные с мировой революцией на небольшевистский лад.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.