Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Mathematische Kränzchen in Prag – a forgotten German Mathematical Society

100%

Bečvářová M.

|

2015

|

tom Y. 112, iss. 2-NP

41--68

EN

The most important and interesting phenomena from the history of the association Mathematische Kränzchen in Prag (the Prague German Mathematics Community), which operated in Prague between spring 1913 and spring 1934, will be introduced, on the basis of the study of surviving archive sources available in Czech country and abroad, original professional journals mathematical works, and diverse secondary literature. We will try to clarify the position of the German mathematical community in the Czech lands, respectively in Central Europe in the 1920s and 1930s. We will try to capture its specifics resulting from the Prague genius loci, to describe its contributions to the development of science, to indicate its links to the surrounding German scientific world and to show its relations with Czech and foreign professional associations and societies.

PL

W artykule przedstawione zostały najważniejsze i najbardziej interesujące zjawiska z historii towarzystwa Mathematische Kränzchen w Pradze, które funkcjonowało w latach 1913‒1934, w oparciu zarówno o badania zachowanych źródeł archiwalnych dostępnych w Czechach i za granicą, jak i o analizę czasopism i innych materiałów z okresu działalności Towarzystwa. Zaprezentowany został wpływ niemieckiej społeczności matematycznej z Pragi na ośrodki w Czechach i w Europie Środkowo-Wschodniej w latach 20. i 30. XX w. Poczyniono starania uchwycenia specyfiki działalności Towarzystwa w oparciu o swoisty genius loci Pragi po to, aby ukazać wkład Towarzystwa do rozwoju matematyki w ogóle, wskazać jego powiązania z niemieckim światem naukowym oraz uwypuklić relacje Towarzystwa z czeskimi i zagranicznymi stowarzyszeniami naukowymi.

2

The study of history of mathematics in the Czech Republic

100%

Bečvářová M.

|

2015

|

tom Y. 112, iss. 2-NP

69--75

EN

In the Czech lands, there is a long and fruitful tradition of research and study of the history of mathematics which began in the second half of the 19th century. The most important papers and books were written by J. Smolík, F.J. Studnička, J. Úlehla, K. Rychlík and Q. Vetter. But from the 1950s to the 1980s only a few professionals from the Institute of History of the Academy of Sciences of the Czech Republic, along with a few university professors, devoted their attention to the history of mathematics. For example, we can mention two historians of mathematics, Jaroslav Folta and Luboš Nový, whose papers and activities became well-known in Europe. However, on account of various professional and political circumstances, no new generation of historians of mathematics was raised. The first step to the new development of research in the history of mathematics was made in the 1980s, when the special commission on history of mathematics was created at the Faculty of Mathematics and Physics of Charles University in Prague, thanks to activities of Jindřich Bečvář, Ivan Netuka and Jiří Veselý.

PL

Już od II połowy XIX w. na ziemiach czeskich obserwujemy długą tradycję badań i studiów nad historią matematyki. Ważne znaczenie w tej dziedzinie mają m.in. prace przygotowane przez następujących autorów: J. Smolík, F.J. Studnička, J. Úlehla, K. Rychlík i Q. Vetter. Po II wojnie światowej, w latach 1950‒1980, kilku specjalistów z Instytutu Historii Akademii Nauk Republiki Czeskiej wraz z profesorami uniwersyteckimi zwróciło swoją uwagę na rozwój historii matematyki. Wśród nich byli: Jaroslav Folta i Luboš Nový, których dokonania znane są Europie. We wspomnianym okresie z różnych powodów nie powstała nowa generacja historyków matematyki. W kolejnym okresie krystalizowania się dyscypliny naukowej ‒ historii matematyki ‒ w Czechach utworzono w 1980 r. na Wydziale Matematyki i Fizyki Uniwersytetu Karola w Pradze komisję ds. badań z historii matematyki. Jindřich Bečvář, Ivan Netuka i Jiří Veselý należeli do osób wydatnie i owocnie wspierających działalność wspomnianej komisji.

3

The role of Czech mathematicians in the Balkans (1850‒1900)

100%

Bečvářová M.

Czasopismo Techniczne. Nauki Podstawowe

|

2014

|

tom R. 111, z. 1-NP

37--57

EN

From 1860s, the number of mathematicians, teachers and authors of monographs, textbooks and papers in Bohemia increased noticeably. This was due to the improvement of education and the emergence of societies. During 1870s and 1880s many candidates for teaching mathematics and physics were without regular position and income. Some of them went abroad (especially to the Balkans) where they obtained better posts and started to play important roles in the development of "national" mathematics and mathematical education. The article describes this remarkable phenomenon from the history of the Czech mathematical community and analyzes its influence on other national communities.

PL

Od lat 60. XIX w. w Czechach wyraźnie wzrosła liczba matematyków, nauczycieli matematyki, autorów monografii, podręczników i artykułów. Było to spowodowane rozwojem matematycznej edukacji i powstaniem towarzystw. W latach 70. i 80. XIX w. wielu czeskich kandydatów na nauczycieli matematyki i fizyki w szkołach średnich nie miało stałej posady i dochodów. Część z nich udawała się za granicę (szczególnie na Bałkany), gdzie zajmowali lepsze stanowiska i znacząco przyczynili się do rozwoju "narodowej" matematyki i edukacji matematycznej. Artykuł prezentuje ten niezwykły fenomen w historii czeskiego środowiska matematycznego i poddaje analizie jego wpływ na inne społeczności narodowe.