Howard Roark to architekt, bohater powieści Ayn Rand The Fountainhead. To człowiek, którego egoizm i geniusz zwyciężają nad tradycjonalizmem. W obronie spójności artystycznej swojego projektu wysadza częściowo ukończony budynek, który zaprojektował, a który został zmieniony przez dewelopera by zadowolić gusta ogółu. Podczas procesu sądowego Roark wygłasza mowę, w której wyjaśnia dlaczego architekci powinni bronić swojego prawa do indywidualizmu. Jako przykład takiej postawy artykuł przedstawia rzeczywistą historię walki, jaką nowojorski architekt Hugh Hardy stoczył o swoje prawa w latach 70. XX wieku. W obu przypadkach, tym fikcyjnym i rzeczywistym, bezpośrednimi adwersarzami architektów byli urzędnicy, dziennikarze i wszechpotężny choć anonimowy "ogół", a faktycznym powodem ich kłopotów było odrzucenie przez nich spuścizny Witruwiusza.
EN
Howard Roark, a romanticized architect hero from Ayn Rand's "The Fountainhead", is an individual whose egoism and genius prevail over traditionalism. In defense of artistic integrity he dynamites a partially constructed building of his design, because it was altered to conform to public taste. During the trail Roark gives an emotional speech in which he explains why architects should stand for their individualism. The following is an example of an architect's actual struggle for his rights. Although the officials, press and public were their adversaries, in fact they fought the Vitruvius.
Artykuł przedstawia osiągnięcia Jerzego Badera, absolwenta Politechniki Warszawskiej, wybitnego specjalisty w dziedzinie technik wysokonapięciowych. Stworzył on m.in. metodę regeneracji kabli uszkodzonych w wyniku wystąpienia zjawiska drzewienia elektrycznego. Bader pracował również nad zagadnieniem produkcji przewodów odpornych na to zjawisko. W artykule przedstawiono przebieg jego kariery zawodowej i złożonych kolei losu, które sprawiły, że ten świetny fachowiec znalazł się za granicą.
EN
The paper analyses the contribution of Polish-born engineer. George Bahder, in developing a method of recovering high-voltage cables deteriorated by a phenomenon known as water treeing. While working for several companies and laboratories in the United States, he was granted 33 patents for his inventions. Among others, he developed a method of regeneration of deteriorated cables, and also he devised an improved cable having a higher resistance to the water treeing phenomena. The paper brings some details on his personal and professional life.
3
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Największe w Ameryce, a chyba i na świecie cmentarzysko starych okrętów wojennych znajduje się w Mallows Bay na Potomaku, zaledwie 30 mil na południe od stolicy kraju, Waszyngtonu. Choć nad każdym z tych statków dumnie powiewała niegdyś amerykańska bandera, po wojnie stały się niepotrzebnym balastem. Zgromadzone w tej zatoce szczątki okrętów przez lata postrzegano jedynie jako szpetne utrudnienie w żegludze. Dziś to wyjątkowa ostoja dzikiej przyrody, siedlisko wielu gatunków rzadkich zwierząt. Spotkać tu można również amerykańskiego orła. Tego samego, który widnieje w amerykańskim godle.
EN
After the WWI, the US navy had several hundreds of redundant transport ships, mainly wooden hulk steamers. In 1925 they were transferred to Mallows Bay on Potomac River, 30 miles south of Washington, DC, and ordered to be burned down. Some unburned remains of the hulks have been disfiguring the bay since. After several decades and numerous attempts to clean the affected portion of the river, it was found out, that the post-military relics do not obstruct the navigation as it was stated, and moreover they became a part of environment. Today the hulks form dozens of strange shaped islands, covered with plants, which serve as a sanctuary for birds. The colonies of cranes and several nests of American bald eagle have been noted.
6
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Leo Melanowski was born in a family of Polish emigre to France. He was a celebrated engineer at the time of early automobilism. His main filed of interest were power transmitting mechanism for cars and trucks. He was engaged in several motor companies including Clement, and Panhard et Lavassor in France, and Winton Co. in the United States. Later he became a chief designer and engineer in the Dragon Automobile Company and Aerocar Co. Once famous and rich he died in a shelter for poor.
7
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
The Brooklyn Bridge was called the Eighth Wonder of the World from the time it was completed in 1883. Now it is still considered as a symbol of New York. But in the city that has not many monuments of good architecture, there is plenty of great samples of work of engineering other than famous bridge. The city in its short but eventful history developed all what to be to develop in the field of urban infrastructure. Monumental aqueduct, elevated and underground railways etc. But in the "city that never sleeps" there is no place for anything that is not in use and is not profiting any more.
8
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Dawne wizje miast przyszłości bazowały na głębokim przekonaniu, że gwarancją ich rozwoju i zaspokojenia wszelkich potrzeb ich mieszkańców jest postęp techniki. Rzeczywiście powstanie architektury wysokościowej nie byłoby możliwe bez dwóch istotnych wynalazków: windy i kolei podziemnej - środków transportu zapewniających szybkie przemieszczanie się mieszkańców w pionie i poziomie. Powstała w ten sposób trójwymiarowa siatka, w której, cytując Lewisa Mumforda każdy kubik przestrzeni jest wykorzystywany w dzień i w nocy. Mechanicznie doskonałe!
EN
The past visions of future cities were based on strong believe, that development of technology would provide anything the city's citizens could imagine. The inventive genius would be a cure for any problem of industrial society. In fact the city of skyscrapers is based on two mayor inventions: elevator and subway, securing respectively vertical and horizontal high speed transportation. Those inventions created a three-dimensional pattern in which - using Lewis Mumford words - every cubic foot of space is used day and night. Mechanically perfect.
The American home building program launched after the World War II, resulted with 10 million homes built in 10 years. That enormous success attracted considerable attention from foreign engineers and politicians from all over the world. Even those from Soviet block shared that admiration for American housing program in spite officially lauded claims as to the superiority of communist ideology and technology. In late 1956, taking an advantage of the recent political thaw, a delegation of Polish engineers, led by vice minister Czesław Bąbiński, and celebrated engineer, Professor Wacław Żenczykowski, arrived to the US by invitation from the National Association of Home Builders. During the four weeks long tour, they visited several construction sites and exhibitions learning from the American experience. Although they seemed to be impressed by what they had seen, the visit passed unnoticed in Poland, and eventually produced no results. The paper brings out some facts related to that visit, and reveals surprisingly honest opinions expressed by Polish delegates; the opinions which were overstepping any limits of imaginary "freedom of speech" laid out by the political thaw of 1956.
PL
Wydarzenia Czerwcowe 1956 roku i zmiany w polityce wewnętrznej, jakie po nich nastąpiły, mogły mieć spory wpływ na poprawę sytuacji w polskim budownictwie. Mogły, gdyby w pełni wykorzystano doświadczenia, jakie z pewnej, zapomnianej już dziś wizyty w Stanach Zjednoczonych przywiózł profesor Wacław Żenczykowski i inni towarzyszący mu inżynierowie. Po powrocie do kraju Żenczykowski sformułował założenia reformy, która miała poprawić sytuację mieszkaniową w Polsce. Zakładał konieczność odejścia od wzorców radzieckich i postulował skorzystanie z doświadczeń amerykańskich w zakresie organizacji, finansowania a także zastosowania nowych rozwiązań funkcjonalnych, konstrukcyjnych i materiałowych. Do realizacji postulatów nie doszło. Z jednej strony przemiany 1956 roku okazały się zbyt powierzchowne jak na tak rewolucyjne postulaty. Z drugiej jednak zabrakło samego pomysłodawcy. Profesor Żenczykowski odszedł kilka miesięcy po sformułowaniu założeń reformy.
10
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
The pavilions and tacility buildings as well as main World's Fair themes are commonly conceived as temporary constructions. In some cases however they last longer than exhibitions themselves. The most widely known example is La Tour Eiffel but also London Crystal Palace served for eighty years until it burned out in 1936. When the plan of national pavilions was adopted by Fair's organizers it effected with designs of several timeless, although temporary, pieces of architecture. One of those was Polish pavilion on World of Tomorrow exhibition in New York in 1939.
During the inter-war period, several original solutions in engine technology were developed. One of them was Wibu dynamic-charge system invented by two young engineers, Adam Wiciński and Jakub Bujak. They succeeded in practically solving the well-known concept of using the inertia of gas column in suction tube to increase pressure of fuel mixture in high -pressure cylinder. They obtained an increase in efficiency up to 30 percent of the engine’s power. During the years 1933-1935, both engineers were working to improve their system and were trying to find possibilities to implement it, i.a. in railcars produced in Poland. Also foreign industry was interested in the invention, i.a. in the United Kingdom and Switzerland. In the end, Wibu system was not implemented and the mere concept of dynamic charge was abandoned for more cost-efficient turbocharging, i.e. forced induction. The history of this invention and its creators has been unknown up to now, partly because of this technological change into forced induction, and partly because of the early death of both inventors. Whereas Wiciński died by suicide in 1936, Bujak vanished without a trace in 1945. The article is based mainly on source materials (authentic period technical articles, patent literature, letters of Jakub Bujak), it presents the history of Wibu concept’s development and outlines the inventors’ profiles.
13
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Gdy mówimy o przestrzeni miejskiej, mamy zwykle na myśli otaczającą nas tkankę miasta tworzoną przede wszystkim przez budowle okalające ulice i place. Czy w podobny sposób postrzegamy elementy podziemnej infrastruktury technicznej? Jej część stanowią stacje kolei podziemnej, ukształtowane przede wszystkim przez czynniki natury inżynierskiej. W ponad stu miastach świata z metra korzysta dziennie wiele milionów pasażerów, i dla nich obiekty te stanowią ważny element współtworzący przestrzeń, w otoczeniu której przebywają po kilka godzin dziennie; przestrzeń poza przestrzenią miasta.
EN
When we are talking about urban space, we mostly think about a pattern of buildings and works of architecture framing the streets and the city's squares. But how do we consider the structures hidden out of sight of an ordinary pedestrian, like subway stations? Being a part of subterranean infrastructure, they were shaped mainly by engineers, according to local geological conditions rather than architectural styles from above the surface. But for millions of people traveling daily by metro worldwide, those structures are limits forming subterranean space - out of city space.
Uruchomienie pierwszej linii kolejowej Stockton-Darlington w 1825 r. było ukoronowaniem wieloletniej pracy całej rzeszy konstruktorów i wynalazców. Był to zarazem początek ery kolei parowej, która na wiele dziesiątków lat stała się dominującym środkiem transportu. Szybko rozwijająca się sieć kolejowa była motorem przemian społecznych i ekonomicznych określanych powszechnie mianem rewolucji przemysłowej.
15
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Na początku 1946 r. UNRRA (Administracja Narodów Zjednoczonych do spraw Pomocy i Odbudowy) zaoferowała Polsce i kilku innym krajom pomoc w uruchomieniu produkcji penicyliny. Początkowo polska fabryka miała być zlokalizowana w zaadaptowanym budynku szpitalnym w Krakowie, ale zdaniem rzeczoznawców budowlanych działających na zlecenie Ministerstwa Przemysłu obiekt ten nie nadawał się do tego celu. Ministerstwo zdecydowało o przeniesieniu inwestycji do podwarszawskiego Tarchomina, gdzie przed wojną działała już fabryka farmaceutyczna. Władze samorządowe Krakowa, niezadowolone z tej decyzji, zleciły wykonanie własnych ekspertyz budowlanych, które przyniosły wyniki całkowicie odmienne. Artykuł opisuje genezę sporu, na ile rzeczoznawcy budowlani pracujący na zlecenie obu instytucji potrafili zachować niezależność w tym konflikcie, a na ile stali się jego aktywnymi uczestnikami. Praca powstała w wyniku realizacji projektu badawczego nr 2014/13/B/HS3/04951 finansowanego ze środków Narodowego Centrum Nauki.
EN
In early 1946, UNRRA (United Nations Relief and Rehabilitation Administration) offered to help several European countries, including Poland, to establish production of penicillin. Initially, Poland’s first penicillin plant was to be set up in an old hospital building in Kraków, but experts at the Ministry of Industry found it unsuitable for the purpose. Consequently, the Ministry chose another building, this time an old pharmaceutical factory in Tarchomin, near Warsaw. Disappointed by this decision, the municipal authorities in Kraków commissioned another building appraiser, who after investigating both structures came to completely opposite conclusions. This paper explains how the dispute developed and ponders to what extent the seemingly independent experts become parties in a dispute. This work was made possible through financial support from the National Science Centre, Poland, research grant number 2014/13/B/HS3/04951.
Poszukiwanie autentyczności w architekturze - czy to w charakterze tworzącego projektanta czy odbiorcy - to zadanie niełatwe w dzisiejszym mieście. Architektura jest w nim towarem, który wystawiono pod ocenę oglądających i kupujących. Autorzy zastanawiają się nad tym zagadnieniem wykorzystując jako pretekst przykład dzisiejszej interpretacji hutongów - tradycyjnych zespołów zabudowy mieszkaniowej w Pekinie. Kanwą są spostrzeżenia dokonane przez współautorkę tekstu, studentkę architektury, podczas jej wyjazdu studialnego do Chin.
EN
A question of authenticity in architecture is not an easy one in contemporary world. No matter it refers to creating authentic architecture or seeking for while touring foreign cities. In our times architecture has become a merchandise, which is put on display for prospective buyer or just viewers. The authors reflects upon the question of authenticity in architecture taking Beijing and its traditional housing units called 'hutongs' as an example. The paper is based on observation and recollections of a student of architecture done during her research trip to China.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.