Nowa wersja platformy, zawierająca wyłącznie zasoby pełnotekstowe, jest już dostępna.
Przejdź na https://bibliotekanauki.pl
Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 10

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
PL
W pracy przedstawiono wyniki sześcioletnich badań przenikania azotu przez glebę piaszczystą (piasek gliniasty), nawożoną corocznie kompostem wytworzonym z osadu ściekowego oraz równorzędnymi dawkami azotu w nawozach mineralnych. Badania obejmowały dwa warianty nawożenia kompostem (K1 – 10 i K2 – 15 g N•m-2) oraz dwa warianty nawożenia mineralnego (NPK) z równorzędnymi dawkami azotu w postaci saletry amonowej, z uzupełnieniem PK w postaci superfosfatu i soli potasowej. Mierzono systematycznie objętość wszystkich odcieków oraz badano ich skład chemiczny. Stężenia azotu ogólnego i azotanowego w odciekach zwiększały się wraz ze zwiększaniem dawek nawozów. Stężenie azotu w odciekach z gleby nawożonej saletrą było znacznie większe niż w przypadku nawożenia równorzędnymi dawkami azotu w kompoście. Z gleby wymywane były nie tylko azotany, ale także azot zawarty w rozpuszczalnych związkach organicznych. Udział azotu azotanowego w ogólnej zawartości azotu w odciekach z wariantów nawożenia kompostem wyniósł 41–77%, natomiast w przypadku nawożenia saletrą był znacznie większy i stanowił od około 60 do 95%. Coroczne nawożenie gleby zarówno kompostem jak i nawozami mineralnymi powodowało systematyczne zwiększanie się stężenia azotu w odciekach wraz z upływem lat nawożenia, a tym samym ogólnej jego ilości wymywanej z gleby. Świadczy to o tworzeniu się coraz większych nadmiarów azotu w glebie.
EN
In this article there are present the results of six-year study of infiltration of nitrogen through the sand soil (loamy sand). Every year the soil was fertilized by compost (from sewage sludge) and equivalent doses of nitrogen in mineral fertilizers. Two variants of compost fertilization (K1-10 and K2-15 g N•m-2) were used. Additionally two variants of NPK with equivalent doses of nitrogen as an ammonium nitrate supplemented with PK as a superphosphate and potassium salt were applied. Systematically there were investigated the volume of all leachates and their chemical composition. With increasing doses of fertilizers the concentrations of total nitrogen and nitrate nitrogen in the leachate were increased. The concentration of nitrogen in the leachate from the soil fertilized by nitrate was much greater than in compost with equivalent dose of nitrogen. Not only nitrates but also nitrogen from soluble organic compounds were rinsed from the soil. In the case of soil fertilized by compost the participation of nitrates in the total value of nitorgen in the leachate was 41-77%. However in the case of fertilization by ammonium sulphate this proportion was significantly higher and was in the range 60-95%. Over the years, a systematic soil fertilization by both ways increased the nitrogen concentrations in leachate. It shows that in the soil there is surplus of nitrogen, increasing during the time.
|
|
tom Vol. 20, nr 3
373--381
EN
This review presents results of investigation from 6 years studies of an annual light soil fertilization with nitrogen-phosphorus influence on quantity of nitrogen and phosphorus penetration to water environment. The studies were done in lysimeters filled with light-clayey sand co ntaining ca 14 % of earthy particles. In this studies two variants of compost fertilization (K1 – 10 and K2 – 15 g N m–2) were used. Additionally two variants of NPK with equivalent doses of nitrogen as an ammonium nitrate supplemented with PK as a superphosphate and potassium salt were applied. The results showed the increase of concentrations of nitrogen in the soil leachates, especially nitrates, with increasing doses of fertilizer. In the variants of fertilization with compost the share of N-NO3 in the N total in leachate was also much smaller. The ratio of N-NO3:N in leachate from the soil fertilized by compost was 41–77 %. In the case of leachate from the soil fertilized by ammonium sulphate this ratio was much higher and was in the range 59–95 %. During the time of fertilization there was observed intense increase of quantity of nitrogen eluted from the soil, which indicated on the presence of this element in the soil. Additionally the results showed, that not only mineral forms of nitrogen are leached from the soil, but also nitrogen contained in soluble organic compounds, especially when soil was fertilized by compost. The total quantity of nitrogen drained in leachates from soil were 15–17 % of the total quantity of nitrogen supplied to the soil in the variants with compost fertilization, and about 25 % in the variants with mineral fertilization. Content of the phosphorus in the leachate from the soil, in contrast to the nitrogen, were relatively small and did not show depending on the type and dose of fertilizer, or the passage of time from the application of fertilizer. Phosphorus leaching from the soil was negligible. In all fertilization variants quantity of leached phosphorus were less than 1 % of the quantity supplied to the soil with fertilizers.
PL
W pracy przedstawiono wyniki 6-letnich badań wpływu corocznego nawożenia gleby lekkiej nawozami mineralnymi i kompostem na ilości azotu i fosforu przenikające do środowiska wodnego. Badania prowadzono w lizymetrach wypełnionych piaskiem słabo gliniastym, zawierającym średnio 14 % części ziemistych. W badaniach zastosowano dwa warianty nawożenia kompostem (K1 – 10 i K2 – 15 g N m–2). Dodatkowo zastosowano dwa warianty nawożenia mineralnego (NPK) z równorzędnymi dawkami azotu w postaci saletry amonowej z uzupełnieniem PK w postaci superfosfatu i soli potasowej. Badania wykazały zwiększanie się stężenia azotu, a zwłaszcza azotanów, w odciekach z gleby, wraz ze zwiększeniem dawek nawozu. Stężenia azotu ogólnego, a także azotanowego, w odciekach z gleby nawożonej kompostem były zdecydowanie mniejsze niż w odciekach z gleby nawożonej równorzędnymi dawkami azotu w postaci saletry. W wariantach nawożenia kompostem znacznie mniejszy był również udział N-NO3 w ogólnej zawartości azotu w odciekach, niż w przypadku jej nawożenia równorzędnymi dawkami azotu w postaci saletry. Stosunek N-NO3 : N w odciekach z gleby nawożonej kompostem wynosił 41–77 %, a w odciekach z gleby nawożonej saletrą był znacznie wyższy i wynosił 59–95 %. Wystąpiło też zdecydowane zwiększenie się ilości wymywanego z gleby azotu, wraz z upływem stosowania nawozów, co wskazuje na tworzenie się coraz większych jego nadmiarów w glebie. Badania wykazały też, że z gleby wymywane są nie tylko mineralne formy azotu, ale też azot zawarty w rozpuszczalnych związkach organicznych, zwłaszcza w przypadku jej nawożenia kompostem. Łączne ilości azotu odprowadzone w odciekach z gleby wynosiły 15–17 % ogólnej ilości azotu dostarczonej do gleby w wariantach z nawożeniem kompostem i około 25 % w wariantach z nawożeniem mineralnym. Zawartości fosforu w odciekach z gleby w przeciwieństwie do azotu były stosunkowo małe i nie wykazywały zależności od rodzaju nawozów i ich dawek, ani też od upływu lat stosowania nawożenia. Wymywanie fosforu z gleby było znikome. We wszystkich wariantach nawożenia ilości wymytego fosforu stanowiły poniżej 1 % ogólnej jego ilości dostarczonej do gleby z nawozami.
PL
W badaniach zastosowano do kompostowania odwodniony osad ściekowy z mechaniczno-biologicznej oczyszczalni ścieków wiejskich. Osad kompostowano z dodatkiem trocin drzewnych i zielonej masy traw, w proporcjach dających początkowy stosunek C:N = 20:1 w kompostowanej masie. Zawężony stosunek C:N umożliwia uzyskanie wysokiej temperatury w pryzmie, ale zwiększa też straty węgla i azotu, czyli niepożądaną emisję CO2 i amoniaku do atmosfery. Podczas kompostowania maksymalna temperatura w pryzmie dochodziła do 66°C między 10. a 16. dniem kompostowania, a średnia temperatura w tym czasie wynosiła od 55 do 58°C. Później temperatura stopniowo obniżała się i po 120 dniach zbliżyła do temperatury powietrza atmosferycznego, co oznaczało koniec kompostowania. Materiał pryzmy osiągnął wygląd i strukturę podobną do tzw. ziemi ogrodniczej. Kompostowanie - jako proces egzotermiczny - spowodowało bardzo duże ubytki suchej masy. Podczas pryzmowego kompostowania, trwającego 120 dni, ubytek suchej masy wyniósł 47% masy początkowej. Po następnych 8 miesiącach przetrzymywania (dojrzewania) kompostu ubytek suchej masy zwiększył się do ok. 55%. Ulatnianie się gazowych form azotu podczas kompostowania spowodowało również duże straty ogólnej ilości tego składnika w kompoście. Straty azotu ogólnego wyniosły 47,8% ilości początkowej po 120 dniach kompostowania i 58,2% po następnych 8 miesiącach przetrzymywania kompostu. Zwiększyła się natomiast ilość azotanowej formy azotu o 33% ilości początkowej po 120 dniach kompostowania i o 166% po roku.
EN
Dehydrated sewage sludge from rural mechanical and biological wastewater treatment plant was used for composting in the study. The sludge was subjected to composting with the addition of wooden sawdust and green mass of grass, in proportions giving the initial ratio of C:N = 20:1 in the composted mass. Narrow ratio of C:N allowed to obtain high temperature in the prism but increased the emission of CO2 and ammonia to the atmosphere. Maximum temperatures in the prism reached 66°C between 10th and 16th day of composting, and the mean temperatures during this period fluctuated from 55 to 58°C. Later, the temperature gradually decreased and after 120 days of composting it approached ambient air temperature which meant the end of composting. Prism material assumed the appearance and structure similar to the so-called horticultural soil. As an exothermic process, composting caused very high loss of dry mass. During the 120 days long composting in a prism the loss of dry mass amounted to 47% of the initial. After further 8 months of compost maturation, the loss of dry mass increased to about 55%. Evaporation of gaseous forms of nitrogen during composting also caused high loss of the total amount of this component from compost. Total nitrogen loss amounted to 47.8% of the initial quantity - after 120 days of composting and 58.2% after further 8 months of maturing. In the compost, the content of nitrates increased, however, by 33% of the initial quantity after 120 days of composting and by 166% after a year.
|
|
tom 533
89-95
PL
W badaniach zastosowano do kompostowania odwodniony osad ściekowy z mechaniczno-biologicznej oczyszczalni ścieków wiejskich. Osad kompostowano z dodatkiem trocin drzewnych i zielonej masy traw, w proporcjach dających początkowy stosunek C : N = 20 : 1 w kompostowanej masie. Podczas kompostowania maksymalne temperatury w pryzmie dochodziły do 66°C pomiędzy 10-16 dniem, a średnie temperatury w tym czasie wahały się od 55 do 58°C. Później temperatury stopniowo obniżały się i po 120 dniach kompostowania zbliżyły się do temperatury powietrza atmosferycznego, co oznaczało koniec kompostowania. Materiał pryzmy osiągnął wygląd i strukturę podobną do tzw. ziemi ogrodniczej. Kompostowanie, jako proces egzotermiczny, spowodowało bardzo duże ubytki suchej masy, węgla i substancji organicznej. W procesie pryzmowego kompostowania osadu ściekowego z odpadami roślinnymi, trwającym 120 dni, ubytek suchej masy wyniósł 47%, a ubytki C org. i substancji organicznej stanowiły 56-58% ich ilości początkowej. W okresie przetrzymywania (dojrzewania) kompostu przez dalsze 8 miesięcy, czyli do roku od rozpoczęcia kompostowania, ubytki wyżej wymienionych składników zwiększyły się do ok. 65%, czyli przeciętnie wynosiły 1% miesięcznie.
EN
Used for composting in the study was dehydrated sewage sludge from mechanical and biological rural sewage wastewater treatment plant. The sludge was subjected to composting with the addition of wood sawdust and green mass of grass, in the proportions giving the initial ratio C : N = 20 : 1 in the composted mass. During composting, maximum temperatures in the prism reached up to 66°C between 10th to 16th day, and mean temperatures during this period fluctuated from 55 to 58°C. Later, the temperatures gradually decreased and after 120 days of composting, approached the temperature of atmospheric air which denoted the end of composting. Prism material attained the appearance and structure similar to the so-called horticultural soil. As an exothermic process, composting caused significant loss in dry mass, carbon and organic substance. During prismatic composting of sewage sludge with plant waste, lasting 120 days, the loss of dry mass amounted to 47%, and the loss of C org. and organic substance amounted to 56-58% of their initial amount. During kepping (maturing) period of compost for further 8 months, that is, up to a year from the beginning of composting, the loss of the above-mentioned components increased to about 65%, that is, amounting, on average, to 1 % monthly.
6
100%
EN
This review presents results of investigation from 6 years studies of an annual light soil fertilization with mineral fertilizer influence on quantity amount of nitrogen (N), phosphorus (P) and potassium (K) penetration to water environment. The studies were done in lysimeters filled with light-clayey sand. In this studies two variants of compost fertilization (K1 - 10 and K2 - 15 g N · m–2) were used. Additionally two variants of NPK with equivalent doses of nitrogen as an ammonium nitrate supplemented with PK as a superphosphate and potassium salt were applied. The results showed the increase of concentrations of nitrogen in the soil leachates, with increasing doses of fertilizer. During the time of fertilization there was observed intense increase of quantity of nitrogen eluted from the soil, which indicated on the presence of this element in the soil. The total quantity of nitrogen drained in leachates from soil were 14.9-17.3 g·m–2) of the total quantity of nitrogen supplied to the soil in the variants with compost fertilization, and 19.6-27.3 g·m–2) in the variants with mineral fertilization. Content of the phosphorus in the leachate from the soil, in contrast to the nitrogen, were relatively small and did not show depending on the type and dose of fertilizer, or the passage of time from the application of fertilizer. Leaching P were negligible 0.11-0.14 g·m–2) and independent of the type of fertilizer used. Loss of K as well as N were higher in variants with mineral fertilizers (28.4-31.7 g·m–2)) than in the case of the use of compost (21.4-23.9 g·m–2)).
PL
Przedstawiono wyniki 6-letnich badań wpływu corocznego nawożenia gleby lekkiej nawozami mineralnymi i kompostem na ilości azotu (N), fosforu (P) i potasu (K) przenikających do środowiska wodnego. Badania prowadzono w lizymetrach wypełnionych piaskiem słabo gliniastym. W badaniach zastosowano dwa warianty nawożenia kompostem (K1 - 10 g N·m–2) i K2 - 15 g N·m–2)). Dodatkowo zastosowano dwa warianty nawożenia mineralnego (NPK) z równorzędnymi dawkami azotu w postaci saletry amonowej z uzupełnieniem PK w postaci superfosfatu i soli potasowej. Badania wykazały zwiększanie się stężenia azotu w odciekach z gleby wraz ze zwiększeniem dawek nawozu. Stężenia N w odciekach z gleby nawożonej kompostem były zdecydowanie mniejsze niż w odciekach z gleby nawożonej równorzędnymi dawkami N w postaci saletry. Wystąpiło też zdecydowane zwiększenie się ilości wymywanego z gleby N wraz z upływem lat stosowania nawozów, co wskazuje na tworzenie się coraz większych jego nadmiarów w glebie. Łączne ilości azotu odprowadzone w odciekach z gleby wynosiły 14,9-17,3 g·m–2) ogólnej ilości azotu dostarczonej do gleby w wariantach z nawożeniem kompostem i około 19,6-27,3 g·m–2) w wariantach z nawożeniem mineralnym. Zawartości P w odciekach z gleby w przeciwieństwie do N były stosunkowo małe i nie wykazywały zależności od rodzaju nawozów i ich dawek ani też od upływu lat stosowania nawożenia. Wymywanie P było znikome, wynosiło 0,11-0,14 g·m–2) niezależne od rodzaju stosowanych nawozów. Straty zarówno K, jak i N były większe w wariantach z zastosowaniem nawozów mineralnych (28,4-31,7 g·m–2)) niż w przypadku stosowania kompostu (21,4-23,9 g·m–2)).
|
2011
|
tom Nr 27
5-12
PL
W pracy przedstawione są wyniki 9-letnich badań składu chemicznego opadów atmosferycznych. Celem badań był o uzyskanie danych o ilości pierwiastków ważniejszych dla żyzności gleby, wnoszonych do niej z opadami atmosferycznymi. Dane te powinny być uwzględniane w innych badaniach, a także w praktyce rolniczej. Badania prowadzono na wschodnich obrzeżach Wrocławia narażonych na zanieczyszczenia powietrza z różnych źródeł . Zbierano i badano opad całkowity (mokry łącznie z suchym). Analizy prób wykonano metodami aktualnie zalecanymi (referencyjnymi). Średnie stężenia składników w opadach obliczano jako średnie ważone, gdzie wagą była wysokość opadów. Roczne ilości składników wnoszonych na powierzchnię gleby obliczano jako iloczyn rocznej sumy opadów i średniego rocznego stężenia danego pierwiastka. Uzyskane wyniki wykazały wysokie zawartości niektórych składników, a zwłaszcza azotu, siarczanów i chlorków w opadach atmosferycznych, a tym samym duże ich ilości wnoszone do gleby. Są to ilości wpływaj ą ce na właściwości chemiczne gleb, a tak ż e na ich żyzność . Średnie roczne ilości siarczanów (43 kg Nźha-1), azotu (36 kg Nźha-1) i chlorków (27 kg Nźha-1), s ą znacznie większe ni ż w innych regionach Polski, mniej narażonych na zanieczyszczenia powietrza. Ilości azotu wnoszone do gleby z opadami są na tyle wysokie, ż e powinny by ć uwzględniane w bilansie nawozowym gospodarstw rolnych, a szczególnie gospodarstw ekologicznych. W badanych opadach występuje przewaga ilości jonów kwasogennych (SO42-, Cl-, NO3-) nad ilością jonów zasadowych (Ca2+, Na+, K+, Mg2+), co może pogarsza ć odczyn gleb. Okres badań charakteryzował się bardzo dużym zróżnicowaniem, zarówno miesięcznych jak i rocznych sum opadów atmosferycznych. Zróżnicowane były równie ż stężenia badanych składników w opadach atmosferycznych. Obliczenia statystyczne wyników badań nie wykazały jednak żadnej zależności stężeń składników w opadach od ich wielkości.
EN
Presented in the paper are results of 9-year studies relating to chemical composition of atmospheric precipitations. The purpose of the study was to obtain data of quantities of elements more important for soil fertility, carried into it with precipitation. This data should be taken into consideration in other studies as well as in agricultural practice. The studies were conducted in the eastern outskirts of Wrocław exposed to air pollution from different sources. Total precipitation (wet together with dry) was collected and tested. Analysis of samples was performed by methods currently recommended (referential). Average concentration of components in precipitation was calculated as weighted average, where the weight was amount of precipitation. Annual quantities of components carried onto the soil surface were calculated as the product of annual sum of precipitation and average annual concentration of the given element. Results obtained showed high contents of certain components, particularly nitrogen, sulfates and chlorides in atmospheric precipitation, and hence their large quantities carried into the soil. They are quantities that affect the chemical properties of soil as well as its fertility. Average annual quantities of sulfates (43 kg Nźha-1), nitrogen (36 kg Nźha-1) and chlorides (27 kg Nźha-1), are significantly larger than in other regions of Poland that are less exposed to air pollution. Quantities of nitrogen carried into the soil with precipitation are high enough to require consideration in fertilizer balance of agricultural farming, especially in ecological farming. In the precipitations examined, there is predominance in quantities of acidic ions (SO42-, Cl-, NO3-) over quantities of basic ions (Ca2+, Na+, K+, Mg2+), which could worsen soil reaction. Period of studies was characterized by very large, diversified, both monthly as well as annual sums of atmospheric precipitation (Table 1). Also diversified were concentrations of tested components in atmospheric precipitation (Table 2). Results of testing (including statistical methods) did not however show any dependence of concentrations of components in precipitation from their amounts, since these concentrations depend on pollution of air originating from various sources and from varying intensity of their emission and air mass circulation.
8
80%
PL
Zakłady przetwórstwa mięsnego i mlecznego zużywają największe ilości wody w branży przetwórstwa spożywczego. Wskaźniki zużycia wody w analizowanych zakładach mleczarskich wyniosły 3 l wody/l mleka surowego i były zbliżone do danych literaturowych. Wielkość uzyskanego wskaźnika w branży mleczarskiej nie zależała od ilości przerabianego w zakładzie mleka. W zakładach mięsnych stwierdzono tendencję do obniżania wielkości wskaźników zużycia wody w poszczególnych latach.
EN
The studies covered the branches: milk industry, meat processing and slaughterhouses. Performed in the paper were analyses of water consumption Comparison of water management in two branches showed that the highest water absorbability is in meat processing and slaughterhouses. The values obtained for meat industry indicate that it is the least diversified branch. Water consumption in the plants under study amounted from 1,2-4,7 m3/Mg for milk industry and 10,75 m3/Mg (average) for meat branches.
PL
W pracy przedstawiono wyniki sześcioletnich badań opadów atmosferycznych całkowitych i wnoszonego z nimi ładunku składników na powierzchnię ziemi. Badania wykazały, że na wschodnim pograniczu dużej aglomeracji miejskiej jaką jest Wrocław, stężenia zanieczyszczeń w opadach były znacznie większe od średnich stężeń w opadach z regionu Dolnego Śląska, a także z innych regionów Polski. Duże były zwłaszcza zanieczyszczenia opadów siarczanami, azotem i chlorkami. Średnie roczne ładunki składników nawozowych, a zwłaszcza azotu ogólnego (37,8 kg N·ha-1), wnoszone na powierzchnię ziemi z opadami atmosferycznymi, są znaczące dla żyzności gleby i powinny być uwzględniane w bilansie nawozowym gospodarstw rolnych, a szczególnie gospodarstw ekologicznych. Odczyn większości opadów był obojętny lub zbliżony do obojętnego, pomimo wysokiej zawartości jonów zakwaszających, gdyż stosunkowo wysoka była również zawartość jonów zasadowych.
EN
The paper presents the results of six-year studies of total atmospheric precipitations and charges of components carried with them onto the soil surface. The studies showed that on the eastern border of the large urban agglomeration such as Wroclaw, the concentration of pollutants of for the region of Lower Silesia and also for other regions of Poland. The precipitations were particularly highly polluted with sulphates, nitrogen and chlorides. Annual average charges of fertilizer components, especially total nitrogen (37.8 kg N·ha-1), brought onto the soil surface together with atmosphere precipitations are important factors for soil fertility and should be included in the fertilization balance of agricultural farms and especially ecological ones. The reaction of most precipitations was either neutral or close to neutral despite high content of acidifying ions, because the content of basic ions was also relatively high.
EN
The research was carried out in the years 2003-2013 in lysimeters filled with loamy sand. The leachate was tested in three variants: Z - no fertilization, S - 20 g-m-2 of N delivered annually in sewage sludge and C - 20 g-m-2 of N in the form of compost. The lysimeters were planted with Miscanthus giganteus, which is an energy plant with a high demand for water and nutrients. The amount of leaching of mineral nitrogen forms was determined on the basis of measured volumes of leachates from the soil and volumes of ammonium nitrogen (N-NH4) and nitrate nitrogen (N-NO3) contained in them. The research results showed a significant increase in the average content of mineral nitrogen forms in the effluents from the fertilized soil (S - 6.8 mg-dm-3 of N-NO3 and 0.3 mg-dm-3 of N-NH4, C - 7.8 mg-dm-3 of N-NO3 and 0.4 mg-dm-3 of N-NH4), compared to their concentrations in the leachates from non-fertilized soil (Z - 2.1 mg-dm-3 of N-NO3 and 0.2 mg-dm-3 of N-NH4). The content of mineral forms of nitrogen, in particular N-NO3, were similar in both fertilization variants. The lowest concentrations of mineral nitrogen in the leachates occurred in the third and fourth year after planting Miscanthus giganteus, when it entered the period of the highest yield. In the fifth year, due to a cold, snowless winter, there was a weakened growth of plants, which resulted in an increase in the concentration of mineral nitrogen in the leachates from the fertilized soil. It follows that in addition to the intensity of precipitation, the collection of this component by plants primarily influences nitrogen leaching from the soil. The general amount of mineral nitrogen leached from the soil was not large and amounted Z - 2.5 kg-m-2, S - 6.7 kg-m-2, C - 6.4 kg-m-2. This testifies to the intense collection of this form of nitrogen by Miscanthus giganteus.
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.