Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Translokacja cezu-137 w środowisku

100%

Dołhańczuk-Śródka A. , Wacławek M.

|

tom Vol. 14, nr S2

147-168

PL

Po wybuchu reaktora atomowego w Czarnobylu pojawiło się wiele publikacji na temat zanieczyszczenia środowiska radionuklidami. W tej pracy przedstawiono wybrane publikacje dotyczące przemieszczania się cezu-137 w glebie leśnej oraz z gleby do rośliny, a także opisano mechanizmy tych procesów.

EN

After the atomic energy reactor blow up in Chernobyl a number of publications on the natural environment contamination by radionuclids have been published. In this paper the cesium-137 relocation in soil and transport from soil to plants were described The selected publications concerning radiocesium migration in forest soil, cesium-137 binding in soil and the isotope translocation to plants were reviewed and discussed.

2

The use of two-diode substitute model in predicting the efficiency of PV conversion in low solar conditions

80%

Rodziewicz T. , Rajfur M. , Wacławek M.

|

tom Vol. 24, nr 2

177--202

EN

The article presents theoretical foundations of a two-diode equivalent model of a photovoltaic cell/module (PV), together with calculation procedures. A physical interpretation of individual components of an equivalent model was presented. Its practical application in predicting efficiency of operation of various PV cells and modules in low insulation conditions was demonstrated. The obtained predictions were verified with the actual results of their operation in open space (outdoor). The practical suitability of the “model” in early detection of ageing phenomena, such as, for example, absorber degradation taking place in PV modules, was demonstrated. The article was prepared on the basis of the results of testing five different PV modules with various constructions, made of different materials and absorbers, such as: c-Si, mc-Si, CIS, a-Si_SJ, a-Si_TJ. The used measurement data were collected during the 16-year period of the experimental PV modules testing system operation in University of Opole, equipped with a data acquisition system.

3

Cheap Sensor Made of Multicrystalline Silicon for Insolation and Temperature Measurements

80%

Rodziewicz T. , Teneta J. , Zaremba A. , Wacławek M.

|

tom Vol. 23, nr 4

583--591

EN

In the paper some results on measurement of insolation and „real” cell’s temperature carried out with use of standard silicon solar cells are presented. Two identical cells are applied in such a sensor. Short circuit current of one cell is a direct indication of insolation value and open circuit voltage of the other cell is indirect indication of actual sensor’s temperature but in this case more complex formula must be used for temperature calculation.

4

Assessment of Gamma Dose Rate at Mine Waste Dump

80%

Dołhańczuk-Śródka A. , Wróbel Ł. , Kłos A. , Wacławek M.

|

tom Vol. 20, nr 3

555--565

EN

Exploitation of coal deposits in Upper Silesia is associated with production of large quantities of waste deposited at dumps. The tested samples from five dumps showed different radioactivity from each other. Radioactivity measurements made it possible to analyze the degree of risk with the factors specified by UNSCEAR such as radium equivalent activity Raeq, internal Ein and external Eex occupancy factor. There is a raised level of radiation in dumps as compared with outside dump areas. In the study area, however, there is no risk associated with elevated levels of radiation in relation to standards established by the Council of Ministers of the ionizing radiation dose limits.

XX

Eksploatacja złóż węgla kamiennego na terenie Górnego Śląska związana jest z produkcją bardzo dużych ilości odpadów składowanych na zwałowiskach. Badane próbki z terenów pięciu zwałowisk wykazywały różniącą się od siebie aktywność promieniotwórczą. Wykonane pomiary aktywności promieniotwórczej pozwoliły na dokonanie analizy stopnia zagrożenia za pomocą współczynników określonych przez UNSCEAR, takich jak ekwiwalent aktywności radu Raeq, wewnętrzny Ein i zewnętrzny Eex współczynnik obłożenia. Stwierdzono, że na obszarze zwałowisk występuje podwyższony poziom promieniowania w porównaniu do średniej rejestrowanej na obszarze kraju. Na badanym terenie nie występuje jednak zagrożenie związane z podwyższonym poziomem promieniowania w odniesieniu do norm ustanowionych przez Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie dawek granicznych promieniowania jonizującego.

5

The climate change crisis?

80%

Kroto H. W. , Zielińska M. , Rajfur M. , Wacławek M.

|

tom R. 21, NR 1-2

11--27

EN

A necessary (though probably not sufficient) condition for creativity in the sciences and the arts to flourish is a liberal/democratic socio-political environment. In Europe this was manifested in the Enlightenment as Galileo, Copernicus and others laid the foundations for the evidence-based natural philosophy which signaled the birth of “The Enlightenment”. The importance of intellectual and personal freedom for humanitarian advance is clearly manifested in the exponential success of the sciences in conquering many humanitarian problems from starvation and disease to the more obvious technologies that make modern life relatively pleasant for many - especially in the developed world. On the down side however has been the reckless thirst of a plethora of governments to exploit the vast powers of the sciences to construct ever more powerful destructive weapons. Since then, the great thinkers from Kant to Russell, scientists from Einstein to Feynman and writers from Whitman to Shaw have repeatedly pointed to the importance of the doubt-based philosophy that is the crucial antidote to the stultifying effect of dogmas of all kinds. Indeed it is only doubt that leaves the road open for all advances in human endeavour. In the 21st Century we have reached a watershed in that the human race now confronts a set of crises significantly more serious than any previously. These threats can only be overcome by an open minded liberal education of the next generation of young people. Before the name “Science” was coined it had another name, “Natural Philosophy” which more adequately describes its primary place in the spectrum of human culture. More important than any other aspect is the fact that Natural Philosophy is the only philosophical construct we have devised to determine Truth with any degree of reliability. As such it should be a primary ethical focus for the education of every child, student and citizen so at the very least they can decide whether what they are being told is actually true. This is also a strong intellectual basis for fostering creativity. For a truly humanitarian global society to evolve, equality of opportunity and personal freedom will be a necessary for all young people whatever their race, colour, nationality and most importantly sex. All technologies have the capacity to benefit society or to be detrimental and so as powerful new technical advances arise there is an onus on everyone to understand some important SET factors. As our modern world is so completely - and precariously - balanced on SET, an understanding of these disciplines by all in positions of responsibility is vital. Although wise decision-making may not be guaranteed by knowledge, common sense suggests that wisdom is an unlikely consequence of ignorance. Education is certainly a key factor and the Internet must be harnessed to improve matters. With the Vega Science Trust (www.vega.org.uk) an exciting new Global Educational Outreach for Science Engineering and Technology initiative GeoSet (www.geoset.info) and (www.geoset.fsu.edu) we are now working with other Universities to make outstanding educational material available on the Internet in any part of the world.

PL

Niezbędnym (choć prawdopodobnie niewystarczającym) warunkiem zapewnienia kreatywności w zakresie nauki i sztuki jest rozwój liberalno-demokratycznego środowiska społeczno-politycznego. W Europie zależność ta widoczna była między końcem VII a początkiem XIX wieku, kiedy to Galileusz, Kopernik i inni tworzyli podstawy filozofii naturalnej, opartej na dowodach, co oznaczało początek „oświecenia”. Znaczenie wolności intelektualnej i osobistej dla rozwoju idei humanistycznych widać wyraźnie w sukcesach nauki w zwalczaniu wielu problemów ludzkości, począwszy od głodu i chorób, skończywszy na technologiach, które znacznie ułatwiają życie ludziom, szczególnie w krajach rozwiniętych. Zjawiskiem negatywnym jest dążenie wielu rządów do wykorzystywania mocy nauki w celu budowy coraz potężniejszych środków destrukcji. Od czasów oświecenia wielu wielkich myślicieli: od Kanta do Russela, naukowców: od Einsteina do Feynmana, i pisarzy: od Whitmana do Shawa, podkreślało wielokrotnie znaczenie filozofii opartej na wątpliwości, która stanowi istotne antidotum na porażające działanie wszelkiego rodzaju dogmatów. I rzeczywiście - jedynie wątpliwość otwiera drogę dla wszelkiego postępu w działalności człowieka. W XXI wieku osiągnęliśmy pewien próg rozwoju, a ludzkość stoi przed wieloma problemami, znacznie poważniejszymi niż te w przeszłości. Te problemy i zagrożenia można pokonać poprzez wdrażanie liberalnej, otwartej edukacji wśród kolejnej generacji młodych ludzi. Zanim powstał termin „nauka”, stosowano określenie „filozofia naturalna”, które bardziej adekwatnie określa jej miejsce w spektrum kultury człowieka. Najważniejsze jest to, że filozofia naturalna jest jedyną koncepcją filozoficzną, która w jakimś stopniu może pomóc w dotarciu do prawdy. Jako taka, filozofia ta powinna stanowić podstawę etyczną edukacji każdego dziecka, studenta i obywatela, aby byli oni w stanie ocenić, czy treści im przekazywane są zgodne z prawdą. Stanowi to także mocną podstawę intelektualną dla wspierania kreatywności. Aby stworzyć rzeczywiście humanistyczne społeczeństwo globalne, konieczne jest zapewnienie możliwości i wolności osobistej wszystkim młodym ludziom bez względu na ich rasę, kolor, narodowość i, co najważniejsze, płeć. Każda technologia może być pożyteczna lub szkodliwa dla społeczeństwa; w związku z jej szybkim rozwojem wszyscy musimy rozumieć pewne najważniejsze kwestie dotyczące SET (nauka, inżynieria, technologia). Ponieważ nasz świat tak bardzo zależny jest od nauki, inżynierii i technologii, niezwykle istotne jest zrozumienie tych dyscyplin przez wszystkich, którzy zajmują istotne pozycje w społeczeństwie. Chociaż wiedza nie gwarantuje podejmowania mądrych decyzji, wydaje się jednak, że mądrość nie wynika z ignorancji. Edukacja jest elementem najważniejszym, a Internet należy wykorzystać do jej poprawy. Wraz z Vega Science Trust (www.vega.org.uk) nową, globalną inicjatywą edukacyjną w zakresie nauk ścisłych i technologii GeoSet (www.geoset.info i www.geoset.fsu.edu) współpracujemy aktualnie z innymi uniwersytetami, aby udostępnić w Internecie wartościowe materiały edukacyjne dla wszystkich zainteresowanych na całym świecie.

6

Estimation of radioactivity dose rate absorbed with ingested mushrooms and related health risk

71%

Dołhańczuk-Śródka A. , Ziembik Z. , Kříž J. , Hyšplerová L. , Wacławek M.

|

tom Vol. 6, No. 2

499--503

EN

The fruiting bodies of fungi sprout from mycelium are capable of accumulating significant amounts of trace elements, both metals and metalloids. Content of these elements in fruiting bodies may exceed their concentration in the substrate where fungi develop. Among the elements the radioactive nuclides are also present. In this work health risk caused by increased radioactivity dose absorbed with Xerocomus badius bay bolete consumption was estimated. In analysis concentrations of radioactive isotopes 137Cs and 40K were taken into consideration. It was found that moderate ingestion of bay bolete does not create health risk due to increased radioactive substances intake. The amount of consumed mushrooms that could deliver the dose exceeding the safe one, is rather improbable in real life.

PL

Owocniki grzybów wyrastające z grzybni są zdolne do gromadzenia znacznych ilości pierwiastków śladowych zarówno metali, jak i niemetali. Zawartość tych pierwiastków w owocnikach może wielokrotnie przekroczyć ich stężenia w podłożu. Wśród pochłoniętych pierwiastków są również nuklidy promieniotwórcze. Dokonano oceny potencjalnych dawek skutecznych promieniowania gamma w wyniku wchłonięcia 137Cs i 40K wraz ze spożywanym grzybem. Na podstawie wyników pomiarów stwierdzono, że umiarkowane spożycie podgrzybka brunatnego nie stwarza zagrożenia dla zdrowia ze względu na zwiększone spożycie substancji radioaktywnych.

7

Modelling of Mercury Emissions from Large Solid Fuel Combustion and Biomonitoring in CZ-PL Border Region

41%

Kříž J. , Loskot J. , Štěpánek V. , Hyšplerová L. , Jezbera D. , Trnková L. , Dołhańczuk-Śródka A. , Ziembik Z. , Rajfur M. , Kłos A. , Wacławek M.

|

tom Vol. 23, nr 4

593--604

EN

Tightening of norms for air protection leads to a development of new and significantly more effective techniques for removing particulate matter, SOx and NOx from flue gas which originates from large solid fuel combustion. Recently, it has been found that combinations of these environmental technologies can also lead to the reduction of mercury emissions from coal power plants. Now the greatest attention is paid especially to the coal power plant in Opatovice nad Labem, close to Hradec Kralove. Its system for flue gas dedusting was replaced by a modern type of cloth fabric filter with the highest particle separation efficiency which belongs to the category of BAT. Using this technology, together with modernization of the desulphurisation device and increasing of nitrogen oxides removal efficiency, leads also to a reduction of mercury emissions from this power plant. The University of Hradec Kralove, the Opole University and EMPLA Hradec Kralove successfully cooperate in the field of toxic metals biomonitoring almost 20 years. In the Czech-Polish border region, comprehensive biomonitoring of mercury in bioindicators Xerocomus badius in 9 long-term monitored reference points is done. The values of mercury concentration measured in 2012 and 2016 were compared with values computed by a dispersion model SYMOS′97 (updated 2014). Thanks to modern methods of dedusting and desulphurisation, emissions of mercury from this large coal power plant are now smaller than before and that the downward trends continues. The results indicate that Xerocomus badius is a suitable bioindicator for a long-term monitoring of changes in mercury imissions in this forested border region. This finding is significant because it shows that this region is suitable for leisure, recreation, and rehabilitation.