Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Encyklika Lumen fidei w świetle prawosławnej antropologii

100%

Leśniewski K.

|

2013

|

tom 33

258-269

EN

Lumen fidei, the first encyclical letter of Pope Francis is a very important document which presents the official teaching on faith of the Roman Catholic Church. A characteristic feature of this encyclical is an ecumenical way of presenting faith-based issues on biblical and theological foundations. It is worth noting that this document, important anthropological issues presents in the spirit of Christian personalism. This article attempts to reflect on the under- standing of man as an individual and a person in relation to the encyclical and the Orthodox anthropology. In addition, the focus is on the relationship to the faith so important anthropological concepts, such as the heart, the intellect and the reason.

2

Święty i Wielki Sobór Kościoła Prawosławnego na Krecie czy „Spotkanie na Krecie”? Aktualne eklezjologiczne dylematy świata prawosławnego

100%

Leśniewski K.

|

nr 7: Teologia ekumeniczna

109-126

EN

An important event for the Orthodoxy: The Holy and Great Council of the Orthodox Church took place in Crete (June, 18–26.2016). It was attended by official delegations from ten local Orthodox Churches. Four local Orthodox Churches, namely: Patriarchate of Antioch, Moscow Patriarchate, the Patriarchate of Georgia, and the Bulgarian Patriarchate withdrew from the participation in the Council. The incomplete representation of the Orthodox Churches at the Council is an evidence of unsolved problems and differences in the approach to canonical and theological issues. The article synthetically presents the history of activities aimed at convening Pan-Orthodox Council and ecclesiological problems, which caused the withdrawal of four local Orthodox Churches from the Council in Crete. Presented arguments may be helpful in understanding of existing theological differences and tensions in mutual relations of local Orthodox Churches.

PL

W dniach 18-26 czerwca 2016 r. na Krecie miało miejsce ważne wydarzenie dla Kościołów prawosławnych. Uczestniczyły w nim oficjalne delegacje dziesięciu lokalnych Kościołów prawosławnych. Z udziału w soborze wycofały się cztery lokalne Kościoły prawosławne, a mianowicie: Patriarchat Antiocheński, Patriarchat Moskiewski, Patriarchat Gruziński oraz Patriarchat Bułgarski. Niepełna reprezentacja Kościołów prawosławnych na Soborze świadczy o nierozwiązanych problemach oraz różnicach w podejściu do kwestii kanonicznych i teologicznych. W artykule została syntetycznie przedstawiona historia działań, mających na celu zwołanie wszechprawosławnego Soboru oraz problemy eklezjologiczne, które spowodowały wycofanie się z soboru na Krecie czterech lokalnych Kościołów prawosławnych. Przedstawiona argumentacja może być pomocna w zrozumieniu istniejących obecnie rozbieżności teologicznych oraz napięć we wzajemnych relacjach lokalnych Kościołów prawosławnych.

3

Ekumeniczne zapiski „Latającego Holendra”. “You will be called repairer of the breach”. The diary of J.G.M. Willebrands 1958-1961. Ed. by Theo Salemink. Maurits Sabbebibliotheek. Faculteit Godgeleerdheid. Leuven: Uitgeverij Peeters 2009 ss. VIII-448. Seria: Instrumenta Theologica 32. ISBN 978-90-429-2257-0.

100%

Leśniewski K.

|

tom 2

160-166

4

W poszukiwaniu nowych dróg ku jedności chrześcijan

100%

Leśniewski K.

|

tom 2

35-56

EN

The first part of the article describes signs of a crisis of Christianity in the contemporary world. One can distinguished both the deepening of a crisis of faith and various threats, which have been very dangerous for Christians. Among many causes of the modern crisis of faith it should be pointed out the tolerance for pathologies, the triumph of atheistic philosophies, the anthropological reductionism, and the relativisation of personal evil. Apart from that in some countries in the world Christians have been persecuted and even put to death. It is necessary to take into account this general context if one would like to take into consideration the problem of the necessity of common witness on Christ and the cause of the lack of Christian Unity. Today, as the Author ascertain in the second part of his text, it is impossible to deal with ecumenical matters without relating them to various factors influencing on the situation of Christianity in the world. As it is evident, so far the full Eucharistic Fellowship has not been reached by the ecumenical dialogue. Practically, a greater part of agreements of theological dialogues have not got reception on the parish level. There is no common Christian language, which could be commonly used, what it points out to a deep disagreement about the Truth. From the Orthodox point of view unity is to be understood not as a mere administrative arrangement and a human achievement, but as a manifestation of grace and as the fullness of the new life which renews the earth-born and the whole of their world. In order to understand why the Christian unity is so difficult to acquire it is necessary to look at the Church of Christ as a personal community in resemblance of the Holy Trinity as the community of the Divine Persons. The Author in the third part of the article underlines that the Trinitarian relations between God the Father, the Son of God and the Holy Spirit consist the most perfect pattern for relations between human persons in the fellowship of the Church. From such a point of view the Church is not an occasional ‘happening’, where the Word of God is preached and listened to and the sacraments are performed, but as the reality of sonship in the Spirit, that is, as a constant movement of filial grace from the Father, giving his Son to us in the Spirit, and as a return of this by us, ‘giving grace’ to him by offering back to him his Son in his incarnate, sacrificial and risen state as the head of a body comprising all of us and all that exists. The fourth part of the article refers to a question of the unity of the Church and understanding of truth. The problem of understanding of truth in the Church may be expressed in the following question: How can we hold at the same time to the historical nature of truth and the presence of ultimate truth here and now? For an answer to this question it can be very helpful to look at the Greek Fathers, both their failures and their success, in arriving at an understanding of truth which might have meaning for a person of Greek mentality, without betraying or distorting the message of the Bible. Their spiritual and intellectual contribution has been essential for a reflection on the relation between truth and salvation. They underlined that human person as the whole (not only his reason, but all functions of his intellect in connection to soul and body) was committed into the process of learning truth. Therefore bodily ascetism in the Church is one of essential conditions of approach to truth, the supreme road to theological knowledge. It is not possible for human being to come to know the truth of life, the truth of God and the truth of his own existence purely through intellectual categories, relative analogies and conventional expressions, because they give only a relative and conventional knowledge. Knowing God is possible only in Christ, who as the personal Truth has been the source of all truths. In order to know Christ as Truth it requires opening for His presence not only on the level of reason, but approaching Him in ones intellect, soul and body. Particularly, the change of the intellect (Gr. μετάνοια) is very important on the way toward the uniting Truth. There are some important conclusions, indicated in the final part of the article, resulting from the Christian understanding of the uniting Truth for ecumenical endeavors. Particularly important is not to treat the doctrinal ecumenism solely as an intellectual convergence process in separation from all that, what constitute the life of the Church of Christ. One has to remember that notions taken from kataphatic theology should be supplemented by notions from apophatic theology, because the knowledge of God is knowing the Unknowable. Striving for the unity of Christians, similarly to striving for the unity of a human person in relation to God, requires the change of intellect, by the attention (Gr. προσοχή), watchfulness (Gr. νῆψις), prayer, the Liturgy and ascetism.

5

Człowiek jako stworzenie Boże w teologicznej refleksji Christosa Yannarasa

100%

Leśniewski K.

|

2011

|

tom 3

49-70

EN

The mystery of human being as a creature of God has been explored by many generations of philosophers and theologians. This article is an attempt to analyze of the some aspects of anthropological thought of famous contemporary Greek thinker – Christos Yannaras. The starting point is a depiction of the creation of human being as an act of God. His love constitutes man as an existential event of personal communion and relationship and a partaker in the freedom of love which is true life. The second part of the article relates to the issue of God’s image in human being. The Greek Fathers interpreted the image of God in humanity trying to avoid dualistic and monistic conceptual definitions. The patristic interpretation sums up the truth of the words “in the image” in the triadic character of personal energies (mind, reason, spirit) or in the “sovereignty” and “self-‑determination” which sum up the ontological differentiation of the person with regard to nature. The distinction between the sexes, namely the differentiation of man and woman, in relation to the image of God has been examined in the third part of the article. From the biblical narrative of man’s creation follows that man should realize life as communion with the other sex and it is the way for human life to be constituted in new personal hypostases and to have dominion over the earth (Gen 1:28). The distinction of sexes does not function in man as it functions in the animals where it is exclusively subordinate to the natural necessity of propagation. The distinction of the sexes has its foundation in human nature, but it is not identical with this nature, just as it is not to be identified even with the hypostasis of man. How to understand the reality of soul from the Christian point of view? Some possible answers for this question are presented in the four part of the article. There are many meanings of the word soul in the Bible and in Christian literature. The soul it is often identified in the Old Testament with the manifestation of life on earth, while in the New Testament it appears also as a bearer of eternal life. Today what we call soul is a dynamically effected event, a complex of ceaselessly effected functions which reveal and express the living existence of man. For these functions we use various names: we speak of reason, imagination, judgment, creativity, ability to love, etc. The final part of the article shows relations between soul and body. Yannaras underlines that soul and body do not determine the mode by which the human person is, but are determined and marked as differentiations of the result of natural energy, that is of the universal-ecstatic reference of the bicomposite essence or nature. Both the body and the soul are energies of human nature. What each specific man is, this inmost I which constitutes him as an existential event, is identified neither with the body nor the soul. The distinction between soul and body refers to the semantic differentiation of the result of natural energy and does not refer to the mode by which humanity is as nature and person.

6

Ecumenical Patriarch Bartholomew’s “Green Message” to the World

100%

Leśniewski K.

|

2011

|

tom 3

33-48

PL

Współcześnie coraz poważniej traktuje się ekologiczno-społeczny kryzys w świecie. Kwestia odpowiedzialności za postępujące zniszczenie środowiska naturalnego jest ważna nie tylko dla rządów państw, polityków, działaczy samorządowych i naukowców, ale również dla hierarchii Kościołów chrześcijańskich. Wkład Kościołów jest bardzo ważny ze względu na uświadamianie ludziom, że istnieje bezpośrednie powiązanie między stanem duchowym osoby ludzkiej a kondycją świata stworzonego. W niniejszym artykule została bardzo syntetycznie przestawiona ekologiczna działalność Jego Świątobliwości Bartłomieja, Patriarchy Ekumenicznego, na forum światowym. W pierwszej części ukazano „zielone powołanie” Patriarchy Bartłomieja, który od dwudziestu lat kontynuuje i rozwija w duchu szeroko rozumianego dialogu dzieło swego poprzednika Patriarchy Ekumenicznego Dimitriosa. Ważnym elementem zaangażowania ekologicznego obecnego Patriarchy Konstantynopola są encykliki wydawane co roku z okazji początku prawosławnego roku kościelnego – 1 września, które dotyczą ekologicznej odpowiedzialności prawosławnych chrześcijan za cały stworzony świat. Od 1997 r. Patriarcha Bartłomiej nazywany jest „Zielonym Patriarchą”. Jednym z przejawów jego misji jest ukazywanie prawdy o tym, że wszystkie szkody wyrządzane środowisku naturalnemu stanowią odzwierciedlenie duchowych problemów ludzkości. Stąd też ustawicznie Patriarcha głosi, że refleksja antropologiczna powinna stanowić warunek wstępny naszego rozumienia świata. Współcześnie coraz bardziej konieczne staje się łączenie chrześcijańskiej ontologii z naukami szczegółowymi. Ten postulat Patriarcha Bartłomiej urzeczywistnia w praktyce poprzez różnorodną działalność jednoczącą przedstawicieli różnych państw, społeczności, religii, naukowców czy dziennikarzy. Szczególną rolę pośród wielu organizowanych czy współorganizowanych przez Patriarchę międzynarodowych, interdyscyplinarnych czy międzyreligijnych spotkań naukowych odgrywają przedstawione w części drugiej artykułu tzw. zielone sympozja na wodzie. Odbywają się one w różnych częściach świata i dotyczą ważnych problemów związanych ze stanem mórz i rzek. Są one tak wyjątkowe, że przyciągają międzynarodową uwagę do miejsc szczególnie zagrożonych, jak np. Morze Egejskie (1995), Morze Czarne (1997), rzeka Dunaj (1999), Morze Adriatyckie (2002), Morze Bałtyckie (2003), rzeka Amazonka (2006) czy Arktyka (2007). W czasie tych sympozjów dochodzi do twórczego i owocnego dialogu naukowców i teologów, polityków i filozofów, biznesmenów i nauczycieli. W części trzeciej artykułu Patriarcha Bartłomiej zostaje ukazany jako znany w całym świecie mówca i działacz ekologiczny, który oddziałuje na polityków i władze państwowe różnych szczebli, poprzez uświadamianie im, że w działaniach na rzecz środowiska naturalnego należy uwzględniać związki zachodzące między międzynarodową ekonomią a ekologią na poziomie ogólnoświatowym. W swoich oficjalnych wystąpieniach „Zielony Patriarcha” podkreśla znaczenie prawd o człowieku, społeczeństwie i świecie stworzonym, jakie wniosło chrześcijaństwo. Jest głęboko zatroskany na poziomie duchowym o tych wszystkich ludziach, którzy ucierpieli czy stracili swoje życie w wielkich katastrofach ekologicznych. Odważnie też mówi o zagrożeniach wynikających z nadkonsumpcji w krajach rozwiniętych oraz głodu w krajach rozwijających się. Mając świadomość, że nie jest możliwe rozwiązanie problemów ekologicznych współczesnego świata bez odwołania się do interdyscyplinarnego współdziałania naukowców, filozofów i teologów na bazie chrześcijańskiego rozumienia osoby ludzkiej i świata stworzonego, Patriarcha Bartłomiej nawołuje do korzystania z ontologicznych kategorii filozoficznych i teologicznych, takich jak: osoba (gr. prosopon, hypostasis), energia (gr. energeia) czy istota (gr. ousia). Przypomina, że to chrześcijaństwo wschodnie na piętnaście wieków przed teorią kwantową, stanowiącą podstawę współczesnej fizyki, nauczało, że materia jest energią. Radykalna zmiana w podejściu do środowiska naturalnego, zdaniem Patriarchy Bartłomieja, tylko wtedy będzie możliwa, gdy przyjmie się prawdę o stworzeniu człowieka i świata przez Boga w Trójcy Osób oraz uwierzy się w Zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa. Zwieńczenie artykułu stanowi przedstawienie Ekologicznego Credo „Zielonego Patriarchy”, które stanowi syntezę podstaw jego odpowiedzialności za świat, w którym żyjemy.

7

Panorama monastycyzmu bizantyńskiego w średniowiecznej Europie. Ks. Bazyli Doroszkiewicz. Monastycyzm bizantyński od IX do połowy XV wieku. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku 2009 ss. 417. ISBN: 978-83-7431-209-7.

100%

Leśniewski K.

|

2011

|

tom 3

207-212

8

O. Andrzej A. Napiórkowski, Proegzystencja Kościoła, WAM, Kraków 2018, ss. 203.

100%

Leśniewski K.

|

nr 1

218-221

PL

Recenzja książki: O. Andrzej A. Napiórkowski, Proegzystencja Kościoła, WAM, Kraków 2018, ss. 203.