This article outlines the development and modifications of the Lower Vistula Cascade concept in order to meet changing requirements for utilisation of the river for power generation and navigation purposes. In the years 1957–1993 the Lower Vistula Cascade concept was modified in order to achieve the maximum power generation capacity (an example was the high efficiency of the hydropower station at the Włocławek Barrage, built in 1970 as the first and so far the only barrage of the proposed cascade). In the 1990s the potential economic benefits of the Vistula River management were re-evaluated in favour of natural and landscape merits, and another multi-variant modification of the Lower Vistula Cascade concept was carried out applying the principles of sustainable development and environmental protection. The analysis of the cascade variants considered in 1999 led to the conclusion that there is no justification for the project implementation, with the exception of the barrage located downstream of Włocławek (Nieszawa- Ciechocinek), the construction of which is essential for the Włocławek Barrage safety.
PL
W artykule przedstawiono zarys tworzenia i modyfikacji koncepcji budowy Kaskady Dolnej Wisły (KDW) jako sposobu zagospodarowania rzeki do celów energetycznych i żeglugowych. W latach 1957–1993 koncepcja KDW została zmodyfikowana w celu uzyskania maksymalnych efektów energetycznych (przykładem była wysoka efektywność elektrowni wodnej przy stopniu wodnym Włocławek, zbudowanym w 1970 roku jako pierwszy i jedyny stopień projektowanej kaskady). W latach 90. potencjalne korzyści z wykorzystania gospodarczego Wisły uległy przewartościowaniu na rzecz walorów przyrodniczych i krajobrazowych, a kolejna wielowariantowa modyfikacja koncepcji KDW została przeprowadzona przy zastosowaniu zasad ekorozwoju i ochrony środowiska przyrodniczego. Analiza wariantów kaskady, rozpatrywanych w 1999 roku, doprowadziła do wniosku o braku uzasadnienia realizacji tego przedsięwzięcia z wyjątkiem stopnia wodnego poniżej Włocławka (Nieszawa-Ciechocinek), którego budowa jest niezbędna dla zabezpieczenia stopnia we Włocławku.
W artykule przedstawiono prawdopodobny przebieg katastrofy zapory we Włocławku, wywołanej postępującą erozją dna poniżej stopnia. Opisano aktualny stan techniczny tymczasowego progu podpię-trzającego, ubezpieczającego dolne stanowisko jazu i elektrowni oraz narastające zagrożenie zniszczenia tej budowli. Zwrócono uwagę na trwające od wielu lat dyskusje o potrzebie budowy stopnia Nieszawa -jako trwałego zabezpieczenia zagrożonej zapory - nie przekładające się na decyzje przybliżające realizację stopnia.
EN
In the paper there is presented the probable course of catastrophe of the dam in Włocławek caused by growing erosion of the bottom below that stage of fall. There is described the present technical state of the provisional lock sill protecting the lower position of the weir and the power plant as well as the icreasing threat of destruction of the object. The attention has been drawn to the lasting for many years discussions on the need for building the stage of fali Nieszawa - as an object creating permanent protection of the dam being under threat- which don't however have any influence on the decisions concerning the realization of the stage of fall.
Budowa i eksploatacja składowisk wszelkiego rodzaju odpadów budzi zawsze zażarte spory i gorące emocje zarówno wśród społeczności lokalnych, jak i ekspertów. Składowisko Żelazny Most, które już od ponad 30 lat znajduje się w eksplo-atacji, a praktycznie w ciągłej rozbudowie, chociażby z uwagi na swoje gabaryty, siłą rzeczy musi rodzić różnego rodzaju opinie, nieraz kontrowersyjne, jak również obawy wśród społeczności lokalnych. W artykule przedstawiono jeden z głosów w toczącej się ostatnio dyskusji, głos bardzo istotny, albowiem przedstawiający stanowisko inżynierów i projektantów za-angażowanych od wielu lat w eksploatację i rozbudowę tego składowiska.
EN
The Świnna Poręba water reservoir, under construction since 1986, with damming structure on the 26.6th kilometer of the Skawa river, carried out on the basis of project and under the control of Hydroprojekt Sp. z o.o., is in the final stage of realisation. In the damming facilities the finishing works, the assembly and startup of equipment are being carried out. Works remaining to be realised are related to preparation of the reservoir basin for flooding, including construction of embankments in the backwater part, as well as banks and engineered facilities of the reconstructed national road no. 28 and translocated railway line in the Stryszów-Zembrzyce section.