Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

„Tak oto macie błogosławić Izraelitom”. Błogosławieństwo Aaronowe (Lb 6,22–27), jego źródła i znaczenie

100%

Lemański J.

Rocznik Skrzatuski

|

2022

|

tom 10

13-36

PL

Lb 6,22–27 to kompozycja (post)kapłańska. Badacze traktowali jednak samo błogosławieństwo (Lb 6,24–26) jako tekst zapożyczony z innego, starszego źródła. W istocie znaleźć w nim można szereg analogii do tekstów z Mezopotamii, Ugarit, a nawet z Egiptu i literatury hetyckiej. Dotyczy to zwłaszcza literatury epistolarnej. Niemniej zastosowane w nim idiomy i zwroty mogą pochodzić także z rodzimej tradycji. Z jednej strony nie zmienia to faktu, że ta rodzima tradycja mogła być dziedzictwem kulturowym przejętym po tych starożytnych cywilizacjach, a z drugiej tekst nosi wyraźne ślady kompozycji z okresu perskiego. W artykule przyjęta jest teza Marka Awabdy’sa, że tekst mógł być skomponowany przez tzw. szkołę świętości, korygującą kapłański ekskluzywizm w bezpośrednim przystępie do Boga, ale nie wyklucza się, że część błogosławieństwa mogła być jednak skomponowana wcześniej i stosowana w życiu codziennym.

EN

Num 6:22–27 is a (post)priestly composition. Scholars, however, treated the blessing itself (Num 6:24–26) as a text borrowed from another, older source. In fact, one can find a number of analogies to the texts from Mesopotamia, Ugarit and even from Egypt and Hittite literature. This is especially true of epistolary texts. Nevertheless, the idioms and phrases used in it may also come from the native tradition. On the one hand, it does not change the fact that this native tradition could have been a cultural heritage taken over from those older civilizations, but on the other hand, the text shows clear traces of compositions from the Persian period. Mark Awabdy’s thesis is adopted in the article, namely, that the text could have been composed by the so-called Holiness School, which corrects priestly exclusivism, in direct access to God, but it is also possible that a part of the blessing could have been composed earlier and used in everyday life.

2

(Post) kapłańska opowieść o ukaraniu Mojżesza i Aarona (Lb 20,1–13). Przyczynek do dyskusji nad dokumentem P i jego późniejszymi uzupełnieniami

100%

Lemański J.

Colloquia Theologica Ottoniana

|

2019

|

nr 1

73-98

PL

Dokument kapłański (P) z klasycznej hipotezy czterech dokumentów jest sumie jedynym elementem tej hipotezy, który pozostał nadal aktualnym założeniem we wszystkich współczesnych hipotezach na temat powstania Pięcioksięgu (Pentateuch). Problem polega na tym, że do dziś badacze nie są w stanie określić, gdzie ten dokument w swojej pierwotnej formie (tzw. Grundschrift-P) się kończył. We współczesnej dyskusji często ogranicza się go do Ksiąg Rodzaju i Wyjścia. Niemniej teksty klasyfikowane jako P lub post-P znajdujemy również w Księdze Kapłańskiej oraz Liczb, a według niektórych nawet w Księdze Powtórzonego Prawa. Dyskusja natury krytyczno-literackiej nad tekstem Lb 20,1–13 ukazuje złożoność problemu i stanowi przykład, że jednoznaczne rozwiązania w klasyfikacji źródłowej danego tekstu oraz wyjaśnianiu procesu jego powstania nie są łatwe. W najnowszych analizach perykopę uznaje się w całości zarówno za tekst P lub post-P, ale niemniej często proponowane są bardziej złożone i wielowarstwowe modele wyjaśniające proces jej powstawania.

EN

The Priestly Document (P) from the classic hypothesis of four documents is in fact the only one element of this hypothesis, which remained the current assumption in all modern hypotheses about the Pentateuch. The problem is that until now the researchers are unable to determine where this document in its original form (the so-called Grundschrift-P) was ending. In modern discussion, it is often limited to the Books of Genesis and Exodus. Nevertheless, the texts classified as P or post-P are also found in the Book of Leviticus and the Book of Numbers, and according to some even in the Book of Deuteronomy. The discussion of the critical-literary nature on the text in Numbers 20:1–13shows the complexity of the problem and is an example that unambiguous solutions in the source classification of a given text and explaining the process of its creation are not easy. In the latest analyses, the pericope is considered entirely as either the P or post-P text, but nevertheless more complex and multilayered models explaining the process of its formation are often proposed.

3

Konflikt Miriam i Aarona z Mojżeszem w Targumie Neofiti i w Targumie Pseudo-Jonatana

80%

Kuśmirek A.

|

tom 50

27-41

EN

Jewish literature includes many writings, which focus on the events and figures described in the Bible. These documents aim at presenting episodes and heroes in a way that generally fills gaps in the biblical narratives, offering explanations for more difficult fragments and providing details of the lives of various characters. Expansions and additions also occur in the Aramaic renderings of the Hebrew Bible called ”Targums”. These translations have accompanied Hebrew texts. However, they have been transmitted orally and were undergoing continuous changes and modifications, until their contents were finally closed and written down. Next to a translation, Targums incorporated a paraphrase, complementary material and updating, all of which played a significant role in assisting participants at a liturgy in synagogues or individual believers in their private studies to consider and comprehend scriptural accounts. In this context, the Aramaic version of the conflict of Miriam and Aaron against Moses is worth mentioning. In this article, the author will carry out a comparative analysis of the Aramaic translations of the story found in Numbers 12:1-15 as rendered by Targum Neofiti and Targum of Pseudo-Jonathan, with particular emphasis on their presentation of Moses, Miriam and Aaron. Special attention will be paid to the character of additions and expansions offered by these Targums.

PL

Tradycja żydowska może poszczycić się wieloma utworami inspirowanymi wydarzeniami i postaciami biblijnymi. Często uzupełniały one luki w narracji, dostarczając objaśnień trudniejszych fragmentów lub po prostu dodając szczegóły z życia opisywanych bohaterów. Takie zmiany można spotkać już w targumach. Te aramejskie przekłady towarzyszyły tekstowi hebrajskiemu przez kilka wieków, najpierw w formie ustnej, co powodowało ich nieustanną zmianę, aż w końcu zostały spisane. Ich cechą charakterystyczną jest to, że obok przekładu tekstu można znaleźć materiał dodatkowy w postaci rozszerzeń, ale także parafrazy i aktualizacje, które miały pomóc w lepszym zrozumieniu Biblii hebrajskiej. W tym kontekście warto zwrócić uwagę na aramejską wersję wydarzeń, ukazującą konflikt między Miriam i Aaronem a Mojżeszem. W artykule tym zostanie podjęta analiza porównawcza aramejskich przekładów Lb 12,1-15 w Targumie Neofiti i Targumie Pseudo-Jonatana w odniesieniu do postaci Mojżesza, Miriam i Aarona. Szczególna uwaga zostanie zwrócona na charakter uzupełnień i rozszerzeń występujących w obu targumach

4

Przemysław Adam Wiśniewski, La discendenza di Aronne. Studio diacronico di Ex 24*; Lv 10*; Nb 17*; Nb 27* (Supplementi alla Rivista Biblica 62; Bologna: EDB 2017)

80%

Rzepka B.

Verbum Vitae

|

2020

|

tom 37

|

nr 2

429-434

PL

The book review of Przemysław Adam Wiśniewski, La discendenza di Aronne. Studio diacronico di Ex 24*; Lv 10*; Nb 17*; Nb 27* (Supplementi alla Rivista Biblica 62; Bologna: EDB 2017). Pp. 282. € 36,00. ISBN 978-88-10-254-5.

5

Funkcje i zadania arcykapłana według Księgi Mądrości Syracha

71%

Piwowar A.

Verbum Vitae

|

2010

|

tom 17

107-132

PL

Księga Mądrości Syracha wyróżnia się spośród innych ksiąg mądrościowych Starego Testamentu zainteresowaniem kultem w wielu jego aspektach, począwszy od tych najważniejszych (kapłaństwo, ofiary, normy liturgiczne) aż do tych o mniejszym znaczeniu, jak np. czasy święte czy praktyki niedozwolone. To zainteresowanie liturgią nie oznacza, że Mędrzec był kapłanem. Najprawdopodobniej był laikiem, któremu sprawy kultu były ważne i bliskie. W Pochwale Ojców (Syr 44 – 50) Syrach poświęca dużo uwagi trzem arcykapłanom: pierwszemu z nich – Aaronowi (Syr 45,6-22), Pinchasowi (Syr 45,23-26) i Szymonowi, synowi Oniasza (Syr 50,1-21). W jego prezentacji tych postaci dominuje aspekt apologetyczny (ukazuje kapłaństwo jako przymierze, które Bóg zawarł z Aaronem i Pinchasem). Syrach opowiada się za kapłaństwem aaronowym i broni tego urzędu przed nieuprawomocnionymi uzurpatorami (Jazon i Menelaos). Niejako na marginesie mówi o zadaniach i funkcjach arcykapłanów. Przede wszystkim koncentruje się na aspekcie kultycznym ich posłannictwa, ale mówi również o ich misji sędziego i nauczyciela Prawa. Charakterystyczne jest to, że Mędrzec łączy razem te dwa ostatnie zadania w jedno, które można by określić jako formację Izraela. Żyjąc w czasach powygnaniowych ukazuje najwyższego kapłana jako zwierzchnika narodu, który zastąpił króla i pełni jego rolę – troszczy się o powierzony jego opiece lud i ma władzę nad nim.