Współczesny dyskurs polityczny i naukowy nad polityką klimatyczną jest w dużej mierze zdominowany przez nauki przyrodnicze, techniczne oraz ekonomię neoklasyczną, a w mniejszej mierze psychologiczne podejście behawioralne. Prowadzi to do znaczącej luki poznawczej, którą starają się wypełnić podejścia bardziej socjologiczne, jak m.in. teoria praktyk społecznych i perspektywa wielopoziomowa. W niniejszym artykule przedstawiam podstawowe założenia teorii praktyk społecznych, perspektywy wielopoziomowej i podejścia behawioralnego, jak również proponuję sposób na jednoczesne wykorzystanie tych perspektyw w badaniach nad polityką klimatyczną. Przedstawiam także szereg przykładów badań empirycznych przeprowadzonych w ramach tych podejść badawczych oraz wskazuję na potencjalne kierunki przyszłych badań.
EN
Contemporary political and scientific discourse on climate policy is greatly dominated by the natura sciences, technical sciences and neoclassic economics, and to a lesser degree by psychological behavioural insights. It leads to a significant cognitive gap which more sociological approaches try to fill, e.g., practice theory and the multi-level perspective. In this article, I present the basic assumptions of practice theory, the multi-level perspective and behavioural insights, as well as a way to use these perspectives in parallel in research on climate policy. Moreover, I propose a number of examples of empirical studies from these approaches and indicate potential directions for future research.
Today, there are a lot of studies on climate change and sustainability from social sciences’ perspectives. Achievements of sociology, psychology or political sciences can be extremely helpful in designing, adopting, implementing and evaluating of effective climate and sustainability policy. However, so far, social sciences, excluded neoclassical economics and dogmatic law, have being marginalizing in the mainstream of climate and sustainability science, politics and discourse. Social studies also have not been included in the IPCC’ and other important agencies’ reports. In consequence, there is a significant gap in our understanding many facets of climate change and other civilizational threats and possible tools to mitigating them, which may be a reason of the pure effectiveness of the past policies. In this paper I would like to present a few of examples, what social sciences, especially sociology and psychology can contribute to climate and sustainability discourse, as well as, propose hypothesis which could explain marginalization of social sciences today. I will conclude that there are needed more studies about reasons of little widespread social perspective and barriers of incorporating social sciences’ approaches to political and non-governmental sphere. In my opinion, in these studies could be used perspectives of cognitive and social psychology or constructivist version of sociology of knowledge, then sociology could became object of its own research, which will result in such kind of “sociology of sociology”.
PL
Obecnie istnieje wiele badań społecznych poświęconych problematyce zmian klimatu i zrów-noważenia (nie chcąc używać nieco oksymoronicznego wyrażenia „zrównoważony rozwój”). Osiągnięcia socjologii, psychologii i nauk politycznych mogą okazać się niezwykle pomocne w projektowaniu, adopcji, implementacji i ewaluacji skutecznej polityki dotyczącej tych sfer. Jednakże, jak na razie, nauki społeczne, nie licząc ekonomii neoklasycznej i dogmatyki prawa były marginalizowane w głównym nurcie nauki, polityki i dyskursu dotyczących klimatu i zrównoważenia. Dorobek nauk społecznych nie został także uwzględniony w raportach IPCC i innych ważnych instytucji zajmującymi się tymi problemami. W konsekwencji, istnieje istotna luka w naszym rozumieniu wielu aspektów zmian klimatu i innych zagrożeń cywiliza-cyjnych, a także w możliwych narzędziach do przeciwdziałania im, co może być powodem skromnej efektywności poprzednich polityk. W niniejszej pracy chciałbym zaprezentować parę przykładów tego, co nauki społeczne, a szczególnie socjologia i psychologia mogą wnieść do dyskusji na temat zmian klimatu i zrównoważenia, a także przedstawić hipotezę mogącą wyja-śnić marginalizację nauk społecznych, z którą mamy obecnie do czynienia. W podsumowaniu zawrę tezę, że potrzebnych jest więcej badań na temat powodów małego rozpowszechnienia perspektywy nauk społecznych i na temat barier we włączeniu podejścia nauk społecznych do praktyki politycznej i działalności pozarządowej. W mojej opinii, w przyszłych badaniach mo-głaby zostać wykorzystana perspektywa psychologii poznawczej i społecznej, a także kon-struktywistycznej wersji socjologii wiedzy. W ten sposób, socjologia stałaby się przedmiotem badań samej siebie, co skutkowałoby istnieniem swego rodzaju socjologii socjologii.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.