Metoda DEMATEL stanowi uniwersalne narzędzie wspomagania decyzji umożliwiające identyfikację powiązań przyczynowo-skutkowych zachodzących między elementami złożonych systemów gospodarczo-społeczno-środowiskowych. Przedstawione w referacie przykłady pokazują zastosowania metody w zarządzaniu transportem o zróżnicowanej tematyce, dobrze ilustrującej charakter i potencjał metody – od kształtowania jakości usług i usprawniania komunikacji miejskiej i transportu technologicznego, przez wybór alternatywnego napędu pojazdów, wybór strategii utrzymania oraz ocenę systemów zarządzania flotą pojazdów, aż po kształtowanie bezpieczeństwa i ograniczanie stresu kierowcy. Powyższe przykłady należy traktować jako źródło inspiracji w poszukiwaniach rozwiązań innych problemów transportu przy użyciu metody.
EN
DEMATEL is a unique decision suport technique. It is especially capable of providing solutions to problems which deal with imperfect information influence. The original goal of DEMATEL was concerned with the identification of cause-effect relations between economic, social and environmental components of complex world systems. Practical needs converted the technique into a powerful tool for solving decision making problems arising in diverse fields. Selected application cases of the technique in transportation management are presented the paper. The diversity of the cases allows to characterise universal nature and potential of DEMATEL. The cases range from enhancing an urban transportation system, thru the choice of alternative fuels, choice and evaluation of road vehicle fleet maintenance strategy, to safety enhancement and lowering stress level of a professional driver. It is hoped that the presented cases will serve as a source of inspiration for utilising the method for solving other complex transportation problems as well.
Pracę poświęcono autorskiemu, wielometodowemu sposobowi wspomagania wyboru dostawców w łańcuchu dostaw z uwzględnieniem zróżnicowanych wymagań związanych z realizacją postulatów zrównoważonego rozwoju. Zaprezentowano przykład ilustrujący zastosowanie propozycji autorów. Dotyczy on wyboru dostawcy mieszanki betonowej na miejsce realizacji inwestycji budowlanej. W trakcie wyboru uwzględniono kryterium kwantytatywne (kosztu dostaw) i 4 kryteria kwalitatywne związane z jakością: obsługi klienta, mieszanki i dostaw oraz elastyczności dostawcy. Przy tym dla określenia wartości kryteriów jakości użyto specyficznych klas zaproponowanych w kwalitologii. W rezultacie zastosowania kompromisowego rozwiązywania zagadnień wielokryterialnych VIKOR i rangowania na podstawie przepływów przewagi SIR zredukowano zbiór oferentów do dwóch, spośród sześciu początkowo rozpatrywanych, niezdominowanych oferentów. Ostatecznie najlepszego z nich ujawniły rezultaty zastosowania metody DANP. Warto także zauważyć, że uniwersalny i elastyczny charakter wykorzystanych metod i możliwość uwzględniania przy ich pomocy kryteriów o różnym charakterze sprzyja zastosowaniu przedstawionego sposobu do wiarygodnego rozwiązywania różnych zagadnień decyzyjnych łańcucha dostaw.
EN
A multi-method approach for selecting suppliers in supply chain is discussed in the paper. Sustainable development issues are also dealt with in this regard. A sample analysis is presented. The analysis deals with the choice of a concrete mix supplier. A quantitative criterion of costs and 4 qualitative criteria, namely: service quality, mixed concrete quality, supply quality and supplier flexibility are included while evaluating available 6 suppliers. It is worth noticing that quality criteria are expressed by universal means of quality classes that result from qualitology. Results obtained by VIKOR and SIR methods seem to be capable of limiting a set of all suppliers considerably, and DANP seems to provide necessary means for selecting the best supplier. It is worth noticing that the proposed approach allows application of supplier evaluation criteria of different kinds and including interrelations between them, and proves universal and flexible enough to prove useful for solving other decision making problems in supply chains.
Metoda DEMATEL stanowi uniwersalne narzędzie wspomagania decyzji w warunkach informacji niepełnej i niepewnej. Zostało utworzone w celu identyfikacji powiązań przyczynowo-skutkowych zachodzących między elementami złożonych systemów gospodarczo-społeczno-środowiskowych. W rezultacie dynamicznego rozwoju została jednak przystosowana do rozwiązywania praktycznych problemów z bardzo zróżnicowanych dziedzin. W opracowaniu przedstawiono wybrane zastosowania metody w transporcie, związane z ulepszaniem jakości usług komunikacji miejskiej. Zalety metody, a w tym przede wszystkim uniwersalność i elastyczność jednak sprawia, że okazuje się ona użyteczna w przypadku rozwiązywania różnych innych złożonych współczesnych problemów transportu. Takie szerokie możliwości stosowania metody dobrze ilustruje opracowanie [3], poświęcone zastosowaniom w zarządzaniu trnasportem.
EN
DEMATEL is a unique decision suport technique. It is especially capable of providing solutions of complex problems which deal with imperfect information influence. The original goal of DEMATEL was concerned with the identification of cause-effect relations between economic, social and environmental components of complex world systems. Practical needs converted the technique into a powerful tool for solving decision making problems arising in diverse fields. Selected application cases of the technique in transportation are presented in the paper. Presented cases deal with the improvement of public transportation systems. Merits of the method make it suitable for solving other decision making problems in transport management. The details about such possibility are presented in [3].
Przewozy towarów transportem drogowym są realizowane w wielowymiarowym dynamicznym otoczeniu. Czynniki otoczenia wpływają więc na efekty transportu. Na ogół dostępnych jest przy tym szereg możliwych tras przewozu towaru do odbiorców. Z każdą z tras wiążą się zróżnicowanej oddziaływania otoczenia o zarówno mierzalnej, jak i trudno mierzalnej naturze. Wybór właściwych tras przy uwzględnieniu wpływu tych czynników stanowi więc ważne zagadnienie praktyczne planowania systemu logistycznego zaopatrującego odbiorców w towar. W pracy przedstawiono w tym kontekście model obliczeniowy pozwalający na wybór właściwych tras drogowych z uwzględnieniem krajowej specyfiki drogowych systemów transportowych.
EN
Road transportation of goods is takes place in a dynamic multi-dimensional surrounding environment. Hence, surrounding environment factors influence effects of transportation activities a lot. There are usually several alternative routes available for transportation of goods from suppliers to receivers. Influence of surrounding environment differs between routes. The influence is both of intangible as well as of intangible nature. Selection of appropriate routes comprises therefore an important issue while planning logistic systems. A numerical model is facilitating selection of appropriate transportation routes while addressing specificity of Polish road transportation system is discussed in the paper.
W pracy przedstawiono elastyczne podejście sprzyjające wiarygodnemu, kompromisowemu wyborowi dostawców z uwzględnieniem kontekstu zrównoważonego rozwoju. Wykorzystano przy tym szereg metod wielokryterialnego wspomagania decyzji MCDA. Dla wiarygodnego ujęcia wpływu współzależności między kryteriami oceny zastosowano sprzężenie metod DEMATEL oraz analizy sieciowej procesów ANP w postaci DANP. Wybór dostawcy wynika z rankingów otrzymanych wynikających z zastosowania 3 różnych metod. Pierwsza z nich – VIKOR – ułatwia osiąganie kompromisu między wymaganiami, opisanymi przy pomocy kryteriów oceny ekspertów. Natomiast druga – SIR – stanowi unikalne narzędzie wielokryterialnej analizy decyzji wykorzystujące idee wynikające z metodyki relacji przewyższania. Uzyskane w ten sposób rezultaty uzupełniono wynikami zastosowania DANP.
EN
A flexible approach is discussed in the paper that delivers appropriate means for a reliable supplier choice while addressing sustainable development needs. Several MCDA ranking techniques, namely: DEMATEL, ANP, VIKOR, and SIR are combined in this regard. A joint application of DEMATEL and ANP (DANP) facilitates including interconnections between supplier evaluation criteria reliably. Final supplier recommendation is delivered by means of 3 distinct rankings. They result from the simultaneous utilization of VIKOR, SIR, and DANP, respectively. VIKOR application is capable of delivering a trade-off ranking of considered suppliers, while SIR is a unique MCDA technique that makes use of an outranking relation methodology rules. Results obtained by means of VIKOR and SIR utilization are finally confronted with outcomes resulting from DANP application to recommend a reliable and supplier choice.
Współczesne przedsięwzięcia budowlane składają się z wielu prac budowlanych o zróżnicowanym charakterze. Ich przeprowadzanie wymaga więc dostarczenia na plac budowy różnych czynników produkcji. Konkurencja między wykonawcami sprawia, że prowadzą oni równolegle prace na różnych budowach. Szczególnego znaczenia nabiera wtedy właściwe funkcjonowanie systemu logistycznego przedsiębiorstwa. W pracy przedstawiono podejście wspomagające rozwój budowy takiego systemu. Wykorzystano w tym celu wariant analizy hierarchicznej procesów (AHP) wykorzystujący ideę obiektów wzorcowych (DAHP). Łączy on umiejętnie zalety AHP z możliwością wskazywania najlepszych wariantów rozwiązań zagadnień decyzyjnych z wykorzystaniem doświadczenia decydenta.
EN
Contemporary construction project consist of numerous building works of different nature. Diverse resources should be therefore delivered to a building site to execute building works. Competition among different contractors enforces them to execute different construction projects simultaneously. Hence, effective functioning of a logistic system is required to enable a contractor to serve building sites effectively. Retaining effectiveness of the system requires continuous system development. A decision making support approach is therefore presented in the paper. The approach is capable of prioritizing enterprise acting areas worth development at most. MDAHP is applied in this regard as it is capable of combining AHP merits while utilizing contractor's experience.
W pracy przedstawiono przegląd współczesnej tematyki badawczej związanej z kształtowaniem i zarządzaniem łańcuchami dostaw w budownictwie. Wskazuje on na złożony, wieloaspektowy charakter rozważanych zagadnień, które można podzielić na szereg grup. Grupy te wiążą się kolejno z optymalizacją i modelowaniem łańcuchów, ekologizacją, oszczędnością energii, realizacją idei zrównoważonego rozwoju, zarządzaniem łańcuchem oraz kooperacją zaangażowanych podmiotów i integracją procesów łańcucha, a także płatnościami i rachunkiem kosztów, innowacyjnością i wykorzystaniem inteligentnych technologii. Można również wyróżnić zagadnienia o ogólnym charakterze. W ramach każdej z grup są realizowane badania zróżnicowane pod względem przedmiotu i zakresu. Przeprowadzony przegląd wskazuje na dynamiczny charakter rozwoju badań. Pojawiające się kolejne problemy badawcze wynikają również z potrzeb ujawnianych w trakcie bieżących badań. Łańcuchy dostaw stanowią więc jeszcze dość słabo rozpoznany, ale dzięki temu szczególnie atrakcyjny obszar badawczy w budownictwie.
EN
Contemporary research devoted to construction supply chains is discussed in the paper. The presented survey confirms complex and multi-dimiensional nature of decision problems related to supply chain shaping and management. The problems deal with different issues: modelling and optimisation, greening, energetic efficiency, sustainability, efficient management and process integration. Issues of efficient cooperation, expenditure and savings, innovations and intelligent technology utilisation are also addressed. Conducted research differs among different problem groups according to considered objects and range. Dynamic research development is also registered. It proves, therefore, that construction supply chains comprise attractive research area in civil engineering.
8
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Modele matematyczne opisujące problemy decyzyjne uwzględniają zazwyczaj złożoną sytuację decyzyjną danego problemu, opisują strukturę modelowanego systemu i zachodzących procesów przez wskazanie powiązań jego elementów (strukturę sieci powiązań) i ich charakterystyki. Dodatkowo, ograniczenia czasowe i w dostępności zasobów niezbędnych do zastosowania opracowanego modelu utrudnią rozwiązanie zagadnień wobec zróżnicowanych uwarunkowań, np. przyrodniczych, ekonomicznych, społecznych. Wówczas warto pomyśleć o zmniejszeniu (redukcji) złożoności rozwiązywanych problemów i skoncentrować się na tym co istotne. Na szczęście dostępne są względnie proste narzędzia, za pomocą których można w adekwatny sposób upraszczać zbyt złożone modele zagadnień. Przykłady zaprezentowano w artykule.
EN
The application of adequate model is necessary to solve a decision making problem in a reliable manner. Such the model should therefore include all important components of a system a decision making problem under consideration deals with. However, limited availability of time and other necessary resources may make a prepared model too complex to be seamlessly applied. The same problem often appears the case of solving civil engineering decision making problems while including influence of factors of diverse nature. The skilful reduction of model complexity may nevertheless help in providing a simpler and adequate model. Some simple model reduction tools are therefore presented in the paper.
9
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Złożoność uwarunkowań otoczenia powoduje, że rozwiązywane zagadnienia decyzyjne w budownictwie wymagają uwzględniania informacji o niedoskonałym charakterze. W tym celu wykorzystywane są różne narzędzia. Jednym z nich są porównania parami (PP), które stały się podstawą wielu metod wspomagania decyzji. Są one również używane wspólnie z innymi narzędziami oraz ułatwiają ich implementację. Takie sposoby stosowania wzbogacają inne narzędzia, a także poszerzają potencjał aplikacyjny porównań parami (PP). W artykule omówiono zaawansowane sposoby stosowania PP, które okazują się użyteczne w przypadku podejmowania decyzji w budownictwie i dziedzinach pokrewnych.
EN
The complexity of surrounding environment results in a need for utilizing imperfect information while solving decision making problems in civil engineering. Diverse pair-wise comparison-based tools are often applied to make use of imperfect information. They are applied both in a standalone mode as well as together with other tools. Their common application with other tools provides necessary means for mutual enhancement in application potential of them and the other tools they are used together with. The utilization modes which prove to be useful in solving decision making problemin civil engineering and related fields are therefore presented in the paper.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.