Twórczość Fiodora Dostojewskiego ma duże znaczenie dla kształtowania się XX-wiecznej filozofii dialogu. Jego spojrzenie na bohatera powieściowego jest zawsze rezultatem skonfrontowania własnej świadomości ze świadomością innych, czemu sprzyja przejście od narracji auktorialnej do personalnej: postaci, opisując swoje przeżycia i sposób postrzegania świata, prowadzą dialogi wewnętrzne, które pomagają im odnaleźć lub nadać sens własnej egzystencji. Prawda o mnie lub o innym człowieku odsłania się w spotkaniach z innymi ludźmi, ale nie może być precyzyjnie opisana, ponieważ zagubiłaby się wtedy spontaniczność, autentyczność i wielowymiarowość osoby. Aby mogło dojść do otwarcia drugiemu kredytu zaufania, człowiek mu się przed nim otworzyć, nawet jeżeli zamiast wzajemności napotyka mur obojętności lub nienawiści. Takie właśnie, przepełnione szczerością, a zarazem żądzą wypowiedzenia „nowego słowa” (może to być myśl, idea, wynalazek, zmiana społeczna, dokonanie rewolucyjnych zmian), spotkania bohaterów Zbrodni i kary, Idioty i Braci Karamazow analizowane są w artykule. Dostojewski prezentuje w nich istotę tego, co może zdarzyć się między ludźmi, kiedy pozwalają porwać się niezwykłym przeżyciom o wielkiej mocy, zrzucając chętnie zakładane na co dzień maski.
EN
The works of Fyodor Dostoyevsky played an important role in shaping the 20th century philosophy of dialogue. His view on the novel’s protagonist is always the result of confronting his own consciousness with the consciousness of others, which is facilitated by shifting from auctorial to personal narration: the characters, describing their experiences and outlook, conduct an internal dialogue which helps them to find or make sense of their own existence. The truth about me or about another person is revealed in encounters with other people but it cannot be described with precision because the spontaneity, authenticity, and multi-dimensionality of the person would otherwise be lost. In order to give another person the credit of trust, we must open to them even if, instead of reciprocity, we encounter indifference or hatred. This article analyses such encounters of the protagonists of Crime and Punishment, The Idiot, and The Brothers Karamazov; encounters which are replete with honesty as well as the desire to utter “a new word” (this could be a thought, an idea, an invention, a social change, a revolutionary change). In them, Dostoyevsky presents the essence of what can happen between people when they let themselves be overwhelmed by exceptional and powerful experiences and take off the masks and veils readily used every day.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.