Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Demograficzne, gospodarcze i spoleczne problemy wojewodztw polskich

100%

Dembowska Z.

Człowiek i Środowisko

|

1995

|

tom 19

|

nr 2

225-246

PL

W planowaniu przestrzennym niezbędna jest wiedza o cechach zagospodarowania przestrzennego całego kraju i jego poszczególnych jednostkach podziału. Ogólne rozeznanie można uzyskać wykorzystując dane statystyczne. Przeprowadzono analizę w odniesieniu do województw badając wiele cech charakteryzujących stan i dotychczasowe procesy. Analizę podsumowano stosując 3 kryteria: 1) deformacji stosunków ludnościowych, 2) słabego rozwoju gospodarczego, 3) niskiego poziomu życia mieszkańców. Dla każdego z nich wyznaczono „obszary problemowe". Uzyskane rezultaty porównano z wynikami podobnych studiów przeprowadzonych przez innych autorów.

EN

In 1994 the Institute of Physical Planning and Municipal Economy published the book "Problem Areas in Poland" by Zofia Dembowska. In it the author wanted to show the areas in Poland where the demographic and economic relations and the residents' standard of living were taking an incorrect shape. This should be an incentive for im-provements in the existing situation. Analytical work had been carried out earlier. Given the rapidly changing situation in Poland it seemed well-advised to check after 3 years whether and how much the differentiation between voivodships had changed and in what direction. This analysis was performed according to the same scheme as in the book. With respect to the natural issues, following the Central Planning Office, 27 areas of environmental hazards were enumerated, and shown on a map. Regarding the demographic problems, it was demonstrated that they deformed further in eastern regions and that this process began in Central Poland. It applied in particular to the population aged over 65 in rural areas. With regard to economic relations, the information was supplemented using the analysis carried out by J. Mijakowska (1994) for the size of the gross domestic product. The growth and distribution of unemployment were indicated and so was the enormous increase in the private car ownership indicator. The differentiation between voivodships in terms of the standard of living was demonstrated. The review maps delineated the boundaries of problem areas just as they were in the book. The results were compared with those of other authors, indicating large coincidence between them. In conclusion, given the persistance of unfavourable tendencies, direction of action was proposed, separately for the belt of eastern voivoidships and those in Central Poland.

2

Charakterystyka systemow planowania wybranych krajow Unii Europejskiej

100%

Dembowska Z.

Człowiek i Środowisko

|

1999

|

tom 23

|

nr 1

93-110

PL

Zmiany w systemie planowania w Polsce są niezbędne z uwagi na nowy podział administracyjny państwa i niedostatki Ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym z 1994 r„ stwierdzone po czterech latach jej działania. Dlatego wydaje się pożyteczne zdobycie wiedzy o systemach planowania przestrzennego w krajach o wyróżniającym się doświadczeniu w tej dziedzinie. Kraje analizowano w artykule w zakresie ich struktury administracyjnej, systemu prawnego, typów planów (ich formy, treści i zakresu obowiązywania) i planowania. Są one następujące: Francja, Holandia, Niemcy i Zjednoczone Królestwo - wszystkie są krajami członkowskimi UE. Porównawcze dane są przedstawione w załączonych tabelach. Według analizy zostały sformułowane następujące wnioski. Należy rozpocząć od tego, że we wszystkich krajach podstawowe decyzje są ustalane na poziomie krajowym: system transportowy we Francji; „kluczowe decyzje" w Holandii; w Niemczech ogólne ramowe wytyczne dla całej Federacji i plany dla poszczególnych landów. Potrzebę planowania regionalnego odczuwa się coraz mocniej. W Holandii plany regionalne występują powszechnie w poszczególnych prowincjach, podczas gdy w U.K. funkcje ustanowionych Agencji Regionalnych zawierają również przygotowanie takich planów. We wszystkich badanych krajach plany miejscowe mają sprecyzowane znaczenie prawne. Równocześnie jest podkreślana ważność planów struktury. Takie plany są opracowywane dla związków hrabstw/gmin/miast i służą jako podstawa rozwiązania długookresowych problemów i projektowania wielkoprzestrzennych sieci. Wszystkie publikowane opinie potwierdzają, że w badanych krajach występują podobne tendencje i problemy związane z planowaniem przestrzennym. Główne, obserwowane tendencje zawierają: - wdrażanie krajowych średnio- i długookresowych strategii rozwoju poprzez opracowywanie wytycznych, zaleceń rządowych, programów regionalnych i planów obowiązkowych dla administracji na każdym poziomie planowania przestrzennego; - pozostawianie decyzji odnośnie użytkowania terenu i sposobu zabudowy władzom lokalnym, zobowiązując je do włączania społeczności w proces planowania i stosowania się do zaleceń krajowych i regionalnych; - wprowadzenie obowiązku opracowywania planów struktury całego obszaru jednostki administracyjnej lub związków takich jednostek. Umożliwi to rozwiązywanie spraw przestrzennych tak, aby uzyskać prawidłowe warunki funkcjonowania systemu przestrzennego; - poszukiwanie drogi zapewniającej wysoki poziom elastyczności planów. To można uzyskać stosując takie ustalenia planu, które pozwolą na szybką aktualizację rozwiązań. W rezultacie będzie możliwa adaptacja takich rozwiązań do zmiennych warunków i redukcji czasu i kosztów projektu. - wszystkie kraje uznają za słuszne wdrożenie zasady „zrównoważonego wzrostu w planowaniu przestrzennym".

EN

Changes in the system of spatil planning in Poland are inevitable thanks to the new administrative division of the state and the flaws in the Act of Physical Planning 1994 identified during the four years of its operation. It seems therefore useful to gain some knowledge of spatial planning systems in countries with significant experience in the field. The countries analysed in the paper in terms of their administrative structure, legal framework, types of plans . (their form, content and scope of binding force) and planning are the following: France, the Netherlands, Germany and the United Kingdom – all of them the EU member states. Comparative data are shown in the appended table. Upon analysis the following conclusions were formulated. .To begin with, in all the countries certain basie decisions are resolved at the national level: the transport system in France; „key-decisions" in the Netherlands; in Germany - generał frame guidelines for the entire Federation and plans for the individual Länder. The need for regional planning is more and more acutely felt. In the Netherlands regional plans are commonly encountered in the particular provinces while in the U.K. the functions of the established Regional Agencies include also the preparation of such plans. ; In all the researched countries local plans are of precised legal importance. At the same time, the importance of I structure plans is emphasised. Such plans are drawn up for counties/communities/municipalities unions and serve / as the ground for solving long-term problems and desiging large-scale networks. All published opinions prove that in examined countries occure similar tendencies and problems joined with spatial planning. The main tendencies under observation include: - Implementing of national, medium and long-term development strategies by working out recommendations, governmental guidelines, regional programmes and 5 plans obligatory for administration at every level of spatial planning; Leaving decisions regarding land - use and manner of , plot built-up to the local authorities and binding them i to involve the generał public in the planning process and to adhere to the national and regional recommendations; Introducing an obligation to develop structure plans for the entire area of the administrative unit or the unions of such units. This will allow to solve spatial issues in such a way to ensure conductive conditions for the functioning of spatial system; Seeking a way to provide the plans with a high degree „ of flexibility. This can be done by using such plan assi- gnations which allow for prompt updating of spatial U solutions. As a result it will be possible to adapt such solutions to the changing conditions and to reduce the y time and costs of lay-out. - All the countries find it advisable to implement the prin- ciples of „sustainable growth" in spatial planning.

3

Siemianowicka Bazantarnia i Staw Remiza

100%

Dembowska Z.

Przyroda Górnego Śląska

|

2010

|

nr 61

7

4

Nowa faza rozwoju modeli matematycznych w planowaniu przestrzennym [poglady anglosaskie]

100%

Dembowska Z.

Człowiek i Środowisko

|

1994

|

tom 18

|

nr 3

417-434

PL

Historia powstania i rozwoju modeli matematycznych w planowaniu przestrzennym w latach 1960-1975. Podstawy teoretyczne i ocena ich przydatności. Rozwój, teorii, doskonalenie komputerów i sporządzenie Geograficznego Systemu Informatycznego jako impulsy powstania nowej fali modeli. Ocena 12 modeli operacyjnych obecnie stosowanych w USA i Wielkiej Brytanii. Rola modeli matematycznych w procesie opracowywania planów zagospodarowania przestrzennego.

EN

In the years 1960-1975 there were created in the USA and Great Britain many Large-Scale urban models. The first models concerned the system of functionning of transportation. They arose together with a possibility of computers' application. Their design was based on various theories applied, for the most part, to other fields of science, like philosophy, economy, etc. As to the kind of technique, the linear programming was used, as well as the other ones applied to operational research. These models were dealt with by Z. Dembowska (1978). In the second half of the seventies, after a critical opinion on the usefulness of the models of Large-Scale, i.e. those which had to simulate the full urban system (Lee 1973), the interest in building these models decreased. This was also connected with abandonment in the physical planning of aspirations to realize social aims and to ensure a multi-directional coordination in these countries. Critical attitude towards the Large-Scale models was a result of their unfitness to the reality which, in turn, was caused by an unsufficient theory, by lack of proper information and inefficiency of the computers of the first generation. So was the critical situation twenty years ago. In the next years, studies have been performed and new theories of the town development created and introduced to the practice of the Geographical Information System (GIS). That period is distinguished by an extremely rapid development of computers. Many difficulties arising in the seventies have been eliminated. In all the world many research centres have been created for design of Large-Scale models to be applied to the physical planning. It has been determined which characteristics should have the models to be useful in practice. D.B. Lee (1994) and B. Harris (1994) have proved that the models cannot have, in case of Large-Scale, an optimalization character. They proposed some principles for proceedings to ensure their proper application. From a set of operational Large-Scale models built in the world (Fig. 1), M. Wegener (1994) selected 12 and, on their examples, performed an analysis of their utility to the physical planning (Table 1). As the criteria for appraisal, he adopted the characteristics of the overall structure (as an unified entity or composed of loosely coupled submodels), the theory as basis and a modelled policy. A basis for the analysis was the overall structure of the town presented on Fig. 2. As to the general appraisal, M. Wegener (1994) is of the opinion that the range of the problems in the models is yet too small to characterize these metropolitan areas. When building Large-Scale models, particular attention should be paid to the ecological problems. Summarizing, the opinions have been presented on the possibilities of further development of Large-Scale models in the physical planning. On Fig. 3, relations have been presented - after D.B. Lee (1994) - in differences among strategical, tactical and implementation planning; these differences consistin the time of decision making and in the contents of details. According to his opinion, it is yet not clear to which kind of planning do belong the Large-Scale models; they have not even a determined degree of contents of details. A different opinion is represented by B. Harris who shows a great utility of these models to the comprehension of the structure of the urban system, pointing out that a fragmentary recognition of particular elements of this structure does not allow as yet a proper physical planning.

5

Zbigniew Leoński, Zygmunt Niewiadomski: Samorząd terytorialny Rzeczypospolitej Polskiej. Zielona Góra: Zachodnie Centrum Organizacji 1994 s.134

100%

Dembowska Z.

Człowiek i Środowisko

|

1994

|

tom 18

|

nr 3

6

Zrodla informacji Unii Europejskiej o krajach, regionach i miastach nalezacych do Wspolnoty

100%

Dembowska Z.

Człowiek i Środowisko

|

2000

|

tom 24

|

nr 4

455-460

7

Systemy planowania przestrzennego wybranych krajow europejskich

100%

Dembowska Z.

Człowiek i Środowisko

|

2000

|

tom 24

|

nr 3

305-318

PL

Proces przystosowywania Polski do wejścia do Unii Europejskiej wiąże się z wpływem planowania przestrzennego na gospodarkę kraju. Powinno ono wspomagać rozwój kraju, ochraniając jednocześnie środowisko przyrodnicze i dziedzictwo kulturowe. W ustawie z 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym planowanie przestrzenne jako pojęcie nie występuje. Było to przedmiotem krytyki specjalistów i przyczyną podjęcia prac nad aktualizacją ustawy. Doświadczenia krajów UE i wytyczne Komitetu Europejskiego powinny służyć jako materiał doradczy do formułowania zasad nowej ustawy. IGPiK podjął badania nad wytycznymi UE do kształtowania przestrzeni europejskiej i nad systemami planowania przestrzennego wybranych krajów UE. Do analizy porównawczej przyjęto systemy planowania następujących krajów: Francji, Holandii, Republiki Federalnej Niemiec i Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej. W każdym z krajów przedstawiono: - dane ogólne, strukturę państwa i administracji, - zasady działania planowania przestrzennego, w tym rodzaje planów, - podstawy prawne planowania przestrzennego. Omówiono również problemy i trudności w funkcjonowaniu systemów planowania przestrzennego. Przytoczono dla każdego z krajów przykłady opracowań planistycznych. Rozważania nad systemami planowania przestrzennego zakończono charakterystyką porównawczą tych systemów oraz sformułowano sugestie odnośnie zmian w aktualizowanej ustawie o planowaniu przestrzennym. Wyróżniono następujące problemy, które charakteryzują poszczególne systemy planowania przestrzennego: 1) jego cele i funkcje 2) ogólną strukturę 3) politykę państwa jako czynnik wiodący 4) podejście do centralizacji i decentralizacji w planowaniu przestrzennym 5) cechy, jakie powinny charakteryzować planowanie przestrzenne. Ad. 1. Wszystkie kraje uznają, że głównym celem planowania przestrzennego jest uzyskiwanie zrównoważonego rozwoju. Ad. 2. Wszystkie systemy są podporządkowane hierarchicznie układom administracyjnym z różnym stopniem centralizacji kompetencji. Ad. 3. Polityka krajowa ma decydujący wpływ na zasady kształtowania przestrzeni. Ad. 4. Wiele z badanych krajów dąży ostatnio do wdrożenia decentralizacji planowania przestrzennego, ale na przeszkodzie staje globalizacja rozwiązań technicznych i konflikty interesów. Ad. 5. Uważa się, że plany przestrzenne powinno cechować: - podejście demokratyczne, partycypacyjne - działanie interwencyjne - przesłanki do podejmowania decyzji - charakter strategiczny przy selektywności problemów i dostosowaniu do potrzeb inwestycyjnych. Z przeprowadzonej analizy 4 systemów planowania przestrzennego i zgłaszanych wniosków ich doskonalenia sformułowano zasady polskiego systemu planowania przestrzennego. Powinien on posiadać następujące cechy: 1) strukturę całościową - od planowania kraju, poprzez regiony, do planów lokalnych 2) właściwe instrumenty prawne dla każdego z poziomów 3) plan długookresowy struktury funkcjonalno-przestrzennej. Jako przedmiot analizy II etapu prac nad systemami planowania przestrzennego krajów UE wybrano plan struktury funkcjonalno-przestrzennej, tj. we Francji - schema directeur, a w Wielkiej Brytanii - structure plan. Dla wszystkich analizowanych w I części krajów ustalono: 1/jaki jest cel opracowywania planów struktury, 2/ z jakich części tekstowych i graficznych składa się, 3/ co się w tych planach ustala, 4/ jakiego obszaru dotyczą, 5/ jakie są wiodące problemy rozwiązywane w tych planach. Na podstawie legend występujących w opracowaniach mapowych ustalono treść tych planów i sposób zapisu. Wykorzystano te same plany, które analizowano w I części zapisów, wyróżniając: granice, obszary, tereny, punkty, linie. Przeprowadzona analiza pozwoliła na wyciągnięcie wniosków co do roli i treści planów struktury funkcjonalno-przestrzennej. Są one następujące: - Wszystkie kraje uznają potrzebę opracowywania długookresowych planów struktury funkcjonalno-przestrzennej - Do najważniejszych zadań tych planów należy: - ochrona walorów przyrodniczych i dziedzictwa kulturowego - ustalenie systemu osadniczego - zbudowanie głównego systemu transportu i infrastruktury technicznej - zabezpieczenie potrzeb turystyki i rekreacji. Wskazana powyżej treść planów stanowi bazę występującą powszechnie, na której tle opracowuje się rozwiązania problemowe o większej szczegółowości.

EN

The process of adaptation of Poland to enter into the European Union is connected with the influence of spatial planning on national economy. It should aid the national development, protecting at the same time the natural environment and cultural heritage. In the act on physical planning from 1994 the spatial planning does not exist as the notion. It was the subject of specialists' criticism and the reason to assume works to update the act. The experiences of EU countries and the guidelines of the European Committee should be the advisory material to formulate the rules of new act. The IPPME undertook research on the EU guidelines to form the European space and on the spatial planning systems in selected EU countries. The planning systems of following countries were assumed to the comparative analyses: France, Holland, the Federal Republic of Germany and the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland. In each of countries were presented: - general data, structure of the country and administration; - rules of spatial planning activity with kinds of plans included; - legal bases of spatial planning. The problems and difficulties in the functioning of spatial planning systems were also discussed. The examples of planning elaborations for each country were attached. The considerations on the spatial planning systems were completed with comparative characteristics of these systems. And suggestions referred to changes in the updated Polish act on spatial planning were formulated. The following problems which characterize the particular spatial planning systems were listed: 1/ its objectives and functions; 2/ general structure; 3/ national politics as the leading factor; 4/ approach to centralization and decentralization in the spatial planning; 5/ features which should be characteristic for spatial planning. Ad. l. All countries acknowledge that the main objective of spatial planning is to obtain the sustainable development. Ad. 2. All systems are hierarchically subordinated to the administrative schemes with the different degree in centralization of competences. Ad. 3. National politics has got a decisive influence on the rules of space formation. Ad. 4. Many of examined countries lately tend to enter the decentralization of spatial planning but the globalization of technical solutions and conflicts of interests disturb this. Ad. 5. We are of the opinion that the spatial plans should be characteristic of: - democratic, participational attitude; - interventional activity - circumstances to decision making; - strategic character at selectivity of problems and adjustment to the investment needs. The rules of Polish spatial planning system were formulated from the carried out analysis of 4 spatial planning systems and submitted conclusions of their improvement. It ought to possess the following features: 1/ holistic structure, from national planning, throughout regions, to local plans; 2/ proper legal instruments for each of levels; 3/ long-term plan of functional-spatial structure. As the subject of the analysis of the stage II of works on spatial planning systems in EU countries the functional-spatial structure plan was choosen, i.e. in France - schemd direc- teur and in Great Britain - structure plan. To all analysed in the part I countries it was stated: 1/ what is the objective of working out of structure plans; 2/ what text and graphical parts it is consisted of; 3/ what is stated in these plans; 4/ what area do they concern; 5/ what are the leading problems to be solved in these plans. Basing on legends taking place in map elaborations the content of these plans and the way of plan recording were discussed. The same plans which were analysed in the part I of recording were utilized, distinguishing: borders, areas, terrains, points, lines. The undertaken analysis let to draw conclusions about importance and contents of functional-spatial structure plans. They are following: - All countries recognize the need of working out of the long-term functional-spatial structure plans; - The most important tasks in these plans are: - protection of natural values and cultural / heritage; - statement for settlement system; - built-up of main transport system and technical infrastructure; - guarantee for tourism and leisure needs. The above pointed out content of these plans constitutes the commonly existing base on which the problem solutions of greater minutness of detail are worked out.

8

Standardy urbanistyczne jako instrument ksztaltowania struktury funkcjonalno-przestrzennej gmin

100%

Dembowska Z.

Człowiek i Środowisko

|

1998

|

tom 22

|

nr 1-2

47-70

PL

Koncepcja stosowania standardów urbanistycznych w pracach planistycznych. Określenie ich zadań, treści i formy. Propozycja wartości liczbowych wskaźników.

EN

The urban planning standards heve very important role in commune organization. They can be helpful to local authorities in they responsible work in monitoring the changes in environment structure. Use of urban planning standards let to: - implement by local authorities the national and regional policies, - achieve the principles of sustainable development - shape of an efficiently functioning spatial unit, namely its functional and spatial structure, - maintain the existing value of environment and create new ones based on the market rules. Such management will result in making a spatial unit more competitive and attractive for investment and capital. This, in turn, will contribute to the inhabitants' affluence. The article introduces the concept of urban planning standards, presents the rules of their application and offers the ratios' numerical values.

9

O nowy model amerykańskiego planowania przestrzennego

75%

Dembowska Z.

Człowiek i Środowisko

|

1994

|

tom 18

|

nr 1

10

Gminy podlubelskie w ocenie wladz lokalnych. Szanse rozwoju - kierunki, dzialania

63%

Miazga M. , Dembowska Z.

Człowiek i Środowisko

|

1996

|

tom 20

|

nr 2

171-183

PL

W efekcie sondażu opinii władz lokalnych zgromadzono wiedzę bezpośrednio przydatną do opracowania strategii rozwoju obszaru aglomeracji lubelskiej. W stosunku do 28 podlubelskich gmin określono walory i zasoby, trudności funkcjonowania oraz przewidywane zagrożenia. Rozpoznano preferowane kierunki przyszłego rozwoju poszczególnych terenów, jak również płaszczyzny współpracy międzygminnej i funkcjonalnego integrowania aglomeracji lubelskiej.

EN

Local governments in the Lublin area have been surveyed and the process has produced valuable information to be used for the elaboration of a development strategy for the area. Resources and strengths of 28 communities have been identified as well as their current problems and potential threats. Development goals and objectives for all studied communities have been explored and communication and collaboration channels between communities have been examined. The Lublin area under study is predominantly rural with significant organic farming potential, a good source of healthy food. Not to be ignored are raw material and engineering resources, cultural heritage, population and good geographical location. Priorities most often mentioned by local governments in the area are food production, tourism and recreation and various types of small business (mainly services and small manufacturing companies). Major industries are not generally welcome and if at all, they must meet stringent environmental requirements. The most frequently mentioned barrier to local development are limited financial resources and deepening poverty resulting from unemployment (in urban/industrial communities) and from declining farming (in rural communities) is frequently listed as the major threat. Environmental concern is widely expressed (shortages of potable water caused by ground water depletion, risk posed by transport routes, limited infrastructure for indirect pollution control for water and air). The study has shown the most positive development, i.e. more pro-active community involvement and forming partnerships to tackle local problems. Poor infrastructure and limited funds make it necessary for communities to get together, implement joint projects, share experience and generally integrate the area functionally. Resulting from the research is a bulk of area-specific information which can be used in the process of formulating a development strategy, and most importantly, of identifying specific tasks which call for co-ordination of local and regional agendas, bottom-up support and community involvement.

11

Competitive cities: Review issue, Urban Studies nr 5-6/1999

63%

Dembowska Z.

Człowiek i Środowisko

|

1999

|

tom 23

|

nr 2-3

12

Klaus R.Kunzmann: Planning for Spatial Equity in Europe

38%

Dembowska Z.

Człowiek i Środowisko

|

1998

|

tom 22

|

nr 4