The appearance of large-surface complexes has led to the creation of new trade, service and entertainment centers in cities; these complexes have an impact on their surroundings. Due to the large scale of the phenomenon, it is important to determine the zones and nature of this influence, discuss the problem of the relationship between a shopping center and a city, and the tendencies and perspectives of development of shopping centers. A shopping center competes with its home city for the attractive urban and suburban areas and the dominating role, especially in terms of a trade, service and public space. On the other hand, it coexists with the city by releasing/regaining lands that have been degraded and contributes to improvements in transport. The development of shopping centers throughout the world occurs on a quantitative level — with varying dynamics, but still their number increases, and, importantly, on a qualitative level — since their new forms with altered offers emerge. Changes observed should be noteworthy to all Polish policy-makers when making well-thought-out decisions regarding locations. Local authorities need to realize that the permits they issue influence more than the changes in the functional and spatial structure of a city or commune.
PL
Pojawienie się wielkopowierzchniowych kompleksów doprowadziło do wykreowania w miastach nowych ośrodków handlowo-usługowo-rozrywkowych oddziałujących na otoczenie. W związku z dużą skalą zjawiska ważne jest zastanowienie się nad strefami i charakterem ich oddziaływania, nad problemem relacji centrum handlowego z miastem oraz nad tendencjami i perspektywami ich rozwoju. Centra handlowe z jednej strony rywalizują z miastem o atrakcyjne przestrzenie miejskie/podmiejskie, o dominującą rolę szczególnie w przestrzeni handlowo-usługowej i publicznej. Z drugiej strony koegzystują z miastem uwalniając/odzyskując dla niego zdegradowane obszary przyczyniając się również do zastosowania lepszych rozwiązań transportowych. Rozwój centrów handlowych zachodzi nadal w wymiarze ilościowym — na świecie z różną dynamiką, ale tego typu kompleksów przybywa oraz w wymiarze jakościowym — powstają nowe formuły o zmienionej ofercie. Obserwowane zmiany powinny być przesłanką dla decydentów w Polsce przy podejmowaniu bardziej przemyślanych decyzji lokalizacyjnych. Władze samorządowe muszą zdawać sobie sprawę, że wydawane przez nich pozwolenia mają wpływ na zmiany struktury funkcjonalno-przestrzennej miasta/gminy.
The article presents the development of food retail in Poland in comparison with global trends, characterised by the tendency to replace small traditional food stores with large-format stores, such as supermarkets and hypermarkets. This tendency has led to the emergence of retail and food deserts in numerous countries. This is a major problem from the perspective of both practitioners and researchers. In Poland, like in many other countries in the world, similar processes in retail development occur, therefore, researchers should pay attention to the emergence of retail deserts, the so-called ‘supermarket deserts,’ as well as some limitations in terms of access to supermarkets. Many territorial units in Poland, especially in eastern Poland, have no large-format stores. These areas constitute retail deserts and require further micro-scale research.
An increasing group of senior citizen customers constitutes a challenge for both the management of shopping centres as well as the traders offering their goods and services in such complexes. Therefore, attention should be paid to who the senior shopping centre customers are, what are their motives for choosing a given shopping centre as a „visiting” place, how their perceive shopping and staying in such centres and, finally, what stance do they take on their location which determines their spatial behaviours. From both the scientific and the marketing point of view, it is important to determine the preferences and motivations for spatial behaviours also in people of pre-senior age, as they will soon enough be part of the senior group active on the consumer market.People aged 45–59 and 60+ constitute an important section of the customers of shopping centres in Łódź. The former group is especially popular. Those of the so-called „pre-senior” age making use of the wide range of products and services on offer are the more frequent visitors in the „consumption temples”.
PL
Wzrastająca grupa konsumentów – seniorów, to również wyzwanie dla zarządców centrów handlowych, jak również dla podmiotów oferujących swoje dobra i usługi w tych kompleksach. W związku z powyższym warto zwrócić uwagę, kim są klienci – seniorzy centrów handlowych, jakie są ich motywy przy wyborze centrum handlowego jako miejsca „wizyt”, jak postrzegają zakupy oraz pobyty w centrach handlowych, jak ustosunkowywują się do ich lokalizacji determinujących ich zachowania przestrzenne. Z punktu widzenia nauko-wego, jak i marketingowego ważne jest rozpoznawanie preferencji, motywacji zachowań przestrzennych również grupy osób w wieku „przedstarczym”, bo to oni w najbliższym czasie będą zasilać grupę senioralną, która będzie funkcjonować na rynku konsumenckim.Osoby w wieku 45–59 i 60+ są ważnym segmentem klientów łódzkich centrów handlowych. Szczególnie w pierwszej grupie wiekowej cieszą się dużą popularnością. To osoby w tzw. wieku „przedstarczym” są częstszymi bywalcami w tych „świątyniach konsumpcji” korzystającymi z szerokiej gamy ofertowej.
Public spaces understood as areas which can be accessed freely and which offer freedom of behaviour and speech have always been an important element of any city or town. Shopping malls enter urban landscape often becoming city landmarks, thus, competing with traditional public spaces. In terms of qualitative criteria, they function well as public spaces but at the same time those areas include numerous limitations which prevent them from being real public spaces. Within the public-private dimension, they constitute transitional hybrid spaces with the features of a proper public space. Shopping malls focus important social functions, thus, replacing or “relieving” traditional public spaces in city centres. One must remember, though, that their public character is severely limited (time, offer, staff, behaviour, social, or political limitations) which is why it is difficult to consider shopping malls as classic public spaces.Because of the role of those modern shopping and service spaces it is necessary to try and place shopping malls in relation to urban public spaces. The goal should be to define certain relations between traditional public spaces and hybrid spaces (including the areas of shopping malls) in order for them to benefit the inhabitants and to help improve the functioning of cities or towns. The fact that shopping malls have, to a large extent, substituted public spaces, that they are visited often, that they are the place where people spend a considerable amount of their free time and that they are considered by the population as important locations in people's lives seem particularly important.
PL
Ważnym elementem każdego miasta zawsze były, są i będą przestrzenie publiczne rozumiane jako obszary, do których jest nieograniczony dostęp dla każdego i w których jest wolność zachowań i wypowiedzi. Centra handlowe wpisują się w przestrzeń miast, nieraz stając się ich wizytówkami rywalizując z tradycyjnymi przestrzeniami publicznymi. Pod względem kryteriów jakościowych są dobrymi przestrzeniami publicznymi, ale jednocześnie są to tereny, w których występuje wiele ograniczeń dyskryminujących je jako takie przestrzenie. W układzie kontinuum publiczno-prywatnym stanowią przestrzenie pośrednie ‒ hybrydowe o cechach dobrej przestrzeni publicznej. Centra handlowe są więc miejscami o koncentracji ważnych funkcji społecznych, zastępując, „wyręczając” w ten sposób tradycyjne przestrzenie publiczne, w tym centra miast. Publiczność tych nowoczesnych kompleksów jest pod wieloma względami ograniczona (ograniczenia czasowe, ofertowe, personalne, w zachowaniach, m.in. społecznych, politycznych), dlatego trudno centra handlowe traktować jako przestrzenie publiczne w czystej postaci. W związku z rolą tych nowoczesnych przestrzeni handlowo-usługowych należy podjąć trud w umiejscowieniu centrów handlowych w relacji do przestrzeni publicznych miast. Powinno się dążyć do wypracowania pewnych relacji między tradycyjnymi przestrzeniami publicznymi a przestrzeniami hybrydowymi (w tym terenami centrów handlowych), aby przynosiły korzyści mieszkańcom oraz sprzyjały lepszemu funkcjonowaniu miast. W literaturze nie ma jednoznacznego stanowiska, jak traktować kompleksy handlowe: czy jako przestrzeń prywatną, publiczną (z wolnym dostępem) lub jako przestrzeń pośrednią zwaną „hybrydową”. Celem artykułu jest zaprezentowanie różnych podejść do roli centrów handlowych jako powierzchni umiejscowionych między przestrzenią publiczną (w czystej postaci) a typową przestrzenią prywatną. Podejmowanie dyskusji na temat roli tych nowoczesnych „świątyń konsumpcji” w kontekście zawłaszczania przestrzeni publicznych wydaje się istotnym zagadnieniem. Należy szczególnie zastanowić się, jak odpowiednio chronić typowe przestrzenie publiczne przed naciskami komercyjnymi oraz jak powinny koegzystować one z przestrzeniami hybrydowymi.
In Poland and in Ukraine, railway areas are managed by state enterprises. Both countries are facing the problem of depreciation of railway property, especially along railway lines that are no longer used. The purpose of this article is to present the situation of railway stations in small and medium-sized towns in Poland and in Ukraine with a particular focus on the functional changes. These stations constitute assets which, due to the development of railways and road transport, are losing their usefulness in some locations. In both countries there are objects of this kind, in a state of disrepair and alling into ruin. Only finding a new use for these buildings can save tchem from ultimate damage. In Ukraine, converting small and medium-sized station buildings into housing units is the specificity of the transformations. In Poland, housing developments appear along railway lines no longer in use (provisions of law put restrictions on this type of transformations).
PL
W Polsce i na Ukrainie terenami kolejowymi zarządzają przedsiębiorstwa państwowe. Obydwa kraje borykają się z problemem dekapitalizacji majątku kolejowego, szczególnie przy nieczynnych liniach. Celem artykułu jest przedstawienie sytuacji dworców kolejowych w małych i średniej wielkości miastach w Polsce i na Ukrainie ze szczególnym zwróceniem uwagi na zmiany w ich zagospodarowaniu i związanymi z tym zmianami funkcjonalnymi. Dworce te stanowią majątek, który ze względu na rozwój kolejnictwa i transportu drogowego tracą w niektórych miejscowościach swoje znaczenie i użyteczność. W obydwu krajach znajdują się obiekty nieodpowiednio zagospodarowane, ulegające niszczeniu i popadające w ruinę. Jedynie zmiana ich przeznaczenia może uchronić budynki przed ostatecznym zniszczeniem. Specyfiką przekształceń na Ukrainie jest adaptowanie małych i średniej wielkości budynków dworcowych na cele mieszkaniowe. W Polsce funkcje mieszkaniowe pojawiają się przy nieczynnych liniach kolejowych (przepisy prawne ograniczają tego typu przekształcenia).
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.