W artykule przedstawiono strzelectwo sportowe w Polsce na tle społeczno-politycznym. Społeczeństwo polskie po przełomie antykomunistycznym diagnozowane jest jako wspólnota, której brakuje kapitału społecznego, a w szczególności zaufania. W tym kontekście przynależność do klubów sportowych, traktowana jako forma zaangażowania społecznego, jest bardzo pożądana, gdyż rozszerza sieć współpracy społecznej. Jednak bycie strzelcem sportowym wiąże się również z dostępem do broni, co zawsze budzi kontrowersje, nawet jeśli w Polsce wskaźniki dostępu obywateli do broni palnej są niskie. Autorzy przeprowadzili badania (CAWI, N = 253) wśród strzelców sportowych w Polsce. Wyniki (opinie strzelców sportowych) analizowane są w trzech kontekstach: posiadania broni i stosunku do broni (motywacja do uprawiania strzelectwa sportowego), klubów strzeleckich (analiza organizacji strzeleckich w Polsce) oraz wizerunku strzelca sportowego (ocena wizerunku strzelców sportowych w społeczeństwie polskim). Podstawowym problemem, który wyłania się z analizy empirycznej, jest niejednorodna interpretacja strzelectwa sportowego przez samych strzelców. Strzelanie może być postrzegane zarówno w kategoriach sportowych (aktywność ukierunkowana na samodoskonalenie i współzawodnictwo), jak i jako aktywność o celach pozasportowych (patriotycznych, wychowawczych, obronnych). Różne definicje wspólnej aktywności mogą prowadzić do napięć interpretacyjnych (znaczeniowych), a ostatecznie do konfliktów w obrębie badanej kategorii osób.
EN
The article presents sport shooting in Poland against a socio-political background. First, Polish society after the anti-communist breakthrough is diagnosed as a country lacking social capital and social trust in particular. In this context, membership in sport clubs, treated as a form of social involvement, is very desirable, as it expands the network of social cooperation. However, being a sport shooter is also associated with access to weapons, which is always controversial, even if Poland has low rates of access to firearms for citizens. The authors conducted research (CAWI, N = 253) on sport shooters in Poland. The results (opinions of sport shooters) are analyzed in three contexts: possession of a weapon and attitude towards a weapon (motivation to engage in sport shooting), sport shooting clubs (analysis of sport shooting organizations in Poland), and the image of a sport shooter (assessment of sport shooters’ image in Polish society). A basic problem that emerges from the empirical analysis is the heterogeneous interpretation of sport shooting by the shooters themselves. Shooting can be seen in terms of sport (an activity aimed at self-improvement and competition) as well as an activity with out-of-sport goals (patriotic, educational, and defensive). Different definitions of joint activity may lead to interpretative (of meaning) tensions and ultimately to conflicts within the examined category of people.
Klasyczna socjologia poddaje analizie, oraz często także ocenie, zmiany zachodzące w obszarze więzi międzyludzkich. Dominujące w stowarzyszeniu styczności rzeczowe są źródłem osamotnienia. Wyrazem solidarności organicznej jest zarówno autonomizacja, jak i wzrost uzależnienia jednostki od społeczeństwa. Ograniczenie wspólnotowej (wspólnej, tradycyjnej) wizji świata rozwija potencjał emancypującego dyskursu, ale jednocześnie ułatwia procesom systemowym kolonizację świata przeżywanego. Statek morski wydaje się dla analiz tworzenia ładu społecznego (konstytuowania się więzi), szczególnie z badawczego punktu widzenia, interesującą platformą interakcji. Część ładu narzucona jest z zewnątrz (proceduralnie), część jednak musi się wytworzyć od nowa. Szczególnie ta spontaniczna część odtwarzania interakcji jest, z socjologicznego punktu widzenia, zagadnieniem ciekawym. Jaka jest świadomość kreowania porządku w czasie rejsu? Jaki charakter więzi się wytwarza? W jaki sposób dochodzi do instytucjonalizacji wzorów interakcji? W polskich socjologicznych badaniach załóg statków dalekomorskich (głównie rybackich) skupiano się na więziach między ich członkami. Podkreślano specyfikę więzi wynikającą z zespołowości pracy, niebezpieczeństw pracy na morzu, niepewności zysków. Przemiany w zakresie gospodarki morskiej ograniczyły liczebność polskich dalekomorskich statków rybackich, toteż autorzy artykułu przeprowadzili badania wśród członków załogi dalekomorskich statków handlowych. Materiał badawczy to głównie wywiady swobodne z listą pytań ukierunkowanych. Jedna z hipotez, która okazała się owocna i warta dalszej eksploracji, mówi o upowszechnieniu się nowoczesnych technologii, jako nośników rozrywki i środków komunikacji oraz o ich oddziaływaniu na erozję więzi między członkami załogi. Wyniki badań mogą być początkiem budowania koncepcji przemian w zakresie więzi społecznych na statku w perspektywie teorii aktora-sieci (ANT).
EN
Classic sociology has thoroughly explored and evaluated the changes in social bonds. Contractual and impersonal relationships prevailing in an association are the source of alienation; the organic solidarity may be characterized by both autonomization and the growth of dependence of an individual on the so ciety. The limitation of community-like (common, traditional) Weltanschauung develops the potential of emancipative discourse, but at the same time facilitates the colonization of Lebenswelt by the systemic processes. For a researcher, a sea vessel seems to be an interesting platform of interactions to analyze how social order is created (and bonds developed). Some part of order is of course enforced by procedures (from “the outside”), but others have to be constructed from the very beginning. Especially, the spontaneous part of reproducing interactions is from a sociological point of view an exciting issue. What is the consciousness of creating order during a voyage? What kind of bond is established? How are interaction patterns institutionalized? The Polish research on the crews of deep-sea vessels (especially fishing ones) often focused on the bonds between the crew members. The specifi city of the seamen’s work stemming from its team nature, dangerous conditions and uncertainty of profits was emphasized. Currently the transformation of maritime economy in Poland has resulted in a signifi cant reduction of the number of fi shing vessels, so for the purpose of this paper the research was carried out among the crew members of merchant deep-sea vessels. The research material consists mainly in unstructured interviews with a list of topics to be covered. One of the hypotheses which proved to be promising and worth exploring in further research is the one about the pervasiveness of modern technologies as carriers of entertainment and sources of communication and about their impact on the erosion of the bonds between the crew members. The research results may be the beginning of developing a theoretical frame of transformation of social bonds on a vessel in the perspective of action-network-theory (ANT).
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.