W artykule dokonano przeglądu czujników stężenia jonów amonowych i bioczujników wybranych substancji biochemicznych, głównie mocznika, wykorzystujących detekcję jonów amonowych. Omówiono potencjometryczne (bio)czujniki półprzewodnikowe, w których przetwornikiem wielkości chemicznej na elektryczną jest tranzystor polowy czuły na jony (ISFET). Omówiono prace własne odnoszące się do optymalizacji wykonania membran czułych chemicznie, w tym metod immobilizacji nonaktyny - w przypadku ISFETów oraz jonów amonowych i ureazy - w przypadku bioczujników mocznika.
EN
Ammonium ion sensors and biosensors of different biological substances, mainly urea, based on detection of these ions are reviewed in the paper. Potentiometric (bio)sensors in which ion sensitive field effect transistor (ISFET) is used as a transducer of chemical concentration to electrical signal are described. Own results related to optimisation of chemically sensitive membranes including nonactine immobilisation for ammonium ion ISFETs and urease immobilisation for urea biosensors are described.
Endogenne antybiotyki peptydowe są szeroko rozpowszechnione we wszystkich organizmach żywych, gdzie stanowią jeden z najważniejszych elementów układu odpornościowego. Wykazują zdolność oddziaływania z błoną komórkową wnikającego drobnoustroju, co w konsekwencji prowadzi do jego śmierci. Ta nowo odkryta grupa związków poza działaniem przeciwbakteryjnym odznacza się także aktywnością wobec wirusów, grzybów, a nawet pasożytów.
EN
Endogenous peptide antibiotics are widespread in living organisms and are one of the most important element of the innate immune system. Peptides posses the ability to interact with the cell membrane of inviding microbes what effects in the microbial cell death. This newly discovered group of antibiotics have antibacterial, antifungal, antiviral and even antiprotozoal activity.
Microsystems and miniaturised biosensors as detectors of these systems for biochemical measurements are reviewed in the paper. Presenting the selected groups of biosensors, with bioreceptors in the form of enzymes, antibodies, DNA segments etc., for which different principles of operation (electrochemical, optoelectronic, mass...) and technologies were applied for manufacturing of basic chemical transducer, the semiconductor electrochemical transducers (potentiometric, amperometric) were distinguished. Due to semiconductor, micromechanical technologies, analytical microsystems, named as the micro total analysis systems (žTAS) or lab-on-a-chip were developed. Some examples of such systems are given.
PL
W przeglądowym artykule omówiono miniaturowe bioczujniki i mikrosystemy do pomiarów biochemicznych, w których pełnią one rolę detektorów. Opisując wybrane grupy bioczujników, w których rolę bioreceptorów pełnią rolę enzymy, przeciwciała, fragmenty DNA itd., a do wykonania przetworników podstawowych czułych chemicznie wykorzystano różne zasady działania (elektrochemiczne, optoelektroniczne, masowe...) i różne technologie, akcent położono na półprzewodnikowe przetworniki elektrochemiczne-potencjometryczne i amperometryczne. Półprzewodnikowe techniki mikromechaniczne stały się podstawą opracowania mikrosystemów analitycznych określanych mianem miniaturowych układów do całościowej analizy chemicznej (žTAS), znanych również jako lab-on-a-chip.
This paper compares different approaches of pH measurements and concerned pH sensors. Apart of the conventional glass electrode there are described principles and the advantages of other type of pH sensors such an electrode based on polymeric membrane, a semiconductive ISFET and a fibre-optic pH sensor. The ability of sensor's miniaturization was discussed as one of the main factor in further applications.
PL
Artykuł porównuje różne sposoby pomiarów pH i odpowiednie czujniki pH. Obok konwencjonalnej, szklanej elektrody pH opisano zasady działania i zalety innych typów czujników pH, takich jak elektroda z polimerową membraną, półprzewodnikowy tranzystor polowy typu ISFET oraz światłowodowy czujnik pH. Jako jeden z głównych parametrów czujnika pH w dalszych zastosowaniach omówiono możliwości jego miniaturyzacji.
Obecnie coraz szersze zastosowanie znajduje monitorowanie i/lub ocena predyspozycji i stanu psychofizycznego osób mających podjąć wybrane ważne zadania lub je realizujące. Obserwuje się zatem szybki rozwój metod badawczych i narzędzi, które mogą być stosowane w systemach monitorowania różnych parametrów psychofizycznych. W artykule dokonano przeglądu nieiwazyjnych metod pomiaru reakcji galwaniczno-skórnej i badań utlenowania krwi z wykorzystaniem czujników klasycznych i zintegrowanych z ubraniem.
EN
Now-a-day more and more applications are devoted to monitoring and/or evaluations of predispositions and psychophysical constitution of persons planning to undertake some specific activities or performing the activities. Hence, a fast development of methods and tools that can be used in monitoring systems of different psychophysical parameters is observed. In this paper non-invasive methods of noninvasive methods of measurements of galvanic skin response oxygen blood saturation based on wearable sensors was reviewed.