Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Sztuka a komunikacja: o pragmatycznych aspektach komunikacji artystycznej

100%

Kiklewicz A.

|

nr 3 (183)

9-30

RU

Тема статьи касается эстетической и художественной коммуникации. Автор исходит из того, что многие теории социальной коммуникации, а также прагматические теории не учитывают речевые акты и дискурсы, цель которых - вызвать у реципиентов эстетическое переживание. Автор опровергает такое мнение, представляя альтернативную концепцию, согласно которой эстетические и художественные дискурсы отвечают базовым условиям социальной коммуникации: опираются на информационное воздействие; они преднамеренные; они реализуются во взаимодействиях на макросоциальном уровне в рамках репрезентативного общения. Функционалистская теория культуры Бронислава Малиновского и концепция эстетических ценностей Айвора А. Ричардса оправдывают такой подход к художественной коммуникации. Автор рассматривает художественные дискурсы в силу их синхронного и асинхронного характера и предлагает типологию этого типа дискурсов, иллюстрируя отдельные типы примерами из художественной литературы.

PL

Tematyka artykułu dotyczy komunikacji estetycznej i artystycznej. Autor wychodzi z założenia, że wiele teorii komunikacji społecznej, a także teorii pragmatycznych nie uwzględnia czynności i dyskursów językowych, których celem jest wywołanie u odbiorców doświadczenia estetycznego. Autor obala taki pogląd, przedstawiając alternatywną koncepcję, że dyskursy estetyczne i artystyczne spełniają podstawowe warunki komunikacji społecznej: polegają na oddziaływaniu poprzez informację; są zamierzone; realizują się w interakcjach na poziomie makrospołecznym w ramach komunikacji reprezentatywnej. Funkcjonalistyczna teoria kultury Bronisława Malinowskiego oraz koncepcja wartości estetycznych Ivora A. Richardsa uzasadnią takie podejście do komunikacji artystycznej. Autor analizuje dyskursy artystyczne ze względu na ich synchroniczny i asynchroniczny charakter oraz proponuje typologię tego typu dyskursów, ilustrując poszczególne typy przykładami z literatury artystycznej.

EN

The subject of the article concerns aesthetic and artistic communication. The author assumes that many theories of social communication, as well as pragmatic theories, do not take into account language activities and discourses, the purpose of which is to evoke an aesthetic experience in the recipients. The author refutes such a view, presenting an alternative concept that aesthetic and artistic discourses meet the basic conditions of social communication: they rely on influencing through information; they are intentional; they are realized in interactions at the macro-social level within representative communication. The functionalist theory of culture by Bronisław Malinowski and the concept of aesthetic values by Ivor A. Richards will justify this approach to artistic communication. The author examines artistic discourses due to their synchronic and asynchronous character and proposes a typology of this type of discourses, illustrating particular types with examples from fiction.

2

Языковые рефлексии в "Воспоминаниях" Афанасия Фета

100%

Kiklewicz A.

Przegląd Rusycystyczny

|

2024

|

nr 1 (185)

173-194

RU

Предметом статьи является лингвистический анализ языковых рефлексий в двух томах воспоминаний выдающегося русского поэта Афанасия Афанасьевича Фета (1820-1892), изданных в 1890 г. Под языковой рефлексией понимается фрагмент текста, содержание которого непосредственно относится к элементам языковой системы, языковому поведению или прецедентным текстам как продуктам языковой деятельности. Автор выделяет несколько видов языковых рефлексий: ссылки и текстовые реминисценции, речевые характеристики лиц и событий, лингвистические наблюдения (лексического, прагматического, фонетического и др. характера), описание словесного (поэтического) творчества, а также межъязыковые наблюдения. Характер языковых рефлексий Фета интерпретируется с точки зрения мировоззрения поэта и его личности.

EN

The subject of the article is the linguistic analysis of language reflections in two volumes of memoirs of the outstanding Russian poet Afanasy Afanasyevich Fet (1820-1892), published in 1890. Language reflection is understood as a text fragment, the content of which is directly related to the elements of the language system, language behavior or precedence texts as products of language activity. The author distinguishes several types of language reflections: references and textual reminiscences, speech characteristics of persons and events, linguistic remarks on lexical, pragmatic, phonetic and other speech characteristics, description of verbal (poetic) creativity, as well as remarks on interlingual communication. The nature of Fet’s language reflections is interpreted from the point of view of the poet’s worldview and his personality.

PL

Przedmiotem artykułu jest lingwistyczna analiza refleksji językowych w dwóch tomach wspomnień wybitnego rosyjskiego poety Afanasija Afanasjewicza Feta (1820-1892), opublikowanych w 1890 r. Refleksja językowa jest rozumiana jako fragment tekstu, którego treść bezpośrednio odnosi się do elementów systemu językowego, zachowań językowych lub tekstów uprzednich jako wytworów działalności językowej. Autor wyróżnia kilka typów refleksji językowych: nawiązania i reminiscencje tekstowe, charakterystyka językowa osób i zdarzeń, obserwacje językowe (leksykalne, pragmatyczne, fonetyczne i in.), opis twórczości słownej (poetyckiej), a także obserwacje interlingwalne. Charakter językowych refleksji Feta interpretowany jest z punktu widzenia światopoglądu i osobowości poety.

3

СОВРЕМЕННЫЕ ПОЛьСКИЕ ИССЛЕДОВАНИЯ В ОБЛАСТИ ПРАГМАТИКИ РУССКОГО ЯЗЫКА

100%

Kiklewicz A.

|

nr 2

PL

WSPÓŁCZESNE POLSKIE BADANIA W ZAKRESIE PRAGMATYKI JZYKA ROSYJSKIEGO Autor dokonuje przeglądu badań w zakresie pragmalingwistyki w polskiej rusycystyce ostatnich dziesięcioleci. Badania w tym zakresie podzielono na dwa nurty: teoretyczny i opisowy (materiałowy). W aspekcie teoretycznym omówiono koncepcje Olega Leszczaka oraz Aleksieja Awdiejewa. W aspekcie opisowym omówiono badania w zakresie aktów mowy, lingwistycznej analizy dyskursu, pragmatycznej atrybucji znaczeń leksykalnych i gramatycznych, pragmatyki branżowej, pragmatyki dyspozycyjnej oraz pragmatyki konfrontatywnej. MODERN POLISH RESEARCHES ON THE RUSSIAN LANGUAGE PRAGMATICS The author reviews researches on Russian language pragmalinguistics in Poland in the recent decades. This research was divided into two streams: theoretical and descriptive (material). In terms of theoretical some concepts, especially proposed by Oleg Leszczak and Aleksy Awdiejew are discussed. In terms of the descriptive study the followed research areas are discussed: speech acts, linguistic discourse analysis, pragmatic attribution of the lexical and grammatical meanings, sectoral pragmatics, dispositional pragmatics, as well as contrastive pragmatics.

4

Perswazja poprzez segmentację wiadomości w rosyjskich internetowych serwisach informacyjnych

100%

Kiklewicz A.

|

nr 2

207-224

EN

The author examines the implementation of persuasion in the Russian journalistic services in Internet. The subject of the analysis is the segmentation of journalistic texts and its disposition, namely the presentation of part of information in form of a notice placed on the main page of the search engine. According to the author, it allows for the specific configuration of three levels of information: extensional, intensional and pragmatic. The use of segmentation of the journalistic texts for persuasion and manipulation has been shown on the example of Russian information services in Internet on the portal Rambler.ru.

PL

Autor rozważa realizację perswazji komunikacyjnej w środowisku rosyjskich serwisów informacyjnych w Internecie. Przedmiotem analizy jest zjawisko segmentacji tekstu dziennikarskiego i jego dyspozycjonowanie, a mianowicie przedstawienie części informacji w postaci anonsu zamieszczanego na głównej stronie wyszukiwarki. Zdaniem autora, pozwala to na szczególną konfigurację trzech poziomów informacji: ekstensjonalnej, intensjonalnej i pragmatycznej. Wykorzystanie segmentacji tekstu informacji dziennikarskiej zostało pokazane na przykładzie portalu Rambler.ru.

5

Walencja rosyjskich czasowników mentalnych w świetle składni eksplikacyjnej

100%

Kiklewicz A.

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej

|

2017

|

tom 52

EN

Valency of Russian mental verbs in the light of explicative syntaxThe subject of this article are syntactic (distributional) properties of Russian mental verbs (verbs of knowledge, understanding and thinking) in a synchronistic view. These units are studied using the theoretical model of explicative syntax. The author distinguishes some distributional patterns noted in the source material, and describes them, taking into account the meaning of the lexical class (mental verbs), as well as their frequency (functionality). Walencja rosyjskich czasowników mentalnych w świetle składni eksplikacyjnejPrzedmiotem niniejszego artykułu są składniowe (dystrybucyjne) właściwości rosyjskich czasowników mentalnych (czasowników wiedzy, rozumienia i myślenia) w ujęciu synchronicznym. Jednostki te są badane za pomocą teoretycznego modelu składni eksplikacyjnej. Autor wyróżnia odnotowane w materiale źródłowym wzorce/modele dystrybucyjne, opisując je przy uwzględnieniu znaczenia klasy leksykalnej (czasowników mentalnych), jak również ze względu na ich częstotliwość (funkcjonalność).

6

Pоль стереотипов в межкультурной коммуникации

100%

Kiklewicz A.

|

tom 2

259-283

EN

The author ponders over such an issue as functioning of stereotypes in cross-cultural communication. Stereotype is defined here as a constant and recurring image of objects, actions, states, qualities, events and processes, within the limits of a particular social group or in the area of human activity. This definition also encompasses motor and/or cognitive (intellectual) reflexes which are conditioned on the image mentioned. The author presents the problem of stereotypes in the light of cultivation theory and the spiral of silence theory, as well as from the perspective of conceptualisation theory: stereotypes are placed on an indirect and basic level of conceptualisation which is typical of common human activities. A special part in the article is occupied by a notion of behaviour egocentrism in cross-cultural communication. The author distinguishes three types of cross-cultural situations: under conditions of subjects’ egocentrism, strong subjects’ egocentrism, and cooperation among subjects.

7

Prawda a nominacja językowa

100%

Kiklewicz A.

|

nr 2

PL

Aleksander Kiklewicz Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, Olsztyn, Poland akiklewicz@gmail.com Celem artykułu jest przedstawienie kategorii prawdy w zakresie nominacji językowej (tzn. za pomocą form gramatycznych, leksemów, grup wyrazowych i zdań). Autor prezentuje historię badań nad tą problematyką w filozofii, logice i językoznawstwie, poczynając od koncepcji Arystotelesa, który rozgraniczał jako diametralnie odmienne pojęcia nominacji i predykacji. Autor przy uwzględnieniu ergonomicznego modelu języka przedstawia oryginalną koncepcję modalności werytatywnej, opisując na materiale języka rosyjskiego i innych języków europejskich dwa zjawiska: nominację kontrfaktyczną oraz falsyfikację leksykalną. The aim of the following study is to discuss certain issues concerning the truth with reference to lexical nomination (through lexical units, i.e. words and word groups). The author presents the history of views on language nomination, starting with Aristotle. It is shown that Aristotle’s influence on the methodology of semantic research on natural languages eliminated the problem of truth from linguistics for next centuries. The author presents an original concept of accuracy / inaccuracy of lexical nomination and describes its different types, such as extensional and intensional inaccuracy of lexical units. The inaccuracy of lexical units in the field of lexical nomination is considered in the light of an ergonomic model of linguistic behavior, which is advocated by the author.

8

Semantyka a pragmatyka: dialektyka wzajemnych relacji w perspektywie lingwistyki interkulturowej

100%

Kiklewicz A.

|

tom V/1

255-281

EN

A cultural situation is defined as a group of individuals (usually organized groups of entities), of functional systems (such as politics, science, religion, sport, mass media, education, the military, etc.), of conceptual systems (including systems of values??), of forms of their manifestation and of relevant environment - ecological, economic, existential, etc. (i.e. events stage). The author presents a semiotic model of discourse, which is founded on four catego¬ries: pragmatics, semantics, form / structure of the message and context (surrounding of the speech act). The author shows (mainly on the example of the Eastern European cultural area) volatility of the relationship of these categories depending on the type of cultural situations. In separate sections, such pragmatic parameters of the cultural situation are described as: the intensity of pragmatic/persuasive function, the grade of expressiveness, the grade of ceremo¬nious, the grade of politeness, monologism vs. dialogism, and the grade of the stylistic differentiation of language.

9

Muzyka odmienia... O wtórnym użyciu leksemów hiperonimicznych

100%

Kiklewicz A.

|

nr 2

377-395

EN

Music changes... On the secondary use of hypernymic lexemes The article examines the phenomenon of secondary nomination in terms of hypernymic words. Usually this process is occasional, although some secondary word uses have been established in language competence and are noted in the descriptive dictionaries. The author shows that this type of polysemy has a specific orientation: most often, the secondary use of a hypernym consists in expressing a positive meaning of one of the hyponyms, usually it is the meaning of a high intensity of a certain characteristic. Secondary use of hypernyms often occurs in constructions created in accordance with a definite phrase scheme, and some of such constructions belong to the phraseologisms. The author also describes the pragmatic characteristics of hypernymic polysemants, which relate to two aspects: ergonomic and communicative.

10

Русский язык в движении. Размышления над книгой Н. В. Юдиной «Русский язык в XXI веке: кризис? эволюция? прогресс?»

100%

Kiklewicz A.

|

tom 4

569-578

EN

The paper discusses current problems of the Russian language, especially in the first decade of the XXI century. The author examines the sociopolitical and economic reasons for the changes in the Russian language in the 90s of the previous century and the beginning of this century, as well as compares the language situations in Russia and in Poland. In addition, the postmodern paradigm of modern culture, which covers various aspects of our reality, is investigated as an important factor of the language change. Natalya Yudina assesses negatively the impact of the postmodernism on language, although the author does not agree with it; he argues that the characteristic of postmodernism cultural relativism leads to increasing functionality of the language, a natural character of the language of communication. The author critically assesses Yudina's statements that the Russian language can play a leading role in uniting Slavonic people. Such statements are regarded as fallacious.

11

Asyndetic Complementation in the Light of Explicative Syntax (Exemplified with Bulgarian, Polish and Ukrainian)

100%

Kiklewicz A.

|

tom 23

PL

Przedmiotem badania są bułgarskie, polskie i ukraińskie konstrukcje składniowe, w których pozycja dopełnienia klauzulowego jest realizowana w sposób asyndetyczny. Analiza materiału językowego opiera się na teorii składni eksplikatywnej, której podstawy opracował S. Karolak. Autor pokazuje, że dopełnienie asyndetyczne jest jedną z form realizacji argumentu propozycjonalnego, uwarunkowaną walencją czasownika matrycowego. Dana forma składniowa stanowi charakterystykę walencyjną ograniczonej grupy semantycznej czasowników, a mianowicie czasowników mentalnych, emotywnych, percepcyjnych i deliberatywnych. Autor pokazuje również, że istnieją inne czynniki, które sprzyjają lub odwrotnie nie sprzyjają używaniu zdań bezspójnikowych, takie jak: negacja, elipsa, koreferencja. Autor dochodzi do wniosku, że częstość występowania konstrukcji asyndetycznych w językach słowiańskich jest większa lub mniejsza.

EN

The subject of the study is Bulgarian, Polish and Ukrainian syntactic constructions in which the position of the clausal complement is realized in an asyndetic manner. The analysis of language material is based on the theory of explicative syntax, the foundations of which were developed by S. Karolak. The author shows that the asyndetic complement is one of the forms of realization of the propositional argument that is conditioned by the valence of the matrix verb. A given syntactic form is a valence characteristic of a limited group of semantic classes of verb, namely mental, emotive, perceptive and deliberative verbs. The author also shows that there are other factors that favor or, conversely, do not favor the use of conjunctionless sentences, such as negation, ellipsis, coreference, and others. The author concludes that the frequency of asyndetic constructions in Slavic languages can vary.

12

Formy reprezentacji argumentu propozycjonalnego w bułgarskich, polskich i rosyjskich zdaniach ufundowanych na predykacie mentalnym

100%

Kiklewicz A.

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej

|

2019

|

tom 54

EN

Forms of Representation of Propositional Argument in Bulgarian, Polish and Russian Expressions Based on the Mental PredicateThis article offers a discussion of Bulgarian, Polish and Russian mental verbs from the perspective of syntactic valence. The author examines grammatical forms of propositional argument in sentences with mental verbs which represent predicate-argument structure P (x, q). All syntactic forms in the focus of this study are classified into several patterns: observance, compression and splitting. The author demonstrates that what they involve is analogical reflection of propositional structure, greater or smaller compression of propositional argument, or its segmentation and doubling of syntactic position. The author examines the regularity of implementation of each grammatical form in Bulgarian, Polish and Russian on the basis of relevant quantitative data.Formy reprezentacji argumentu propozycjonalnego w bułgarskich, polskich i rosyjskich zdaniach ufundowanych na predykacie mentalnym Tematem prezentowanego artykułu są bułgarskie, polskie i rosyjskie czasowniki mentalne, badane w perspektywie walencji syntaktycznej. Autor analizuje gramatyczne formy realizacji argumentu propozycjonalnego w zdaniach z czasownikami mentalnymi w pozycji orzeczenia, które reprezentują strukturę predykatowo-argumentową P (x, q). Wszystkie formy syntaktyczne podzielono na kilka typów: przestrzeganie, kompresja i rozszczepienie. Autor pokazuje, że w tym zakresie mamy do czynienia z kalkowaniem struktury propozycjonalno-semantycznej, z mniej lub bardziej intensywną kompresją argumentu propozycjonalnego lub z jego rozczłonkowaniem i podwojeniem pozycji syntaktycznej. Została zbadana regularność realizacji każdej formy gramatycznej w systemie trzech języków. Wnioski są oparte na danych kwantytatywnych.

13

Symulacja semantyczna jako cecha stylu narodowego

100%

Kiklewicz A.

|

tom 27

65-85

EN

The author considers the problem of language identity in perspective of its deter- mination by social and cultural factors. In the context of contemporary Eastern Europe (especially Russia), the following factors are taken into consideration: postmodernism, postcommunism, postcolonialism, and state-clan capitalism. The author writes about the paradigm of the simulation as a characteristic of the Russian national identity. Simulation is carried out in the regular use of approximate and non-adequate names, not only in marketing communication, politics and journalism, but also in the sphere of social sciences and the humanities.The author has analyzed some specific cases of aberrative nomination, such as an ‘extramural scientific conference’, ‘university’ or‘cognitive linguistics’.

14

Od redaktora

88%

Kiklewicz A.

|

nr 2

PL

Aleksander Kiklewicz Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, Olsztyn, Poland akiklewicz@gmail.com Omówienie zawartości numeru.

15

Эстетический речевой акт как категория прагматики

63%

Kiklewicz A. , Przybyszewski S.

|

nr 3 (179)

237-259

PL

Autorzy traktują estetyczne akty mowy jako stymulujące, tj. w ramach szerszej kategorii determinujących aktów mowy (które obejmują również akty dyrektywne, pytające, wokatywne i kreatywne). Cechą charakterystyczną stymulujących aktów mowy jest natywistyczny charakter celowego stanu psychicznego adresata. Pod względem formalnym osobliwość estetycznych aktów mowy polega na tym, że użycie dyskretnych (leksykalnych lub gramatycznych) wykładników funkcji illokucyjnej nie jest w tym przypadku możliwe. Do realizacji funkcji estetycznej wykorzystuje się różne elementy tej części wypowiedzi, która zawiera informacje o obszarze odniesienia funkcji pragmatycznej: 1) treść semantyczną tekstu lub wypowiedzi; 2) jego forma i struktura; 3) kontekst i sytuacja komunikacyjna; 4) translacja tekstu/wiadomości, w tym wykorzystywane media. Ze względu na cechy funkcjonalne i formalne, estetyczne akty mowy podzielono na kilka podtypów: 1) marko-, mezo- i mikroakty; 2) swobodne vs. komplementarne akty; 3) determinujące uczucie piękna lub brzydoty; 4) komunikacyjne vs. niekomunikacyjne.

RU

Авторы рассматривает эстетические речевые акты как стимулирующие, т.е. в рамках более широкой категории детерминирующих речевых актов (в которую также входят директивные, вопросительные, вокативные и креативные акты). Характерной чертой стимулирующих речевых актов является нативистский характер целевого психического состояния адресата. С формальной точки зрения особенность эстетических речевых актов состоит в том, что использование дискретных (лексических или грамматических) показателей иллокутивной функции в этом случае невозможно. Для реализации эстетической функции используются различные элементы части высказывания, содержащие информацию об области приложения прагматической функции: 1) смысловое содержание текста или высказывания; 2) его форма и структура; 3) контекст и коммуникативная ситуация; 4) трансляция текста/сообщения, включая используемые медиа. По своим функциональным и формальным особенностям эстетические речевые акты делятся на несколько подтипов: 1) макро-, мезо- и микро-; 2) свободные vs. комплементарные; 3) вызывающие чувства красивости или некрасивости; 4) коммуникативные vs. некоммуникативные.

EN

The authors treat aesthetic speech acts as stimulating, i.e. within the category of determining speech acts (which also includes directive, interrogative, vocative and creative acts). A characteristic feature of stimulating speech acts is the nativistic nature of the determined mental state of the addressee. In formal terms, the peculiarity of aesthetic speech acts is that the use of discrete (lexical or grammatical) exponents of the illocutionary function is not possible in this case. To implement the aesthetic function, various elements of the part of the utterance containing information about the area of reference of the pragmatic function are used: 1) the semantic content of the text or utterance; 2) its form and structure; 3) context and communication situation; 4) translation of text/message, including the media. Due to their functional and formal features, aesthetic speech acts are divided into several subtypes: 1) macro-, meso- and micro-acts; 2) free vs. complementary acts; 3) determining the feeling of beauty or ugliness; 4) communicative vs. non-communicative.