Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Wykład inauguracyjny: Nowa generacja samonośnych przewodów ze stopów aluminium do napowietrznych linii elektroenergetycznych.

100%

Knych T.

Rudy i Metale Nieżelazne

|

2003

|

tom R. 48, nr 12

596-601

2

Obszary plastyczne i sprężyste w ciągnionych pełnych profilach okrągłych.

100%

Knych T.

Rudy i Metale Nieżelazne

|

2002

|

tom R. 47, nr 12

643-644

3

Charakterystyka cech materiałowych i technologicznych miedzi beztlenowej dedykowanej do aplikacji kablowych

63%

Knych T. , Smyrak B.

Rudy i Metale Nieżelazne

|

2012

|

tom R. 57, nr 4

250-257

PL

Dokonująca się w ostatnich latach na świecie ekspansja przemysłu metalurgicznego ściśle związanego z hutnictwem, a także rozwój metod doświadczalnych fizyki ciała stałego determinują wejście na rynek elektroniczny i elektrotechnicznych nowych gatunków miedzi o coraz to wyższym poziomie własności użytkowych. Jednym z takich materiałów jest miedź beztlenowa OFE (Oxygen Free Electronic Copper), która z uwagi na brak obecności tlenków (CuO, Cu2O) stwarza nowe możliwości kształtowania własności fizycznych, technologicznych i eksploatacyjnych - niezbędnych do zastosowań w różnych gałęziach przemysłu elektrotechnicznego. Ponadto z uwagi na proces produkcji wykonywany techniką ciągłego odlewania materiał charakteryzuje się specjalnie ukształtowaną strukturą ziaren umożliwiającą podniesienie przewodności elektrycznej. W przypadku aplikacji miedzi beztlenowej w konstrukcjach kablowych (m.in.: przewody teleinformatyczne przesyłu danych, dźwięku i obrazu) odgrywa to kluczowe znaczenie, ponieważ pozwala na istotne oszczędności materiałowe i ekonomiczne w porównaniu do tradycyjnie stosowanej na cele elektryczne miedzi tlenowej ETP (Electrolytic Tough Pitch Copper). Przykładem przemysłowej technologii wytwarzania miedzi beztlenowej jest metoda UPCAST, która uruchomiona została w Zakładzie Przetwórczym Huty Miedzi Cedynia w Orsku. Zastosowane parametry procesu technologicznego (m.in.: prędkość odlewania, ilość wody chłodzącej krystalizator) decydują o jakości wyrobów tj. drutów uzyskiwanych metodami przeróbki plastycznej zarówno na zimno, jak i na gorąco. Oprócz tego istotną rolę odgrywa jakość materiałów wsadowych do procesu ciągłego topienia, którymi są katody gatunku Cu-CATH-1 (LME GradeA) charakteryzujące się wysoką czystością chemiczną (suma pierwiastków zanieczyszczeń na poziomie maks. 25 ppm wag.). Powtarzalność własności fizykochemicznych i technologicznych, a także stanu strukturalnego uzyskanej miedzi wysokiej czystości chemicznej zależy zatem w głównej mierze od stabilności termicznej linii produkcyjnej i jest decydująca o przebiegu dalszych procesów jej przetwarzania. W artykule dokonano charakterystyki miedzi beztlenowej przeznaczonej do techniki kablowej i jej analizy w aspekcie normalizacyjnym (polskie i światowe normy przedmiotowe z obszaru oznaczeń, wymagań i metod badawczych miedzi), teoretycznym (wymagania względem miedzi stawiane przez współczesną elektronikę, proces ciągnienia materiału na druty i mikrodruty, odporność cieplną i własności elektryczne), materiałowym i technologicznym (materiały wsadowe i druty przeznaczone na cele elektryczne), a także konstrukcyjnym i aplikacyjnym (przykłady rozwiązań i charakterystyka zaawansowanych technologicznie wyrobów z miedzi OFE). Takie podejście do zagadnienia pozwala na interdyscyplinarne poznanie i zrozumienie omawianej tematyki, a jednocześnie umożliwia jej głębsze osadzenie w istniejącym stanie wiedzy.

EN

Making in recent years the expansion of the world metallurgical industry which is closely connected with non-ferrous metals and the development of experimental methods of solid state physics emerging on the electrical and electrotechnical market of the new grade copper with increasingly higher level of property. One such material is oxygen free copper OFE (Oxygen Free Electronic Copper), which is due to the lack of oxides (CuO, Cu2O) creates new opportunities to develop physical, technological and operational properties - needed for applications in various branches of the electrical industry. Moreover, because of the production process of continuous casting the material is characterized by a specially shaped grain structure which can increase the electrical conductivity. For applications in the construction of oxygen-free copper cables (e.g.: data communication cables) it is very important because it allows for significant savings in materials and cost-effective compared to the traditionally used copper for electrical purposes ETP (Electrolytic Tough Pitch Copper). An example of the industrial technology of producing oxygen free copper is UPCAST method, which was launched at the processing plant Cedynia Copper Smelter in Orsk. Applied parameters of producing process (such as casting speed, amount and temperature upon entry/exit from the crystallizer) determine the quality of the products obtained by methods such as cold and hot working. In addition, the important role played by the quality of input materials for the continuous melting process, which are cathode grade Cu-CATH-1 (LME Grade-A) with high chemical purity (the sum of the elements at the level of pollution up to 25 ppm wt.). Repeatability of physicochemical and technological properties, as well as the structural state of high purity copper obtained chemical therefore depends mainly on the thermal stability of the production line and is deciding on the course of further processes, it is processed. The subject of this paper is the characterization of the oxygen free copper dedicated for cables technology. This was analyzed in terms of standardization (characteristics of Polish and global standards of labeling, requirements and research methods of copper), theory (copper requirements as needed by modern electronics, drawing process of materials into wire and microwire, heat resistance and electrical properties), materials and technology (input materials and wire for electrical purposes, ETP copper, oxygen-free copper and functionally excellent copper production technologies), construction and application (principles for designing the geometry and properties of audio-video cables, solution examples and characteristics of advanced technology for products from OFE copper). This kind of approach allow for interdisciplinary recognition and understanding of the subject while at the same time set itself deeper in existing knowledge.

4

The Morphology of Eutectic Copper Oxides I (Cu2O) in The Processing of Wire Rod and Wires made from ETP Grade Copper

63%

Zasadzińska M. , Knych T.

Archives of Metallurgy and Materials

|

2019

|

tom Vol. 64, iss. 4

1611--1616

EN

Eutectic copper oxides (Cu2 O) crystallize during the copper solidification process in the ETP grade copper which leads to high oxygen concentrations in interdendritic spaces. It has been experimentally found that they can be regular or elongated, and their size reaches several micrometres. During the multi-cage hot rolling process, homogenization of the oxide distribution in the entire volume of the wire rod occurs. This process is carried out in the soft copper matrix. Throughout the drawing process the fragmentation of oxides transpires along with changes in the shape from angular to more oval in a degree depending on the size of the deformation (wire diameter). Microcracks, fissures and local stress fields in the reinforced copper matrix arise around the oxide particles. The article presents the results of research on the evolution of copper oxides in ingots, wire rods and wires. The results of investigations of the wires properties and the limitations of the drawing process, especially of microwires, are presented.

5

Odkształcalność stopów AlMgSi w warunkach ciągnienia

63%

Nowak S. , Knych T.

Rudy i Metale Nieżelazne

|

2002

|

tom R. 47, nr 3

130-135

PL

Przedstawiono wyniki badań doświadczalnych nad problemem plastyczności stopów Al-Mg-Si z grupy 6101 i 6201, przeznaczonych na przewody elektroenergetyczne, w warunkach ciągnienia. Zidentyfikowano przyczyny utraty plastyczności drutów. Szczególną uwagę zwrócono na przyczyny metalurgiczne. Określono zależności pomiędzy składem chemicznym, stanem wsadu i metodą ciągnienia a podatnością do odkształcenia. Wskazano na sposoby postępowania prowadzące do uzyskania wymaganych wymiarów drutów i ich własności.

EN

The results of experimental investigations of plasticity problems of the Al-Mg-Si alloys, group 6101 and 6201, assigned for electro-energetic lines, in drawing conditions, are presented. The cause of the wires' loss of plasticity were identified, particular attention was concentrated on metallurgical causes. The dependences of the deformation susceptibility upon: the chemical composition, the condition of the charge and the drawing method, were defined. The procedures, for getting the required dimensions and attributes of the wires, are indicated.

6

Wpływ zanieczyszczeń składu chemicznego na temperaturę rekrystalizacji miedzi (analiza literaturowa).

63%

Kwapisiński P. , Knych T.

Rudy i Metale Nieżelazne

|

1998

|

tom R. 43, nr 1

16-21

PL

Wyraźny wpływ na proces rekrystalizacji miedzi mają niektóre pierwiastki dodawane w niewielkich nawet ilościach. Stwierdza się przy tym, że intensywność wpływu dodatków maleje na ogół ze wzrostem ich zawartości. Próby wyjaśnienia wpływu dodatków na temperaturę rekrystalizacji często odwołują się do stwierdzenia, że hamują one proces migracji granic ziarn. Nie znane jest w pełni oddziaływanie dodatków na proces zarodkowania. Trudny również do przewidzenia jest pojedynczy, jak i sumaryczny, wpływ domieszek na temperaturę rekrystalizacji. Przydatność walcówki miedzianej na druty emaliowane jest określana na podstawie badań określających jej podatność do rekrystalizacji.

EN

The recrystallization of copper is distinctly influenced by some elements even if they are added in little quantities. It has been stated that the intensity of their influence generally diminishes with the growth of their content. The trials to elucidate the influence of additions on the recrystallization temperature often adduce the statement that they hamper the migration process of the granule reach. The influence of additions on the sporification process is not fully known. The singular and global influence of admixtures on the recrystallization temperature is also difficult to foresee. The usability of the copper-wire rod for the enamel wires is defined on the ground of examination of its susceptibility to crystallization.

7

Charakterystyki wyżarzania drutów z walcówki Cu.

63%

Kwapisiński P. , Knych T.

Rudy i Metale Nieżelazne

|

1998

|

tom R. 43, nr 2

69-72

PL

Przedstawiono wyniki badań wpływu temperatury i czasu wyżarzania drutów miedzianych na ich własności po wyżarzaniu. Celem badań był dobór wartości odkształcenia i parametrów obróbki cieplnej umożliwiających opracowanie niskotemperaturowego testu określania podatności miedzi do wyżarzania.

EN

The results of investigation of the influence of temperature and of duration of annealing of copper wires on their properties after the annealing are presented. The aim of the study was selection of the degree of strain and of the parameters of heat treatment which would enable elaboration of a low-temperature test for definition of the copper suppleness to annealing.

8

Stanowisko do badań odporności przewodów jezdnych na ścieranie

63%

Knych T. , Rojek A.

TTS Technika Transportu Szynowego

|

2003

|

tom R. 10, nr 1-2

73-77

PL

Wzrastające wymagania stawiane sieciom trakcyjnym są bezpośrednio związane i wynikają z ciągle wzrastającej prędkości jazdy pociągów. Obecnie prędkości jazdy wynoszą powyżej 250 km/h. Dochodzą do tego dodatkowo wymagania dotyczące pewności pracy sieci jezdnej linii kolejowych wchodzących w skład europejskiego układu połączeń w zakresie obowiązywania odpowiednich umów. Stąd zapotrzebowanie na nowe rozwiązania techniczne i technologiczne w obrębie całego środowiska sieci trakcyjnych, którego centralny i najtrudniejszy element stanowi przewód jezdny o wysokich i ściśle określonych właściwościach.

9

Parametryzacja długoczasowej odporności cieplnej stopów aluminium z mikrododatkiem cyrkonu

63%

Knych T. , Uliasz P.

Rudy i Metale Nieżelazne

|

2010

|

tom R. 55, nr 8

547-551

PL

Konstrukcje wysokotemperaturowe stanowią nową generację przewodów elektroenergetycznych i obecnie cieszą się ogromnym zainteresowaniem zwłaszcza w liniach wysokiego napięcia. Zastosowanie w tym celu odpornych cieplnie stopów z dodatkami takich pierwiastków jak Cr, Ti, W, Fe, Ze, Hf, Sc, Ni pozwala na podniesienie temperatury rekrystalizacji materiału, ale jednocześnie skutkuje znacznym obniżeniem przewodności elektrycznej. Sama znajomość temperatury rekrystalizacji dla danego stopu aluminium wyznaczonej np. w teście jednogodzinnym, jest niewystarczająca do określenia dopuszczalnej temperatury pracy materiału dla ściśle założonego czasu eksploatacji np. 50 lat. Z tego względu badania nad nowymi stopami aluminium wymagają opracowania metodyki parametryzacji ich długoczasowej odporności cieplnej i określenia na tej podstawie dopuszczalnej temperatury pracy materiału, z punktu widzenia założonego dopuszczalnego spadku własności wytrzymałościowych. W artykule przedstawiono metodologię szacowania zmian wytrzymałości na rozciąganie drutów poddawanych długoczasowej ekspozycji w założonym zakresie temperatur. Dodatkowo w pracy przedstawiono wyniki badań odporności cieplnej przewodowych stopów aluminium-cyrkon.

EN

High-temperature constructions constitute new generation of power conductors and are extremely popular especially in high-voltage lines. Application with this end in view heat resistant alloys with additions of such elements as Cr, Ti, W, Fe, Ze, Hf, Sc, Ni allows to increase temperature of material recrystallisation, but at the same time it results in significant decrease of electrical conductivity. Knowing only recrystallisation temperature for given aluminium alloy appointed e.g. in one-hour test is not enough to assess acceptable work temperature of material for strictly compound exploitation time e.g. 50 years. On this ground, studies over new aluminium alloys require elaborating parametrization methodology of their long-term heat resistance and assessing acceptable work temperature of material, from the point of view of assumed acceptable decrease of strength properties. In the article, there has been presented methodology of assessing changes of tensile strength of wires exposed to long-term exposition in assumed temperature range. Moreover in the paper there have been presented results of studies over heat resistance of conductive aluminium-zirconium alloys.

10

Analiza teoretyczna procesu przetwarzania bimetalu Al-Cu i AlMgSi-Cu na druty przeznaczone na przewody.

63%

Knych T. , Nowak S.

Rudy i Metale Nieżelazne

|

2003

|

tom R. 48, nr 9

431-434

PL

Przedstawiono prostą analizę teoretyczną przetwarzania bimetalu Al(AlMgSi)-Cu metodą ciągnienia na druty przeznaczone na przewody o podwyższonej oporności właściwej, wytrzymałości na rozciąganie i atrakcyjnych cechach eksploatacyjnych (pełzanie, zmęczenie etc). Druty takie mogą stanowić w niektórych przypadkach materiał wyjściowy do produkcji samonośnych przewodów zastępujących tradycyjne przewody aluminiowo-stalowe. W szczególności przedstawiono formuły umożliwiające określenie rezystancji i wytrzymałości na rozciąganie drutu bimetalowego oraz grubości powłoki miedzianej.

EN

Simple theoretical analysis of processing Al(AlMgSi)-Cu bimetal by drawing wires designed for conductors with increased resistivity and tensile strength and attractive operational properties (creep, fatigue, etc.) has been presented. In some cases these wires can be an input material for the production of self-supporting conductors replacing traditional aluminium-steel wiring. In particular, the formulae enabling determination of resistance and tensile strength of bimetallic wire and the thickness of a copper coating have been included.

11

Badania nad procesem ciągnienia stopów aluminium o podwyższonej przewodności elektrycznej

51%

Knych T. , Mamala A. , Smyrak B. , Uliasz P.

Rudy i Metale Nieżelazne

|

2007

|

tom R. 52, nr 11

806-812

PL

Ewolucja materiałów przewodowych na osnowie aluminium oraz technologii ich przetwarzania zaowocowała w ostatnich latach opracowaniem stopów cechujących się lepszą kombinacją przewodności elektrycznej i wytrzymałości mechanicznej. Stopy z tej grupy nazywamy wysoko przewodzącymi (HC — High Conductivity) oraz ekstra wysoko przewodzącymi (EHC — Extra High Conductivity) lub ogólnie stopami o podwyższonej przewodności elektrycznej. W pracy przedstawiono wybrane wyniki badań dotyczące technologii wytwarzania przewodów ze stopów aluminium o podwyższonej przewodności elektrycznej ze szczególnym uwzględnieniem procesu ciągnienia.

EN

Homogenous aluminium alloy conductors are good technical alternative. Conducting material technology evolution causes in alloys with better combination of mechanical and electrical properties. These alloys are known as HC – High Conductivity and EHC — Extra High Conductivity materials. Conductors made form these materials minimize energy losses, increase current capacity due to traditional conductors. The paper presents new conductors making technology research results. Energetic and temperature parameters and material properties are presented.

12

Charakteryzacja miedzi beztlenowej z linii Upcast

51%

Knych T. , Mamala A. , Smyrak B.

Rudy i Metale Nieżelazne

|

2007

|

tom R. 52, nr 11

797-806

PL

Przeprowadzone w ramach niniejszej pracy badania doświadczalne oraz ich analiza miały na celu porównanie dwóch gatunków miedzi różniących się między sobą zawartością tlenu oraz metodą ich wytwarzania. Do badań stosowano materiał uzyskany w linii ContirodŽ (miedź gat. ETP) oraz w linii Upcast (miedź gat. OFE). O ile w przypadku walcówki z miedzi ETP mamy do czynienia z materiałem o ponad 99 % umocnieniu odkształceniowym realizowanym na gorąco, co gwarantuje znakomitą jej odkształcalność, o tyle miedź beztlenowa uzyskana w linii Upcast z uwagi na strukturę odlewniczą generować może dodatkowe problemy w procesach dalszego jej przetwórstwa.

EN

The experimental research carried out in this work as well as their analysis aimed at comparing the two types of copper which differ only in the oxygen content and production method. On one hand the material obtained from ContirodŽ and Upcast line. In the case of wire rod from ETP copper we deal with a material with more than 99 % of deformation hardening implemented hot, what guarantees its extraordinary deformability. The oxygen-free copper obtained from UpcastŽ method has unfavourable, from the deformability point of view, casting structure what may generate additional problems during the processes of further processing in the cold working processes.

13

Przewody jezdne z miedzi srebrowej do wysokoobciążalnych mechanicznie i prądowo sieci trakcyjnych

51%

Kawecki A. , Knych T. , Mamala A.

Rudy i Metale Nieżelazne

|

2007

|

tom R. 52, nr 4

189-198

PL

Artykuł poświęcony jest badaniom odporności cieplnej przewodów jezdnych przeznaczonych do zastosowania w nowoczesnych sieciach trakcyjnych o wysokiej obciążalności mechanicznej oraz prądowej. Eksploatowany obecnie system sieci trakcyjnych w Polsce wykorzystuje elementy nośne i przewodzące wykonane z miedzi elektrolitycznej. Chociaż posiada to swoje uzasadnienie z uwagi na własności elektryczne miedzi, to takie rozwiązanie jest niewystarczające ze wzglądu na zbyt niską odporność cieplną w przypadku nowo projektowanych traktów kolejowych wchodzących w skład europejskich korytarzy transportowych. Nowoczesne sieci trakcyjne dużej prędkości jazdy oraz zwiększonych mas towarowych wymagają zastosowania materiałów na elementy przewodzące o podwyższonych parametrach wytrzymałościowych przy jednoczesnym zapewnieniu możliwie najwyższej przewodności elektrycznej, co wynika z konieczności zapewnienia bezzakłóceniowego odbioru prądu przez odbierak prądu z sieci w warunkach dużej prędkości oraz z faktu, że krajowy system zasilania trakcji wynosi 3 kVDC. Jednym z materiałów zapewniających korzystną relację całego zespołu własności - mechanicznych, elektrycznych, reologicznych i tribologicznych-przewodu jezdnego jest miedź srebrowa gat. CuAg0,10. Badania prowadzone były na przewodach jezdnych nowej generacji wykonanych z miedzi srebrowej o przekroju 100 mm2, przeznaczonych do stosowania w warunkach podwyższonej temperatury ich eksploatacji oraz dla porównania na tradycyjnych przewodach jezdnych wykonanych z miedzi elektrolitycznej. W pracy przedstawiono charakterystyki zmian własności mechanicznych przewodów poddanych działaniu temperatury i czasu ekspozycji, a także po testach miejscowego nagrzewania prądowego przewodu jezdnego przez nakładkę stykową ślizgacza odbieraka prądu symulujących warunki odbioru prądu z sieci. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że dodatek srebra do miedzi w ilości 1000 ppm podwyższa temperaturę rekrystalizacji przewodów jezdnych o ok. 150 °C w stosunku do przewodów jezdnych z miedzi elektrolitycznej. Przekłada się to na możliwość zwiększenia obciążalności prądowej sieci trakcyjnej wykorzystującej elementy przewodzące wykonane z miedzi srebrowej gat. CuAg0,10 o ponad 30 %, przy jednoczesnym zapewnieniu stabilności wysokich własności mechanicznych pozwalających na spełnienie założeń konstrukcyjnych sieci dla szybkich pojazdów szynowych.

EN

The paper is dedicated to researches of trolley wires heat resistance devoted for modern traction lines with a high mechanical and current-carrying capacity. System of traction lines operates nowadays in Poland used mechanical and conductive elements made from electrolytic copper. Although it's well grounded by electrical properties of cooper, but this solution is not efficient because of low heat resistance in a case of new-design traction lines which constitutes part of the European transport corridors. Modern high-speed railroads and increasing commodity mass demands application of materials for conductive elements with higher performance properties with simultaneously assurance the highest possible electrical conduction. It is the result of necessity not-disturbed current transfer by pantograph contact tip from grid in conditions of high-speed and power consumption conditions approximate 3 kV DC. One of the materials that assures advantageous relation of whole prosperity group - mechanical, electrical, rheological and tribological of trolley wire is copper-silver CuAg0.10. Researches were conducted on new-generation trolley wires made from copper-silver with area 100 mm2, dedicated to use in conditions of higher temperature their exploitation and in comparison to traditional trolley wires made from electrolytic copper. In a paper the characteristics of temperature subjected trolley wires mechanical properties changes and exposition time were shown, as well as test of local electrical heating trolley wire by pantograph contact tip current collectors simulating conditions of current transfer from the power grid. Based on carried research it is possible to state that silver addition to the copper in a quantity of 1000 ppm increase the recrystallization temperature of trolley wire by about 150 °C in relation to trolley wire from electrolytic copper. It is corresponded to the increasing possibility the current capacity of traction lines which uses the conductive elements made from copper-silver CuAg0.10 for more than 30 % with simultaneous assurance stability of high mechanical properties allowing to fulfill traction construction assumptions for high-speed railroad vehicles.

14

Badania nad procesem ciągnienia drutów Al z walcówki w różnym stanie początkowym uzyskiwanej w linii Continuus Properzi

51%

Knych T. , Jabłoński M. , Uliasz P.

Rudy i Metale Nieżelazne

|

2008

|

tom R. 53, nr 1

20-29

PL

Przedstawiono wyniki badań eksperymentalnych nad procesem ciągnienia drutów aluminiowych z walcówki w różnym stanie początkowym, który uzyskuje się na drodze doboru różnych warunków procesu odlewania i walcowania. Walcówki o nazwach H11-H14 oraz O charakteryzuj ą się różnymi własnościami wytrzymałościowymi i elektrycznymi, co przekłada się na różne zachowanie w procesie ciągnienia. W szczególności uzyskuje się odmienny stopień umocnienia, inne parametry siłowe procesu ciągnienia i, co jest zasadniczym celem zróżnicowania stanów mechanicznych walcówki — odmienne własności końcowe drutów. W artykule zamieszczono również analizę parametrów siłowych procesów wykorzystując do tego celu wybrane wzory opisujące siłę w procesie ciągnienia.

EN

In the paper presents experimental result of Al wires drawing with a rod in different mechanical start state which is getting in casting and rolling of liquid metal. The condition of drawing are different because the H11-H14 and O rods are characterized by different mechanical and electrical properties. Especially we taking many degree of strain hardening, different force of drawing different final properties of wires. In the articles also presents force parameters of drawing analysis use of selection mathematic formula in drawing process.

15

Symulacja i badania sił docisku w układach połączeń elementów z miedzi i jej stopów

51%

Knych T. , Kwaśniewski P. , Mamala A.

Rudy i Metale Nieżelazne

|

2007

|

tom R. 52, nr 11

776-782

PL

Relaksacja naprężeń i pełzanie to dwa procesy zachodzące we wszelkiego rodzaju układach połączeń, m.in. górnej sieci trakcyjnej, objawiające się spadkiem w czasie siły docisku pomiędzy szczękami układu mechanicznego. W artykule przedstawiono mechanistyczny model relaksacji naprężeń w układach zbudowanych z elementów o zróżnicowanych cechach reologicznych oraz jego weryfikację z badaniami doświadczalnymi. Badania przeprowadzono na przykładzie połączenia dwóch miedzianych przewodów jezdnych złączką wykonaną ze stopu gat.CuNi2Si.

EN

Stress relaxation and creep are two main processes in all types of connection systems like upper railway traction causes in contact force decrease in time between mechanical system jaws. The paper presents mechanical stress relaxation model of system made form elements with different rheological parameters and its experimental verification. Studies were realized on two copper trolley wires connected by junction made from CuNi2Si alloy. Before experimental tests stress and loading state FEM analysis of tested elements were performed.

16

Relaksacja naprężeń w drutach ze stopów AlMgSi

51%

Knych T. , Mamala A. , Smyrak B. , Uliasz P.

Rudy i Metale Nieżelazne

|

2007

|

tom R. 52, nr 11

790-797

PL

W artykule zamieszczono wybrane wyniki badań nad zagadnieniem relaksacji naprężeń w drutach z przewodowych stopów AlMgSi. Zrealizowany w pracy program badań miał na celu określenie wpływu parametrów drutu na ich podatność reologiczną, tj do procesu pełzania i relaksacji naprężeń. W szczególności w badaniach uwzględniono wpływ zawartości składników stopowych (Si, Mg), stanu mechanicznego walcówki (T1 i T4), wielkości odkształcenia oraz parametrów starzenia sztucznego drutów (temperatura i czas) na parametry funkcji relaksacji naprężeń.

EN

The article presents the results of the experimental test on the stress relaxation process of AlMgSi alloy wires (series 6xxx). Due to the fact that the whole set of resistance, electricity and rheological properties of aluminium alloys wires is shaped by the final heat treatment, it is of particular importance to determine the influence of heat treatment parameters and the state of wire rod and chemical composition of alloy wires on the final properties.

17

Analiza zmian własności drutów gatunku 6101 przeznaczonych na samonośne przewody w symulowanych warunkach ich eksploatacji

51%

Knych T. , Mamala A. , Smyrak B. , Tarasek A.

Rudy i Metale Nieżelazne

|

2007

|

tom R. 52, nr 4

199-205

PL

Rosnąca konsumpcja energii elektrycznej skutkuje systematycznym zwiększaniem obciążenia prądowego elektroenergetycznego systemu przesyłowego, co z uwagi na trudności techniczne, ekonomiczne i prawne jego rozbudowy zmusza do podwyższenia temperatury roboczej przewodów. W większości nowoczesnych rozwiązań technicznych linii wprowadza się powszechnie jednorodne samonośne przewody elektroenergetyczne wykonane z utwardzalnych wydzieleniowo stopów AlMgSi, tzw. przewody stopowe. Przewody takie, dzięki niższej masie i konkurencyjnym w odniesieniu do tradycyjnych rozwiązań własnościom mechanicznym, elektrycznym i użytkowym, pozwalają na istotne podwyższenie obciążalności prądowej linii. Równocześnie jednak skumulowane wieloletnie działanie podwyższonych temperatur przekłada się, skutkiem procesów strukturalnych, na ryzyko degradacji własności wytrzymałościowych materiałów przewodzących. W szczególności zagadnienie to nabiera wielkiej wagi w systemach szacowania dynamicznej obciążalności DTCR (Dynamic Conductor Thermal Rating), gdzie często dochodzi do przegrzewania przewodów. W artykule przedstawiono empiryczny model matematyczny makroskopowych charakterystyk materiałowych reprezentujących ewolucję wytrzymałości na rozciąganie, pełzania i rezystywności drutów stopowych poddawanych seriom narażeń cieplnych. Na tej podstawie, wykorzystując rzeczywiste histogramy temperatura-czas jej występowania, zdjęte z monitorowania stanu cieplnego przewodu, przeprowadzono symulację zmian własności wytrzymałościowych i pełzania na przestrzeni dziesięciu lat.

EN

Rising of electrical energy consumption causes systematic increase current carrying of energetic grid due to technical, economical and legal problems with enlarge of system. Increase of current carrying is connected with increase of maximum working temperature of conductor. In modern technical designing heat treatable AlMgSi AAAC (All Aluminium Alloys Conductors) are introduced. These conductors have lower mass and concurrent concern to traditional conductor’s properties and can improve current capacity of line about 30 % without changes in designed sags. Cumulated long time activity of temperature causes in degradation of mechanical properties of conductor material risk. This problem is very important in DTCR (Dynamic Thermal Conductor Rating) systems where overheating of conductor is general. This paper presents experimental analysis of UTS and resistivity evolution of AlMgSi alloy wires tested with series of temperature exposed and empirical mathematical model is proposed. These analyses make possible simulating of working conditions effect on material properties.

18

Badania wpływu starzenia sztucznego na zmianę własności wytrzymałościowych i elektrycznych stopu CuNi2Si przeznaczonego na osprzęt górnej sieci trakcyjnej

51%

Knych T. , Kwaśniewski P. , Mamala A.

Rudy i Metale Nieżelazne

|

2007

|

tom R. 52, nr 3

140-145

PL

Dotychczas stosowany osprzęt górnej sieci trakcyjnej (uchwyty, złączki, itp.) wykonywany jest z brązu BA1032 lub BK331. Materiały te charakteryzują się wysoką wytrzymałością i dobrą skrawalnością, jednakże niską przewodnością elektryczną. Nowy typ sieci trakcyjnej przeznaczony do obciążalności prądowej 2,5 kA (dotychczas 1,7 kA) wymaga osprzętu o wyższej przewodności elektrycznej. Z uwagi na charakter pracy takiego osprzętu, dodatkowym wymaganiem jest wysoka odporność na relaksację naprężeń w obszarach kontaktu elementów nośno-przewodzących. Luzowanie sił docisku połączeń na skutek relaksacji naprężeń w ich elementach prowadzi do zwiększenia rezystancji przejścia, wzrostu temperatury połączenia i może w dłuższym czasie prowadzić do degradacji własności wytrzymałościowych, a w skutku do awarii sieci. W pracy przedstawiono charakterystykę problemu relaksacji sił docisku materiałów o różnej podatności reologicznej oraz stosu z nich zbudowanego. Przyjęto, że optymalizację właściwości eksploatacyjnych materiału przeznaczonego na osprzęt górnej sieci trakcyjnej, do których zalicza się m.in. wytrzymałość na rozciąganie, twardość, przewodność elektryczną oraz odporność na relaksację naprężeń, można prowadzić na drodze odpowiedniego doboru temperatury i czasu starzenia materiału. W artykule przedstawiono wybrane wyniki badań zmian własności wytrzymałościowych i elektrycznych stopu CuNi2Si przeznaczonego na osprzęt nowej generacji do wysokoobciążalnych mechanicznie i prądowo sieci trakcyjnych.

EN

Today railway traction components are made of used up to now is made of CuAl10Fe3Mn2 (BA1032) or CuSi3Zn3Mn (BK 331). These materials are characterized by high mechanical strength and good machinability but very low electrical conductivity. New types of DC railway tractions are destinated for current capacity up to 2.5 kA (in opposition to traditional tractions with current capacity about 1.7 kA) and requires materials with higher electrical conductivity. Specific exploitation conditions of these elements in railway traction causes in additional requirement like high stress relaxation resistance in contact areas between different mechanical and electrical traction elements. Decrease of contact loads between elements causes increase of electrical resistance and temperature rise in connections and due to mechanical properties degradation and failures in long times of exploitation. Paper presents stress relaxation characteristics and materials with different reological activity and stacks made of them. Admited, that optimalization of material qualities destinated for elements of railway traction, in which belong to: UTS, hardness, electrical conductivity and stress relaxation resistance can be make in right selection of temperature and time of artificial ageing. In this article are presented most important research results concering resilience and electrical qualities CuNi2Si alloy which is destinated for new generation railway tractions.

19

Własności przewodów jezdnych jako efekt stanu cieplnego procesu ciągnienia

51%

Knych T. , Kawecki A. , Mamala A.

Rudy i Metale Nieżelazne

|

2007

|

tom R. 52, nr 11

768-776

PL

Przedstawiono wyniki badań określających wpływ warunków ciągnienia przewodów jezdnych na ich własności mechaniczne. Badania wykonano dla dwóch gatunków miedzi: elektrolitycznej gat. ETP oraz srebrowej gat. CuAg0,10. Uzyskane wyniki badań mogą być użyteczne przy projektowaniu technologii produkcji przewodów jezdnych, w szczególności dopuszczalnych prędkości ciągnienia przy zadanym schemacie wydłużenia w linii ciągarniczej.

EN

In the paper there are presented research results of influence of trolley wires drawing conditions on their mechanical properties. The research were conducted as a comparative tests results carried out on silver copper trolley wires CuAg0,10 grade and electrolytic copper ETP grade. Obtained results might be useful in trolley wire production technology design, particularly acceptable drawing speed in fixed scheme of elongations in production line.

20

Badania procesu wyciskania metodą Conform w produkcji wyrobów i recyklingu aluminium i jego stopów

51%

Zasadziński J. , Knych T. , Dziedzic E.

Rudy i Metale Nieżelazne

|

2007

|

tom R. 52, nr 11

757-767

PL

Omówiono możliwości wyciskania metodą CONFORM kształtowników pełnych i pustych z aluminium i jego stopów ze szczególnym uwzględnieniem jakości otrzymywanych wyrobów. Badaniami objęto wyciskanie masywnych kształtowników pełnych oraz rur jedno- i wielootworowych w układzie wyciskania promieniowego i stycznego. Wsadem do wyciskania była walcówka oraz odpady wyrobów w ramach recyklingu. Na podstawie przeprowadzonych badań opracowano założenia technologiczne produkcji różnorodnych wyrobów stosowanych w przemyśle kablowym, chłodniczym i samochodowym.

EN

The article presents the possibilities of the CONFORM extrusion process of full and empty sections from aluminum and his alloys with the special regard of the product quality. The research related to massive full sections and pipes in the arrangement of the radial and tangent extrusion. In this process the batch was a rod and the wastes of products within the of the recycling. Conducted investigations made possible the technological foundations study of the production of varied articles applied in the cable, cooling and car industry.