Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Profesora Andrzeja Nadolskiego zainteresowania kulturą rycerską – badania i popularyzacja wiedzy

100%

Ławrynowicz O.

Acta Archaeologica Lodziensia

|

2013

|

tom 59

39-46

EN

The knightly culture is an issue of the margin of science and, as such, becomes the object of research of medieval study, including archaeology and weapon study. Among these was undoubtedly the forerunner of Andrzej Nadolski. His research into knightly culture and popularization of knowledge about it was the result of attempts to interpret the material side of life of medieval knights, especially weaponry. Interests in knightly culture of the scholar became the result of a particular stage of development of Polish arts and research challenges facing Polish archeology erected from the forties to the nineties of the Twentieth century. In the initial period based on a top-down program of study of material culture of early medieval Polish state, Nadolski placed particular emphasis on the study of early medieval weapons. In his study of the early arms and armour from the Polish lands were, however, discussed the cultural role of the sword and the spear. Within a few decades of his professional activity Andrzej Nadolski has repeatedly argued that he was knowledgeable about the history and transformation of medieval chivalry, which were not in the center of his research interests. These interests were often the carcass of his analysis of clothing and armor shows on the images of kings and knights battle performances, and virtually all studies and the discussions weapons, archaeological sites (mote castles, battlefields) and medieval art of war, which came from his pen. Nadolski’s erudition in the field of knowledge of the culture of chivalry was most apparent in his popularization work. By moving into the issues such as the ethos of chivalry and its Christian inspiration, knightly rituals, martial arts of war and tournaments, heraldry and hunting. His work has become a precious tip for further indepth study as part of a modern, interdisciplinary paradigm practicing of historical archeology and weapon studies.

2

Małżeństwo i rozwod w średniowiecznym prawie Hywel Dda (Cyfraith Hywel)

100%

Jaworska - Biskup K.

|

2014

|

tom 66

|

nr 2

241-254

PL

Istotne znaczenie dla zrozumienia instytucji małżeństwa w Cyfraith Hywel ma fakt, że było to prawo silnie zakorzenione w zwyczajach Celtów. Podstawową komórką społeczności celtyckiej był ród połączony licznymi więzami podległości i współzależności, a status jednostki wyznaczała pozycja w rodzinie. Status określał zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych, zakres odpowiedzialności za przestępstwa ścigane na gruncie prawa prywatnego czy obowiązki fi skalne. Obok statusu kluczowym determinantem społeczności rodowej był honor, którego naruszenie traktowano jako przewinienie szczególnej wagi przeciwko zarówno ofi erze jak i jej rodzinie. Powszechnie stosowanym środkiem zapobiegania sporom o naruszenie honoru było wspomniane wyżej odszkodowanie, zwane sarhaed. Inną oznaką zwyczajów rodowo-plemiennych była praktyka kojarzenia związków małżeńskich w obrębie tej samej rodziny czy klanu. Cyfraith Hywel dopuszczało związki małżeńskie pomiędzy najbliższymi krewnymi do trzeciego i czwartego pokolenia, co spotkało się z ostrą krytyką władz kościelnych.

3

Andrzej Nadolski et les débuts de l’archéologie médiévale en France. Notes et souvenirs

100%

Poisson J. M.

Acta Archaeologica Lodziensia

|

2013

|

tom 59

63-66

4

Odpowiedź na recenzję mojej książki Mecenat artystyczny na Śląsku u schyłku średniowiecza napisaną przez Rafała Eysymontta, Romualda Kaczmarka i Jacka Witkowskiego.

100%

Czechowicz B.

|

nr 1(3)

93-102

5

Nowa publikacja na temat mecenatu książęcego na Śląsku Bogustaw Czechowicz -"Książęcy mecenat artystyczny na Śląsku u schyłku średniowiecza"

100%

Eysymontt R. , Kaczmarek R. , Witkowski J.

|

nr 1(1)

88-94

6

Prawne aspekty hodowli zwierząt w średniowiecznych miastach ziemi chełmińskiej i terenów przygranicznych

100%

Modrzyński P. M.

|

nr 42

203-220

7

Raz jeszcze o książce Bogusława Czechowicza i jego odpowiedzi na naszą recenzję.

100%

Eysymontt R. , Kaczmarek R. , Witkowski J.

|

nr 1(3)

103

8

"Formularz z Uppsali". Późnośredniowieczna księga formularzowa biskupstw pruskich (Fontes Twoarzystwo Naukowe w Toruniu, T.109), Komentarz i edycja Radosław Biskup, Toruń: Towarzystwo Naukowe w Toruniu, 2016, ss.396.

100%

Elertas D. , Ščavinskas M.

|

nr 3(301)

610-618

PL

Omówienie publikacji "Formularz z Uppsali". Późnośredniowieczna księga formularzowa biskupstw pruskich (Fontes Twoarzystwo Naukowe w Toruniu, T.109), Komentarz i edycja Radosław Biskup, Toruń: Towarzystwo Naukowe w Toruniu, 2016, ss.396.

9

Starożytne i średniowieczne rozumienie szczęścia

100%

Łuszczyk M.

|

nr 483

80-87

PL

Dążenie do szczęścia lub też wysokiej jakości życia było od wieków przedmiotem starań człowieka. Dyskusje na temat sposobu osiągnięcia zamierzonego celu prowadzono już w starożytności i nieprzerwanie trwają do dziś. Co więcej, zjawiska kryzysowe, jakie współcześnie można zaobserwować w światowej gospodarce, powodują, że zagadnienia dotyczące wysokiej jakości życia stają się bardzo medialne, wręcz modne. Szczęście, podobnie jak i jakość życia, są pojęciami wieloznacznymi, a dostrzeganą nawet w naukowych opracowaniach różnorodność wywodzą z wielu rozpowszechnionych przez lata opracowań i ustnych przekazów. Współcześnie dominuje podejście o charakterze podmiotowym, określające szczęście jako subiektywne zadowolenie z życia. W starożytności i średniowieczu pojęcie szczęścia miało natomiast charakter przedmiotowy, obiektywny oznaczający pewien doskonały stan łączący wszelkie dobra.

10

Sociálne a hospodárske väzby medzi bardejovskými mešťanmi a mešťanmi z Malopoľska a Sliezska v prvej polovici 15. storočia

100%

Fedorčáková M.

|

2018

|

tom 6

69-84

PL

This article describes social and economic relations between the burghers from Bardejov and the burghers from the Polish Kingdom (Lesser Poland) and Silesian towns. The author emphasizes the role of trade routes and frontier position as factors, which influenced the growth and development of the town in the Middle Ages. Connection with towns in Polish-Hungarian borderland created social and economic networks. The author explores different types of relations between burghers of Bardejov and those from Lesser Poland and Silesia, based on the two sources – The register of new burghers and The book of town judiciary (Iuditium bannitum). The most significant role in these relations played the burghers from Cracow. As the author points out, building social networks from the side of Cracow burhers was not accidental, but part of a wider strategy.

11

Was Old Age A Period Of Well-Being And Prosperity In The Middle Ages? Reflections On The Subject Of Age In Light Of Jan Długosz’S Annals

89%

Szafranek A.

|

tom 58

|

nr 1

187-196

EN

This article is devoted to the subject of age and the elderly in the Middle Ages, and the manner of viewing elderly people in those times. The author uses Jan Długosz’s Annals, books 9-12, as his basic source. His analysis concentrates on the following questions: Whom did the Polish historian consider worthy of remembrance in his Annals? How did he describe those figures? What words did he use to describe the phenomenon of age or aging? The author analyses the Latin terms used to describe specific older persons, and also presents the perceptions of older women, older men, and elderly people as a group. An attempt is made to answer the question of whether old age was a period of well-being and prosperity in medieval times

12

Wczesny monastycyzm w relacji do władzy biskupiej i papieskiej

88%

Cyrek O.

|

2011

|

tom 20

33-53

EN

The article describes the relationship between the first monks and the Church hierarchy represented by the bishops and popes. Bishops often mingled in the internal affairs of monastic communities, but some organizers of monastic life, such as Caesarius of Arles limited the interference from the outside. Abbots in Ireland while they become more important than bishops. Basil the Great, Augustine of Hippo, Caesarius of Arles, though they were monks, they exercised their functions well in positions of church and maintained friendly relations with the popes. A unique situation is the abbot of St. Columba the Younger, who in Gaul is involved in disputes with the local hierarchy. He did not agree even with the pope, but never openly spoke out against the Apostolic See. Monks usually do not lead to riots but had for respectful representatives of ecclesiastical authority.

13

Małopolskie miasta prywatne w XIII–XVI wieku

88%

Kiryk F.

Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych

|

2016

|

tom 77

PL

Zagadnienie powstania i rozwoju miast prywatnych w Małopolsce nie zostało dotąd do końca rozpoznane, także z powodu znacznych luk źródłowych. Wiadomo jednak, że powstały one później niż miasta królewskie, w większości w XV–XVI w. i były z reguły ośrodkami mniejszymi, ale przeważały liczebnie, stanowiąc aż 2/3 wszystkich miast. W artykule przedstawiono dane statystyczne dotyczące chronologii powstawania miast Małopolski w jej historycznych granicach. Zwrócono uwagę na zróżnicowane funkcje, wyróżniając ośrodki górnicze, skupione głównie w regionie Gór Świętokrzyskich, miasta produkcyjne i handlowe. Wymieniona kategoryzacja została udokumentowana licznymi przykładami.

14

Późnośredniowieczne księgi sądowe w zbiorach Archiwum Głównego Akt Dawnych jako źródło do badań genealogicznych

88%

Bieniak J.

|

nr 18

129-136

EN

The continuous increase of the number of source material in the following centuries of the Polish Middle Ages is expressed by a major qualitative change in the 14th century, that created for genealogical research previously unattainable possibilities. New types of sources were created then. Among them, the most important role played books and registers of courts and institutions i.e., local tribunals for nobles (Acta terrestria et castrensia), bench court (Schoppenstuhl; municipal court), municipal council, consistory (diocesan court) and, finally, chapters. This article deals with books of the courts for nobility (terrestria et castrensia). This kind of records allow researchers to capture the entire course of life of people mentioned in them, due to their continuous appearance before the courts in both litigation and non–litigious procedures. Items from the Central Archives of Historical Records include medieval books from the historical Mazovia, Kujawy and lands of Łęczyca (lat. Terra Lanciciensis), Sieradz (lat. Terra Siradiensis) and Wielun (lat. Terra Wyelunensis). Due to the war damages, especially World War II no such accounts are to be found for the certain lands, i.e. Sandomierz (lat. Terra Sandomiriensis), Dobrzyn (lat. Terra Dobrinensis), Podlasie, and some other districts. This lack might be compensated to some extent by relevant information from the books of the neighboring lands. The oldest court records preserved at The Central Archives of Historical Records are registers of local tribunals for nobles of Łęczyca region with entries from 1385. The oldest registers of local tribunals for nobles of Sieradz land and Kujawy region include entries from the late 14th century too. The main obstacles in the use of court records from The Central Archives of Historical Records are wrong binding and cards in non–sequential order. These are results of some old, unsuccessful attempts to arrange these records. Thus, there is a chance of committing numerous primarily chronological errors. Therefore, actual sequential arrangement of cards in the extant books is a research necessity. Relevant publications are a way for preparing future print edition of the courts’ records. Author presents his personal experience from arranging the oldest records from Kujawy region and Łęczyca land. The article ends with an example of the use of records from neighboring lands to determine the lineage of the Słoński Family, coat of arms Doliwa. Their main residential property was located in Dobrzyn land (Sadłowo).

15

O przemyskim kodeksie „Liber legum” i środowisku umysłowym późnośredniowiecznego Przemyśla jeszcze raz (odpowiedź na recenzję dr. Jacka Krochmala)

88%

Łosowska A.

|

nr 17

209-223

PL

Polemika z recenzją zamieszczoną w czasopiśmie "Miscellanea Historico-Archivistica", t. 15-16.

16

Średniowieczne lokacje miejskie nad Rabą. Uście Solne. Ze studiów nad budową i kształtem miasta lokacyjnego w oparciu o analizę wielkości działki lokacyjnej

75%

Malik R.

|

tom Nr 42

71--79

PL

Przeprowadzone w ostatnim czasie badania nad formowaniem się planu miasta lokacyjnego w Uściu Solnym, ujawniając kilka nowych, nieznanych dotąd faktów pozwalają nam stwierdzić, że forma przestrzenna powstałego tu ośrodka osadniczego nawiązuje do powszechnie występujących wówczas trendów w budowie miast. Była ona oparta na regularnym, zgeometryzowanym planie, którego centrum zarówno funkcjonalne, jak i przestrzenne stanowił kwadratowy rynek. Podstawą konstrukcji planu miasta była ujednolicona pod względem powierzchni i znormalizowana w swych wymiarach działka siedliskowa.

EN

Recently carried out research on the formation of the town plan in Uście Solne revealed several new, previously unknown, facts allowing us to state that the spatial form of the settlement centre established here followed the then commonly occurring trends in town building. It was based on a regular, geometrised plan whose centre both functional and spatial was the square market. The basis for the town plan construction was a settlement plot with standardised area and dimensions.

17

Krajobrazy średniowiecznej Europy

75%

Mitkowska A.

|

2018

|

tom T. 46

673--690

PL

Rozmaitość postaci krajobrazów średniowiecznych odzwierciedla sytuację polityczną i społeczną terytoriów europejskich w okresie V – XV wieku. Z dzisiejszego punktu widzenia, w obszarach europejskich mamy do czynienia z kilkoma charakterystycznymi typami obiektów pejzażowych, takimi jak 1. warownie (zamki) średniowieczne; 2. osady mieszkalne, w tym miasta, miasteczka, wsie; 3. opactwa i mniejsze klasztory; 4. kościoły w krajobrazach otwartych i centra pielgrzymkowe; 5. rejony upraw rolnych; 6. kompozycje ogrodowe; 7. specyficznie polskie relikty przeszłości takie jak gródki wczesno średniowieczne.

EN

The variety of forms of Medieval landscapes reflects the political and social situation of European territories in the period between the fifth and the fifteenth century. From a contemporary point of view, we are dealing with a number of distinct types of landscape objects in European areas, such as 1. Medieval fortresses (castles); 2. residential settlements, including cities, towns and villages; 3. abbeys and smaller monasteries; 4. churches in open landscapes and pilgrimage centres; 5. areas of agriculture; 6. garden compositions; 7. specifically Polish relics of the past such as early-Medieval gords.

18

Opole – katedra pw. Znalezienia Krzyża Świętego

75%

Kozaczewska-Golasz H.

|

nr 1(37)

9-12

EN

The church first mentioned in 1223 was a three-nave building to which two western towers were added in the third quarter of the 13th century. The next stage constituted the reconstruction of the nave body. It is connected with a mention from 1295 about the act of founding the church by Prince Bolko I. The church performed a collegiate function and in the first half of the 14th century it was given a basilica system with a long presbytery closed by a polygon. After a fire in 1415 the church reconstruction started – the nave body walls were made higher up to a hall system. The interior received new pillars with pilasters and pilasters at longitudinal walls. Probably, a one-nave presbytery was left. Undoubtedly, in the second half of the 15th century, the one-nave presbytery was reconstructed and changed into a three-nave hall system presbytery. The pillars and the presbytery interior segmentation constituted a continuation of the nave body forms. The church was given a long three-nave hall system with five bays and a polygonal top of the nave and each aisle. Probably it was not until the mid-16th century that vaults were added, which were renovated in the 17th and mid-19th century. Throughout the whole period on the western side there were two old towers, which were undoubtedly heightened. In the 16th century three chapels were erected as well as a gallery. The church was given its final appearance in the 19th century, i.e. in 1856 the vaults, roof and buttresses were repaired and in 1899 the western towers were made higher. All the external walls were faced then, which significantly changed the appearance of the building.

PL

Kościół wzmiankowany w 1223 r. był trójnawową budowlą, do której w 3. ćw. XIII w. zostały dobudowane dwie zachodnie wieże. Kolejny etap stanowiła przebudowa korpusu nawowego. Jej rozpoczęcie można wiązać ze wzmianką z 1295 r. o ufundowaniu kościoła przez ks. Bolka I. Kościół pełnił funkcję kolegiaty i w 1. poł. XIV w. otrzymał układ bazyliki z długim prezbiterium zamkniętym wielobokiem. Po pożarze w 1415 r. przystąpiono do odbudowy kościoła – podwyższono mury korpusu nawowego do układu halowego. Wnętrze otrzymało nowe filary z pilastrami i pilastry przy ścianach podłużnych. Prawdopodobnie pozostawiono jednonawowe prezbiterium. Zapewne dopiero w 2. poł. XV w. przebudowano prezbiterium na trójnawowe o układzie halowym. Filary i rozczłonkowanie wnętrza prezbiterium stanowiło kontynuację form korpusu nawowego. Kościół uzyskał wówczas układ długiej trójnawowej hali o pięciu przęsłach i wielobocznym zakończeniu każdej z naw. Prawdopodobnie dopiero w połowie XVI w. założono sklepienia, które remontowano w XVII w. i w połowie XIX w. Po stronie zachodniej przez cały okres wznosiły się dwie stare wieże, niewątpliwie podwyższone. W XVI w. wzniesiono trzy kaplice oraz emporę. Ostateczny wygląd kościół otrzymał w XIX w.: w 1856 r. naprawiono sklepienia, dach i przypory, a w 1899 r. podwyższono zachodnie wieże. Wówczas oblicowano także wszystkie ściany zewnętrzne, co w istotny sposób zmieniło wygląd kościoła.

19

Obrzęd ekskomuniki zawarty w średniowiecznym Pontyfikale Rzymskim

75%

Janicki J. J.

Folia Historica Cracoviensia

|

2007

|

tom 13

EN

The pontifical is a lituigical book used by the bishop. It contains prayer formulas and the rites proper to the liturgical confection of sacraments and sacramentals reserved solely to the bishop. The pontifical arose from a practical necessity - the use of only one book during holy functions. It was formed from three different ancient books of the Church: Liber sacramentorum, Ordines Romaniand Benedictionale, used by the bishops in the Gallic liturgy. A new type of book, which became the first pontifical combining the Roman and Gallic traditions, appeared in the tenth century (in the years 950-961) in Mainz, in the monastery of Saint Alban and was called the Roman - Germanic Pontifical (Pontificate Romano-Germanicum).

PL

Pontyfikał to księga liturgiczna używana przez biskupa. Zawiera formuł modlitwy i obrzędy właściwe do konfekcji liturgicznych sakramentów i sakramentaliów, przeznaczonymi wyłącznie do biskupa. Pontyfikał Papieski powstał z praktycznej potrzeby stosowania tylko jednej księgi podczas sprawowania czynności liturgicznych. Powstał on z trzech różnych ksiąg kościelnych o tradycjach rzymskiej i galijskiej: Pontyfikał rzymsko-niemiecki został skompilowany w opactwie św. Albana w Moguncji pod okiem Wilhelma (arcybiskupa Moguncji) w poowie X wieku. Był szeroko używany w średniowieczu i stanowił podstawę późniejszego Pontyfikału rzymskiego. Zawiera 258 przepisów określających biskupie ryty święceń, błogosławieństw, celebracji Mszy, spowiedzi, itp. Nazwa Pontyfikał rzymsko-niemiecki została nadana przez odkrywcę pontyfikału, Michela Andrieu. Pontyfikał rzymski, zreformowany po Soborze Watykańskim II, nie jest, jak to było dawniej, jedną księgą. Dzieli się na poszczególne części, przyporządkowane różnym celebracjom liturgicznym.

20

Krakowskie duchowieństwo parafialne przy końcu średniowiecza

75%

Przybyszewski B.

|

tom 2

EN

The article discusses the subject of Krakow clergy in the late Middle Ages.

PL

Artykuł omawia krakowskie duchowieństwo końca średniowiecza.