Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

Nowa wersja platformy, zawierająca wyłącznie zasoby pełnotekstowe, jest już dostępna.
Przejdź na https://bibliotekanauki.pl

Ograniczanie wyników

2 Polonica

2 Zbróg P.

Znaleziono wyników: 2

Liczba wyników na stronie

Wyniki wyszukiwania

Sortuj według:

Ogranicz wyniki do:

Szeregi wieloczłonowe w funkcji podmiotu w staropolszczyźnie

100%

Zbróg P.

tom 42

29-41

This article contains a description of Old Polish series functioning as subjects in sentences, e.g A tako stała jest pod krzyżem matka Jezukrystowa, Maryja magdalena i święty Jan Ewanjelista. In terms of structure, semantic and grammatical features of their elements, as well as types of compound indicators, they resemble typical three-argument series (child and mother), however, they differ in the number of noun elements, which usually range from three to seven. Two types of lists are distinguished: homogenous, are organized around a single type of linking element or its equivalent in the form of a delimitation pause (e.g., aby mię od ciebie ani śmierć, ani żywot, ani żadna szczęsność od ciebie oddaliła), and heterogeneous, which may be linked more loosely or more closely (e.g., Gdyby raćce z przysiężniki i z pospólstwem uczynili wielkierz). List syntax was also described; very rarely it was exclusively ad sensum, more frequently, exclusively ad formam or in some cases, ad formam / ad sensum. The lists extracted here resemble modern serial subjects in terms of structure and syntax and, according to quantitative analyses, have a similar frequency in the oldest known Polish sentences.

W artykule przedmiotem opisu uczyniono staropolskie wieloczłonowe szeregi stojące w miejscu podmiotu, np. A tako stała jest pod krzyżem matka Jezukrystowa, Maryja magdalena i święty Jan Ewanjelista. Pod względem budowy, cech semantycznych i gramatycznych członów oraz typów wskaźników zespolenia przypominały one typowe trójargumentowe szeregi (dziecko oraz matka), różniły się jednak liczbą członów rzeczownikowych, która zazwyczaj wahała się od trzech do siedmiu. Wyróżniono pośród nich szeregi jednorodne, zorganizowane wokół jednego typu wskaźnika zespolenia lub jego ekwiwalentu w postaci pauzy delimitacyjnej (np. aby mię od ciebie ani śmierć, ani żywot, ani żadna szczęsność od ciebie oddaliła), oraz niejednorodne, w których mogły wystąpić różne wskaźniki zespolenia (np. Gdyby raćce z przysiężniki i z pospólstwem uczynili wielkierz). Interesująca była także składnia orzeczenia przy takich szeregach – bardzo rzadka wyłącznie ad sensum, częstsza wyłącznie ad formam lub wariantywna ad formam / ad sensum. Wyekscerpowane szeregi naśladowały pod względem budowy i składni współczesne podmioty szeregowe i – jak wynika z analiz ilościowych – miały podobną frekwencję w najdawniejszych zdaniach polskich.

Wariancja innowacyjna w normie skodyfikowanej w ostatnich stu latach rozwoju polszczyzny

100%

Zbróg P.

tom 38

245-261

The article escribes the changes in the innovative variants which appeared in the codified norm within the last century. An example of such a variant is the form zjednują, first noted in 1937 as a balanced alternate of the form zjednywam. This type of units appeared in correctness dictionaries and they competed with the primarily neutral forms. Owing to the expansiveness of the innovative variants several levels of the strength of their influence on the doublet were distinguished. The variants, which appeared in one or two dictionaries and are not noted contemporarily (e.g. the form dworka as a variant of dworku) were the weakest. The strongest were the variants which became the only ones in the contemporary times and the former do not appear or are perceived as incorrect (e.g. the form wzwierciadle displaced the form w zwierciedle). An exceptional example in the group of innovative variants where those which were primarily noted as incorrect and in the course of the codified norm evolution obtained the status of correct forms (e.g. the form romansy, rżnąć). Sometimes they were so expansive that the former variants became recessive (e.g. powątpiewać o czymś) or are no longer noted (e.g. porznąć).