Undoubtedly, risk and uncertainty are not the fundamental economic categories, yet they play an important role in economic sciences and economic practice. Unfortunately, economists do not agree as to which term was used first and offer their different interpretations. The notions “risk” and “uncertainty” often occur together and are even treated as synonyms but they do not mean the same. The article presents selected concepts and classifications of these two terms. Considerations on risk and uncertainty should focus on improving and multiplying risk measurement methods and developing theories of taking decisions that make actions more rational. All economic sciences, economic men (households, businesses), and thus the entire economy, are expecting new ways to reduce negative consequences of uncertainty and risk and increase benefits associated with these states. This article aims to outline the phenomena of uncertainty and risk. The first part focuses on clarifying the two terms and discussing their basic types. The next section concentrates on the differences between uncertainty and risk, followed by risk measurement methods and evaluation criteria for decisions made under uncertainty. The main part hereof covers decisionmaking under risk. This issue is presented by providing some insight into the principle of expected value maximisation, the St. Petersburg paradox, the expected utility hypothesis, the principle of subjective expected utility, the Allais paradox, the prospect theory and the concept of experimental utility.
PL
Niewątpliwie ryzyko i niepewność nie należą do fundamentalnych kategorii ekonomicznych, a mimo to odgrywają ważną rolę w naukach ekonomicznych i praktyce gospodarczej. Niestety, ekonomiści nie są zgodni co do pierwszeństwa ich użycia i proponują odmienne ich interpreta cje. Określenia „ryzyko” i „niepewność” często występują razem bądź są ze sobą nawet utożsamiane, ale nie oznaczają tego samego. W artykule przedstawiono wybrane pojęcia i klasyfikacje terminów „ryzyko” i „niepewność”. Rozważania dotyczące kwestii związanych z ryzykiem i niepewnością powinny się koncentrować na doskonaleniu i pomnażaniu metod pomiaru ryzyka oraz rozwijaniu teorii podejmowania decyzji zwiększających racjonalizację działań. Na nowe sposoby ograniczania negatywnych konsekwencji niepewności i ryzyka oraz zwiększania korzyści towarzyszących tym stanom oczekują wszystkie nauki ekono miczne, podmioty gospodarujące (gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa) i w efekcie cała gospodarka. Celem artykułu jest zarysowanie istoty zjawisk niepewności i ryzyka. W pierwszej części opracowania skoncentrowano się na wyjaśnieniu obu terminów i omówieniu ich podstawowych rodzajów. W dalszej części tekstu uwaga została skupiona na różnicach między niepewnością a ryzykiem, a następnie na metodach pomiaru ryzyka oraz kryteriach oceny decyzji w warunkach niepewności. Zasadnicza część artykułu została poświęcona podejmowaniu decyzji w warunkach ryzyka. Zagadnienie to zostało naświetlone przez przybliżenie czytelnikowi zasady maksymalizacji oczekiwanej wartości, paradoksu petersburskiego, teorii oczekiwanej użyteczności, zasady subiektywnie oczekiwanej użyteczności, paradoksu Allais’a, teorii perspektyw oraz koncepcji użyteczności doświadczalnej.
Ekonomia ewolucyjna zaliczana jest do ekonomii heterodoksyjnej, której obszar zainteresowań koncentruje się na zagadnieniach związanych ze zmianami zachodzącymi w systemie ekonomicznym oraz ich przesłankami i konsekwencjami. Współczesna ekonomia ewolucyjna, akceptując, że rzeczywistość jest dynamiczna, skupia się na badaniu tego, w jaki sposób ewoluuje gospodarka, szukając źródeł i mechanizmów dynamiki. W tych stwierdzeniach można zawrzeć podstawowy wyróżnik ontologiczny i metodologiczny ekonomii ewolucyjnej. Celem artykułu jest zdefiniowanie ekonomii ewolucyjnej, a także przedstawienie jej historycznych korzeni, współczesnych poglądów oraz perspektywy rozwoju. Zagadnienia przedstawione w opracowaniu nie opisują całego jej spektrum, a jedynie wybrane elementy. Artykuł ma charakter teoretyczny i składa się z pięciu części. W pierwszej części tekstu skupiono się na wyjaśnieniu pojęcia i kluczowych założeń ewolucjonizmu w naukach społecznych. W dalszej części artykułu omówiono istotę ekonomii ewolucyjnej, a także przedstawiono jej korzenie. Z uwagi na wymogi objętościowe czasopisma skoncentrowano się wyłącznie na prezentacji poglądów najważniejszych przedstawicieli tej dyscypliny naukowej. W końcowej części artykułu, w sposób syntetyczny, przybliżono najważniejsze słabości ekonomii ewolucyjnej oraz perspektywy jej rozwoju.
EN
Evolutionary economics is considered to be part of heterodox economics, which focuses on developments in the economic system, their reasons and consequences. Accepting that the reality is dynamic, contemporary evolutionary economics examines the ways in which the economy evolves, seeking origins and mechanisms of its dynamics. These statements reflect the fundamental ontological and methodological characteristics of evolutionary economics. This article aims at defining evolutionary economics and presenting its historical roots, current views and prospects for development. The issues put forward do not describe its entire range, but only selected elements. This paper is theoretical and consists of five parts. The first part concentrates on explaining the concept and key assumptions of evolutionism in social sciences. Further, the essence of evolutionary economics and its origins are discussed. Owing to the length requirements, the focus is exclusively on presenting the views of the most prominent representatives of this scientific discipline. The final part synthesises fundamental weaknesses of evolutionary economics and prospects for its development.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.