Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

„Zobaczyć świat w ziarenku piasku”. Przyczynek do refleksji nad „literaturą a religią” z perspektywy pogranicznej

100%

Ward J.

Konteksty Kultury

|

2018

|

tom 15

|

nr 3

291-304

EN

This consideration of some approaches to the relationship between literature and religion in what Charles Taylor termed “a secular age” is written from a Polish-English “border perspective.” It takes account especially of the work of Nicholas Boyle, Michael Edwards, David Jasper and Kevin Hart; but its inspiration derives from the opening line of William Blake’s poem Auguries of Innocence, both in the original and in the Polish translation by Zygmunt Kubiak. The analysis of this one line suggests some elements of a possible approach to “literature and religion,” especially but not only in a “secular age.” The combination of the original and the translated versions implies an ideal: to appreciate the mystery of every “grain of sand” as a separate, individual world (“a world”) and at the same time to relate that particular wealth to the whole, discovering the world (“świat”) in that grain of sand. This is clearly an impossible ideal, but one that is worth pursuing in the humble spirit also implied by the poem’s opening quatrain.

PL

Autorka rozważa niektóre ujęcia związków między literaturą i religią w „epoce świeckiej” (według terminologii Charlesa Taylora) z polsko-angielskiej „perspektywy pogranicznej”. Skupia się przede wszystkim na badaniach Nicholasa Boyle’a, Michaela Edwardsa, Davida Jaspera i Kevina Harta, lecz czerpie inspirację z inicjalnego wersu wiersza Williama Blake’a Auguries of Innocence – w jego wersji oryginalnej i przekładzie autorstwa Zygmunta Kubiaka. Analiza tego wersu ewokuje elementy możliwego ujęcia „literatury i religii” w „epoce świeckiej” (choć nie tylko). Połączenie wersji oryginalnej i przetłumaczonej wyznacza ideał: docenienie tajemnicy każdego „ziarenka piasku” jako odrębnego, jednostkowego świata (a world), a zarazem – poprzez odniesienie tego poszczególnego bogactwa do całości – odkrycie świata (the world) w ziarenku piasku. To oczywiście ideał niemożliwy do spełnienia, lecz taki, do którego warto dążyć w duchu pokory przywoływanym także przez pierwszą kwartynę wiersza Blake’a.

2

„Czosnek w blocie i szafiry”. Termin „barok” a poezja angielska

100%

Ward J.

Pamiętnik Literacki

|

2011

|

tom 102

|

nr 4

81-97

EN

The quotation in the title of this article, from T. S. Eliot’s Four Quartets, displays the characteristic of sharp contrast associated with the concept of the baroque. It is a characteristic to be found in the work of many English poets, flourishing particularly in the seventeenth century and continuing to this day. Yet British scholars are generally reluctant to make use of the term “baroque” unless in relation to poets with Catholic connections, such as Robert Southwell or Richard Crashaw. The article inquires into the reasons for this reluctance and asks what benefits might be gained from overcoming it. A revaluation of the neglected term “baroque” could help to reveal not only the European connections of English poetry since the Reformation but also its link with the tradition of the English Middle Ages.

3

Albowiem nie mamy tu miasta trwającego, ale przyszłego szukamy. Przyjaciele złączeni wygnaniem: o korespondencji Czesława Miłosza z Thomasem Mertonem

100%

Ward J.

|

nr 25

177-188

EN

This article considers the decade-long correspondence of Czesław Miłosz and Thomas Merton, published first in a Polish translation in 1991, and only later, in 1997, in the original English. Though Merton offered to write in French, a language that Miłosz at the time knew much better than English, Miłosz chose to use the latter. The article concentrates on Miłosz’s side of the correspondence, comparing the impression of struggle and incomplete command that his letters evoke in the original version with the linguistic elegance and control implied by the Polish translation. Miłosz’s slightly foreign English seems a reflection of the theme implied by the English title of the correspondence, Striving Towards Being. The article also suggests that writing in English, despite the constraints that it imposed, enabled the Polish poet to discover a childlike freedom of expression and to meet his “correspondent”, a fellow-sufferer from spiritual homelessness, in sympathetic understanding, though the external experience of the two was very different. Each partner, searching for someone who “spoke the same language”, found his interlocutor, paradoxically, in a person who, in the literal sense, did not.

4

An Unrecognised Face of Literary Modernism (Joanna Rzepa, Modernism and Theology: Rainer Maria Rilke, T.S. Eliot, Czesław Miłosz, Palgrave Studies in Modern European Literature, Palgrave Macmillan, Cham 2021, pp. 438)

100%

Ward J.

|

nr 3

452-465

PL

Close reading, a niekiedy polemiczna lektura studium Joanny Rzepy Modernism and Theology: Rainer Maria Rilke, T.S. Eliot, Czesław Miłosz ujawniają poznawczą owocność perspektywy komparatystycznej w rozważaniach nad naturą relacji między teologicznymi i literackimi modernizmami w szerokim europejskim kontekście, który za sprawą analizowanego w książce Rilkego obejmuje nawet rosyjskie prawosławie. Artykuł pokazuje, jak w kontekście brytyjskim, dla którego rok 1922 jest przełomowym rokiem dla literatury, niegdyś wyraźny związek między modernistycznymi niepokojami w teologii i literaturze został w dużej mierze zapomniany. Z kolei w literaturze polskiej – ponieważ modernizm jest na ogół utożsamiany z formacją Młodej Polski na przełomie XIX i XX wieku, a więc zbiega się w czasie z najgorętszym okresem modernistycznej kontrowersji w Kościele katolickim – związek ten jest bardziej oczywisty. Omawiając kwestie poruszane przez Rzepę, autorka proponuje refleksję nad tym, jak treść historycznych debat modernistycznych/antymodernistycznych, a także ich retoryka pozostają ważne, a pod pewnymi względami bardzo niepokojąco ważne, w czasach współczesnych.

EN

A close, and sometimes polemical, reading of Joanna Rzepa’s study Modernism and Theology: Rainer Maria Rilke, T.S. Eliot, Czesław Miłosz reveals the cognitive fruitfulness of a comparativist perspective in considering the nature of the relationship between theological and literary modernisms in a broad European context that, through Rilke, even takes in Russian Orthodoxy. The article shows how in the British context, in which 1922 is a key year for literature, the once clear connection between modernist concerns in theology and literature has been largely forgotten. In Polish literature in turn – since modernism is generally equated with the “Young Poland” movement around the turn of the twentieth century and thus coincides with the most heated period of the modernist controversy in the Catholic Church – the connection is more obvious. In discussing the questions raised by Rzepa’s study, the author is led to reflect on how the substance of historical modernist – anti-modernist debates, as well as their rhetoric, continues to be of importance in the present day, in certain respects very disturbingly so.

5

Angielski poeta o „wielkim polskim luminarzu”. Geoffrey Hill i „Ciemne świecidło” Aleksandra Wata

50%

Ward J.

Ruch Literacki

|

2011

|

nr 1