Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Paweł Wawryszuk, Stosunki polsko-jugosłowiańskie 1945–1971, Instytut Pamięci Narodowej Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Warszawa 2019 (seria Monografie, t. 145), ss. 328.

100%

Sokulski M.

Balcanica Posnaniensia Acta et studia

|

2020

|

tom 27

251-262

2

Między upamiętnieniem a manipulacją: miejsce obozu koncentracyjnego w Jasenovacu w serbskiej pamięci i przestrzeni publicznej lat 80. i 90. XX wieku

100%

Sokulski M.

Balcanica Posnaniensia Acta et studia

|

2023

|

tom 30

225-248

EN

The article discusses the question of the politics of memory in the public discourse of Serbia in the 1980s with regard to the crimes commited by the Ustasha regime against the Serbian population in Independent State of Croatia (NDH), during World War II. Particular attention is is paid to the case of the largest Ustasha concentration camp Jasenovac. The discussion on this topic was presented on the basis of the press from the second half of the 1980s and the early 1990s. The predominant number of publications emphasised that the Serbs suffered huge losses and that the crimes against the Orthodox population in the NDH were never punished. Discussions about the genocide, which was often described in Serbia as „forgotten”, referred to the political climate in the republic at the time. Leading Serbian politicians spoke sharply on the subject, and numerous scientific and quasi-scientific publications were published. The number of victims was manipulated. Moreover, a message about the „awakening of the Ustasha spirits” was developed in relation to Croatian national activities. Anti-Croatian rhetoric intensified with the introduction of the multi-party system in Yugoslavia (1989) and strengthening of secessionist aspirations in Croatia. The discussions concerning Jasenovac were developed in the context of the political crisis of the federation at the time and the aspirations of Serbian elites towards national unification of Serbs around martyrdom messages.

PL

W artykule omówiono kwestię polityki pamięci w dyskursie publicznym Serbii w latach 80. XX wieku w odniesieniu do zbrodni ustaszy podczas II wojny światowej, popełnionych przeciwko Serbom w Niezależnym Państwie Chorwackim (NDH). Szczególną uwagę zwrócono na sprawę największego obozu koncentracyjnego ustaszy w Jasenovacu. Dyskusja na ten temat została przedstawiona na podstawie tekstów prasowych z drugiej połowy lat 80. i początku lat 90. W dominującej liczbie publikacji podkreślano, że Serbowie ponieśli ogromne straty, a zbrodnie przeciwko prawosławnym w NDH nigdy nie zostały ukarane. Zwracano uwagę na liczbę ofiar, często zawyżając liczbę zamordowanych w Jasenovacu. Dyskusje o ludobójstwie, które w ówczesnej Serbii często określano mianem „zapomnianego”, odnosiły się do ówczesnego klimatu politycznego w republice. Czołowi politycy serbscy ostro wypowiadali się na ten temat, ukazywały się liczne publikacje o charakterze naukowym i quasi-naukowym. Wielokrotnie manipulowano liczbą ofiar. W odniesieniu do działań narodowych chorwackich rozwijano przekaz o „przebudzeniu duchów ustaszy”. Antychorwacka retoryka nasiliła się wraz z wprowadzeniem systemu wielopartyjnego w Jugosławii (1989) i nasileniem dążeń secesjonistycznych w poszczególnych republikach. Tematy dotyczące Jasenovaca były rozwijane w kontekście ówczesnego kryzysu politycznego w Jugosławii i aspiracji elit serbskich w kierunku narodowego jednoczenia Serbów wokół przekazów martyrologicznych.

3

Martin Previšić, Povijest Golog Otoka, Fraktura, Zagreb 2019, 634 s.

100%

Sokulski M.

Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989

|

2023

|

nr 21

777-786

EN

Martin Previšić’s book is the first historical publication to address the functioning of the Goli Otok [Naked Island] camp in Yugoslavia and the repression against supporters of Stalinism in this country during the era of conflict with the Soviet Union in the late 1940s and the first half of the 1950s. The author used security service materials, party documentation, and also interviewed those imprisoned in “Tito’s Gulag”. Previšić has successfully portrayed the activities of the repressive apparatus and party leadership circles, and has also attempted to present a collective portrait of the opponents of Tito’s policies in Yugoslavia. On the plus side, there is also a rich description of the daily life of those imprisoned as well as a meticulously drawn up calculation of the number of victims of repression.

PL

Książka Martina Previšicia jest pierwszą publikacją historyczną, podejmującą problematykę funkcjonowania obozu na Nagiej Wyspie (Goli Otok) w Jugosławii i represji wobec zwolenników stalinizmu w tym kraju w dobie konfliktu ze Związkiem Sowieckim pod koniec lat czterdziestych oraz w pierwszej połowie lat pięćdziesiątych. Autor wykorzystał materiały służby bezpieczeństwa, dokumentację partyjną, a także przeprowadził rozmowy z uwięzionymi w „Gułagu Tity”. Previšić udanie zobrazował działania aparatu represji i kierowniczych kręgów partyjnych, podjął się również próby przedstawienia portretu zbiorowego przeciwników polityki Tity w Jugosławii. In plus należy ocenić także bogaty opis życia codziennego uwięzionych czy skrupulatnie sporządzone wyliczenia dotyczące liczby ofiar represji.