Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Taniec organologiczny: Cielesność u schyłku antropocenu

100%

Sajewska D.

Pamiętnik Teatralny

|

2024

|

tom 73

|

nr 3

125-145

EN

The author’s point of departure is Bernard Stiegler’s new approach to “organological” corporeality, which encompasses not only biological, but also technological life, organic matter and organized inorganic matter. Based on a comparative analysis of two performance works, Rudy Burckhardt and Douglas Dunn’s Rubble Dance Long Island City (1991) and Tejal Shah’s Landfill Dance (2012), the text demonstrates the potential of inventive corporealities for countering entropy and the progressive disintegration of ecosystems. Although both works involve dance in landfills presented as toxic remnants of capitalism, they approach corporeality in radically different ways. The former is in line with the diagnoses of Anthropocene scholars, highlighting the importance of the human body as living matter in the context of the dead remnants of the industrial age. The latter, in turn, reveals a hybrid corporeality, transcending the dichotomy of organic and inorganic matter and manifesting itself as a network of relationalities with other systems: ecological, geological, technological. The author proposes the concept of “organologic dance” to refer to a performance that projects new technologies of survival in the spirit of the Neganthropocene.

PL

Punktem wyjścia dla autorki jest zaproponowane przez Bernarda Stieglera nowe ujęcie „organologicznej” cielesności, które obejmuje życie nie tylko biologiczne, ale i techniczne, materię organiczną i zorganizowaną materię nieorganiczną. Tekst ukazuje potencjał wynalazczych cielesności w przeciwdziałaniu entropii i postępującej dezintegracji ekosystemów w oparciu o analizę porównawczą dwóch prac performatywnych: Rubble Dance Long Island City (1991) Rudy Burckhardt i Douglasa Dunna oraz Landfill Dance (2012) Tejal Shah. Choć obie prace problematyzują taniec na wysypiskach śmieci przedstawionych jako toksyczne resztki kapitalizmu, to jednak sposób ujęcia cielesności różni się w tych pracach diametralnie. Pierwsza z nich wpisuje się w diagnozy badaczy antropocenu, uwypuklając znaczenie ciała ludzkiego jako żywej materii w kontekście martwych pozostałości epoki industrialnej. Druga natomiast ukazuje cielesność hybrydyczną, wykraczającą poza dychotomię materii organicznej i nieorganicznej i manifestującą się jako sieć relacyjności z innymi systemami – ekologicznymi, geologicznymi, technologicznymi. Autorka proponuje koncepcję „tańca organologicznego” jako performansu projektującego nowe technologie przetrwania w duchu negantropocenu.

2

Toward Theatrical Communitas

100%

Sajewska D.

|

tom 70

|

nr 3

15-56

PL

Pojęcie communitas, wprowadzone do dyskursu antropologicznego przez Victora Turnera pod koniec lat 60. XX wieku, powróciło do debaty humanistycznej u progu XXI wieku za sprawą Roberta Esposito. Niniejszy esej przywraca zmarginalizowaną przez Esposito antropologiczną tradycję w myśleniu o tym, co wspólne. Autorka podkreśla znaczenie procesualności i antystrukturalności egalitarnych form bycia razem oraz ich potencjał wyzwalania kreatywności. Analizując relację między munus a ludus, ukazuje teatralność jako immanentną właściwość communitas. Skupienie na estetycznych i twórczych aspektach wspólnotowości pozwala odsłonić i nazwać wiele jej form oraz scharakteryzować rozmaite modele teatralnej communitas. Autorka wskazuje na nienormatywny i transformacyjny potencjał teatru eksperymentalnego (Jerzy Grotowski, Sarah Kane, Ron Athey, Krzysztof Garbaczewski), by podkreślić kolektywny, efemeryczny i ekscesywny charakter teatru wymykającego się ekonomii rynku, a także uwydatnić znaczenie transwersalnej communitas, w której człowiek jest tylko jednym z wielu aktorów. Niektóre wątki argumentacji zostały rozwinięte w umieszczonej w aneksie rozmowie z Leszkiem Kolankiewiczem.

EN

The term communitas, introduced into anthropological discourse by Victor Turner in the late 1960s, returned to humanist debates at the threshold of the twenty-first century by way of Roberto Esposito. Referring to Esposito’s concept of communitas, this essay brings out the anthropological tradition in thinking about the common, which Esposito had marginalized. The present author emphasized the importance of processuality and antistructural dimensions of egalitarian forms of togetherness, along with their potential to liberate human capacities of creativity. Examining the relation between munus and ludus, she shows theatricality residing immanently in the root of communitas. Focusing on the aesthetic and creative dimensions of togetherness helps in detecting multiple forms of commonality, and indicates various models of theatrical communitas. Exploring a nonnormative, transformative potential in experimental theater (Jerzy Grotowski, Sarah Kane, Ron Athey, Krzysztof Garbaczewski), she emphasizes collective, temporal, and excessive natures of theater that eschews the market-driven economy, along with the importance of a transversal communitas where the human being is only one of many actors. Some threads of the argumentation are expanded upon in a conversation with Leszek Kolankiewicz, included as an appendix.

3

Wielka Wojna: amnezja i anamneza

63%

Sajewska D. , Szymański W.

|

2014

|

nr 4(22)

PL

W setną rocznicę wybuchu Wielkiej Wojny (1914–1918) w światowej humanistyce coraz bardziej zauważalne stają się próby przewartościowania wiedzy o tym wydarzeniu historycznym oraz modeli jego rozumienia. Nowe i interdyscyplinarne ujęcia tematu Wielkiej Wojny, wykorzystujące perspektywy wywodzące się z takich dziedzin, jak kulturoznawstwo, studia nad wizualnością (visual studies), literaturoznawstwo, muzeologia czy teatrologia, pojawiają się zwłaszcza w kręgu anglo-, francusko- i niemieckojęzycznym. Łączące ref eksję nad obrazami i tekstem badania nad pamięcią i postpamięcią Wielkiej Wojny (jako tekstem kultury) zajmują w nich miejsce kluczowe.