Der Artikel greift das Thema der Namen von Straßen und sonstigen öffentlichen Räumen in Stettin/Szczecin innerhalb der letzten hundert Jahre auf. Da die Stadt innerhalb dieser Zeitspanne im Deutschen Reich, in der Weimarer Republik, im NS-Staat, in der Volksrepublik Polen und in der Republik Polen gelegen war, erfuhren die Stadt und ihre Einwohner einen dramatischen Wandel. Zahlreiche Namen der öffentlichen Räume bieten einen tiefen Einblick in diese Prozesse an. Die meisten Namen wurden mehrmals umbenannt; ein kleiner Teil von ihnen blieb bis heute unverändert. Der Artikel ist kulturwissenschaftlich ausgerichtet und offeriert zwei Methoden der Forschung. Er soll als Basis zu weiteren Analysen fungieren.
EN
This article tackles the topic of street names and other public spaces in the city of Stettin/Szczecin within the last hundred years. As the city was placed in German Empire, Weimar Republic, Nazi Germany, People’s Republic of Poland, and Republic of Poland, the city and its inhabitants have experienced a dramatic change within this period of time. Many names of public spaces offer a deep insight of those processes. Most names have been changed and replaced several times; a very little part of them has remained the same until today. The article takes a cultural science orientation and offers two methods of researching. It is meant to be a contribution to further analysis.
PL
Artykuł podejmuje wątek nazw ulic i innych przestrzeni publicznych w mieście Stettin/Szczecinie na przestrzeni ostatnich stu lat. Z uwagi na fakt, że miasto w owym okresie znajdowało się w Cesarstwie Niemieckim, Republice Weimarskiej, nazistowskich Niemczech, Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej oraz Rzeczpospolitej Polskiej, miasto i jego mieszkańcy doświadczyli dramatycznych zmian. Wiele nazw przestrzeni publicznych Stettina/Szczecina oferuje głęboki wgląd w te procesy. Większość z nazw była zmieniana wiele razy; bardzo niewielka część z nich pozostała w swym oryginalnym brzmieniu do dziś. Artykuł przyjmuje optykę kulturoznawczą, i oferuje dwie metody badań. Ma on w swoim założeniu stanowić przyczynek do dalszych analiz.
The history of the Holly Cross Mountains Brigade of the National Armed Forces (Brygada Świętokrzyska Narodowych Sił Zbrojnych, BŚ NSZ), the largest partisan unit of the national-radical underground which did not subordinate itself to the Home Army (Armia Krajowa), has already been the subject of numerous publications. Irrespective of the conclusions on the unit’s activities that flow from the various works, their common feature was that they were based on documents and accounts of Polish provenance. The main objective of this article is to confront the findings to date with German documentation relating to the activities of the BŚ NSZ in the territory of the General Government, which was produced on an upto-date basis and over the years has been unused by researchers of the issue. These materials, which consist mainly of reports from various Wehrmacht structures, question a number of findings introduced into scholarly circulation regarding the specifics of the unit’s operations and, above all, its combat achievements.
DE
Die Geschichte der Heiligkreuz-Brigade der Nationalen Streitkräfte (Brygada Świętokrzyska Narodowych Sił Zbrojnych, BŚ NSZ), der größten Partisaneneinheit der nationalradikalen Untergrundströmung, die sich nicht der Heimatarmee (Armia Krajowa) unterstellte, wurde bereits in zahlreichen Publikationen behandelt. Unabhängig davon, welche Schlüsse aus den einzelnen Werken über die Tätigkeit der Gruppierung gezogen werden können, ist ihnen gemeinsam, dass sie auf Quellen polnischer Provenienz beruhen. Die Grundannahme dieses Aufsatzes ist die Konfrontation der Ergebnisse mit der fortlaufend produzierten und von der Forschung seit Jahren vernachlässigten deutschen Dokumentation, die Spuren der Tätigkeit der BŚ NSZ auf dem Gebiet des Generalgouvernements trägt. Diese Materialien, die hauptsächlich aus Berichten und Meldungen verschiedener Wehrmachtsstrukturen bestehen, stellen eine Reihe von in die Wissenschaft eingeführten Erkenntnissen über die Besonderheiten der Operationen der Einheit und vor allem über ihre Kampferfolge in Frage.
PL
Dzieje Brygady Świętokrzyskiej Narodowych Sił Zbrojnych (BŚ NSZ), największej jednostki partyzanckiej narodowo-radykalnego nurtu podziemia, który nie podporządkował się Armii Krajowej, doczekały się już licznych publikacji. Niezależnie od płynących z poszczególnych prac wniosków na temat działalności zgrupowania, ich cechą wspólną było bazowanie na źródłach proweniencji polskiej. Podstawowym założeniem artykułu jest konfrontacja dotychczasowych ustaleń z wytwarzaną na bieżąco, a przez lata pomijaną przez badaczy zagadnienia, dokumentacją niemiecką, noszącą ślady funkcjonowania BŚ NSZ na terytorium Generalnego Gubernatorstwa. Materiały te, na które składają się głównie meldunki i raporty różnych struktur Wehrmachtu, kwestionują wiele wprowadzonych do obiegu naukowego ustaleń dotyczących specyfiki operowania jednostki, a przede wszystkim jej dokonań bojowych.
The essay aims at investigating the mutual, dialectical mediation between Hegelian speculation and Leninist theoretical practice. It was inspired by the anecdote about Lenin who, having seen all European Social Democratic parties adopting the “patriotic line” that condemned proletarians to fratricidal violence after the outbreak of World War I, decided to retreat to countryside to read Hegel‟s Logic. In desperation, during intense theoretical work on Hegel, Lenin was able to recognize the unique chance for revolution (a fact that belied the evolutionary historicism of the Second International). This brings up certain questions: how far did Lenin‟s reading of Hegel influence his own heterodox theory of revolution (“the weakest link in the chain”)? Did this return to Hegel open the way to the Leninist event? The attempt to address these questions will be supplemented with reflections on the other side of the dialectical interaction, namely, on the Lenin‟s lessons for understanding Hegel‟s philosophy. Lenin in the Philosophical Notebooks tried to read Hegel in materialistic manner, anticipating Lukács‟ interpretation of Hegel‟s dialectic and even contemporary readings (for example SlavojŽižek‟s or StathisKouvelakis‟). Perhaps it was Lenin, not Marx, who “discovered the rational kernel within the mystical shell” of Hegelian dialectic, and showed more understanding of it than his great predecessor. I will combine these two moments of dialectical equation and try to deduce what lessons Hegel-Lenin gives us concerning the possibilities of radical social change in the epoch of late neoliberal capitalism. Ultimately, the old Leninist question of “what is to be done?” remains. Maybe the answer is: go to countryside to read Lenin?
PL
W tekście podjęty zostaje problem relacji wzajemnego, dialektycznego zapośredniczania się Heglowskiej spekulacji i Leninowskiej praktyki teoretycznej. Punktem wyjścia analizy jest anegdota o Leninie, który po katastrofie roku 1914 postanawia całkowicie wycofać się i wyjeżdża do Berna, by w tamtejszej bibliotece czytać Naukę logiki Hegla. Podczas tej wzmożonej pracy teoretycznej nad niemieckim idealistą zrozpaczony Lenin dostrzega niepowtarzalną szansę na rewolucję, zadając tym samym kłam ewolucyjnemu determinizmowi Drugiej Międzynarodówki. Artykuł usiłuje odpowiedzieć na pytanie, na ile Leninowska lektura Hegla mogła mieć wpływ na uformowanie się heterodoksyjnej względem marksistowskiej tradycji teorii rewolucji („najsłabszego łańcucha w ogniwie”)? Czy to właśnie powrót od Marksa do Hegla otworzył drogę leninowskiemu wydarzeniu? Próbom odpowiedzi na te pytania towarzyszą rozważania nad drugą stroną dialektycznej relacji wzajemnego oddziaływania, tj. nad wnioskami z leninowskiej lektury dla samego rozumienia Hegla. Lenin w Zeszytach filozoficznych „stara się czytać Hegla materialistycznie” antycypując tym samym jedną z kluczowych dwudziestowiecznych wykładni Heglowskiej dialektyki Lukácsa, a nawet współczesne materialistyczne interpretacje (np. S. Žižka czy S. Kouvelakisa).
Der 1891 von Hans Hoffmann veröffentlichte Text Der Teufel vom Sande erschien in einer Novellensammlung, die sich mit der Geschichte und dem geläufigen Bild Pommerns auseinandersetzte. Der damals populäre Text schildert eine fiktive Geschichte vor historischem Hintergrund. Neben seiner Unterhaltungsfunktion – die Liebesgeschichte ist für den Plot relativ wichtig – spielt die literarische Auseinandersetzung mit dem Kulturerbe und der Identität der Pommern um 1900 eine gewichtige Rolle. Auf Stereotypen basierend – und diese humoristisch nutzend – bot Hoffmann eine Vision Pommerns an, die zum Zeitpunkt der Entstehung des Deutschen Reiches von Bedeutung war. Heute kann sie nur noch historisch rekonstruiert werden.
EN
Der Teufel vom Sande was published in 1891 in a collection of short stories which tackled the history and the common image of Pomerania. The text, classified as historical fiction, was popular at the time of its publishing. Apart from its role as a piece of entertainment – a love story plays a relatively important part in the narrative – the short story divagates about the cultural heritage and the identity of Pomerania’s inhabitants around 1900. Basing on stereotypes – and using them for humorous purposes – Hoffmann proposed a vision of Pomerania that was of vital significance at the time of the German Reich’s foundation. Nowadays it can only be historically reconstructed.
5
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Der Artikel behandelt die Problematik der Mythen an der Schwelle des 20. Jahrhunderts in Pommern, die in der damals geschriebenen Regionalliteratur gefunden werden konnten – oder auch nicht. Der Autor analysiert drei Beispiele: Zwei von ihnen sind traditionelle Elemente des pommerschen Kulturerbes in ihrer Gestalt um 1900, das dritte ist ein fehlgeschlagener Versuch, einen Lokalmythos in Stettin am Anfang des 20. Jahrhunderts zu etablieren. Die analysierten Texte wurden in Büchern und auf sonstigen Trägern (z. B. Postkarten) veröffentlicht, oder aber sind als handschriftliche anonyme Manuskripte erhalten geblieben.
EN
This article tackles the topic of regional myths at the turn of the 20th century in the Pomeranian region as found – or not – in literary works written at the time in that region. The author analyzes three examples of myths: two of them are traditional elements of the Pomeranian cultural heritage, as shaped around 1900; the third is a failed attempt to create a local (Szczecin) myth at the turn of the 20th century and the following years. The analyzed texts were published in books and elsewhere (e. g. on postcards) or could be found as anonymous pieces, saved in handwritten copies.
PL
W artykule podjęto wątek regionalnych mitów u zarania XX wieku w regionie Pomorza Zachodniego, które można znaleźć – lub też nie – w dziełach literackich stworzonych tu w tym okresie. Autor analizuje trzy przykłady mitów: dwa z nich stanowią tradycyjne elementy zachodniopomorskiej schedy kulturowej, w kształcie, jaki przybrały one około roku 1900; trzeci to nieudana próba wykreowania lokalnego (szczecińskiego) mitu na początku XX wieku. Analizowane teksty były publikowane w książkach oraz na innych nośnikach (np. kartach pocztowych), albo też zachowały się jako anonimowe odręczne zapiski
Since “the etymology of diaspora suggests both routes (scattering) and roots (sowing)” (Procter 2003: 14), Afro-Caribbean and Black British dub poets, as represented by Jamaicanborn Linton Kwesi Johnson, take heed of their artistic and anthropological ancestry, emphasising their shared Africanness. My paper is therefore an attempt to take a closer look at select African elements prevalent in Johnson's early literary output, namely his first two collections of poetry – Voices of the Living and the Dead (1974) and Dread Beat An' Blood (1975).
Artykuł bada nazewnictwo przestrzeni publicznej Stettina (dziś: Szczecin), miasta położonego wówczas na terenie niemieckiego obszaru kulturowego. W omawianym okresie na terenie Niemiec istniały kolejno aż trzy systemy państwowe: Rzeszy Niemieckiej, Republiki Weimarskiej oraz państwa narodowosocjalistycznego. Analiza hodonimów oferuje wgląd w kulturę pamięci i oficjalnie promowaną politykę historyczno-kulturową, praktykowaną w poszczególnych formach niemieckiej państwowości. Autor wykazuje podobieństwa i porównuje różnice pomiędzy kolejnymi okresami, wysnuwając wnioski na temat głównych cech nazewnictwa przestrzeni urbanistycznej dla każdego z nich.
The object of the paper is to present the works of Patience Agbabi, a Nigerian-Welsh performance poet. With a view to highlighting cultural traditions inherent in her poems, I shall focus on analysing diverse aesthetic/artistic influences manifest in her works. These, among others, include Chaucer and 1980s African-American rap lyrics. The second part of my presentation shall tackle the notion of printed performance i.e. Agbabi's scribal/typographical endeavours to stage orature, to put the oral/theatrical in writing. My paper endeavours to chart Agbabi's artistic stepping beyond the thematic barricade of committed verses of protest – characteristic of the dub poetry style and symptomatic of her debut volume – and enumerate the post-dub features of her poetry, which are present in both her volumes, namely R.A.W. (1995) and Transformatrix (2000).
This article reconstructs the ontology of Slavoj Žižek’s last two philosophical books – Less Than Nothing and Absolute Recoil. It begins with an analysis of the concept (fundamental for the whole project) of the den, “less than nothing”, which comes from the philosophy of Democritus and was implemented by Žižek into the discourse of contemporary ontology. First, the article describes the structure of the den and tries to formulate its definition (which Žižek never did). Next, it outlines the scheme and function of the negative subject, which is the essential issue for Žižek’s dialectical materialism. Finally, it attempts to integrate the notion of subjectivity with the ontology of den (i.e. dentology) by using concepts from the Hegelian dialectic (the logic of “recoil” and “downward-synthesis”).
PL
Celem artykułu jest rekonstrukcja modelu ontologii opracowanego przez Žižka w jego ostatnich pracach filozoficznych – Less Than Nothing i Absolute Recoil. Punkt wyjścia stanowi analiza fundamentalnego dla całego projektu pojęcia den („mniej niż niczego”), które pochodzi z filozofii Demokryta i zostaje przeniesione na obszar współczesnej ontologii. W pierwszym kroku, próbuję opisać strukturę den i sformułować jego definicję (czego Žižek nie robi). W drugim kroku zarysowuję schemat i funkcję podmiotu negatywnego, który stanowi podstawowy problem dla materializmu dialektycznego Žižka. Wreszcie w trzecim kroku podejmuję próbę integracji pojęcia podmiotowości i ontologii den (nazywanej tutaj denologią) przy pomocy narzędzi z Heglowskiej dialektyki (logiki „przeciwuderzenia” oraz „zstępującej-syntezy”). Innymi słowy, z chaotycznych i fragmentarycznych analiz Žižka próbuję wydobyć minimalnie koherentny projekt ontologiczny.
The paper supports the following thesis: the October Revolution influenced the constituency of the Polish independent state in 1918 as well as the structure of class struggles in Poland. The history of this impact is absolutely ignored or even denied in contemporary Polish anti-communist ruling historical discourse. The centenary of the Russian Revolution triggered debates presenting this event as “a demonic source of the 20th century totalitarianism”, without mentioning the enthusiasm the Revolution provoked in Polish people (who were both actively participating in it and inspired by it). The nationalist historical policy, which idealizes Poles at any cost, attempts to erase Polish engagement in “Red October” or belittle it as an insignificant episode. For this reason, by analyzing the dominant narrative about the Bolshevik Revolution in Poland via the example of Mateusz Staroń’s book Traitors: Poles the allies of Lenin, I will show how anti-communist discourse reshapes the past to serve its own ideological purposes and present an alternative narrative about the Russian Revolution in a Polish context, against these dominant anti-communist clichés, concerning 3 issues:1. Polish participation in the October Revolution,2. The Revolution’s influence on Poland’s independence,3. The Polish workers’ council movement as a direct response to the Russian Revolution.In the context of the above, the aim of this paper is not limited to providing an alternative to the ruling discourse, being just another exercise in political and historical imagination, or attempting to bring to light repressed aspects of Polish history. Rather, it is to show the logic and structure of the anti-communist narrative as such.
PL
Podstawowa teza niniejszego artykułu jest następująca: rewolucja październikowa miała istotny wpływ zarówno na odzyskanie przez Polskę niepodległości, jak i na kształt polskich walk klasowych. Jednak historia tego wpływu jest całkowicie wypierana albo nawet jawnie negowana we współczesnym hegemonicznym prawicowym dyskursie historycznym w Polsce. Setna rocznica rewolucji wywołała publicystyczną dyskusję, w ramach której wydarzenia te były przedstawiane jako „demoniczne źródło dwudziestowiecznego totalitaryzmu”, zapoznając tym samym entuzjazm, jaki rewolucja wywołała wśród Polaków (zarówno jej uczestników, jak i pełnych nadziei obserwatorów). Nacjonalistyczna historiografia, idealizująca Polaków za wszelką cenę, stara się usilnie wymazać polskie zaangażowanie w „Czerwony Październik” albo zredukować je do rangi nieistotnego epizodu. W związku z tym tekst stanowi analizę dominującej narracji na temat rewolucji bolszewickiej w Polsce na przykładzie popularnonaukowej publikacji Mateusza Staronia Zdrajcy: Polacy u boku Lenina. Stawką tej analizy jest z jednej strony zbadanie strategii i sposobów antykomunistycznego „przepisywania” historii, podporządkowanej doraźnym celom ideologicznym, z drugiej zaś przedstawienie alternatywnej – wobec obowiązujących antykomunistycznych klisz – narracji dotyczącej rewolucji październikowej w polskim kontekście, opierającej się na trzech zagadnieniach:1. Polskiego uczestnictwa w październikowych wydarzeniach;2. Wpływu rewolucji na odzyskanie niepodległości przez Polskę;3. Polskich rad robotniczych jako bezpośredniej odpowiedzi na rewolucję rosyjską.Cel niniejszego artykułu nie ogranicza się – w związku z powyższym – do przedstawienia alternatywy dla dominującego dyskursu, wykonania kolejnego ćwiczenia w zakresie politycznej i historycznej wyobraźni czy wyciągnięcia na światło dzienne wypartych aspektów polskiej historii. Idzie tu raczej o ukazanie logiki i struktury samej antykomunistycznej narracji.
11
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
This article tackles the topic of the social image of women at the turn of the 20th century in the Pomeranian region as found in literary works written by Hans Hoffmann at the time. By analyzing three of four short stories enclosed in "Stories From Farther Pomerania", the author of the article states that the feminine element is a potential social power for future history of the region as the book’s author seemed to believe. In the article, features of this element, personalized by female literary figures, are described and analyzed in the context of the stories and the social situation of that era.
PL
Niniejszy artykuł podejmuje wątek wizerunku społecznego kobiety u zarania XX wieku w regionie Pomorza Zachodniego w utworach literackich Hansa Hoffmanna, powstałych w owym czasie. Analizując trzy z czterech tekstów, zawartych w "Opowiadaniach z Pomorza Zachodniego", autor artykułu podkreśla rolę pierwiastka żeńskiego jako potencjalnej siły społecznej, zdolnej wpłynąć na dalszą historię regionu. Wskazuje na to analiza postaci kobiecych, przeprowadzona w kontekście ówczesnej sytuacji społecznej, która pozwala na poznanie stanowiska Hansa Hoffmanna wobec potencjalnego społecznego oddziaływania pierwiastka żeńskiego.
12
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Artykuł analizuje sześć podań ludowych, dotyczących legendarnego pirata Klausa Störtebekera. Pięć z nich powstało na przełomie XIX i XX wieku, kiedy opowieść osiągnęła szczyt popularności, szósta pochodzi z pierwszej obszernej antologii zachodniopomorskich podań ludowych. Klaus Störtebeker najczęściej kojarzony jest z Hamburgiem i Morzem Północnym u ujścia Łaby. W różnych wersjach podania można jednak odnaleźć liczne elementy dotyczące Pomorza Zachodniego. Ponieważ elementy te ulegały modyfikacjom, poszczególne teksty zostały poddane analizie porównawczej.
DE
Der Artikel analysiert sechs Sagen um den legendären mittelalterlichen Seeräuber Klaus Störtebeker. Fünf von ihnen entstanden an der Wendezeit vom 19. zum 20. Jahrhundert, also zu dem Zeitpunkt, als seine Geschichte eine besondere Popularität genoss, die sechste stammt aus der ersten umfangreichen Anthologie der Sagen von Pommern. Klaus Störtebeker wird am häufigsten mit Hamburg und der Nordsee an der Elbe-Mündung in Verbindung gebracht. In verschiedenen Fassungen der Sage können jedoch zahlreiche Elemente mit Bezug auf Pommern gefunden werden, die in einzelnen Texten unterschiedlich gestaltet sind. Im vorliegenden Beitrag werden sie miteinander verglichen und analysiert.
EN
The paper analyses six folk tales on the legendary pirate Klaus Störtebeker. The topic, known from the middle ages, was written down in the 19th century. Five of the works of reference come from the turn of the 20th century, as the Klaus Störtebeker story reached the peak of its popularity. The sixth comes from the first voluminous anthology of the Pomeranian folk tales. Klaus Störtebeker is connected with Hamburg and the North Sea at mouth of the Elbe River the most often. However, in different versions of its tale there are many elements with reference to Western Pomerania that can be found. As they are shaped differently, the paper compares and analyses them.
Strong emotions are among others manifested in the expressive movements (facial expression). Facial expressions are natural and universal by nature. They do not depend on ethnicity, culture, social status, age, etc. Nonetheless, humans are sometimes capable of controlling their facial expressions and hiding their emotions. Simulating emotions is a fundamental acting skill. However, controlling facial impressions takes time. The onset of such a control is delayed by anything from 0.25 to even 0.1 second – the period when the authentic facial expression, adequate to the emotion is demonstrated – and therefore remains imperceptible to an external observer. This short-lived facial expression observed in that short meantime is known as microexpression. FaceReader, designed by Dutch company Noldus (established and directed by Professor Lucas Noldus), is a software package for automatic recognition and analysis of facial expression. As its diagnostic value for validity as well as reliability, that is the level of correct indications, remains unknown, we decided to determine it experimentally and have chosen to run an experiment comparing its diagnostic value with that of a traditional polygraph examination.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.