Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Assessment of the impact of the implementation of air protection programs, anti-smog resolutions and the “Clean Air” program on CO2 emission

100%

Zyśk J. , Olkuski T. , Kogut K. , Szurlej A. , Surówka M.

Polityka Energetyczna

|

2019

|

tom T. 22, z. 2

133--153

EN

The main objective of the article is to assess the changes in carbon dioxide emissions in residential sector caused by the implementation of the plans contained in the Air Protection Programs, anti-smog resolutions adopted in 9 voivodeships and the nationwide “Clean Air” program. The reduction of emissions of pollutants which directly affecting air quality and human health, i.e. particulate matter and benz(a)pyrene, which residential sector is the main source, can also affect the amount of emitted of carbon dioxide. To determine the changes in carbon dioxide emissions in the residential sector, emissions of CO2 in base year of 2017 from various energy carriers were determined, plans for reducing of low-stack emission were reviewed and the future structure of energy carriers used in households was estimated. The processes of increasing the efficiency of energy use through both the replacement of boilers and thermomodernization were also taken into account. The obtained results show that the highest CO2 emission reduction of 6% is achieved in case of “Clean Air” program. In frame of this program in 3.5 million of single-family houses a heating system replacement and thermomodernization is planned. Implementation of plans included on Air Protection Programs and anti-smog resolutions can lead to a relatively small (approx. 1%) reduction of CO2 compared to base year 2017. The detailed results of future fuel consumption and CO2 emission for individual voivodeships and for the whole of Poland was presented.

PL

Głównym celem tego artykułu jest oszacowanie zmian emisji dwutlenku węgla w sektorze gospodarstw domowych spowodowanych realizacją planów zawartych w Programach Ochrony Powietrza (POP), uchwałach antysmogowych przyjętych w 9 województwach oraz ogólnopolskim programie „Czyste Powietrze”. Zmniejszenie emisji zanieczyszczeń, które bezpośrednio wpływają na lokalną jakość powietrza i zdrowie ludzi, tj. pyłu zawieszonego i benzo(a)pirenu, których sektor gospodarstw domowych jest głównym źródłem, mogą również wpływać na ilość emitowanego do atmosfery CO2. Aby oszacować zmiany emisji dwutlenku węgla w sektorze gospodarstw domowych, obliczono emisję CO2 z różnych nośników energii w roku bazowym 2017, przeanalizowano plany ograniczenia niskiej emisji i oszacowano przyszłą strukturę nośników energii stosowanych w gospodarstwach domowych. W obliczeniach uwzględniono także procesy zwiększenia efektywności wykorzystania energii poprzez wymianę kotłów i termomodernizację. Otrzymane rezultaty wskazują, że najwyższą, ponad 6% redukcję emisji dwutlenku węgla, uzyskano w przypadku realizacji ogólnopolskiego programu „Czyste Powietrze”. W programie tym założono, że 3,5 miliona domów będzie objętych wymianą systemu grzewczego i termomodernizacją. Realizacja Programów Ochrony Powietrza oraz uchwał antysmogowych powoduje zmniejszenie emisji CO2 o około 1% w stosunku do roku 2017. Przedstawiono wyniki przyszłego zużycia nośników energii oraz emisji dwutlenku węgla dla poszczególnych województw i dla całej Polski.

2

Oil Production by Polish Companies in Poland and Abroad

86%

Olkuski T. , Zyśk J. , Tora B. , Andrusikiewicz W. , Szurlej A. , Jedlińska K.

Inżynieria Mineralna

|

2020

|

tom no. 1, vol. 2

149--155

EN

The article discusses a very important problem of oil production. Oil, recognized as a major source of economic development, is the main energy source of the modern world. Unfortunately, Poland has limited oil reserves. However, the production, which meets only about 4% of the demand, is carried out. Oil deposits in Poland are found in the Carpathians, in the Carpathian Foredeep, in the Polish Lowlands, and in the Polish Exclusive Economic Zone of the Baltic Sea. Initially, deposits in the Carpathians were of the greatest economic importance, but these are already depleted to a great extent. Currently, oil deposits in the Polish Lowlands are of the greatest economic importance. The largest deposit is BMB (Barnówko-Mostno-Buszewo) near Gorzów Wielkopolski. In total, in Poland oil resources amount to 23 598.46 thousand tons, of which.37% accounts for industrial resources (14 482.15 thousand tons). The article presents crude oil resources in Poland by regions, i.e. Polish Lowlands, the Carpathians, the Carpathian Foredeep, and the Polish Exclusive Economic Zone The resources were divided into anticipated economic, industrial, undeveloped resources and abandoned deposits. In addition, the three Polish companies involved in the extraction of oil, namely PGNiG S.A., the LOTOS Group S.A. and ORLEN Upstream sp. z o.o., were presented. The locations where exploitation is carried out and the volume of oil production in the last few years were discussed.

PL

W artykule poruszono bardzo ważny problem jakim jest pozyskiwanie ropy naftowej. Ropa jest podstawowym surowcem energetycznym w świecie i źródłem tak spektakularnego rozwoju gospodarczego jaki obserwujemy od czasu jest odkrycia. Polska jest niestety krajem ubogim w zasoby tego surowca, niemniej jednak prowadzone jest wydobycie, które zaspokaja zaledwie około 4% potrzeb. Zasoby ropy naftowej w Polsce znajdują się w Karpatach, w zapadlisku przedkarpackim, na Niżu Polskim oraz w polskiej strefie ekonomicznej Bałtyku. Początkowo największe znaczenie gospodarcze miały złoża w Karpatach, ale uległy one już w znacznym stopniu wyczerpaniu. Obecnie największe znaczenie mają złoża ropy występujące na Niżu Polskim. Największym złożem jest BMB (skrót od nazw miejscowości Barnówko-Mostno-Buszewo) koło Gorzowa Wielkopolskiego. Ogółem w Polsce zasoby ropy naftowej wynoszą 23 598,46 tys. ton, w tym zasoby przemysłowe 14 482,15 tys. ton, co stanowi,37% zasobów ogółem. W artykule przedstawiono zasoby ropy naftowej w Polsce z podziałem na regiony, tzn. Niż Polski, Karpaty, Zapadlisko przedkarpackie, oraz polską strefę ekonomiczną Bałtyku. Zasoby podzielono na zasoby bilansowe, przemysłowe, niezagospodarowane oraz złoża, w których zaniechano eksploatacji. Przedstawiono również trzy polskie firmy, które zajmują się wydobyciem tego surowca, czyli PGNiG S.A., Grupę LOTOS S.A. oraz ORLEN Upstream sp. z o.o. Pokazano miejsca, w których prowadzona jest eksploatacja oraz jej wielkość w kilku ostatnich latach.

3

Wskaźniki emisyjności dla technologii stosowanych w indywidualnych systemach grzewczych

86%

Zyśk J. , Szurlej A. , Olkuski T. , Kogut K. , Cieślik T. , Mirowski T.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2019

|

tom nr 109

79--92

PL

Polska od lat zmaga się ze złą jakością powietrza, co bezpośrednio przekłada się na zdrowie ludzkie. Badania wskazują, że największy wpływ na przekraczanie poziomów dopuszczalnych i docelowych stężeń zanieczyszczeń, szczególnie pyłów oraz bezno(a)pirenu, ma niska emisja, w szczególności z sektora gospodarstw domowych. Powodem takiego stanu jest spalanie złej jakości paliwa w starych, mało efektywnych i wysokoemisyjnych paleniskach. Mając na uwadze powyższe zagrożenia, idąc śladem Krakowa i Małopolski, kolejne województwa, miasta i gminy wprowadzają lub rozważają wprowadzenie ograniczenia spalania paliw stałych na swoim terenie oraz całkowitą likwidację kotłów na paliwa stałe niespełniające wymogów ekoprojektu lub ewentualnie normy 5 klasy emisji spalin.Określenie wielkości emitowanych zanieczyszczeń do atmosfery ma kluczowe znaczenie w przypadku podejmowania wysiłków i określania działań zmierzających do poprawy jakości powietrza. W Polsce ruszyły ambitne programy zarówno na poziomie rządowym,jak i regionalnym, które mają na celu wymianę kotłów ipieców w kilku milionach domów. Na przykład szacuje się, że prawie pół miliona kotłów należy wymienić w ramach realizacji uchwały antysmogowej w województwie małopolskim. W artykule zostały przedstawione opracowane współczynniki emisji zanieczyszczeń mających bezpośredni wpływ na lokalną jakość powietrza tj.: współczynniki emisji pyłów, bezno(a)pirenu, tlenków siarki iazotu, tlenku węgla. Zostały wskazane zakresy stosowanych i prezentowanych współczynników emisji dla różnych technologii oraz różnych paliw. Wskazane zostały również standardy emisji obowiązujące dla nowych kotłów oraz ilości zużywanych paliw w gospodarstwach domowych w Polsce. Przedstawiono możliwe zmiany wielkości emisji wprzypadku likwidacji starych kotłów i używania nowoczesnych urządzeń do spalania biomasy oraz węgla wgospodarstwach domowych oraz przeprowadzenia termomodernizacji.

EN

For years, Poland has been struggling with poor air quality, which has a direct effect on human health. The low-stack emissions, in particular emissions from the household sector have the highest impact on exceeding the limits and target levels of air pollutants concentration, especially particulate matter and benzo(a)pyrene. The reason for this is the burning of poor quality fuel in old, ineffective and high emission stoves and boilers. Bearing the above risks in mind, following the footsteps of Kraków and Małopolska, further provinces, cities and municipalities have introduced or are considering the introduction of a reduction in the combustion of solid fuels in their area and the complete elimination of boilers for solidfuels that do not comply the ecodesign or class 5emission standards. Determining the volume of pollutants emitted into the atmosphere is of key importance during efforts and campaigns aimed at improving air quality. Ambitious programs have been launched in Poland at both the governmental and the regional level, aimed at exchanging boilers and stoves in several million houses. In the Małopolskie province it is estimated that almost half a million boilers need to be replaced according to the implementation of the anti-smog resolution for this province. The article will present pollutant emission factors having a direct impact on local air quality, i.e.: emission factors for particulate matter, benzo(a)pyrene, sulphur and nitrogen oxides and carbon monoxide. The ranges of the applied and presented emission factors for different technologies and various fuels will be indicated. Emission standards applicable to new boilers and the fuel consumption in the household sector in Poland have also been presented.Possible changes in the volume of emissions in the case of the liquidation of old boilers and the use of modern devices for burning biomass and coal in households as well as the implementation of thermomodernization are presented.

4

Model DPSIR jako narzędzie efektywnego zarządzania jakością powietrza

86%

Adamiec E. , Bartyzel J. , Jarosz-Krzemińska E. , Pełech-Pilichowski T. , Rzeszutek M. , Zyśk J.

Energetyka Rozproszona

|

2023

|

tom nr 9

35--44

PL

Decyzje i działania (odpowiedzi) podejmowane na podstawie pełnej i wiarygodnej analizy czynników sprawczych, presji, zmiany parametrów stanu i ich wpływu na środowisko, społeczeństwo oraz gospodarkę mogą z dużym prawdopodobieństwem w długoterminowej perspektywie przynieść pożądane efekty. W artykule opisano model DPSIR (driving forces, pressures, state, impact, responses; odpowiednio: czynniki sprawcze, presje, stan, wpływ, odpowiedzi) służący do szczegółowej analizy interakcji pomiędzy czynnikami antropogenicznymi a środowiskiem. Tworzony model DPSIR będzie skutecznym narzędziem do zarządzania jakością powietrza. W artykule przedstawiono badania prowadzone w Akademii Górniczo-Hutniczej, które zostaną wykorzystane jako jedne z wielu danych wejściowych w powstającym modelu DPSIR. Opracowywany model będzie jednym ze składowych zaawansowanego narzędzia tworzonego na AGH, w ramach Obserwatorium Transformacji Energetycznej (OTE), które umożliwi przygotowanie rekomendacji optymalnych działań dotyczących realizacji polityki energetycznej i poprawy jakości powietrza w Polsce.

EN

Decisions and actions taken base on analysis of the driving forces factors, pressures, changes in the parameters of the condition and their impact on the environment, society and economy may help to archive long term effects. This article describes the DPSIR (Driving Forces-Pressures-State-Impact-Responses) model for the analysis of anthropogenic and environmental interactions. The article describes the above-mentioned main components of the model and their meaning, which allows for the determination of air quality in Poland. In addition, selected research conducted at the AGH University of Science and Technology, which is part of the DPSIR model, is presented. The developed model will be one of the components of the advanced tool created by AGH, i.e. the Observatory of Energy Transformation (OTE), which will enable the preparation of recommendations for optimal actions regarding the implementation of energy policy and improvement of air quality in Poland.

5

The geochemical and fractionation study on toxic elements in road dust collected from the arterial roads in Kraków

86%

Adamiec E. , Jarosz-Krzemińska E. , Brzoza-Woch R. , Rzeszutek M. , Bartyzel J. , Pełech-Pilichowski T. , Zyśk J.

Archives of Environmental Protection

|

2023

|

tom Vol. 49, no 2

104-110

EN

Road dust should be considered as a secondary source of contamination in the environment, especially when re-suspended. In our study road dust samples were collected from 8 high-capacity urban roads in two districts of Kraków (Krowodrza and Nowa Huta). Total concentration of toxic elements, such as Cd, Cr, Cu, Mn, Zn, Co, Pb, Ni, Ba and Se were determined using ICP–MS ELAN 6100 Perkin Elmer. A fractionation study were performed using VI step sequential extraction, according to the modified method provided by Salomons and Fӧrstner. Appropriate quality control was ensured by using reagent blanks and analysing certified reference material BCR 723 and SRM 1848a. Concentration of metals in the road dust varied as follows [mg/kg]: Cd 1.02–1.78, Cr 34.4–90.3, Cu 65–224, Mn 232–760, Zn 261–365, Co 4.32–6.46, Pb 85.6–132, Ni 32.2–43.9, Ba 98.9–104 and Se 78.3–132. Degree of contamination of road dust from Nowa Huta was very high (Cdeg 54) and considerable for road dust from Krowodrza (Cdeg 25). Results revealed that road dust samples were heavily contaminated with Cd, Cu, Zn, Mn, Co, Pb, Ni, Ba and Se, in amounts exceeding multiple times geochemical background values. The chemical speciation study using VI step sequential extraction, followed by assessing risk assessment code (RAC) revealed that elements in road dust are mostly bound with mobile and easy bioavailable fractions such as carbonates and exchangeable cations, with the exception for Cr and Cu being mostly associated and fixed with residual and organic matter fraction.

PL

Zanieczyszczenia pochodzące z transportu drogowego uważane są za główny czynnik ryzyka środowiskowego odpowiedzialny za przedwczesne zgony na całym świecie. Rosnący udział emisji zanieczyszczeń związanych z komunikacją potwierdza konieczność oceny jakość środowiska drogowego poprzez określenia stopnia zanieczyszczenia pyłu drogowego oraz ocenę zagrożenia związanego z potencjalnym uwalnianiem się pierwiastków toksycznych z pyłów drogowych do środowiska wodno-glebowego. Do badań pobrany został pył drogowy z 8 odcinków dróg miejskich o dużej kongestii w dwóch dzielnicach Krakowa (Krowodrza i Nowa Huta). Stężenie metali ciężkich, takich jak Cd, Cr, Cu, Mn, Zn, Co, Pb, Ni, Ba i Se oznaczano metodą ICP–MS (ELAN 6100 Perkin Elmer). Frakcjonowanie przeprowadzono z zastosowaniem VI stopniowej ekstrakcji sekwencyjnej. Badania wykazały silnie zanieczyszczony Cd, Cu, Zn, Mn, Co, Pb, Ni, Ba i Se w ilościach przekraczających wielokrotnie wartości poziomów tła geochemicznego. Stężenia metali w pyle drogowym kształtowały się następująco [mg/kg]: Cd 1,02–1,78, Cr 34,4–90,3, Cu 65-224, Mn 232–760, Zn 261–365, Co 4,32–6,46, Pb 85,6–132, Ni 32,2–43,9, Ba 98,9–104 i Se 78,3–132. Stwierdzono bardzo wysoki stopień zanieczyszczenia pyłu drogowego pobranego w Nowej Hucie (Cdeg 54) i wysoki w Krowodrzy (Cdeg 25). Badania form związani metali z zastosowaniem VI stopniowej ekstrakcji sekwencyjnej, a następnie ocena kodu oceny ryzyka (RAC) wykazały, że metale w pyle drogowym są w znacznym stopniu mobile i potencjalnie łatwo mogące się uwalniać do środowiska (metalami występującymi na pozycjach jonowymiennych i/lub węglany), z wyjątkiem Cr i Cu, które w większości związane są z siarczkami, materią organiczną, ewentualnie pozostają wbudowane w sieć krystaliczna minerałów

6

Innowacyjna metoda obniżania poziomów stężenia cząstek stałych w atmosferze

72%

Jędrzejek F. , Zyśk J. , Gryboś D. , Stobiński M. , Kubica B. , Suwała W. , Leszczyński J. , Wyrwa A. , Szarłowicz K.

Laboratorium - Przegląd Ogólnopolski

|

2021

|

tom nr 1

48--52

PL

Zanieczyszczenie powietrza ma znaczący wpływ na zdrowie i aktywność człowieka. Przyczyną złej jakości powietrza są uwalnianie do atmosfery antropogeniczne i naturalne zanieczyszczenia. Jednak warunki meteorologiczne, takie jak: brak wiatru, pionowe ruchy atmosfery czy brak opadów atmosferycznych, powodują długotrwałe wysokie stężenie zanieczyszczeń. Wpływa to bezpośrednio na jakość życia i zdrowie mieszkańców. Wymuszenie ruchów atmosferycznych może spowodować znaczną i szybką redukcję koncentracji zanieczyszczeń na stosunkowo dużym obszarze, np. obejmującym takie miasto jak Kraków. W pracy opisano działanie wynalazku zmniejszającego stężenia pyłów w atmosferze oraz przedstawiono wstępną analizę uzyskanych wyników. Wynalazek tworzy cykl fal uderzeniowych poprzez eksplozję mieszaniny gazów palnych i powietrza. Skutkiem działania fali uderzeniowej jest zniszczenie struktury warstwy inwersji temperaturowej atmosfery, co umożliwia powstawanie pionowych ruchów powietrza, prowadzących do naturalnego rozpraszania smogu. Wstępne wyniki wskazują na średnią redukcję stężenia pyłu zawieszonego PM10 o blisko 20% w warstwie atmosfery na wysokości do 100 m w pojedynczym, 11-minutowym cyklu generatora, składającym się na 110 wybuchów.

EN

Ambient air pollution affects human health and activity significantly. The causes of poor air quality ore anthropogenic and natural emissions of pollutants released to the atmosphere. However, meteorological conditions such as lack of wind, vertical movement of the atmosphere, or absence of precipitation cause high and long-lasting pollution concentrations, which directly affect the quality of life and health of the population. The unnatural enforcement of atmospheric movement may induce a significant and rapid reduction in the concentration of pollution in a relatively large area, i.e. covering a city such as Kraków. This paper describes the operation of an invention reducing PM concentrations in the atmosphere and presents a preliminary analysis of the results of its operation. The invention creates a cycle of shock waves by exploding a mixture of combustible gases and air. The result of shock wave is the destruction of the structure of the atmospheric temperature inversion layer, which enables the formation of vertical movement of the atmosphere, leading to a reduction in air pollution concentration. The initial results of the device operation demonstrate an average reduction of PM10 concentration of almost 20% in the atmosphere layer at the height of up to 100 m in a single cycle of 11 minutes consisting of 110 explosions.

7

Bilans energetyczny i emisyjny województwa małopolskiego w 2020 roku

72%

Zyśk J. , Wyrwa A. , Raczyński M. , Pluta M. , Michalska S. , Wyrwa E. , Olkuski T. , Suwała W.

Mining – Informatics, Automation and Electrical Engineering

|

2023

|

tom R. 61, nr 1

13--18

PL

W artykule przedstawiono bilans energetyczny dla województwa małopolskiego w 2020 roku. Wskazano produkcję, import, wsad i uzysk przemian, zużycie własne elektrowni i elektrociepłowni, straty w sieci oraz zużycie w sektorze gospodarki (przemysł, odpady), transporcie (drogowym i szynowym), budynkach (mieszkalnych i usługowych), a także w rolnictwie i leśnictwie następujących nośników energii: węgla kamiennego, ropy naftowej oraz pochodnych (w tym benzyny, oleje, LPG), opadów nieodnawialnych, ciepła systemowego i energii elektrycznej. Przedstawiono również oszacowanie emisji gazów cieplarnianych w 1990 i 2020 roku w województwie małopolskim.

EN

The article presents the energy balance for the Małopolskie Voivodeship in 2020. It shows the production, import, input and output of transformation, own consumption of power plants, combined heat and power plants, network losses and consumption in the economic sectors (industry, waste), transport (road and rail), buildings (residential and tertiary), as well as in agriculture and forestry of the following energy carriers: hard coal, crude oil and petroleum products (including gasoline, diesel, LPG), non-renewable waste, derived heat and electricity. An estimate of greenhouse gas emissions in 1990 and 2020 in the Małopolskie Voivodeship is also presented.

8

Energy and emission balance of the Małopolskie Voivodeship in 2020

72%

Zyśk J. , Wyrwa A. , Raczyński M. , Pluta M. , Michalska S. , Wyrwa E. , Olkuski T. , Suwała W.

Mining – Informatics, Automation and Electrical Engineering

|

2023

|

tom R. 61, nr 1

7--12

EN

The article presents the energy balance for the Małopolskie Voivodeship in 2020. It shows the production, import, input and output of transformation, own consumption of power plants, combined heat and power plants, network losses and consumption in the economic sectors (industry, waste), transport (road and rail), buildings (residential and tertiary), as well as in agriculture and forestry of the following energy carriers: hard coal, crude oil and petroleum products (including gasoline, diesel, LPG), non-renewable waste, derived heat and electricity. An estimate of greenhouse gas emissions in 1990 and 2020 in the Małopolskie Voivodeship is also presented

PL

W artykule przedstawiono bilans energetyczny dla województwa małopolskiego w 2020 roku. Wskazano produkcję, import, wsad i uzysk przemian, zużycie własne elektrowni i elektrociepłowni, straty w sieci oraz zużycie w sektorze gospodarki (przemysł, odpady), transporcie (drogowym i szynowym), budynkach (mieszkalnych i usługowych), a także w rolnictwie i leśnictwie następujących nośników energii: węgla kamiennego, ropy naftowej oraz pochodnych (w tym benzyny, oleje, LPG), opadów nieodnawialnych, ciepła systemowego i energii elektrycznej. Przedstawiono również oszacowanie emisji gazów cieplarnianych w 1990 i 2020 roku w województwie małopolskim.