Nowa wersja platformy, zawierająca wyłącznie zasoby pełnotekstowe, jest już dostępna.
Przejdź na https://bibliotekanauki.pl
Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 24

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
PL
W celu zapewnienia właściwej skali sieci geodezyjnych dalmierze stosowane do pomiaru powinny być odpowiednio kalibrowane, aby możliwe było wyeliminowanie z obserwacji błędów systematycznych pomiaru o charakterze liniowym oraz cyklicznym. Badaniem występowania błędów cyklicznych objęto dalmierze firmy Leica typu TC 2002, TCA 2003 oraz Geodimeter GDM 640 ATS. W celu zapewnienia odpowiedniej dokładności pomiaru jako wzorzec długości wykorzystano interferencyjny zestaw pomiarowy Hewlett-Packard HP 5529A zainstalowany w Geodezyjnym Laboratorium Metrologicznym AGH. Zastosowana technologia pomiaru umożliwia wyznaczenie wartości błędów cyklicznych dalmierzy z błędem średnim +/- 0,2 mm. Wyniki badań mogą być wykorzystane przy zakładaniu osnów specjalnych w pomiarach przemysłowych i laboratoryjnych.
EN
In order to acquire the appropriate scale of geodetic special network, distance measuring instruments, which are used for measurement, should be calibrated in such a way as to eliminate systematic measurement errors of linear and cyclic character from the observation. Distance measuring instruments such as TC 2002, TCA 2003 made by Leica firm as well as Geodimeter GDM 640 ATS have been included in the study of the occurrence of cyclic errors. Hewlett-Packard HP 5529A interferential measurement set has been used as a length etalon to provide an appropriate accuracy of the measurement. The set is installed in Geodetic Metrological Laboratory of AGH. The applied measurement technology enables one to determine the values of cyclic errors of distance measuring instruments of and average error +/- 0,2 mm. The results of the study can be used in industrial and laboratory measurements while special networks are placed.
EN
Examinations of leveling rods in the Geodesy Metrology Laboratory (GLM AGH) of the AGH University of Science and Technology are conducted with use of vertical comparator. The first concept of the comparator in question was designed in the Department of Geodesy and Cartography of the Faculty Mining Surveying and Environmental Engineering in the years 1998 – 1999 by research team represented by: Józef Mróz, Andrzej Pokrzywa and Tadeusz Szczutko. The comparator consists of three systems: carrying system, measuring system and environmental conditions monitoring system (Frukacz 2010).
EN
Rangefinders to obtain a length measurement error standard error determined the order of mD = ±(1 mm + 1 ppm) or less are in the group precision rangefinders. Rangefinders are applicable in the measurement of displacement, in the industrial measurement of short-range models, and as the length of the measuring equipment service points. Full use of this equipment requires a comprehensive examination. The paper gives examples of precision rangefinders research different companies: Leica, Trimble and Sokkia. Rangefinders Laboratory tests were performed in Metrologic Geodetic Laboratory of the Faculty of Mining Surveying and Environmental Engineering of AGH UST in Krakow. These measurements included the determination of cyclic errors in the 30 m based on the HP5529A laser interferometer. Field pattern of the length of a test baseline "Wisła" with a length of 1230 m is located on a stretch of the flood embankment of the river Vistula. It consists of 20 columns with heads measuring Kern enable forced centering. On the basis of measurements to determine the constant addition of the total set of EDM-reflector and rangefinder patch scale. Proposed the use of low-pass filter to optimize the calculation of atmospheric corrections to the measured length.
PL
Dalmierze pozwalające uzyskać błąd pomiaru długości określony błędem standardowym rzędu mD = ±(1 mm + 1 ppm) lub mniejszy zaliczane są do grupy dalmierzy precyzyjnych. Dalmierze te mają zastosowanie w pomiarach odkształceń i przemieszczeń, w monitoringu budowli i powierzchni na terenach górniczych w pomiarach przemysłowych bliskiego zasięgu oraz jako wzorce długości dla dalmierzy niższej dokładności w punktach serwisowych sprzętu pomiarowego. Pełne wykorzystanie możliwości tego sprzętu wymaga wszechstronnego sprawdzenia. Procedury testowania mogą obejmować: -wyznaczenie stałej dodawania dla zestawu dalmierz-reflektor, -wyznaczenie poprawki skali dalmierza, -analizę występowania błędów cyklicznych, -analizę występowania błędów o charakterze nieliniowym zakresie krótkich odległości, -ocenę poprawności działania systemów ATR (Leica) lub Autolock (Trimble), -pomiar spójności fazy na powierzchni diody nadawczej dalmierza, -wyznaczenie parametrów dokładnościowych. W pracy podano przykłady badania dalmierzy precyzyjnych różnych firm: Leica - TCA2003, Di2002 i TDA5005, Trimble S8 oraz Sokkia NET05 z wykorzystaniem w pierwszej kolejności metod laboratoryjnych.
PL
Komparator pionowy zbudowany w Geodezyjnym Laboratorium Metrologicznym Wydziału Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska AGH w Krakowie służy do wyznaczenia poprawek kalibracyjnych precyzyjnych łat inwarowych, inżynierskich łat fiberglasowych i łat technicznych w zależności od zlecenia użytkownika. W referacie przedstawiono wyniki kalibracji wybranych typów łat kodowych określanych jako „inżynierskie”: składanych i jednolitych wykonanych z włókna szklanego przeznaczonych do niwelatorów Leica i Topcon oraz łat składanych drewnianych dedykowanych do niwelatorów Trimble DiNi. Na podstawie wyników kalibracji poddano analizie błędy występujące w różnych typach łat inżynierskich. W łatach składanych występują duże błędy podziału na stykach elementów dochodzące do 0,3 mm. Błędy te sumują się w ciągu niwelacyjnym w sytuacji, gdy odczyty wstecz i w przód wykonywane są na różnych segmentach łat, czyli w ciągu o dużej różnicy wysokości między reperami. Współczynniki skali dla poszczególnych odcinków łat różnią się znacznie między sobą. W pracy podjęto próbę oceny przydatności łat inżynierskich do pomiaru szczegółowej osnowy wysokościowej, z uwzględnieniem konfiguracji terenu, na którym ma być wykonywana niwelacja.
EN
The vertical comparator which was built in the Geodetic Metrology Laboratory of the Faculty of Mining Surveying and Environmental Engineering of the AGH University of Science and Technology in Krakow is used to determine the precise calibration corrections of invar, fiberglass and technical rods, depending on user requests. The paper presents the results of the calibration of selected types of barcode rods known as engineering levelling rods – folding, uniform rods made of fiberglass designed for Leica and Topcon levelling instruments and folding rods made of wood for Trimble DiNi levelling instruments. Based on the results of calibration, an analysis of graduation errors was performed for different types of rods. For folding rods, large errors in graduation of up to 0.3 mm were found upon contact with elements. Errors were found to be cumulative when readings back and forth were performed on different segments of the rods or when there was a large difference in the height between points. The coefficients of scale for various sections of the rods varied considerably. The paper assesses the suitability of engineering rods for measuring a detailed levelling network, including measuring the configuration of the terrain on which the levelling is performed.
PL
Pomiary szczegółowej osnowy wysokościowej III klasy wymagają zastosowania odpowiedniej klasy sprzętu. Na podstawie badań wykonywanych w Geodezyjnym Laboratorium Metrologicznym AGH można sformułował wnioski dotyczące doboru ekonomicznego zestawu sprzętu do wykonania tego typu prac. Zestawem takim może być niwelator Leica Sprinter z jednolitymi łatami fiberglasowymi GSS113 o długości 3m. W komorze termicznej wyznaczono współczynnik rozszerzalności termicznej oraz wykonano kalibracją metryczną dla tych łat na komparatorze pionowym. Zgodnie z normą PN/ISO 17123-2 wyznaczono błąd podwójnej niwelacji na 1 km dla zestawu niwelator Leica Sprinter 150M z łatami GSS113. Zestaw ten w pewnych przypadkach może zastąpić droższy niwelator Leica DNA10. Na podstawie badań stwierdzono przydatność zestawu do niwelacji osnowy szczegółowej III klasy, wskazując istotne elementy dotyczące jego stosowania w praktyce. W pracy przedstawiono badania dotyczące jednego zestawu firmy Leica jednak opisana metodyka badań ma charakter uniwersalny i może być stosowana dla sprzętu innych firm. Celem nadrzędnym pracy było przedstawienie użytkownikom, jakie możliwości i ograniczenia ma wybrany przez nich sprzęt.
EN
Measurements of the 3rd class of leveling network require the appropriate class of equipment. Based on researches performed in Geodesy Metrology Laboratory in AGH can formulate proposals for the economic selection of a set of equipment to perform such work. That kind of set may be digital level Leica Sprinter with 3m-length uniform fiberglass leveling staff GSS113. The coefficient of thermal expansion was determined in the thermal chamber and calibration was performed for these staffs on a vertical comparator. In accordance with norm PN/ISO 17123-2 the error of 1 km of double run leveling was determined for set of Leica Sprinter with GSS113 staffs. In some cases this set can replace more expensive Leica DNA10 level. The present research indicated the usefulness of the set for leveling the 3rd class of leveling network, indicating the essential elements for its application in practice. The paper presents a study on one set of Leica but described research methodology is universal and can be used for equipment from other companies. The main goal of this study was to provide users informations about the possibilities and limitations of their equipment.
PL
Komparator pionowy zbudowany w Geodezyjnym Laboratorium Metrologicznym Wydziału Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska AGH w Krakowie służy do wyznaczenia poprawek kalibracyjnych precyzyjnych łat inwarowych, inżynierskich łat fiberglasowych i łat technicznych w zależności od zlecenia użytkownika. W referacie przedstawiono wyniki kalibracji wybranych typów łat kodowych określanych jako „inżynierskie”: składanych i jednolitych wykonanych z włókna szklanego przeznaczonych do niwelatorów Leica i Topcon oraz łat składanych drewnianych dedykowanych do niwelatorów Trimble DiNi. Na podstawie wyników kalibracji poddano analizie błędy występujące w różnych typach łat inżynierskich. W łatach składanych występują duże błędy podziału na stykach elementów dochodzące do 0,3 mm. Błędy te sumują się w ciągu niwelacyjnym w sytuacji, gdy odczyty wstecz i w przód wykonywane są na różnych segmentach łat, czyli w ciągu o dużej różnicy wysokości między reperami. Współczynniki skali dla poszczególnych odcinków łat różnią się znacznie między sobą. W pracy podjęto próbę oceny przydatności łat inżynierskich do pomiaru szczegółowej osnowy wysokościowej, z uwzględnieniem konfiguracji terenu, na którym ma być wykonywana niwelacja.
EN
The vertical comparator which was built in the Geodetic Metrology Laboratory of the Faculty of Mining Surveying and Environmental Engineering of the AGH University of Science and Technology in Krakow is used to determine the precise calibration corrections of invar, fiberglass and technical rods, depending on user requests. The paper presents the results of the calibration of selected types of barcode rods known as engineering levelling rods – folding, uniform rods made of fiberglass designed for Leica and Topcon levelling instruments and folding rods made of wood for Trimble DiNi levelling instruments. Based on the results of calibration, an analysis of graduation errors was performed for different types of rods. For folding rods, large errors in graduation of up to 0.3 mm were found upon contact with elements. Errors were found to be cumulative when readings back and forth were performed on different segments of the rods or when there was a large difference in the height between points. The coefficients of scale for various sections of the rods varied considerably. The paper assesses the suitability of engineering rods for measuring a detailed levelling network, including measuring the configuration of the terrain on which the levelling is performed.
PL
W artykule zaprezentowano unikalną metodologię i wyniki wyznaczenia współczynnika rozszerzalności termicznej oraz kalibracji pary wzorców liniowych do sytemu fotogrametrycznego DPA Pro firmy AICON 3D Systems GmbH o długości 1,34 m. Stosowne badania przeprowadzono w Geodezyjnym Laboratorium Metrologicznym Wydziału Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska AGH w Krakowie na zlecenie firmy MAN Bus Sp. z o.o., Oddział w Starachowicach.
EN
The paper presents a unique methodology and results of determining the coefficient of thermal expansion and calibration of a pair of measurement standards of a DPA Pro photogrammetric system (Fig. 1) produced by AICON 3D Systems. The tests were carried out in the Geodetic Metrology Laboratory at Department of Mining Surveying and Environmental Engineering, AGH University of Science and Technology in Krakow, on behalf of MAN Bus, Branch Starachowice. Determination of the coefficient of thermal expansion was performed in a specially adapted thermal chamber (Fig. 2). The temperatures obtained in the thermal chamber during measurements of changes of the length caused by thermal factor ranged from 7 °C to 37 °C, at the average temperature of 22 °C (Fig. 3). The resulting thermal expansion coefficient was 0.31 μm/m/°C with the measurement uncertainty at 95% confidence level (2 sigma) of ± 0.06 μm/m/°C. Calibration of a pair measurement standards was made in a vertical (Fig. 5) and horizontal (Fig. 6) position twice, independently. As a master of lenght there was used the Hewlett-Packard HP 5529 laser interferometer. A two-axis measurement system of a vertical comparator allowed simultaneous measurement of microscope inclination (Fig. 4). Length of the measurement standards in the horizontal and vertical positions differs by about 8 μm, because the pattern in the horizontal position is shorter due to sagging under its own weight (Table 1). The measurement uncertainty of the DPA Pro standard length at the 95% confidence level was ± 3.9 μm.
PL
W Geodezyjnym Laboratorium Metrologicznym WGGiIŚ AGH (GLM AGH) od kilku dekad prowadzone są badania związane ze sprawdzaniem, atestacją i kalibracją sprzętu geodezyjnego. Wykorzystanie interferometru laserowego jako wzorca długości w znaczący sposób zwiększyło zakres prac wykonywanych w GLM AGH. Zbudowany został komparator pionowy umożliwiający kalibracją precyzyjnych łat niwelacyjnych z podziałem klasycznym i kodowym, komparator poziomy pozwalający na kalibracją przymiarów wstęgowych, badanie tachimetrów, dalmierzy i niwelatorów, a także komora do wyznaczania współczynnika liniowej rozszerzalności termicznej łat niwelacyjnych. Możliwości badawcze GLM AGH uzupełniają także stanowiska do klasyfikacji instrumentów geodezyjnych, w tym precyzyjnych niwelatorów cyfrowych i teodolitów elektronicznych oraz do badania stałości osi celowej urządzeń. Do badania dalmierzy, tachimetrów i odbiorników GPS wykorzystywana jest także baza testowa „Wisła” i baza łamana. W pracy scharakteryzowano poszczególne stanowiska pomiarowe i przedstawiono zakres możliwych badań sprzętu geodezyjnego wykonywanych w GLM AGH. Opierając się na wynikach prac badawczych, prowadzonych dla wykonawców geodezyjnych, przytoczono także liczne przykłady potwierdzające konieczność okresowego sprawdzania instrumentów i korzyści, jakie z nich płyną dla dokładności wykonywanych pomiarów geodezyjnych.
EN
In the Geodesy Metrology Laboratory of the AGH University of Science and Technology in Krakow (GLM AGH) are conducted research associated with checking, validation and calibration of surveying equipment. Using a laser interferometer as a standard of length measure significantly increased the range of works performed in GLM AGH. There was built a vertical comparator that allows precise calibration of leveling rods (with classic and barcode graduation), horizontal comparator allowing to calibrate invar or steel tapes, test of total stations, electronic distance measuring instruments and levels, as well as the thermal chamber to determine the coefficient of linear thermal expansion of leveling rods. Research capabilities of GLM AGH complement observation stands to the classification of survey instruments, including precise digital levels, electronic theodolites, and to study stability of collimation’s line of instruments. For testing EDM, total stations and GPS receivers is used calibration baseline “Wis􀃡a” and polyline calibration base. The paper characterizes the various measurement stands and shows the range of possible tests of geodetic instruments performed in GLM AGH. Based on the results of research work for the surveying contractors, quotes numerous examples proving the necessity of periodically checking the instruments and the benefits for the accuracy of geodetic measurements.
PL
Przedstawiono koncepcję badania stałości osi celowej lunet wszystkich typów niwelatorów w płaszczyźnie pionowej przy wykorzystaniu laserowego interferometru firmy Hewlett--Packard. W celu eliminacji ograniczeń wynikających z zakresu pomiarowego interferometru laserowego w płaszczyźnie pionowej zaproponowano unikatowe rozwiązania konstrukcyjne systemu. Zaproponowana technologia pomiaru zmian osi celowej eliminuje odczyty wykonywane przy użyciu systemu odczytowego badanego instrumentu, zastępując je odczytami wykonanymi za pomocą o rząd dokładniejszego interferometru laserowego. Na podstawie wykonanych badań osi celowej danego instrumentu wyznaczono przez aproksymację poprawki do odczytów eliminujące wpływ niestałości osi celowej na wyznaczane różnice wysokości między punktami przy zróżnicowanych długościach celowych.
EN
The article presents the concept of the use of Hewlett-Packard interferential system of measurement used for the examination, within the vertical plane, of stability of the sight axis of the levelling instrument telescopes of all types. In order to eliminate limitations that appear as a result of the measuring range of the laser interferometer within the vertical plane, the authors suggest unique constructional solutions for the assembly of elements of the measurement system. The suggested technology of measuring the changes of the sight axis eliminates the instrument reading taken with the use of reading system of the examined instrument. The reading is substituted for another one made by means of the laser interferometer which is more accurate. The authors make corrections of the instrument reading by means of approximation on the basis of such examination. This corrections eliminate the influence of instability of sight axis on the differences of heights between land marks which are made while the lengths are varied.
PL
Niniejszy artykuł opisuje zaproponowane i wdrożone do realizacji przez jego Autorów geodezyjne metody pomiaru stref zagrożonych ruchami osuwiskowymi w rejonie budowanej drogi ekspresowej S-7 na odcinku "Obwodnicy Lubnia". Przedstawia opis tworzenia sieci monitoringu skarp, obiektów inżynierskich i budynków mieszkalnych znajdujących się w strefie zagrożonej. Opisuje materiały użyte do montażu znaków pomiarowych i sprzęt wykorzystany do pomiarów oraz technikę ich wykonywania. Zwraca uwagę na metody obliczeniowe, analizę dokładności wykonanych pomiarów i interpretację ich wyników. Informuje o podstawowym celu monitoringu, którym jest tworzenie systemu wczesnego ostrzegania o zagrożeniach badanego terenu i znajdujących się na nim obiektów.
EN
The geodesical methods, elaborated and implemented by authors, for measurement the zones threatened by landslides close to expressway S-7, section "Lubien By-pass" have been described in the paper. The creation of monitoring net for the slopes, engineering objects and flat buildings located in the threatened area has been presented. The materials used for measurement signs, equipment used to measure and the technology of their execution have been described. The counting methods, analysis of measurement accuracy and the results interpretation have been presented in particular. The basic goal of monitoring which is the creation of the early warning system on landslides threats in explored area has been shown.
PL
W artykule przedstawiono koncepcję zastosowania interferencyjnego systemu pomiarowego firmy Hewlett-Packard do badania stałości osi celowej lunet instrumentów geodezyjnych do pomiarów kątowych. W celu poszerzenia zakresu pomiarowego tego systemu autorzy zaproponowali unikalne rozwiązania konstrukcyjne dotyczące montażu jego elementów pomiarowych. W przedstawionej technice pomiarowej zastąpiono rejestrację odczytów na systemach pomiarowych badanych instrumentów o rząd dokładniejszymi odczytami interferencyjnego systemu pomiarowego, co pozwala na uzyskanie o rząd większej dokładności w badaniu stałości osi celowej
EN
The article presents the concept of the application of the Hewlett-Packard intrferential measuring system in studying stability of the visual axis of the teleskopes. These teleskopes are parts of geodetic instruments that serve for angle measurement. In order to extend the measuring range of the system the authors suggest unique construction solutions concerning the assembly of the measuring elements of this system. The recording of readings based on measuring systems of the examined instruments was replaced, in the presented measuring technique, by readings from the interfential measuring system which are far more precise. This allows one to get better accuracy in studying the stability of the visual axis
PL
Badanie precyzyjnego sprzętu do niwelacji polega na sprawdzeniu warunków geometrycznych niwelatora, poprawności działania poszczególnych jego elementów oraz kalibracji łat stosowanych w komplecie z instrumentem. W skład zestawu do badania sprzętu niwelacyjnego wchodzą: kolimatory optyczne, komora termiczna do wyznaczania współczynnika rozszerzalności termicznej wstęgi inwarowej łat oraz interferencyjny zestaw pomiarowy Hewlett-Pacard HP 5529A. Zestaw ten jest wykorzystywany do sprawdzania niwelatorów na bazie poziomej oraz kalibracji łat na komparatorze pionowym. Opracowana w Geodezyjnym Laboratorium Metrologicznym technologia kalibracji łat inwarowych pozwala na wyznaczenie wartości średniego metra łaty z błędem średnim rzędu 1,4-2,0 mim/m. W fazie testów znajduje się technologia kalibracji łat, technologia polegająca na zastąpieniu obserwacji optycznej analizą obrazu podziału łaty z kamery, z automatyczną eliminacją błędów systematycznych wnoszonych przez układ mechaniczny kolumny komparatora.
EN
In order to examine precise levelling equipment one should check geometric conditions of the levelling instrument, the appropriacy of functioning of its single elements as well as the calibration of rods used in the set with the instrument. The set for studying the levelling equipment contains: optical collimators, a thermal chamber to calculate the coefficient of thermal expansion of the invar band rods and interferential measurement set Hewlett-Pacard HP 5529A. The set is used to check levelling instruments on horizontal base and the calibration of rods on the vertical comparator. The technology of invar rods developed in Geodetic Metrological Laboratory enables one to determine the values of the average horizontal metre of the rod with an average error of about 1.4-2.0 mim/m. Both the technology of the calibration of rods with the automatic elimination of systematic errors that are made by the mechanical system of the comparator column and substitution of the optical observation with the analysis of the picture of the rod graduation from the camera are still tested.
PL
W artykule zaprezentowano opracowane w ramach grantu KBN rozwiązania konstrukcyjne komory termicznej, umożliwiające wyznaczanie współczynnika liniowej rozszerzalności termicznej (WLRT) wstęgi inwarowej łat do niwelacji precyzyjnej. Przedstawiono stosowaną w Geodezyjnym Laboratorium Metrologicznym AGH w Krakowie technologię wyznaczania i procedurę obliczania WLRT. Scharakteryzowano główne problemy badawcze związane z wyznaczaniem WLRT wstęgi inwarowej łat, w tym: anomalie zmian długości inwaru poddawanego zmianom temperatury, histerezę termiczną inwaru, zjawisko nieliniowych zmian długości inwaru pod wpływem temperatury. Zaprezentowano charakterystyczne wyniki wyznaczeń WLRT wstęgi inwarowej wraz z ich analizą. Dla dwóch łat kodowych Topcon-Nedo porównano wartości współczynników liniowej rozszerzalności termicznej oraz ich niepewności wyznaczone w Geodezyjnym Laboratorium Metrologicznych AGH w Krakowie oraz w Finnish Geodetic Institute.
EN
Construction solutions of a thermal chamber developed within the framework of the research grant of SRC (Scientific Research Committee) have been presented. These solutions enable to determine the coefficient of the linear thermal expansion (CLTE) of the invar band of rods for precise levelling. The determination technology and the calculation procedure of CLTE which are applied in Geodetic Metrologic Laboratory of AGH (Academy of Mining and Metallurgy) in Cracow have been shown. Main research problems connected with the determination of CLTE of the invar band of rods including the anomalies of length changes of the invar exposed to thermal changes, a thermal hysteresis of the invar, as well as the phenomenon of non linear length changes of the invar under the influence of a temperature have been characterised. Characteristic results of determination of CLTE of the invar band together with their analysis have been presented. The values of coefficients of the linear thermal expansion and their unreliability determined in Geodetic Metrologic Laboratory of AGH (Academy of Mining and Metallurgy) in Cracow and in Finnish Geodetic Institute have been compared for two coding rods Topcon-Nedo.
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.